INSTRUMENTY STRUNOWE

1. INSTRUMENTY STRUNOWE opr. M. Wojciechowska

2. Instrumenty strunowe (chordofony) – to instumenty, w których źródłem dźwięku jest drgająca struna. Instrumenty strunowe należą do najstarszych instrumentów muzycznych. Najstarszy znany wizerunek instrumentu strunowego pochodzi z malunków odkrytych we francuskich jaskiniach. Przedstawiają one mężczyznę grającego na jednostrunowym instrumencie za pomocą smyczka. Pierwsze instrumenty strunowe przypominające współczesne odpowiedniki z grupy szarpanych powstały na Bliskim Wschodzie już w trzecim tysiącleciu p.n.e., skąd w wyniku ekspansji kulturowej dotarły także do Europy dzielą się na: szarpane smyczkowe uderzane POWRÓT

3. Instrumenty Szarpane muzyczne instrumenty strunowe, w którym wzbudzenie drgań struny odbywa się poprzez jej szarpnięcie. Gitara Harfa Klawesyn Lira Lutnia Cytra Banjo Mandolina Ukulele POWRÓT

4. Banjo muzyczny instrument strunowy z grupy szarpanych. Posiada okrągłe pudło rezonansowe przypominające tamburyn. Struny rozpięte są wzdłuż gryfu z progami, przy czym jedna z nich - krótsza - przeznaczona jest do gry kciukiem, natomiast na pozostałych czterech gra się prosty akompaniament. POWRÓT

5. Cytra (z gr. kitara) - ludowy strunowy instrument muzyczny, szarpany o płaskim pudle rezonansowym. Pochodzi z terenów Niemiec i Austrii, popularny również w Indiach pod nazwą Swarmandal. Strojony za pomocą klucza. Rozróżniamy 2 rodzaje cytry: Cytra koncertowa Cytra akordowa POWRÓT

6. Cytra koncertowa o 5 strunach na gryfie podobnym do gitarowego, służących do chromatycznych chwytów i 27 lub 30 strunach basowych przeznaczonych do akompaniamentu. Struny wiolinowe szarpie się przy pomocy plektronu (kostki), basowe - palcami. Podczas gry instrument leży przed muzykiem. POWRÓT

7. Cytra akordowa o większych rozmiarach od koncertowej, nie posiada progów. Niemożliwe jest więc skracanie strun przy ich pomocy. Podczas gry trzymana jest w sposób podobny jak w grze na harfie, lub podobnie jak cytra koncertowa leży przed muzykiem - na kolanach lub na stole. POWRÓT

8. Gitara instrument muzyczny z grupy strunowych szarpanych z pudłem rezonansowym, gryfem i progami na podstrunnicy. Na gitarze gra się palcami, a pomagać sobie można kostką/lub pazurkami Gitara basowa Gitara hawajska Gitara elektryczna Gitara dobro Gitara flamenco POWRÓT

9. Gitara basowa instrument strunowy szarpany, najczęściej elektryczny, z progami na podstrunnicy (gryfie); stosuje się także gitary basowe bezprogowe (fretles, z ang. fretless). Gitara basowa transponuje – podobnie jak kontrabas – o oktawę w dół. Tradycyjne gitary basowe mają cztery struny g, d, A, E Łączna skala gitary basowej obejmuje dźwięki (w brzmieniu) od E1 do g1, jest więc identyczna ze skalą kontrabasu. Spotyka się także modele 5-strunowe (z dodatkową dolną struną C lub H), 6-strunowe (jak pięciostrunowy plus górna struna C), 8-strunowe (gdzie dla każdej struny 4-strunowej jest dodana druga strojona o oktawę wyżej) oraz 12-strunowe. W muzyce rockowej na gitarze basowej gra basista. POWRÓT

10. Gitara elektryczna to gitara, w której drgania stalowej struny umieszczonej w polu elektromagnetycznym, są przekształcane w zmiany napięcia elektrycznego, za pomocą przetwornika. POWRÓT

11. Gitara flamenco Większość gitar flamenco jest wytwarzana z drzewa cyprysowego dlatego w odróżnieniu od gitar klasycznych są wykonane najczęściej w kolorach od jasnożółtego do pomarańczowego. Pudło jest nieznacznie węższe i płytsze od pudła gitary klasycznej. Nieodłącznym elementem gitary flamenco jest golpeador Golpeador nazywany również "Flamenco Tap Plate" lub "Pick Guard" to płytka ochronna wykonana przeważnie z cienkiego samoprzylepnego plastiku - laminatu. Naklejana na płytę wierzchnią gitary w celu ochrony lakieru i płyty przed uderzeniami gitarzysty, który wykonuje technikę golpe czyli uderzenie palcem serdecznym w pudło rezonansowe w celu zaakcentowania, wzmocnienia wybranego dźwięku. POWRÓT

