Europa Socjalna

1. Europa Socjalna Cz. II. Co to znaczy Europa socjalna

2. Na poprzednim wykładzie • Czy i dlaczego warto być pracownikiem socjalnym – teraz i w przyszłości • Jakimi cechami powinien charakteryzować się pracownik socjalny : umieć słuchać, dostrzegać potencjał podopiecznego, odbudowywać jego zdolność do współodpowiedzialności (rola kontraktu), mieć odwagę, wykorzystywać potencjał partnerów, dbać o kontakty z samorządowcami ( kształtować ich opinię, zjednywać)

3. Na poprzednim wykładzie • Omówiliśmy podstawowe pojęcia: polityka społeczna, pomoc społeczna, zabezpieczenie społeczne • Wskazaliśmy na różnicę miedzy polityką społeczną i pomocą społeczną • Zapoznaliśmy się z ramami życia społeczno – gospodarczego( I, II i III sektor) • Omówiliśmy układ współzależny jakim jest gospodarka i polityka społeczna

4. Prezentacje i inspiracje • Prezentacje życiorysów : Ireny Sendlerowej, Jacka Kuronia, Janiny Ochojskiej, Jurka Owsiaka i Laszlo Andora. • Co wynika dla pracowników socjalnych z przykładów zaangażowania zaprezentowanych osób

5. Europa socjalna czy europejski model społeczny • Jak rozumieć pojęcie Europa socjalna • Specjalny obszar o jednakowych uprawnieniach socjalnych ? • ES to tylko UE czy cały kontynent? • ES to znaczy „nie gospodarcza”, nie „rynkowa”? • ES obszar o wspólnej polityce socjalnej ?

6. Europa socjalna czy europejski model społeczny • Geneza i znaczenie pojęć : • Walfer state ( państwo opiekuńcze, państwo dobrobytu) – państwo, w którym za opiekę nad społeczeństwem w takich sprawach jak pomoc społeczna, zdrowie, edukacja, mieszkanie i warunki pracy jest odpowiedzialny rząd ( def.wg Encyklopedii Webstera)

7. Walfare state • Ingerencja państwa w życie gospodarcze dla zapobieżenia skutkom bezrobocia, rozszerzenia systemu usług socjalnych. - Koncepcja powstała pod naciskiem socjalizmu, jest kompromisem miedzy socjalizmem a liberalizmem

8. Europa socjalna czy europejski model społeczny • Podobieństwa i różnice wewnątrz europejskie (modele): • anglosaski - skandynawski • śródziemnomorski • kontynentalny • polski

9. Europejskie modele socjalne • Model anglosaski • Realizowany jest w Wielkiej Brytanii i Irlandii: • Adresatami są głównie osoby w wieku produkcyjnym ( pierwsza opcja to praca) • Główny cel to zapewnienie stałego zatrudnienia • Niska rola związków zawodowych, duże zróżnicowanie płac i częste występowanie niskich wynagrodzeń • Szeroki zakres świadczeń dla bezrobotnych

10. Europejskie modele socjalne • Skandynawski model socjalny (nordycki). • Obejmuje Danię, Szwecję, Norwegię, Finlandię • System instytucjonalno – redystrybucyjny, egalitarystyczny • Państwo rozciąga opiekę nad obywatelem od kołyski po grób

11. Skandynawski model socjalny • Gwarancja odpowiedniego ( godziwego) poziomu życia • Powszechny i bezpłatny system ochrony zdrowia i oświaty • Emerytury i renty dla wszystkich starych i niepełnosprawnych • Rozbudowany system usług publicznych dla rodzin z dziećmi, niedołężnych i sędziwych

12. Europejskie modele socjalne • Śródziemnomorski model socjalny. • Występuje w Grecji, Hiszpanii, Portugalii i we Włoszech • Silna rola Kościoła w dziedzinie charytatywnej i opiekuńczej • Duża różnica w poziomie świadczeń np. niski dla samotnych rodziców

13. Śródziemnomorski model socjalny • Niskie świadczenia z tyt. bezrobocia, silna ochrona zatrudnionych • Duża grupa nie objętych zabezpieczeniem społecznym • Słabość państwa, klientelizm, niski poziom udziału państwa w sferze pomocy społecznej

