Çevresel ( Sosyal ) Yönetim Çerçevesi ( ÇSYÇ ): Hazırlama ve Uygulama Hususları

1. Çevresel (Sosyal) Yönetim Çerçevesi (ÇSYÇ):Hazırlama ve Uygulama Hususları Finansal Aracılar ve Uygulayıcı Kuruluşlar için Eğitim Çalıştayı Mayıs 2011 Ruxandra Floroiu Kıdemli Çevre Mühendisi, ECA Bölgesi, Dünya Bankası

2. ESMF’in Amacı OP 4.01 – aşağıda belirtilen durumda ÇSYÇ’nin bir ÇD koruma önlemi aracı olarak kullanılmasına izin verir : “bir proje, bir program ve/veya bir dizi alt projeden oluşuyorsa ve etkiler proje veya alt proje ayrıntıları belli oluncaya kadar belirlenemiyorsa” = proje değerlendirmesinden önce • ÇDKategori FIalt projeler (çoğunlukla proje değerlendirmesinden sonra tanımlanır) bir Finansal Aracı (FI) yoluyla finanse edilirler – gereklilikler ve prosedürler ÇSYÇ’de belirtilir • Proje kapsamında finanse edilen ve spesifik yeri bilinmeyen veya proje uygulaması sırasında değişebilecek işler ile ilişkili olarak yeterli çevresel yönetimi (risk yönetimi ve etkiler) sağlamaya yönelik bir dizi metodoloji, prosedür ve önlemden oluşan bir kılavuz yoluyla potansiyel olumsuz etkileri yönetmek • Sosyal hususlar kısaca ele alınır (YYPÇ’de olduğu gibi değil) - ÇSYÇ

3. ESMF’in Amacı • ÇD (çevresel değerlendirme) sürecinin ulusal mevzuata ve OP 4.01’e uygun olarak gerçekleştirilmesini sağlamak için alt borçlulara (alt proje destekleyicileri) ve Finansal Aracılara rehberlik sağlar • Ayrıntılı hususlar belli olduğu zaman önerilen çalışmaların potansiyel etkilerinin tanımlanmasına, değerlendirilmesine ve azaltılmasına yönelik bir çevresel ve sosyal tarama süreci sağlar • Yatırım alternatiflerinin potansiyel çevresel ve sosyal etkilerinin değerlendirilmesi için bir referans doküman olarak kullanılır • Alt projeye/sahaya özgü Çevresel Yönetim Planlarının (ÇYP), Çevresel Değerlendirmelerin (ÇD), durum tespit raporlarının, çevresel denetimlerin, vs. geliştirilmesi için kılavuz işlevi görür • Projenin İşletim El Kitabının ayrılmaz bir parçasıdır ve finansman kaynağı ve uygulayıcı kuruluşu ne olursa olsun tüm Finansal Aracılık yatırımlarına uygulanır TEMEL AMAÇLAR: • Önerilen tüm alt projelerin potansiyel olumsuz çevresel ve sosyal etkiler bakımından taranmasına yönelik prosedürleri belirlemek • Projenin işletilmesi sırasında çevresel etkilerin yönetilmesine, azaltılmasına ve izlenmesine yönelik önlemleri belirlemek • Çevresel Yönetim Çerçevesi (ÇYÇ) hükümlerinin uygulanması için ihtiyaç duyulan eğitim ve kapasite oluşturma düzenlemelerini belirlemek

4. ÇYÇ Prosedürleri şunları kapsar: • Hangi tür faaliyetlerin finansman için uygun olduğunun açıklaması da dahil olmak üzere proje bileşenlerinin kısa bir açıklaması • İşletme gereklilikleri (yasal ve kurumsal çerçevenin, ilgili koruma önlemlerinin tanımlanması) • Ulusal/eyalet düzeyinde çevresel/sosyal başlangıç durumu • Çevresel Yönetim Çerçevesi (ÇYÇ) tarama prosedürleri (kriterler, süreç, çevresel durum tespit süreci, ÇD/ÇYPdokümantasyonu) • Uygulama düzenlemeleri • Halkın katılımı ve bilgilerin açıklanması süreci/prosedürleri • Çevresel etki azaltma önlemleri • İzleme ve raporlama düzenlemeleri • Eğitim ve kapasite oluşturma tavsiyeleri • Çeşitli ekler

5. ÇYÇ(proje düzeyinde) Birincil borçlu (Finansal Aracı) tarafından hazırlanır Alt projeye özgü ÇD ile ilgili gereklilikleri ve sorumlulukları belirler DB tarafından kabul edilebilir olmalıdır Bilgilerin açıklanması ve ÇYÇ ile ilgili ulusal düzeyde bir halkın katılımı toplantısı Proje Değerlendirme öncesi hazırlık, istişare ve bilgilendirme PROJE (FI) Alt Proje (Meskisu temini, Kat. B) Alt Proje (Akfırat kanalizasyon sistemi, Kat. B ) Alt Proje (Kayseriatık depolama, Kat. A) Alt Projeye Özgü ÇDveya ÇYP(alt proje düzeyinde) Proje uygulaması sırasında alt borçlu/hibe alıcısı (alt proje uygulayıcısı) tarafından hazırlanır Dokümana son hali verilmeden önce ÇD/ÇYP’nin açıklanması ve yerel düzeyde istişare Finansal Aracı kalite/onay ve uygulamanın izlenmesinden sorumlu Bazı Kategori B alt projelerin DB tarafından ön gözden geçirmesi

