Download
1 / 92
980 likes | 1.2k Views
چگونه بايد ديد؟. ترسيم جريان ارزش براي ايجاد ارزش و رفع ضايعات. ارائه دهنده محمد شیخ زاده www.rgrg.ir. هر جا كه محصولي براي مشتري هست ، يك جريان ارزش نيز در كنار آن وجود دارد. نقشه جريان ارزش.
E N D
چگونه بايد ديد؟ ترسيم جريان ارزش براي ايجاد ارزش و رفع ضايعات ارائه دهنده محمد شیخ زاده www.rgrg.ir
هر جا كه محصولي براي مشتري هست ، يك جريان ارزش نيز در كنار آن وجود دارد.
نقشه جريان ارزش به شما امكان مي دهد كه هر فرآيندي را در جريان حركت شناسايي كرده و از ميان ريخت و پاش هاي سازمان بيرون بكشيد و آنگاه جريان كاملي از ارزشها بر مبناي اصول توليد ناب به وجود آوريد .
نقشه برداري جريان مواد و اطلاعات • براي نشان دادن وضع فعلي و آينده و يا موقعيتهاي « ايده آل » در فرآيند توسعه طرحهاي اجرايي براي پياده سازي سيستم هاي توليد ناب • توجه به استمرار جريان توليد ، اتلاف زدايي و افزايش ارزش
انواع جريان ارزش در شركت تويوتا با سه نوع جريان در پروسه توليد آشنا مي شوند : • جريان مواد • جريان اطلاعات • جريان كاري اشخاص
نقشه برداري جريان ارزش چيست ؟ اين اصطلاح به كليه اعمال و عملياتي اطلاق مي شود( چه با ارزش افزوده و چه بدون ارزش افزوده ) كه هم اكنون برا ي عبور هر محصولي از مراحل اصلي گردش كار ضروري است: • جريان توليد از مواد خام تا رسيدن به دست مشتري • جريان طراحي از ايده هاي ذهني تا مرحله اجرا
ترسيم نقشه جريان ارزش • يك روش كاغذ – مدادي است كه به شما كمك مي كند جريان مواد و اطلاعات را در طول حركت يك محصول در جريان ارزش مشاهده ودرك كنيد. • مسير توليد يك محصول را از مشتري تا تأمين كننده تعقيب كنيد و با دقت ، تصوير بصري روشني از هر فرآيندي در جريان مواد و اطلاعات را رسم كنيد . سپس به طرح مجموعه اي از سؤالات اساسي پرداخته و نقشه اي براي وضعيت آتي ترسيم نماييد كه چگونگي جريان بهينه ارزش را نمايش دهد .
چرا نقشه برداري از جريان ارزش ، يك ابزار ضروري محسوبمي شود؟ • اين ابزار كمك مي كند تا بيش از يك فرآيند انفرادي را در توليد بتوانيد مجسم كنيد ، مانند مونتاژ ، جوشكاري و غيره . از اين رو مي توانيد جريان مواد و اطلاعات را مشاهده كنيد . • به شما كمك مي كند فراتر از اتلاف را ببينيد . با ترسيم نقشه جريان ارزش • مي توانيد حتي منابع اتلاف را در درون آن فرآيند كشف كنيد . • زبان مشتركي را براي بحث پيرامون فرآيندهاي توليد فراهم مي كند. • به تصميمات مربوط به جريان صراحت مي بخشد و از اين رو مي توانيد آنها را مورد بحث قرار دهيد . در غير اين صورت ، بسياري از جزييات و تصميم گيري ها در كف كارخانه وكارگاه صرفا" بازتابي ازسهل انگاري سايرين خواهد بود .
