1 / 69

KUDUZ

KUDUZ . 1. Amaç. Kuduz hastalığı hakkında bilgi ve farkındalığı artırmak. Tanım. Zoonotik, akut, ilerleyici viral bir ensefalomyelittir . KUDUZDAN ÖLEN KÜÇÜK ÇOCUĞUN KORKU DOLU SON ANLARI YÜREKLERİ YAKTI!. Etken. Rabies virus Rhabdoviridae familyasından bir Lyssavirus

kennan
Download Presentation

KUDUZ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. KUDUZ 1

  2. Amaç • Kuduz hastalığı hakkında bilgi ve farkındalığı artırmak

  3. Tanım Zoonotik, akut, ilerleyici viral bir ensefalomyelittir.

  4. KUDUZDAN ÖLEN KÜÇÜK ÇOCUĞUN KORKU DOLU SON ANLARI YÜREKLERİ YAKTI!

  5. Etken Rabiesvirus Rhabdoviridae familyasından bir Lyssavirus Nörotrop bir RNA virüsü Ucu yuvarlak ,diğer ucu düz mermi şeklindedir.

  6. Etken • Dış ortam koşullarına dayanıksızdır. • Virüs zarflı yapısı nedeniyle lipit eriticilerin çoğuna duyarlıdır. • Kuvvetli asit ve bazlar,formalin, deterjanlar, kuruluk ve güneş ışınları, UV süratle tahrip eder. • Virüs , oda ısısında 1-1,5 ay, 4 °C’de saatler-günler, -70 °C’de yıllarca enfektivitesini korur.

  7. Sokak (street) virusu • Enfekte canlıdan izole edilir. • İnkubasyon dönemi uzun • Daima negri cisimciği pozitiftir • Virus tükrük bezinde de izole edilir

  8. Sabit (fixed) virus • Sokak virusunun tavşan veya koyun beyninde pasajı sonucu elde edilir. • İnkubasyon dönemi kısadır • Negri cisimciği az görülür. • Virus SSS dışında saptanmaz. • Semple aşısı sabit virusla hazırlanır.

  9. Flury suşu • Embriyonlu yumurtada pasaj sonucu elde edilir. • Attenüe bir virustur • Hayvanlarda kullanılan canlı aşı bu virüsle hazırlanır.

  10. Kuduz Kaynağı Olarak • Köpekler % 91 • Kedi % 2 • Diğer evcil hayvanlar % 3 • Yarasa %2 • Diğer vahşi hayvanlar %1’den az sorumludur. • Gelişmiş olan ülkelerde vahşi hayvanlar, gelişmekte olan ülkelerde ise köpekler risk açısından önde gelir.

  11. Kuduz Hangi Hayvanlardan Bulaşır? • çakal, kurt, tilki, kokarca, sırtlan, ayı, yarasa gibi doğadaki tüm vahşi memeliler • ve eğer aşılanmamışlarsa köpek, kedi, inek, eşek gibi evcil memeli hayvanlar arasında varlığını sürdürür. • Bu hayvanlar tarafından ısırılan insanlara bulaşarak hastalık oluşturur. • Sanıldığının aksine sincap, sıçan, fare, hamster gibi kemirgen hayvanlar ve tavşanlar taşıyıcı değildir ve bu hayvanlar tarafından ısırılma bir risk oluşturmaz.

  12. Kuş, yılan, balık, kaplumbağa, kertenkele ve böceklerde asla kuduz virüsu bulunmaz. Yarasa hariç bütün hayvanlara kuduz bulaşırsa sonuç olarak ölürler. Kan emici yarasalarda virüs tükürük bezlerine yerleşir ve onları hasta etmez fakat diğer hayvanlara ve insanlara bulaştırabilir.

  13. Kuduz Olan Hayvan Nasıl Anlaşılır? • Hastalığın gidişatına göre üç farklı safhası vardır: prodromal başlangıç dönemi, saldırgan dönem ve felç dönemi. • Hastalık belirtileri ortaya çıktıktan 3-7 gün sonra hayvan ölür.

  14. Epidemiyoloji • Kuduz tüm dünyada yaygın görülür. • DSÖ 50.000 insan/yıl tanı almakta, • Ülkemiz endemik bir bölgedir. • Ülkemizde yılda 1 veya 2 kişi ölmektedir. • Virüse karşı sıcak kanlı hayvanlar, memeliler ve insanlar duyarlıdır.

  15. Epidemiyoloji Kuduz yarasalarda subklinik seyretmektedir. Kuduz insanlara vahşi ve evcil hayvanlardan bulaşmaktadır. Gelişmiş ülkelerde vahşi hayvan kaynaklı, ülkemizde köpek kaynaklı sık görülür.

