Aangezichtspijn in het kno-gebied

1. Aangezichtspijn in het kno-gebied Dienst KNO Genk/ZMK Lemmens Winde 24 april 2014

2. ROL KNO-arts BIJ AANGEZICHTSPIJN? • Veel KNO afwijkingen oorzaak van pijn in het aangezicht • Patiënten met aangezichtspijnen denken vaak zelf aan een KNO probleem. • hoofdpijn = sinusitis • oorpijn = otitis • Indien pijn als solitaire klacht vaak foute diagnose

3. OVERZICHT • OOR • Primaire otalgie • Secundaire otalgie • NEUS • Sinusitis • Acuut • Chronisch • Criteria • Behandeling EPOS 2012 • Mucosaal contactpunt hoofdpijn • Criteria

4. OOR

5. Primaire otalgie Auriculaire cellulitis • Infectie • strepto/staphylo • Diffuse en acute infectie cutis en subcutis • Zonder necrose / ettering • Gans de oorschelp incl. oorlel • R/ AB (oxacillin of cefazolin)

6. Primaire otalgie Relapsing polychondritis • Autoimmuun inflammatie • Progressieve destructie kraakbeen H&N • Oor. Oorlel doet NIET mee • Verder ook: • Neus • Larynx/trachea/bronchus • Ogen • Cardiovasculair • Gewrichten • Midden en binnenoor • R/ aspirine, NSAID’s, CS of immuunsuppressiva

7. Primaire otalgie Furunkel externe gehoorgang • Infectie • S. aureus • Acute pijnlijke nodulus • Evolutie naar pustula met centrale necrose en vrijkomen bloederig en purulent vocht • R/ drainage, AB oxacilline of cefazolin

8. Primaire otalgie Acute otitis externa • Infectie • Ps. Auruginosa • E. coli • S. aureus • zz fungus • Infectie huid • Predispositie: • vocht in gehoorgang • letsel dmv oorstokjes • R/ oordruppels (AB en CS), zuurstofwater

9. Primaire otalgie Necrotizerende otitis externa • Infectie • Ps. Auruginosa • Evolutie naar osteomyelitis via fissura van Santorini • Ouderen DM en immuunsupressie • ! N VII, granulatieweefsel • R/ Ciproxine 6w, soms chirurgie

10. Primaire otalgie Ramsay hunt syndroom Herpes Zoster Oticus • Infectie • Varicella Zoster virus • Infectie van g. geniculatum • Uitbreiding naar • n. VII • n. vestibulocochlearis • Blaasjes oorschelp, n. VII paralyse, oorpijn +++, tinnitus en vertigo. • R/ CS en acyclovir, ! permanente schade

11. Primaire otalgie Acute otitis media • Infectie • S. pneumoniae • H. influenzae, • Moraxella catarhalis 95% • 3 m. – 3 j. • BLW-infectie • Oorpijn, gehoorverlies, druk, koorts, oorloop pus of bloederig vocht • R/ pijnstillers, AB, decongestivum, oordruppels analgetica

12. Primaire otalgie Myringitis bullosa • Infectie • Viraal • Bacterieel • M. pneumoniae • S. pneumoniae • Vesikels op trommelvlies met sereus of bloederig vocht • Felle pijn met plots begin, soms vooraf BLW-infectie

13. Primaire otalgie Dysfunctie buis van Eustachius • Vaak met BLW-infectie • Vooral kinderen (korter/vlakker) • Ook igv PND of allergie • Vol gevoel/pijn, gehoorverlies • Vasoconstrictie neus

14. Primaire otalgie Barotrauma • Plotse ↑ omgevingsdruk igv tubadysfunctie met negatieve druk in middenoor • daling vliegtuig, duiken, HBO, rijden in de bergen • Retractie en transudatie van bloed van de BV • Risico op perforatie • ! Perforatie ovale of ronde venster met risico perceptief gehoorverlies en vertigo • R/ vasoconstrictie neus

16. Secundaire otalgie • Takken van • n. trigeminus • n. glossopharyngeus • n. vagus • zelfs n. occipitalis minor en n. auricularis major • Incidentie stijgt met leeftijd • 50% niet-oor gerelateerde oorzaak • Caries molaren • Post tonsillectomie • Musculair, myofaciale pijn • Carcinoom (H&H regio, longen, oesophagus)

17. NEUS

18. Paranasale sinussen vaak overschat als oorzaak • Indien neusendoscopie en CT nl meestal neurologische oorzaak

19. n. ethmoidalis ant/post (V1) ganglion sphenopalatinum (V2)