چرا نقشه برداري از جريان ارزش ، يك ابزار ضروري محسوبمي شود؟ • موجب تلفيق مفاهيم و تكنيكهاي " ناب " مي شود كه خود از پراكنده كاري وتبعيض بين موردها جلوگيري مي كند . • اساس يك طرح اجرايي را تشكيل مي دهد . با كمك به طراحي عمليات كل جريان فرآيند به فرآيند – آنچه اكثر فعاليتهاي ناب فاقد آن هستند – نقشه هاي جريان ارزش ، اوزاليدي براي اجراي كار محسوب مي شود . • ارتباط و همبستگي بين جريان مواد و جريان اطلاعات را به خوبي نشان مي دهد • نقشه برداري جريان ارزش درواقع يك روش كيفي است كه به واسطه آن مي توانيد جزييات نحوه عملكرد مطلوب كارگاه خود را براي تأمين جريان مستمر توصيف كنيد .
جريان مواد و اطلاعات در درون جريان توليد ، حركت مواد از داخل كارخانه ، چيزي است كه معمولا" به چشم مي آيد . ليكن جريان يا حركت ديگري هم در كار است – جريان يا گردش اطلاعات – كه به هر فرآيندي مي گويد در مرحله بعدي چه كند يا چه چيزي بسازد . لذا لازم است كه از هر دو نقشه برداري كنيد. اطلاعات جريان توليد مواد
نقشه برداري از جريان ارزش به معناي راه افتادن در كف كارگاه و ترسيم تك تك مراحل جريان ( مواد و اطلاعاتي ) است كه تنها به يك خانواده از محصول مربوط مي شود .
شروع كار • نكته اي كه پيش از آغاز كار بايد روشن شود ، ضرورت تمركز روي تنها يك خانواده محصول است. • نقشه برداري از جريان ارزش به معناي راه افتادن در كف كارگاه و ترسيم تك تك مراحل جريان ( مواد و اطلاعاتي ) است كه تنها به يك خانواده از محصول مربوط مي شود .
خانواده محصول منظورازخانواده،آن گروه از محصولاتي است كه از مراحل توليدي مشابه و دستگاه ها و تأسيسات يكساني در مسير جريان تكميلي ( جريان پايين ) عبور مي كنند . بطور كلي نبايد سعي كنيد خانواده محصول را با توجه به مراحل توليد درمسيرخلاف جريان تكميلي ( جريان بالا ) ( براساس ترتيب معكوس مراحل ) تعيين كنيد ، كه اين روش تنها در مورد خانواده هايي كه به صورت بچ (دسته) توليد مي شوند صدق مي كند .
مدير جريان ارزش براي پرهيز از نقشهاي جدا بافته عملكردي ، به كسي نياز داريد كه در درك جريان ارزش و بهبود بخشيدن به يك خانواده محصول داراي مسووليت كليدي باشد . ما اسم چنين فردي را مدير جريان ارزش نهاده ايم و توصيه مي كنيم كه وي با اين تخصص و پست ، حاصل فعاليتهاي خود را به بالاترين مقام در سايت گزارش دهد . به اين ترتيب اختيارات لازم را براي ايجاد تغييرات و انجام اصلاحات خواهد داشت .
چه كسي مسوول جريان است ؟ فرآيند (1) كايزن فرآيند (2) فرآيند (3) مشتري كايزن مدير جريان ارزش
ترسيم نقشه و اجراي نقشه وضع آتي بايد تحت رهبري و مديريت كسي قرار گيرد كه از مرزهاي گذار جريان ارزش يك محصول فراتر را مي بيند و قادر است درآنجا تحول ايجاد كند . ازاين رو، بهبود بخشي به جريان ارزش – " كايزن جريان "- مديريتي است كه عمليات كايزن را انجام مي دهد . مديريت ارشد كايزنفرآيندكايزنجريان ( اتلافزدايي ) (بهبود جريان ارزش) خطوط مقدم دو كايزن مورد توجه
كايزن جريان و كايزن فرايند • در كايزن جريان ، جريان مواد و اطلاعات مد نظر و مورد توجه اصلي است ( كه مستلزم منظري وسيع و مرتفع مي باشد ). • در كايزن فرآيند ، گردش كار افراد وجريان فرآيند است كه مورد توجه اصلي قرار مي گيرد .