14. Europejskie modele socjalne • Kontynentalny model socjalny • Obejmuje : Austrię, Belgię, Francję, Niemcy i Luksemburg • Ingerencja państwa nie może zakłócać funkcjonowania gospodarki rynkowej i rozwoju • Podstawa otrzymania świadczeń to staż pracy i status na rynku pracy

15. Kontynentalny model socjalny • Świadczenia dla poszkodowanych w pracy, kobiet na urlopie macierzyńskim, starszych i niepełnosprawnych • Najniższe świadczenia dla bezrobotnych • System nieegalitarystyczny, największe świadczenia dla zatrudnionych w sektorze publicznym

16. Europa socjalna czy europejski model społeczny • Podobieństwa i różnice między Europą a innymi obszarami (modele) : • indyjski • japoński - chiński • amerykański

17. Modele socjalne na świecie • Indyjski model polityki społecznej : - Zapewnia jedynie opiekę zdrowotną i podstawową edukację; • Funkcjonuje rozwinięta sieć ośrodków podstawowej opieki zdrowotnej, których zadaniem jest eliminowanie ognisk epidemii trądu, malarii, gruźlicy ( 5% budżetu) - Edukacja bezpłatna tylko w zakresie podstawowym ( 6-11 lat) , a do 14 roku tylko w części stanów. W Indiach 51% to analfabeci. Obecnie 10 letnia szkoła podstawowa. - Prowadzona jest polityka kontroli urodzin m. in z pomocą legalnej aborcji

18. Modele socjalne na świecie • Japoński model polityki społecznej. • Główne elementy to: • zabezpieczenie społeczne dla wszystkich (emerytury, renty, wypadkowe, ubezp. od bezrobocia). Wiek emerytalny 55lat, emerytura 40% płacy • Opieka zdrowotna dla wszystkich – 3%PKB • Oświata bezpłatna i obowiązkowa do 15 roku. Powszechne wychowanie przedszkolne, nieobowiązkowe

19. Modele socjalne na świecie • Chiński model polityki społecznej: - Emerytury i renty tylko dla zatrudnionych w przedsiębiorstwach państwowych. Prawny obowiązek utrzymania starych rodziców; • Opieka zdrowotna jest bezpłatna, a ubezpieczeni są też członkowie rodziny ( 16% budżetu). Zreformowany system objął dopiero mieszkańców dużych miast. • Edukacja wyłącznie w szkołach państwowych i obowiązkowa 0d 7 do 17 rż

20. Modele socjalne na świecie • Amerykański model polityki społecznej • Regulacje federalne i stanowe, duże zróżnicowanie • Duże zaangażowanie przedsiębiorstw, filantropów, wolontariuszy i organizacji pozarządowych • Obejmuje: zabezpieczenie społeczne i pomoc społeczna (emerytury, renty rodzinne i wypadkowe, zasiłki chorobowe – składki prac. I przedsiębiorców) • Dobrowolne ubezp. zdrowotne obejmuje osoby po 65 rż oraz korzystających z pomocy społecznej (>2 lata) • Medicaid dla osób starszych i niepełnosprawnych – z budżetu

21. Modele socjalne - USA • Pomoc dla bezrobotnych, odszkodowania za wypadek i śmierć przy pracy • Rozbudowany system prywatnych ubezpieczeń emerytalnych i zdrowotnych, w części odliczanych od podatku • Edukacja obowiązkowa do 16 rż w szkołach publicznych, dużo szkól niepublicznych • Wydatki na zabezpieczenie społeczne – 22,4% budżetu, na ochronę zdrowia 20%.

22. Kilka danych o efektach polityk socjalnych • W Europie mieszka 5% ludności świata, liczba ludności będzie rosła coraz wolniej • Wydatki na sferę socjalną wyniosły w UE 25% PKB, a mimo to 15% żyje w ubóstwie, 10% bezrobotnych, 1/3 studiuje ( w USA 70%, w Japonii – 50%) • Średnie obciążenia podatkowe i socjalne wynoszą ponad 40%, zdecydowanie wyżej niż w USA i o 20% więcej niż w Japonii

23. Wspólnota wartości czy wspólna polityka społeczna • Znaczenie wartości dla zaangażowania społecznego i interwencji państwa • Europejskie wartości jako źródło polityki – skąd się wzięły (tradycje): • Starożytna, antyczna – wartość państwa • Chrześcijańska- miłosierdzie, odpowiedzialność indywidualna • Humanistyczna, personalistyczna – godność i prawa człowieka • Jakie wartości są ważne współcześnie w Europie, przekonanie o tym co nas łączy, co chcemy chronić

