Bronş Provokasyon Testleri

1. Bronş Provokasyon Testleri Doç. Dr. Gül KARAKAYA Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD Erişkin Allerji Ünitesi

2. Bronş aşırı duyarlılığı • Değişik uyaranlara karşı havayollarının verdiği abartılı bronkokonstriktör yanıt

3. Bronş Provokasyon Testlerinin Endikasyonları • Epidemiyolojik çalışmalar • Klinik araştırmalar • Astım tanısı – ayırıcı tanısı • Astım tedavisi izlemi

4. Astımda Bronş Provokasyon Testleri • Spirometri ve reverzibilite testleri ile tanı konulamamış astımda tanı için • Düşük spesifite %36-54 • Yüksek sensitivite % 84-94 • Astım tanısını ekarte etmek için • Yüksek negatif öngörü değeri • Astımın ağırlık derecesini saptamak için • Astım tedavisine yanıtı saptamak için

5. Spesifik testler Spesifik allerjen Lizin aspirin Nonspesifik Testler Direk - Histamin - Metakolin İndirek - Egzersiz - Soğuk-kuru hava - Adenozin - Hipertonik salin Bronş Provokasyon testleri

6. Metakolin Provokasyon Testi (MPT) • Egzersiz Provokasyon Testi (EPT)

7. MPT - Kontrendikasyonlar Mutlak • Ağır hava yolu obstrüksiyonu (FEV1 < beklenenin %50’si veya <1.0 L) • Son üç ay içinde geçirilmiş miyokard infarktüsü veya serebrovasküler olay • Kontrolsüz hipertansiyon (sistolik basınç > 200 mmHg veya diyastolik basınç > 100 mmHg) • Bilinen aort anevrizması

8. MPT - Kontrendikasyonlar Göreceli • Orta derecede hava yolu obstrüksiyonu (FEV1 < beklenenin %60 veya <1.5 L) • Hasta teste uyum sağlayamadığı için kabul edilebilir kalitede bir test yapılamaması • Gebelik • Emzirme • Kolinesteraz inhibitör grubu ilaç kullanıyor olmak • Son iki ay içinde geçirilmiş üst solunum yolu infeksiyonu öyküsü

9. MPT – Test öncesi tüketilmemesi gereken ilaç ve gıdalar İlaçlar • Kısa etkili bronkodilatörler – 8 saat • Orta etkili bronkodilatörler – 24 saat • Uzun etkili bronkodilatörler – 48 saat • Oral bronkodilatörler – 12 – 48 saat • Hidroksizin, setirizin – 72 saat • Lökotrien reseptör antagonistleri – 24 saat Gıdalar • Kahve, çay, kolalı içecekler, çikolata – test günü

10. Metakolin • Sentetik asetilkolin türevi • Kolinesteraz ile metabolize olur • Etkileri atropin ve diğer antikolinerjiklerle engellenir

11. Metakolin solüsyonunun hazırlanması • Kuru toz • Derin dondurucu • Sterilite • %0.9 NaCl • Saklama ısısı ve süresi • Testten 30 dk önce buzdolabından çıkarılmalı • Neden metakolin?

12. Metakolin solüsyonunun hazırlanması - I (Tidal volümde 2 dk inhalasyon tekniği)

13. Metakolin solüsyonunun hazırlanması - II (Beş nefes dozimetri tekniği)

14. MPT – İki protokol İki dakika tidal volümde inhalasyon Beş nefes dozimetri

15. İki dakika tidal volümde inhalasyon yöntemi - I • Bazal FEV1 ve hedef FEV1 • Nebulizatöre en düşük konsantrasyonda solüsyon • 2 dakika süreyle tidal hacimde soluk alıp verme • 30-90 sn sonra FEV1 ölçümü

16. Mch PC20

17. İki dakika tidal volümde inhalasyon yöntemi - II FEV1’deki düşme bazal değerin < %20 ≥ %20 Testi sonlandır hastaya kısa etkili betamimetik ver Bir sonraki konsantrasyona geç

18. Beş nefes dozimetriyöntemi • Bazal ve hedef FEV1 • Tidal solunumda ekspiryum sonunda nebulizatörden yavaş ve derin nefes • İnhalasyon başlar başlamaz dozimetre • İnhalasyon tamamlandıktan sonra 5 sn kadar nefes tutulması • Bu manevra 5 kez tekrarlanır • 5. inhalasyondan 30-90 sn sonra FEV1 ölçümü

19. MPT’nin yorumlanması - I • FEV1’de %20 veya daha fazla düşme oluşturan doz: Provokatif Doz (PD20) veya Provokatif Konsantrasyon (PC20) • Normal insanlarda 10 mg/ml’nin üzerinde • Astımlıların %95’inde 8 mg/ml’nin altında • İnflamasyon ne kadar yoğunsa PD20 veya PC20 o kadar düşüktür.

20. MPT’nin yorumlanması - II • Sonuçlar başlangıç FEV1 değerinden “%” azalma olarak kaydedilir. • En yüksek konsantrasyona rağmen FEV1’de %20’nin altında düşme olduysa “PC20: 16 mg/ml” • PC20 ≥ 16 mg/ml ise hasta çok büyük olasılıkla astım değil • PC20 < 1 mg/ml ise hastada astım tanısı

21. MPT’nin yorumlanması - III PC20 = 1-16 mg/ml ise birkaç olasılık akla gelmelidir: • Hastanın hafif persistan astımı var, ama semptomlarını algılayamıyor • Egzersiz veya inhalasyon provokasyonu sonrasında nefes darlığı hisseder ama bunun normal olduğunu düşündüğü için bildirmez • Bronkospazma yol açan tetikleyicilerle daha önce hiç karşılaşmamıştır • Bu hafif hiperreaktivite üst solunum yolu infeksiyonu veya sigara içimi gibi başka faktörlere bağlı olarak ortaya çıkmış olabilir • Hastanın subklinik bir astımı vardır ve zaman içinde bu klinik astıma dönüşebilir

22. MPT’nin yorumlanması - IV

23. EPT • Egzersizle indüklenen bronkospazm (EİB) • EİB mekanizması? • Hangi hasta grubunda kullanılmalı? • Hangi mesleklerde önemli?

24. EPT Kontrendikasyonları • MPT kontrendikasyonları ile aynı • Ayrıca: - Ortopedik kısıtlılık - Kontrolsüz kardiyak iskemi ve malign aritmi • Kesilmesi gereken ilaçlar • Testten 4 saat öncesine kadar zorlu egzersiz (-)

25. EPT – Kullanılan Egzersizler • Koşu bandı • Bisiklet ergometrisi • Basamak çıkma • Serbest koşu

26. EPT • Ortam ısısı ve nem oranı • Kıyafetler • Bazal FEV1 • 2-3 dakikada maksimum kalb hızının %80-90’ına ulaşılır • Egzersiz yoğunluğunu belirlemek için diğer parametreler • 4 dakika bu hız, toplam süre 6-8 dk • Süre çocuklarda daha • FEV1 ölçüm zamanları

27. EPT – Sonucun Değerlendirilmesi % değişim (Egzersiz öncesi FEV1–Egzersiz sonrası FEV1) x 100 Egzersiz öncesi FEV1 • FEV1’de %10 (15?) (+) test

28. Egzersiz Testi Grafiği FEV1 egzersiz dk

29. Sonuç olarak; Bronş Provokasyon Testleri • Kolay ve tanıda çok yardımcı yöntemlerdir • Sonuçları klinik bulgularla değerlendirilmelidir • Mutlaka doktor gözetiminde yapılmalıdır