شرح وظايف يك مدير جريان ارزش • گزارش پيشرفت دراجراي برنامه ناب به مدير كل سايت • ايجاد تحول در آنسوي مرزهاي سازماني و عملياتي بعنوان عاملي خطي نه دفتري • نظارت و هدايت ترسيم نقشه هاي وضع موجود و وضعيت آتي جريان ارزش و اجراي طرح دستيابي از وضع موجود به وضع مطلوب در آينده • نظارت بر كليه جنبه هاي اجرايي • گشت زني دركف كارگاه وبقيه نقاط مربوطه جهت بازديد وضع جريان ارزش برمبناي روزانه يا هفتگي • برخوردار سازي اجرا ازاولويت برتر • حفظ ونگهداري طرح اجرايي و روزآمدسازي آن بصورت دوره اي و منظم • اصرار روي جنبه هاي عملي كار با انگيزش مبتني برنتايج كار
مراحل اوليه روش نقشه برداري جريان ارزش خانواده محصول ترسيم وضع موجود ترسيم وضع آتي برنامه كار و اجراي برنامه
مراحل اوليه نقشه برداري جريان ارزش • گام نخست ترسيم وضع موجود است كه با جمع آوري اطلاعات در كف كارگاه صورت مي گيرد . به اين ترتيب اطلاعات موردنياز براي پايه گذاري وايجاد وضعيت آتي تأمين مي شود . • ايده هاي مربوط به وضعيت آتي در حين نقشه برداري از وضع موجود به تدريج شكل مي گيرند . به علاوه ضمن ترسيم نقشه وضعيت آتي نيز چه بسا متوجه اطلاعات با ارزشي در مورد وضع موجود خواهيد شد كه قبلا" از ديد شما پنهان مانده بود . • گام نهايي عبارت ازآماده سازي و پياده سازي عملي يك طرح اجرايي است كه در يك صفحه ، چگونگي دستيابي به وضعيت آتي را نشان مي دهد . سپس ، با عينيت يافتن وضعيت آتي ، نقشه جديدي براي وضعيت آتي بايد ترسيم شود كه اين همان بهبودي مستمر در سطح جريان ارزش است.
مراحل ترسيم نقشه وضعيت فعلي كار نقشه برداري درسطح جريان فرآيند به فرآيند شروع مي شود كه در آنجا فقط از انواع فرآيند ، از قبيل مونتاژ يا جوشكاري و نه از تك تك مراحل آنها نقشه برداري مي كنيم . بعد از اينكه يك تصوير كلي از جريان در سطح كارخانه را به دست آورديد ، آنگاه سطح بزرگنمايي را مي توانيد تغيير دهيد و روي تك تك گامهاي هر فرآيند تمركز كرده و حتي نگاه نقشه خود را به ادامه جريان ارزش در بيرون كارخانه بگسترانيد .
سطوح نقشه برداري جريان ارزش براي يك خانواده محصول در سطح فرآيند فرآيند به فرآيند فقط در يك كارخانه از اينجا شروع كنيد در چندين كارخانه در چندين كمپاني
چند تذكر مهم نقشه برداري • هرگاه كه شخصا" در مسيرهاي واقعي جريان موادواطلاعات قدم مي زنيد به جمع آوري اطلاعات وضع موجود بپردازيد . • نخست با گشت سريعي در كل جريان ارزش فرآيند به فرآيند شروع كنيد . سپس به ابتداي كار برگشته و اين بار جمع آوري اطلاعات را در تك تكِ فرآيندها و تك تكِ مراحل هر فرآيند انجام دهيد . • از نقطه ارسال كالا شروع كنيد و در مسير معكوس جريان ارزش ( جريان بالا ) پيش برويد – به جاي شروع كار دربارانداز دريافت مواد خام و حركت در مسير جريان پايين . • ساعت و تايمر خود را همراه داشته باشيد و روي زمانها و اطلاعات استاندارد كه شخصا" به دست نياورده ايد حساب نكنيد .