6. ÇYÇAlt Proje Tarama, Gözden Geçirme, Onay Süreci • Tarama formu alt projeyi öneren kuruluş tarafından doldurulur Alt proje adı, yeri (harita), faaliyet türü, fiziksel veriler, çevresel bilgiler, olası çevresel etkiler, çevresel tarama kategorisi (A, B veya C), kirlilik azaltma, gerekli çevresel etütler (ÇED/ÇYP), gerekli istişare/açıklama faaliyetleri. • Tarama Kriterleri – sahaya özgü çevresel riskler ve etkiler; arazi bölgeleme gereklilikleri, çevresel ruhsatlar/izinler; proje kapsamında finansmanına izin verilmeyen “negatif” yatırımlar listesi • Gözden geçirici, ÇED (Kategori A veya B) veya ÇYP/ÇYP Kontrol Listesi (Kategori B) yoluyla değerlendirilecek etkinin düzeyini kararlaştırır • Çevresel ve sosyal gözden geçirme bulgularına dayalı olarak alt proje onaylanır (veya reddedilir/bazı değişiklilerle onaylanır) • Açıklama/halkın katılımı toplantısı – alt proje ÇD kategorisinin fonksiyonu

7. ÇYÇAlt Proje Tarama, Gözden Geçirme, Onay Süreci • Alt projenin tanımlanması • Başvurunun hazırlanması ve Finansal Aracıya sunulması • ÇD/ÇYP’ninfinansmanı ve hazırlanması • Gerekli izinlerin/ruhsatların toplanması • Yerel/bölgesel çevre makamlarından onayların alınması • Alt projenin ÇYP’ye uygun olarak uygulanması • ÇYP ile uyumsuzlukların Finansal Aracıya bildirilmesi • Dünya Bankası gereklilikleri için ÇD taraması • Alt proje başvurusunun gözden geçirilmesi • Alt projenin değerlendirilmesi • ÇYP’ye dayalı olarak çevresel uyumun izlenmesi • Alt proje personelinin eğitilmesi • ÇYÇ ile uyumsuzlukların Banka’ya bildirilmesi • Tüm alt projeler için koruma önlemleri dokümanlarının kayıtlarının tutulması Alt projeyi öneren kuruluş Finansal Aracı

8. Dünya Bankası Proje Ekibi ve Koruma Önlemleri Uzmanları ÇYÇ’deki Kilit Koruma Önlemleri Aktörleri • Denetlemeleri gerçekleştirmek • Koruma önlemleri konusunda yardım ve eğitim sağlamak Dünya Bankası Koruma Önlemleri Uyum Birimi • Politikaların takip edilmesini sağlamak • Gözden geçirmeleri gerçekleştirmek Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Orman Bakanlığı • Alt projeleri ulusal ve yerel düzenleyici gerekliliklere göre gözden geçirmek ve onaylamak • Çevre izinlerini vermek • Yeni tesisler için e-İzin (2010 yılından bu yana) olanağı sağlamak

9. Akış Şemalarının PFI’lara Entegrasyonu Türkiye’deki KOBİ Kredi Hattı Projeleri için ÇED Gözden Geçirme Akış Şeması EkII Ek Yok EkI ÇED Gerekli PC yapılmış PIF(Proje Bilgi Dosyası) Çevre Dokümanı Yok ÇED Olumlu ÇED Gereksiz (**) Yeni bina tesisi veya mevcut binaların tevsii DB – Kategori A veya başka uygun olmayan projeler listesinde DB – Kategori B DB – Kategori B Evet Hayır DB – Kategori C Uygun Uygun Uygun Değil ÇYP ile ÇD, veya tek başına ÇYP ÇYP/ Kontrol Listesi ÇYP Uygun DB,ÇD/ÇYP ve PC ister Halkın Katılımı Halkın Katılımı Çevre Dokümanı Yok

10. ÇYÇ’nin hazırlanmasında ve uygulanmasında Dünya Bankası’nın Rolü • DB Değerlendirmesinde şunlar değerlendirilir: • İlgili ulusal ÇD gerekliliklerinin yeterliliği; boşlukların doldurulması • Alt projeler için önerilen ÇD prosedürlerinin yeterliliği • Finansal Aracının ve diğer sorumlu kuruluşların kapasitesi • Gerektiğinde ÇD düzenlemelerini/ kapasitesini güçlendirmek için proje kapsamında öngörülen önlemler • DB Denetlemesi: • Kategori A (bazen aynı zamanda Kategori B) alt proje ÇED’lerinin önceden gözden geçirmesi/onayı (Finansal Aracı değerlendirmesinde bunun gerekmediği belirtilmediği takdirde) • Saha ziyaretleri de dahil olmak üzere Çevresel Politika Çerçevesi uygulamasının nokta kontrolü ÇYÇ FIdeğerlendirmesi