20. Acute rhinosinusitis • Definitie • Plots ontstaan van ≥ 2 symptomen • 1 ervan moet neusobstructie of neusloop zijn • +/- aangezichtspijn/druk • +/- vermindering reuk • < 12w (volledig verdwijnen van S/) • Met symptoomvrije intervallen indien recidiverend

21. Acute rhinosinusitis • Classificatie • Simpele verkoudheid • Symptomen < 10d • Acute post-virale rhinosinusitis • Toename symptomen na 5d of persisterend na 10d • Acute bacteriële sinusitis: • Minimum 3 symptomen: • Ernstige lokale pijn (unilaterale predominantie) • Purulente secreties • Koorts (> 38°) • Gestegen CRP/sed • Toename klachten na initieel mildere symptomen

22. Chronische rhinosinusitis • Definitie • Met of zonder neuspolyposis • Aanwezigheid van ≥ 2 symptomen • 1 ervan moet neusobstructie of neusloop zijn • +/- aangezichtspijn/druk • +/- vermindering reuk • >12w • Zonder volledig verdwijnen van S/ • Soms acute exacerbaties

23. IHS-criteria voor aangezichtspijn tgv rhinosinusitis • Frontalehoofdpijnvergezeld door pijn in 1 of meerdereregio’sthvaangezicht, oren of tanden en aanwezigheid van criteria C en D. • Bewijs van acute of acute exacerbatiebijchronische sinusitis dmvklinischonderzoek, neusendoscopie, CT en/of NMR en/of labo • Purulentesecreties • Koorts • Neusobstructie • Hyposmie/anosmie • Hoofdpijn en aangezichtspijnontstondsimultaan met begin van acute rhinosinusitis • Hoofdpijn en/of aangezichtspijnverdwijnt< 7 d naremissie of succesvolle R/ van de acute of acute exacerbatiebijchronische sinusitis

28. Behandeling acute rhinosinusitis HA EPOS 2012 Acute sinusitis *Tenminste 3: gekleurde neussecreties, ernstige lokale pijn, koorts, ERS/CRP S/ minder dan 5d of verbetering na 5d S/ persisterend na 10d of erger na 5d Verkoudheid Matig (postviraal) Ernstig * (incl bacterieel) Symptoomverlichting: Analgetica, neusspoelingen, decongestiva, + topische CS Topische CS Overweeg AB Geen effect na 10d Geen effect na 14d Effect in 48u Geen effect in 48u Overweeg verwijzing naar specialist Verderzetten R/ voor 7-14d Verwijs naar specialist

29. Behandeling acute rhinosinusitis HA EPOS 2012 • Onmiddellijke verwijzing: • Periorbitaal oedeem/roodheid • Verplaatste oogbol • Diplopie • Verminderd zicht • Ernstige unilaterale of bilaterale hoofdpijn • Frontale zwelling • Tekens van meningitis

30. Behandeling acute sinusitis KNO-arts EPOS 2012 Verwijzing van HA of pediater Matige S/ Geen verbetering na 14d Ernstige S/ Geen verbetering na 48u complicaties Overweeg hospitalisatie Neusendoscopie Cultuur Beeldvorming Nasale CS Overweeg IV AB Overweeg orale CS Overweeg chirurgie Hospitalisatie Neusendoscopie Cultuur Beeldvorming IV AB En/of chirurgie Juiste D/:? Neusendoscopie Overweeg beeldvorming Overweeg cultuur Nasale CS Orale AB

31. Mucosaal contactpunt hoofdpijn ? • Contact tussen de MNS, BNS, mediale wand ethmoid, met het septum • Anatomische varianten (CB) • Vrijkomen van de neurotransmitter Substantie P (histamine vrijzetting en vasodilatatie) • Uitstralingspijn langsheen de N. Trigeminus, vooral V1 en V2

32. IHS-criteria voor mucosale contactpunt hoofdpijn • Intermittentepijngelocaliseerdthvperiorbita en medialecanthus en aanwezigheid criteria C en D • Bewijs van mucosa contact punt bij KO, neusendoscopie en/of CT zonder acute rhinosinusitis • Bewijsdat de pijnkantoegeschrevenworden aan het mucosa contact dmv: • Pijnafhankelijk van de zwaartekrachtgezienvariatietussenrechtstaand en neerliggendehouding • Eliminatie van pijnbinnen de 5’ naaanbrengen LA thv MNS D. Pijnverdwijntbinnen de 7d zonderrecidiefnaheelkundigeresectie van mucosa contact punt

35. Mucosale contactpunt Hoofdpijn? • Geen bewijs dmv gecontroleerde studies. • 11-96% succes ratio • Vaakzijndeze de trigger voorandere types van hoofdpijn en niet de hoofdoorzaak • succes op langetermijnlaag • Ptn met duidelijkecontactpunten en die + testen met LA betereresultaten