چند تذكر مهم نقشه برداري . نقشه كل جريان ارزش را خودتان شخصا" ترسيم كنيد . هميشه با استفاده از مداد و با دست كار كنيد
با ترسيم دستي نقشه ، توجه شما روي شناخت جريان ارزش و نه روي نحوه كاربرد كامپيوتر متمركز مي شود . اصولاً منظور از نقشه برداري جريان ارزش ، نه خود نقشه ، بلكه فهميدن جريان مواد و اطلاعات است .
(C/T(زمان چرخه • زمان چرخه(برحسب ثانيه) يعني مدتي كه بين پايان يك پردازش قطعه تا پايان پردازش قطعه بعدي سپري مي شود . • چند وقت به چند وقت يك قطعه يا محصول در فرآيندي تكميل مي شود ( از طريق تايم گيري با مشاهده ) نيز مدتي كه كارگر صرف آماده سازي كار براي تكرار عمليات مي كند .
(V/A) زمان ارزش افزوده زمان بخشهايي از كار كه عملا كالا را به نحوي تغيير مي دهد كه مشتري مايل به پرداخت بهاي آن باشد .
)L/A) زمان انتظار • مدت زماني كه يك قطعه لازم دارد تا كليه مراحل يك فرآيند يا يك جريان ارزش را از آغاز تا پايان طي كند . قطعه علامت گذاري شده اي را مجسم كنيد كه از ابتدا تا انتهاي فرآيند حركت مي كند . • نحوه محاسبه : مقدارموجودي تقسيم بر نيازهاي روزانه مشتري
سيستم فشاري • فشار يعني فرآيندي كه چيزي را صرف نظر از نيازهاي واقعي مشتري در انتهاي جريان پايين توليد كرده و آن را به سمت جلو هل مي دهد . • معمولا" فشار از توليد بر اساس برنامه اي ناشي مي شود كه نيازهاي فرآيند بعدي را تخمين مي زند و با حدس و گمان تعيين مي كند .
هرچه زمان انتظار توليد كوتاه باشد ، زمان صرف شده بين پرداخت پول مواد خام و دريافت بهاي محصول به دست آمده از آن مواد ، كوتاه تر خواهد بود . زمان كوتاه انتظار در توليد ، موجب افزايش در تعداد گردشهايموجودي مي شود .
زمان تبديل زمان تبديل يا تغيير نوع محصول ، يعني مدتي كه براي تغيير كار دستگاه يا سيستم صرف مي شود تا محصولي ديگر يا شكل ديگري از محصول قبلي را توليد كند.
ظرفيت فعلي فرآيند زمان قابل بهره برداري كار، تقسيم بر زمان چرخه و ضرب در درصد زمان آماده باش دستگاه ، رقمي را به دست مي دهد كه در صورت عدم تبديل كار دستگاهظرفيت فعلي فرآيند را نمايش مي دهد.
زمان آماده باش دستگاه زمان آماده باش دستگاه يعني مدتي كه دستگاه كار و توليد مي كند و يا قابل بهره برداري است .
چه عاملي يك جريان ارزش را ناب مي كند ؟ • رمز و راز طراحي جريان ارزش براي وضعيت آتي ( مطلوب ) در اين است كه اگر قبلا" بارها چنين كاري را كرده باشيد ، به مراتب موفقتر خواهيد بود ! اينجاست كه وجود يك استاد يا مربي با تجربه كه منحني يادگيري مورد نياز شما را پشت سر گذاشته ، نعمت بزرگي است .
توليد مازاد • هر فرآيندي در مسير جريان ارزش به صورت تافته جدا بافته اي عمل كرده و محصول را طبق برنامه هاي واصله از كنترل توليد و نه بر اساس نيازهاي واقعي فرآيند " مشتري" در جريان پايين ، توليد كرده وبه جلو مي فرستد، با توجه به اين كه هنوز نيازي به اين محصول نيست،ولي بايد كارهايي رويش انجام شود ، شمرده شود ، انبار شود ، حمل و نقل شود و غيره ، كه چيزي جز موداي خالص نيست .
