1 / 21

MENU

MENU. MAŁA KONSTYTUCJA. KONSTYTUCJA MARCOWA. KONSTYTUCJA KWIETNIOWA. Zbigniew Winiarczyk. MAŁA KONSTYTUCJA.

kipling
Download Presentation

MENU

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. MENU MAŁA KONSTYTUCJA KONSTYTUCJA MARCOWA KONSTYTUCJA KWIETNIOWA Zbigniew Winiarczyk

  2. MAŁA KONSTYTUCJA Wybory do sejmu Ustawodawczego odbyły się 21.1.1919 r., nastąpiło otwarcie pierwszych obrad sejmu. 20.2.1919 r. Józef Piłsudski założył urząd Tymczasowego Naczelnika Państwa, sejm zaś podjął uchwałę o powierzeniu Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu naczelnika Państwa. (Uchwała ta nosiła popularnie nazwę Małej Konstytucji. MENU

  3. Zasadnicze postanowienia: • władzą suwerenną i ustawodawczą w państwie polskim miał być sejm ustawodawczy (nie określono kadencji sejmu, miał on więc obradować do czasu przyjęcia konstytucji); uchwalone przez sejm ustawy ogłasza Marszałek sejmu za kontrasygnatą prezydenta ministrów i właściwego ministra.

  4. Zasadnicze postanowienia: • Naczelnik Państwa był przedstawicielem państwa i najwyższym wykonawcą uchwał sejmu w sprawach cywilnych i wojskowych. (Urząd ten ograniczono zatem do funkcji egzekutywy.)

  5. Zasadnicze postanowienia: • Naczelnik państwa oraz członkowie rządu mieliby ponosić pełną odpowiedzialność przed sejmem.

  6. Zasadnicze postanowienia: Mała Konstytucja położyła kres dyktatorskim uprawnieniom Józefa Piłsudskiego, zapoczątkowała okres supremacji sejmu i określiła strukturę naczelnych organów państwa do czasu uchwalenia i wejścia w życie Konstytucji Marcowej. MENU

  7. KONSTYTUCJA MARCOWA Prace sejmu nad przygotowaniem konstytucji rozpoczęły się 08.7.1919 r. i zostały zakończone uchwaleniem Konstytucji 17.3.1921 r. (Większością zaledwie 12 głosów.) Na podst. art. 126 Konstytucja nabrała mocy obowiązującej z dniem jej ogłoszenia, jeżeli zaś urzeczywistnienie jej poszczególnych postanowień zależało od wydania odpowiednich ustaw - z dniem ich wejścia w życie. MENU

  8. PRACE NAD KONSTYTUCJĄ • Sejm ustawodawczy rozpoczął prace nad nową konstytucją przyjmując za wzór Konstytucję III Republiki Francuskiej z 1875 r., konstytucję ostatecznie uchwalono po ożywionych dyskusjach i sporach 17 marca 1921 r., stąd jej nazwa. • 26.01.1919 wybory do sejmu Ustawodawczego, którego głównym zadaniem miało być uchwalenie przyszłej konstytucji.

  9. ZASADY KONSTYTUCJI MARCOWEJ • ciągłość państwa polskiego, republikańskiej formy ustroju, podziału władz (na ustawodawczą, wykonawczą i sądową), państwa liberalnego, jednolitości państwa, zwierzchnictwa narodu, demokracji reprezentacyjnej i systemu rządów parlamentarnych. (Przewidujący odpowiedzialność rządu przed parlamentem.) ZASADY NACZELNE: WŁADZA USTAWODAWCZA: • 444-osobowy sejm i 111-osobowy senat wybierane na 5 lat w 5-przymiotnikowych wyborach. (Powszechnych, w głosowaniu tajnym, równych, bezpośrednich i proporcjonalnych.) Połączone sejm i senat tworzyły Zgromadzenie Narodowe.

  10. KOMPETENCJE PARLAMENTU • ustrojodawcze: zmiany i rewizje konstytucji. • ustawodawcze: wyłączność uchwalania ustaw. (W tym ustawy budżetowej) • kontrolne: (interpelacja, pociąganie do odpowiedzialności politycznej rządu i poszczególnych ministrów, pociąganie prezydenta i ministrów do odpowiedzialności konstytucyjnej.) • elekcyjne: (wybór prezydenta, prezesa NIK, współudział w powoływaniu rządu)

  11. WŁADZA WYKONAWCZA • należała do prezydenta i rządu. • prezydenta wybierano raz na 7 lat przez Zgromadzenie Narodowe, bezwzględną liczbą głosów. • prezydent mianował prezesa Rady Ministrów • prezydent konstytucyjnie odpowiadał jedynie przez Trybunałem Stanu. • nominował wyższych urzędników wojskowych i cywilnych. • mianował sędziów oraz miał prawo łaski. • należało do niego reprezentowanie państwa na zewnątrz, mianowanie polskich przedstawicieli dyplomatycznych za granicą. • ratyfikował umowy między narodowe. • wszystkie akty prezydenta musiały być kontrasygnowane przez premiera i właściwego ministra.

  12. RADA MINISTRÓW Składała się z prezesa (premiera) oraz ministrów. Skład personalny rządu był uzależniony od woli sejmu. Zadaniem rządu było kierowanie polityką zewnętrzną i wewnętrzną państwa oraz realizowanie ustaw parlamentu. Członkowie rządu odpowiadali politycznie przed sejmem, zaś konstytucyjnie przed Trybunałem Stanu.