24. Europejskie wartości • Godność- poczucie własnej wartości ( aborcja, eutanazja, eugenika i zapłodnienie pozaustrojowe, kara śmierci, • Wolność – swoboda myśli, sumienia, religii, wypowiedzi, zrzeszania, zgromadzeń,

25. Europejskie wartości • Prawo do własności – władania, dysponowania i używania mienia • Sprawiedliwość i solidarność społeczna – prawo do zabezpieczenia społecznego, ochrony zdrowia, ochrona najsłabszych

26. Europejskie wartości • Samorządność wspólnot , pomocniczość ( subsydiarność) – to co może być wykonywane przez organizację „niższą” nie powinno być wykonywane przez organizację „wyższą” • Dialog społeczny – rady, konsultacje społeczne komisje dialogu

27. Europejskie wartości • Znaczenie rodziny, matki, dziecka – szczególna ochrona • Równouprawnienie – kobiet i mężczyzn, młodych i starych

28. Podstawowe europejskie prawa społeczne • Swobodny przepływ pracowników – swoboda przemieszczania i zatrudnienia w obrębie UE • Ochrona praw pracowniczych – ujednolicane uprawnienia co do czasu i warunków pracy

29. Podstawowe, europejskie prawa społeczne • Edukacja ( w tym zawodowa) – prawo do bezpłatnej edukacji i przekwalifikowania • Zwalczanie dyskryminacji – ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność itp. • Prawo do zabezpieczenia społecznego

30. Przyszłość Europy socjalnej – szanse i zagrożenia • Zagrożenia/ograniczenia wewnętrzne: • Ideologiczne ( liberalizm, socjalizm) • Ekonomiczne ( ograniczenia finansowe, inne priorytety) • Demograficzne ( nierównowaga systemów ubezpieczeniowych, koszty ochrony zdrowia i opieki nad niesamodzielnymi) Zagrożenia zewnętrzne: • Nierówna konkurencja ( Chiny, Indie) • Migracje ( wykorzystywanie uprawnień)

31. Polska, a europejski model społeczny • Wartości najważniejsze i lekceważone w Polsce ( praktyka a deklaracje): • Religia: Pl -80%, Fr – 34%, D – 47%,GB -38%, UE -52% • Zaufanie: Pl -10%, Fr -22%, D -35%,GB -36%, UE – 30% • Rodzina:Pl – 90%, Fr -86%, D- 86%, GB -92%, UE -86% • Czas wolny:Pl -35%, Fr- 53%, D – 36%, GB- 58%, UE- 48%

32. Polska a UE - wartości • Brak zaufania do instytucji publicznych : Pl – 81%, Fr – 63%, D – 66%, GB -63%-62% • Zaufanie do Komisji Europejskiej : Pl -53%, Fr -44%, D- 42%, GB -28% UE -47% • Nierówność w dochodach ( 2006 r.): Pl – 5,6, Fr – 4,0, D- 4,1%, GB -5,4% • Znaczenie nierówności dochodowej : Pl – 19%, Fr – 22%, D – 32%, GB 9%,UE 17%

33. Polska a europejski model społeczny • Relacje między polskimi, a europejskimi prawami socjalnymi • Powody różnic – wartości, polityczne, rozwoju i zamożności • Obszary różnic: • Minimum zabezpieczenia • Zwalczanie dyskryminacji • Prawa pracownicze

34. Wydatki na zabezpieczenie społeczne :Pl a UE • Zabezpieczenie społeczne jako % PKB : Pl -19.6%, Fr 31,5%, D -29%, GB 26,%, UE 27% - Na emerytury jako % wydatków społecznych: Pl 54,5%FR 37,4%D42,2% GB 41,7% UE 41,4%

35. Polska a europejski model społeczny • Co przyjęliśmy, co ratyfikowaliśmy • Co wnieśliśmy do europejskiego modelu społecznego – konwencja o prawach dziecka

36. Starcie racji w obronie praw socjalnych - zadanie • Podział na dwie grupy • Gr. I : broni prawa do aborcji, eutanazji i kary śmierci • Gr II : przedstawia argumenty przeciw aborcji, eutanazji i karze śmierci • Grupy wyznaczają swoich „adwokatów” • Starcie racji i głosowanie na następnych zajęciach