.اكثر تلاشهاي ناب اجرايي دراين راه ازنوع تصفيه ورفع " اتلاف هفتگانه " بوده است .
درست است كه اشراف داشتن بهقضيه اتلاف خوب است ، ليكن طرحهاي شما در مورد وضعيت آتي بايد منبع آن اتلافها ، يعني " علل ريشه اي " آن را در جريان ارزش رديابي كرده و از بين ببرد . • هر وقت كه مشكلات توليد انبوه به گونه اي ترسيم شد كه علل ريشه اي آشكار گرديد ، آنگاه كمپاني شما مي تواند براي پيدا كردن راه حل هاي اساسي اقدام كند .
بزرگترين منبع اتلاف ، توليد مازاد است ، يعني توليد بيشتر، زودترو سريع تر ازآنچه كه فرآيند بعدي بداننياز دارد .
تفكر توليد انبوه معتقد است كه هر چه تندتر و بيشتر توليد كنيد ، ارزانتر خواهد بود . • ليكن در اين ديدگاه ، ديگر هزينه هاي واقعي مرتبط با توليد انبوه و اتلاف و ضايعاتي كه به بار مي آورد ، مورد بي توجهي قرا مي گيرد .
در توليد ناب ، تمام سعي ما اين است كه كاري كنيم تا هر فرآيندي فقط چيزي را بسازد كه فرآيند بعدي در موقع نياز بدان احتياج خواهد داشت . زمان تكت( زمان سرانه توليد قطعات ) آهنگ توليد را با آهنگ فروش تنظيم مي كند زمان كاري موجود براي هر شيفت ميزان تقاضاي مشتري از هر شيفت = زمان تكت
اجراي توليد ناب دستورالعمل شماره (1) : بر مبناي زمان تكت توليد كنيد " زمان تكت " يعني اينكه هر قطعه يا كالايي را چند وقت به چند وقت بايد بر مبناي ميزان فروش توليد كنيد تا نيازهاي مشتري رفع شود . يعني هماهنگ سازي سرعت توليد با سرعت فروش
اجراي توليد ناب دستورالعمل شماره (2) : در هر جا كه مقدور باشد ، جريان مستمر ايجاد كنيد . جريان مستمر به توليد يك قطعه در يك واحد زماني واحد اطلاق مي شود كه طي آن ، قطعه مربوطه بلافاصله از يك مرحله فرآيند به مرحله بعدي انتقال مي يابد ( بدون وقفه و ركود و يا هر نوع اتلاف ديگر ) .
اجراي تولياب دستورالعمل شماره (3): براي كنترل توليد در آنجا كه جريان مستمر ، جريان بالا را دربر نمي گيرد ، از سوپر ماركتها استفاده كنيد از اين وسوسه كه همه اين فرآيندها را بطور مستقل از هم مي توان برنامه ريزي كرد ، اجتناب كنيد ، در عوض سعي كنيد با برقرار كردن ارتباط بين آنها و مشتريان جريان پايين ، بويژه از طريق سيستم هاي كششي سوپرماركتي ، توليد خود را كنترل كنيد .
سيستم كشش سوپر ماركتي كانبان توليد ( تأمين ) كانبان برداشت فرآيند تأمين A فرآيند مشتري B محصول محصول سوپرماركت
اجراي توليد ناب دستورالعمل شماره (4) : سعي كنيد برنامه مشتري را فقط به يك فرآيند توليد ارسال كنيد . در بهره گيري از سيستم هاي كششي سوپر ماركتي اغلب لازم خواهد بود كه فقط يك نقطه از جريان ارزش فرآيند به فرآيند را برنامه ريزي كنيد . نام اين نقطه، فرآيند تعيين سرعت ( گام نما ) است ، زيرا چگونگي كنترل توليد در اين فرآيند ، آهنگ عمليات در ساير فرآيندهاي جريان بالا را مشخص مي كند .