11. ÇYÇ’ye Dayalı Alt Proje Uygulaması Finansal Aracının temel sorumluluğu, ÇYÇ’nin uygulanması ve kullanımı ile ilgili hazırlık ve izleme çalışmalarını gerçekleştirmektir. Alt proje denetlemesi sırasında Finansal Aracı şunları gerçekleştirir: • Alt borçluların ÇYÇ’ye uyma ve daha genel olarak çevresel ve sosyal yönetimi düzgün bir şekilde gerçekleştirme kapasitesini değerlendirmekten sorumludur • ÇYP uygulamasını teyit etmek için alt proje saha denetleme ziyaretlerini gerçekleştirir • Mevcut izinler de dahil olmak üzere ÇYP gereklilikleri konusunda yerel çevre makamlarına danışır • Alınan kritik etki azaltma önlemleri ve önemli çevresel olaylar da dahil olmak üzere yatırımın genel çevresel performansını alt borçlu ile birlikte doğrular • ÇYP eylemlerinin sonuçları ile ilgili üç aylık/yıllık raporlar hazırlar

12. ÇYÇ’nin Alt Proje Döngüsüne Dahil Edilmesi Öncelikli tekliflerin sunulması Tekliflerin değerlendirilmesi/seçimi Uygunluk Taraması FİZİBİLİTE/PROJE Başvuruların (yardımlı şekilde)hazırlanması ÇED/ÇYP Hazırlanması Ön Fizibilite Etüdü Formu Alt proje onayı ÖN FİZİBİLİTE Çevre İzni İnşaat Ruhsatı alt proje döngüsü TANIMLAMA İş planının kabulü, sözleşme imza DENETLEME İşe başlama İŞLETME İşlerin izlenmesi ÇYP uygulaması İlerleme raporları

13. Tekliflerin uygunluğunun incelenmesi ve yüksek çevresel riski bulunanların elenmesi Tekliflerin uygunluk taraması ÇD taraması, çevresel sorunların ve önerilen etki azaltma önlemlerinin değerlendirilmesi; gerekli ise ÇD/ÇYP kapsamının değerlendirilmesi Uygun tekliflerin değerlendirilmesi/ seçilmesi 5 Tekliflerin sunulması 4 6 Potansiyel çevresel sorunların ve önerilen etki azaltma önlemlerinin tespit edilmesi Başvuruların (yardımlı bir şekilde) hazırlanması Alt proje onayı 6 3 Çevresel etki azaltma önlemlerinin alt proje sözleşmesine dahil edilmesi; çevresel açıdan sağlıklı satın alma ve ihale prosedürleri için spesifik hükümlere yer verilmesi İş planının kabulü, sözleşme imzası Farklı tür alt projeler için uygun/uygun olmayan faaliyetler; potansiyel çevresel sorunlar; potansiyel etkiler ve etki azaltma önlemleri konusunda muhtemel başvuru sahiplerinin bilgilendirilmesi Başvuru Sahipleri için Eğitim Çalıştayları 2 2 alt proje döngüsü 7 1 Program Tanıtımı Satın alma: ihale dokümanlarında, şartnamelerde, sözleşmelerde çevresel hükümlere yer verilmesi, (uyumsuzluk halinde uygulanacak cezalar dahil olmak üzere) İlk dilimin kullandırılması 8 Nihai raporlar, ÇYP’na uyum ve çevresel/sosyal etkiler hakkında Uygulama Durumu ve Sonuçları Raporu Nihai rapor ve muhasebe 11 Alt borçlu Çevresel İzleme Planına göre izler, PUB’a bildirir; PUB doğrulama yapar, Borçluya ve Dünya Bankası’na bildirir 9 İlerleme raporu, muhasebe, doğrulama 10 Çevresel önlemler kullandırımın tetikleyicileri olabilir İkinci dilimin kullandırılması

14. ÇYÇ Hazırlık ve Uygulama Aşamalarındaki Zorluklar • ÇYP’nin ulusal mevzuatta yer almaması (bunu onaylayacak bir ulusal mekanizmanın bulunmaması) • Finansal Aracıların kapasitelerinin arttırılması • Kaliteli ÇD/ÇYP • Ulusal ve Dünya Bankası ÇD tarama kriterleri, çevre standartları arasındaki farklılıklar • Anlamlı halkın katılımı süreci ve kamuoyunun zamanında bilgilendirilmesi • Çevresel taramanın iyileştirilmesi • İzlemenin yoğunlaştırılması • ÇYP etki azaltma önlemlerinin tahmini maliyetlerinin alt proje maliyetlerine/bütçesine dahil edilmesi • ÇYP uygulama hususları ile ilgili İlerleme Raporlarının zamanında hazırlanması ve sunumu Dünya Bankası Finansal Aracı