12. Gitara hawajska wykształciła się w kulturze muzycznej Hawajów. Początkowo, od zwykłej gitary akustycznej różniła się strojem i techniką gry, lecz z czasem przekształciła się w samodzielny instrument. Na gitarze hawajskiej gra się na siedząco trzymając ją na kolanach. Struny dociska się do podstrunnicy za pomocą metalowego lub szklanego przedmiotu, zwykle walca trzymanego w palcach lub szerokiej obrączki na palec założonej. Przedmiot przesuwany wzdłuż struny powoduje wydobywanie z niej przeciągłego, śpiewnego tonu. Liczba strun gitary hawajskiej jest też zmienna i dochodzi do ośmiu. POWRÓT

13. Gitara dobro gitara akustyczna skonstruowana przez muzyków Georga Beauchampa i Johna Dopyera w 1927 w celu wzmocnienia dźwięku gitary akustycznej. Najważniejszym elementem gitary był opatentowany dysk, opierający się z jednej strony na metalowym pudle rezonansowym, a jednocześnie stanowiący podparcie dla stalowych strun. Dźwięk gitary był bardzo ostry i metaliczny, a jego natężenie było od trzech do pięciu razy większe niż w przypadku zwykłej gitary akustycznej. Gitara zyskała dużą popularność wśród muzyków bluesowych i country swojej epoki. POWRÓT

14. Harfa instrument strunowy szarpany w kształcie trójkąta, jeden z najstarszych instrumentów muzycznych. Wywodzi się od łuku. Współczesna harfa koncertowa ma 47 strun nastrojonych diatonicznie w Ces-dur i 7 pedałów, służących do przestrajania poszczególnych strun. Harfa pedałowa o podwójnym wcięciu pedałów umożliwia przestrajanie 44 strun (tj. wszystkich z wyjątkiem dwóch najniższych i jednej najwyższej) o jeden lub dwa półtony, a tym samym grę we wszystkich tonacjach POWRÓT

15. Klawesyn (inaczej: cembalo, clavicembalo, cymbał, harpsichord, klawicymbał) - wynaleziony w epoce renesansu instrument strunowy szarpany wyposażony w klawiaturę. Jego dźwięk, w porównaniu z fortepianem, jest cichy i mało zróżnicowany dynamicznie. POWRÓT

16. Lira instrument strunowy z grupy chordofonów wywodzący się ze starożytnej Grecji. Ma wąski, czworoboczny rezonator, z którego wychodzą dwa łukowate ramiona połączone poprzeczką. Zaopatrzony w 4 do 10 strun. Początkowo pudło rezonansowe złożone było ze skorupy żółwia. Na lirze grano na dwa sposoby: szarpiąc struny lub uderzając pałeczką (plektronem). Istnieje jeszcze odmiana liry zwana lirą korbową (łac. organistrum). Instrument ten jest zaopatrzony w korbkę przymocowaną do okrągłej tarczy, która wzbudza struny liry. POWRÓT

17. Lutnia muzyczny instrument strunowy szarpany z grupy chordofonów. Pudło rezonansowe instrumentu z jednej strony jest mocno wypukłe, a gryf zagięty pod kątem 90°. Liczba strun: od 6 do 16. Liczba progów: od 4 do11. Przywieziona do Europy z krajów arabskich we wczesnym średniowieczu. POWRÓT

18. Mandolina strunowy instrument muzyczny z rodziny szarpanych posiadający cztery pary strun strojonych w kwintach. Skala mandoliny (zakres dźwięków muzycznych) wynosi od g do fis3 POWRÓT

19. Instrumenty smyczkowe instrumenty muzyczne z grupy chordofonów strunowych, w których struna wprowadzana jest w stan wibracji za pomocą smyczka, przesuwanego po strunie – legato, detaché, lub uderzając w nią włosiem – spiccato. Inną metodą wydobycia dźwięku z instrumentu smyczkowego jest col legno - czyli uderzenie struny drzewcem smyczka lub pizzicato, czyli szarpniecie struny palcem oraz klang (pizzicato bartokowskie, pizzicato à la Bartók) – szrpnięcie struny tak silne, by uderzyła o gryf. dzielą się na: Klasyczne instrumenty smyczkowe Regionalne instrumenty smyczkowe Dawne isntrumenty smyczkowe Elektryczne instrumenty smyczkowe POWRÓT

20. Smyczek element instrumentu smyczkowego służący do wzbudzania wibracji strun. Smyczek składa się z drzewca będącego elementem nośnym wykonanym z balsy, uchwytu, włosia i śruby naciągowej (żabka), pozwalającej uzyskać odpowiedni naciąg włosia. Włosie w smyczku pochodzi z końskiego ogona. W celu zwiększenia szorstkości włosia i tym samym zwiększenia jego przyczepności do strun naciera się włosie kalafonią. POWRÓT