  13. PRAWA I OBOWIĄZKI OBYWATELI • socjalne(prawo do ubezpieczenia społecznego, szczególna ochrona państwa nad pracą, zasada bezpłatnej nauki na szczeblu podstawowym, ochrona macierzyństwa) • konstytucja wskazywała również powszechne obowiązki obywatelskie, do których, m.in. zaliczała: obowiązek służby wojskowej, wierność dla Rzeczypospolitej, poszanowanie prawa, itp. • polityczne(wyborcze, piastowanie urzędów i stanowisk publicznych • obywatelskie(ochrona życia i wolności, równość wobec prawa, ochrona mienia; wolność: druku, słowa, sumienia i wyznania, swobodnego wyrażania swoich myśli i przekonań, zrzeszania się i petycji, itp.) MENU

  14. KONSTYTUCJA KWIETNIOWA • 26.1.1934 r. referent Komisji Konstytucyjnej, Stanisław Car przedstawił sejmowi „tezy projektu Konstytucji” BBWR i gdy opozycja opuściła salę, przyjęto tezy jako projekt konstytucji, co obecna na sali większość sanacyjna uchwaliła. • 23.4.1935 r. prezydent podpisał uchwaloną ustawę konstytucyjną, która następnie weszła w życie. • 31.10.1928 r. wpłynął do sejmu formalny wniosek klubu BBWR w sprawie zmiany konstytucji. • w Lipcu 1930 r. prezydent Ignacy Mościcki rozwiązał parlament; w wyborach z 16.6.1930 r. sanacja uzyskiwała 56% mandatów w sejmie i 64% w Senacie, jednakże do uchwalenia nowej konstytucji potrzebna była większość 2/3. MENU

  15. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA • Zasady naczelne; jednolitej i niepodzielnej władzy państwowej (odrzucono trójpodział władzy), elitaryzmu, współdziałania obywateli z państwem dla realizacji wspólnego dobra; odrzucono zasadę suwerenności narodu, w to miejsce wprowadzono zaś pojęcie państwa, jako dobra wspólnego wszystkich obywateli • Prezydent: posiadał najwyższą i niepodzielną władzę państwową, był nieodpowiedzialny zarówno konstytucyjnie jak i politycznie (odpowiadał jedynie przed Bogiem i historią), sprawował zwierzchnictwo nad rządem, sejmem, senatem, siłami zbrojnymi, sądami i kontrolą państwową. Uprawnienia prezydenta dzieliły się na prerogatywy i uprawnienia zwykłe.

  16. KOMPETENCJE PREZYDENTA • Prerogatywy prezydenta wynikały z jego władzy osobistej, zaś podejmowane w ich ramach akty nie wymagały kontrasygnaty. Do prerogatyw m.in. zaliczano: wyznaczanie następcy na czas wolny, mianowanie i odwoływanie 1/3 składu senatu, rozwiązywanie sejmu i senatu przed upływem kadencji, stosowanie prawa łaski, itd. • Uprawnienia zwykłe były to akty prezydenckie wymagające kontrasygnaty. Zaliczano do nich m.in.: mianowanie ministrów, zwoływanie i zamykanie sesji sejmu i senatu, stanowienie o wojnie i pokoju, zawieranie umów międzynarodowych, wydawanie dekretów z mocą ustawy.

  17. KOMPETENCJE PREZYDENTA • Prezydent miał być wybierany na 7 letnią kadencję przez Zgromadzenie Elektorów, w którego skład wchodziło 50 członków wybranych przez sejm, 25 wybranych przez senat oraz 5 wirylistów, bądź w wyborach powszechnych.

  18. RADA MINISTRÓW • Składała się z 12 ministrów politycznie odpowiedzialnych przed prezydentem, zaś konstytucyjnie przed Trybunałem Stanu. Rząd odpowiadał również parlamentarnie, aczkolwiek w wypadku uchwalenia przez sejm wotum nieufności, prezydent mógł odwołać rząd, rozwiązać parlament lub skierować wniosek o braku zaufania jeszcze pod głosowanie senatu.

  19. SEJM I SENAT • Kompetencje parlamentu zostały ograniczone w wyniku zrównania mocy prawnej dekretów prezydenta z ustawami, przyznania prezydentowi prawa weta zawieszającego wobec ustaw, wyłącznie spod inicjatywy ustawodawczej parlamentu wszystkich praw pociągających za sobą wydatki skarbu państwa, zastrzeżenie dla regulacji w drodze dekretów prezydenckich wszystkich spraw związanych z organizacją rządu, administracji i sił zbrojnych. Zmniejszeniu uległa rola sejmu na rzecz senatu. Sejm składać się miał z 208 posłów wybieranych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym. Partie polityczne pozbawiono prawa wystawiania własnych list wyborczych. Kandydatów na posłów miały zgłaszać zgromadzenia okręgowe, w skład których wchodzili przedstawiciele samorządów: terytorialnego, zawodowego i gospodarczego. Senat liczył 96 członków, z których 32 pochodziło z nominacji prezydenta, zaś 2/3 z wyborów. Kadencja obu izb miała wynosić 5 lat.

  20. PRAWA I OBOWIĄZKI OBYWATELSKIE • Nastąpiła zmiana koncepcji praw i obowiązków obywatelskich w wyniku uznania nadrzędności dobra państwa nad prawami jednostki. Prawa obywatelskie uległy uszczupleniu w porównaniu z Konstytucją marcową.

  21. NASTĘPSTWA POLITYCZNE KONSTYTUCJI KWIETNIOWEJ • Stałe przechwycenie władzy przez sanację. • konsolidacja opozycji politycznej. • usankcjonowanie funkcjonującego w Polsce od 1926 r. porządku autorytarnego MENU

More Related