  16. Epidemiyoloji • Vakalar ilkbahar ve erken yaz aylarında en sık görülür. • Kadınlarda, çocuk ve gençlerde daha sık

  17. Bulaşma Yolları • Virüsün ısırık ya da bütünlüğü bozulmuş deriye ve mukoz membrana temasıyla geçer. • Nadiren aerosol veya transplant ile bulaşır. • Ev içi temas, bakım personeline, yüzeylerden bulaşa dair veri yoktur. • Köpek, gelişmekte olan ülkelerde en önemli bulaş kaynağı.

  18. Risk Grupları • Endemik bölgede yaşayanlar, • Doğa ile teması sık olanlar, • Hayvancılık ile uğraşanlar (çobanlar vb.), • Veteriner hekimler ve çalışanları, • Hayvan toplama ve barınaklarda çalışanlar, • Akut hastalarla temas edenler riskli gruplardır.

  19. Risk GruplarıVeteriner hekimler

  20. Patogenez Virüs bulaş yerinde replike olur. Sinirler beyne doğru ilerler Motor ve sensoryal sinirlerle retrograt transportla dorsal kök ganglionuna ve beyine ilerler MSS’de replike olur (artık immünizasyonun etkisi olmaz)

  21. Patogenez • Beyin sapı,talamus, bazal ganglion, spinal kordu tercih eder. • MSS’den nöral yolla kalp,deri ve diğer organlara özellikle tükürük bezi gibi organlara yayılır.

  22. Patogenez Kişinin duyarlılığı; • İnfektesuşa • Kişinin immünitesine • İnokulumun miktarına • Reseptörlerin yoğunluğuna • Bölgenin innervasyon derecesine • MSS’ne uzaklığına bağlı olarak değişir.

  23. KLİNİK İnkübasyon dönemi Prodrom dönemi Akut nörolojik dönem Koma dönemi Ölüm veya iyileşme dönemi

  24. İnkubasyon Ortalama 20 - 90 gün (4 gün-19 yıl) Olguların % 95’inde bir yıldan kısadır Çocuklarda erişkinlere göre daha kısadır

  25. İnkübasyon Yaranın ciddiyeti İnoküle olan virus miktarı Isırılan bölgedeki sinir inervasyonu Isırılan şahsın immunite durumu Yaranın temizlik ve pansumanı Yaranın SSS’ne uzaklığı inkübasyon süresini etkiler

  26. Prodrom 2-10 gün sürer ÜSYE veya gastrointestinal sistem infeksiyonu bulguları ile başlar; iştahsızlık, boğaz ağrısı, baş ağrısı, kırıklık, ateş...

  27. Prodrom % 50 olguda ısırık yerinde kaşıntı, karıncalanma, hiperestezi, parestezi Uykusuzluk, anksiyete, kabus görme, gerginlik Göz ve burun çevresindeki ısırıklarda görsel ve koku duyusuna ilişkin halüsinasyonlar

  28. Akut nörolojik dönem Nörolojik belirtilerle karakterize, 2-7 gün İki form: Kızgın(furious) form Paralitik form

  29. Kızgın form (Ensefalitik form) En sık görülen tip (%80) Beyin tutulumu Eksitasyon ve ajitasyon nöbetleri Nöbetler arası sakin Konfüzyon, hallüsinasyonlar

  30. Kızgın form (Ensefalitik form) Hidrofobi En tipik belirtisi %50 Farinks ve larinks kas spazmı Fotofobi Aerofobi Kaslarda tonik klonik kasılmalar, fokal veya jeneralize konvülsiyonlar, kas spazmı (opistotonus) Otonom sinir sistemi (ateş, taşikardi)

  31. Paralitik form (Sessiz kuduz) Lezyon spinal kord ve beyin sapında İnsanlarda %10-20, hayvanlarda sık Paralizi (flask tip), ısırılan ekstremiteden assendan başlar, simetrik quadriparazi İstem dışı kas fasikülasyonları Çoğunda hidrofobi yok Hastalığın süresi daha uzun

  32. Koma dönemi Semptomlardan itibaren 10 gün içinde Saatler veya aylar Yoğun bakım ihyiyacı gerektiren respiratuar ve vasküler kollaps Ölüm genellikle solunum durması

  33. Ölüm Genellikle 18 gün içinde ölüm Yaşam süresi, gördüğü tıbbi bakıma bağlı İyileşen vakalar…

  34. Laboratuvar bulguları Rutin laboratuvar testleri Çok az tanısal değer Lökosit sayısı 8.000-13.000 BOS, ensefalit lehine EEG, aktivite CT ve MR; ilerlemiş ensefalite rağmen normal

  35. Tanı İnsan kuduzunun tanısı daha çok öykü ve klinik belirtilere göre konmaktadır Özellikle hidrofobi, aerofobi, fotofobi gibi belirtiler kuduz için özellik gösteren belirtilerdir.