21. Klasyczne instrumenty smyczkowe skrzypce wiolonczela altówka kontrabas POWRÓT

22. Skrzypce są najmniejszym instrumentem z tej grupy, zarazem charakteryzują się najwyższym strojem. Skrzypce składają się z podłużnego pudła rezonansowego z dwoma otworami w kształcie stylizowanej litery f, gryfu z bezprogową podstrunnicą, zakończonego główką w charakterystycznym kształcie ślimaka. Struny, podparte na mostku, napinane są za pomocą klinowych naciągów. Struny skrzypiec, niegdyś wykonywane z preparowanych jelit zwierzęcych, dziś niemal wyłącznie wykonywane są ze stali. Instrument posiada cztery struny normalnie strojone w kwintach do następujących dżwięków (począwszy od najniżej strojonej) - g, d1, a1, e2 i obejmuje zakres dźwięków od g do e4. POWRÓT

23. Altówka muzyczny instrument strunowy z grupy chordofonów smyczkowych. Altówka jest nieco większa od skrzypiec, ma niższy, głębszy i łagodniejszy ton. Instrument posiada cztery struny normalnie strojone w kwintach do następujących dżwięków (począwszy od najniżej strojonej) - c, g, d1, a1 i obejmuje zakres dźwięków od c do a3. Technika gry na altówce jest taka sama jak na skrzypcach, altowiolista gra z nieco większym oparciem. Smyczek jest identycznej długości jak u skrzypka. POWRÓT

24. Wiolonczela tenorowo-basowy, instrument strunowy z grupy smyczkowych. Instrument ma cztery struny normalnie strojone w kwintach do następujących dźwięków (począwszy od najwyżej strojonej) - a, d, G, C, i obejmuje zakres dźwięków od C do a2. Na wiolonczeli gra się siedząc, obejmując udami pudło rezonansowe. Gryf wznoszący się pionowo w górę znajduje się na wysokości przedramienia i ramienia. Wiolonczela posiada piękne, niskie, melancholijne brzmienie, choć w wysokim rejestrze brzmi jasno, czasem nawet „błyskotliwie”. POWRÓT

25. Kontrabas muzyczny instrument strunowy z grupy smyczkowych; jest największym instrumentem tej grupy. Instrument posiada cztery struny strojone w kwartach (począwszy od najniżej strojonej): E, A, D , G i obejmuje zakres dźwięków od E do g1 Ma trochę inną budowę niż pozostałe instrumenty smyczkowe. Gra się na nim stojąc. POWRÓT

26. Regionalne instrumenty smyczkowe Gęśle prastary słowiański instrument strunowy Basetla swym kształtem przypomina wiolonczelę. Posiada od 2 do 4 strun POWRÓT

27. Elektryczne instrumenty smyczkowe Skrzypce elektryczne w przeciwieństwie do akustycznych nie posiadają pudła rezonansowego (soundbox), które wzmacnia drgania strun i wypromieniowuje dźwięk. W przypadku skrzypiec elektrycznych rolę tę spełniają głośnik i wzmacniacz elektro-akustyczny. Często skrzypce elektryczne mają wiecej niz 4 struny. Najczęściej dodawana jest struna "C"( o kwintę niżej niż struna "G" ) POWRÓT

28. Dawne instrumenty smyczkowe Rebec pochodzenia arabskiego lub bizantyjskiego o owalnym pudle w kształcie gruszki, posiadający trzy struny. Lira da braccio posiadający pudło rezonansowe o kształcie zbliżonym do skrzypiec. Posiadał zwykle 5 strun melodycznych strojonych w kwartach i kwintach i 2 struny burdonowe strojone w oktawach. Viola da gamba Viola d’amore POWRÓT

29. Rebec POWRÓT

30. Lira da braccio POWRÓT

31. Viola da gamba POWRÓT

32. Viola d’amore POWRÓT

33. Ukulele Mała gitara hawajska z czterema strunami (a, d1, fis1, h1) POWRÓT

34. Instrumenty strunowe uderzane klawiszowe instrument strunowy, w którym wibracja strun wzbudzana jest uderzeniem młoteczka. Młoteczki mogą być trzymane w dłoniach lub być częścią mechanizmu uruchamianego przez klawiaturę. Fortepian Pianino Klawikord POWRÓT

35. Klawikord najstarszy instrument klawiszowy, wynaleziony w XIV wieku. Struny wprawiane są w ruch za pomocą tangentów (listewek), które naciskają i dzielą struny po przyciśnięciu klawiszy. Powoduje to, że dźwięk wydawany przez klawikord jest bardzo cichy. Ma tylko jedną klawiaturę o zakresie 4 oktaw. POWRÓT

36. Pianino Zasada działania jest identyczna jak w fortepianie z tą różnicą, że rama ze strunami jest położona pionowo a nie poziomo, co powoduje, że również sam instrument jest wyższy od fortepianu, za to znacznie od niego krótszy. POWRÓT

37. Fortepian W fortepianie struny rozpięte na stalowej ramie uderzane są młoteczkami wyściełanymi filcem. Naciśnięcie klawisza powoduje uderzenie młoteczka w strunę, POWRÓT

38. Dziękuję za uwagę