توجه داشته باشيد كه نقل و انتقال مواد از فرآيند گام نماي جريان پايين به كالاهاي تكميل شده بايد به صورت يك جريان انجام پذيرد . ( اين فرآيند داراي هيچ سوپر ماركت يا كشش جريان پايين نمي باشد ) . • به همين دليل ، فرآيند گام نما غالبا" در جريان ارزش فرآيند به فرآيند، پايين ترين فرآيند جريان مستمر به حساب مي آيد . در نقشه وضعيت آتي ، فرآيند گام نما ، فرآيند توليدي است كه به واسطه سفارشات مشتري بيرون كنترل مي شود .
اجراي توليد ناب دستورالعمل شماره ( 5 ) : توليد كالاهاي مختلف را از نظر زماني بطور يكسان در فرآيند گام نما توزيع كنيد . انباشتن تنها يك نوع محصول و يكجا توليد كردن آنها ، پاسخگويي به مشترياني را كه كالاي ديگري غير از بچهاي ساخته شده لازم دارند ، دشوار مي سازد . در نتيجه ، لازم است كه شما موجودي بيشتري از كالاهاي تكميل شده در اختيار داشته باشيد. • همگن سازي مخلوطي از محصولات به معني توزيع توليد اجناس مختلف به صورت يكسان در بعد زماني است . علامت زير ، نمايه همگن سازي است كه در داخل فلش جريان اطلاعات قرار داده مي شود : XOXO
اجراي توليد ناب دستورالعمل شماره ( 6 ) : با برداشتهاي اندك ولي پيوسته كار در فرآيند گام نما ، يك كشش مقدماتي ايجاد كنيد . ( حجم توليد را تعادل بخشيد ) ايجاد يك آهنگ توليد متعادل و مستمر ، جريان توليدي قابل پيش بيني و شفافي را به وجود مي آورد كه في نفسه شما را از مشكلات آگاه كرده و به شما امكان مي دهد براي رفع آنها به سرعت اقدام كنيد . • در آغاز كار بهتر است كه فقط با افزايش اندك و مداوم دستورالعمل توليد ( عمدتا" به ارزش 5 الي 60 دقيقه ) در فرآيند گام نما شروع كنيد و همزمان به همان اندازه ازكالاهاي ساخته شده برداشت كنيد . ما اين فعاليت را« برداشت موزون » نامگذاري كرده ايم .
اجراي توليد ناب دستورالعمل شماره (7) : اين استعداد و توانايي را پرورش دهيد كه هر قطعه اي را هر روز ( سپس در هر شيفت و آنگاه در هر ساعت يا هر پالت و هر گام ) در فرآيندهاي توليد ي جريان بالاي گام نما ، بسازيد . با كاهش زمانهاي تبديل و راه اندازي بچهاي كوچكتر در فرآيندهاي توليدي جريان بالا ، فرآيندهاي مذكورقادرخواهند بود كه با سرعت بيشتري نيازهاي متغير جريان پايين را رفع كنند . همين فرآيندها به نوبه خود به موجودي هر چه كمتري در سوپرماركتها نياز خواهند داشت و به نگهداري موجودي زياد در آنها نيازي نخواهد بود .
نقشه وضعيت آتي • هدف از ترسيم نقشه جريان ارزش ، رديابي و نمايش منابع اتلاف از بين بردن آنها از طريق اجراي جريان ارزش وضعيت مطلوب است كه ظرف مدت كوتاهي تحقق مي يابد . • هدف غايي ، راه اندازي زنجيره اي از توليد است كه طي آن تك تك فرآيندها به واسطه كشش يا جريان مستمر با مشتري ( ها ) ارتباط برقرار كرده و به توليد نيازهاي مشتري در هر زمان كه مشتري بدان نياز داشته باشد تا حد امكان نزديك مي شود .