  36. Spesifik tanı yöntemleri Histopatolojik inceleme (negri cisimciği) Virus kültürü Serolojik testler RFFIT (rapidfloresanfokusinh test) MNT (mouseinf. notr. test) Nötralizasyon inh. Virus antijenlerinin araştırılması Moleküler biyoloji yöntemleri RT-PCR

  37. Temas Sonrası Proflaksi Bölgesel yara tedavisi Kuduz immünglobulini Kuduz aşısı uygulanması ile yapılır. 41

  38. Şüpheli Temas Sonrası Proflaksi Lokal yara tedavisi Çok önemlidir. Yaraya bulaşmış virüsün girişini engeller Yara en kısa zamanda su, sabunla yıkanmalıdır. Povidon-iyodin de kullanılabilir. Yaraya çok gerekli olmadıkça sütur atılmamalı. Tetanoz proflaksisi yapılmalı Bakteriyel süperenfeksiyonlar önlenmeli 42

  39. Şüpheli Temas Sonrası Proflaksi Pasif Bağışıklama (İmmünglobulin) Ağır, MSS'ne yakın yaralanmalarda Kuduz olduğu kesin olan hayvan ısırmalarında Yabani hayvan ısırmalarında Kişi daha önceden aşılanmamış ise Amaç, aşının koruyuculuğu başlayana dek kuduzdan korumaktır (14 gün civarında) İki tür immün serum var: 1.HRIG (insan kaynaklı) 2.ERIG (at kaynaklı) 43

  40. Şüpheli Temas Sonrası Proflaksi Pasif bağışıklama (immünglobulin) HRIG (insan kaynaklı) – 20 UI/kg. ERIG (at kaynaklı) - 40 UI/kg Anatomik olarak uygunsa hepsi yara içine ve çevresine uygulanmalı Değilse, kalan, aşı yapılmayan diğer kola im yapılır İmmünglobulin ve aşı farklı enjektörlerle farklı bölgelere uygunmalı. 44

  41. Şüpheli Temas Sonrası Proflaksi Pasif bağışıklama (immünglobulin) DSÖ, IG bulunamaz ise 2.1.1 aşı şeması öneriyor 0. gün – 2 doz birden im 7. gün – 1 doz 21. gün – 1 doz IG hemen temin edilemez ise 7 gün içinde uygulanabilir. 45

  42. Kuduz Aşılaması Üç tip kuduz aşısı vardır: 1.Beyin dokusu aşıları a. Semple tip aşı (ölü virüs aşısı, 1996'da terk) b. Meme emen fare beyin dokusu aşısı 2.Kanatlı hayvan embriyonu aşıları Ördek embriyonlu aşı (DEV) (yeterli özgül antikor oluşturmuyor) Civciv embriyonlu aşı (Flury suşu) (canlı atenüe aşı) (hayvan aşılamasında kullanılıyor) 46

  43. Kuduz Aşılaması Üç tip kuduz aşısı vardır: 3. Doku kültürü aşıları: Human Diploid Cell Vaccine (HDCV) (Temel aşı) (Diğer aşıların etkinliği için referans olarak kullanılır.) Sığır böbreği hücresi, tavuk embriyosu hücresi vb. hücre kültürü aşıları da vardır. Ülkemizde ve Dünya'da en yaygını HDCV. 47

  44. Kuduz Aşılaması HDCV uygulaması 0.-3.-7.-14.-28. günlerde birer doz (deltoid, im) 90. gün (altıncı doz) şu kişilere uygulanır: İmmünosupresif alanlar Bağışıklık yetmezliği olanlar Hamileler Obesler 50 yaş üzerindekiler 48

  45. Kuduz Aşılaması Daha önce tam doz kuduz aşısı olanlara: Yeniden ısırılma durumunda sadece 0. - 3. günlerde iki doz aşı yapılır. Yüksek risk gruplarına 6 ayda bir rapel Daha düşük risk gruplarına 2 yılda bir rapel uygulanır Çocuklar, hamileler yetişkinler gibi aşılanır. Gebelik kuduz aşısı için kontrendikasyon oluşturmaz. 49

  46. Kuduz Aşısı Gerekmeyen Durumlar Kuduz aşısı yapılmış hayvan ısırmaları 10 günden önceki ısırmalar - hayvan sağ Fare gibi küçük kemirgen ısırmaları Soğukkanlı hayvan ısırmaları Hayvan besleyenler, hayvan ürünü tüketenler İnsan ısırmaları (sağlam) Kuduz hastasına bakım yapanlara Aşılamada immünosupresif ilaçlara ara vermelidir. 50

More Related