Erfgoedspel in het Land van Dendermonde

1. Erfgoedspelin het Land van Dendermonde Maartje van der Laak

2. Wat is een Erfgoedcel? • Geen erfgoed beheren • In kaart brengen • Conserveren • Erfgoedveld ondersteunen • Ontsluiten

3. De Erfgoedcel Land van Dendermonde • Sinds zomer 2012 • Grote regio met > 180.000 inwoners: • Berlare • Buggenhout • Dendermonde • Hamme • Laarne • Lebbeke • Wetteren • Wichelen • Zele • Geen eenheidsgevoel, tot nu geen eerdere intergemeentelijke samenwerking • Moeilijk voor scholen • Wel historische samenhang • Veel en divers erfgoed aanwezig

4. Expliciete opdracht erfgoedcel: • Erfgoed voor een zo breed mogelijk publiek toegankelijk maken. • Erfgoededucatie is daarin een belangrijke piste.

5. Bereik scholen • Andere egc’s niet altijd succesvol ondanks lage drempel (aanbod en prijs) • 81 lagere scholen, 34 middelbare scholen • Individuele bevraging niet haalbaar • Lijst van cultuur participerende scholen (CC’s)

6. Bepalen doelgroep • Lagere school in elke gemeente vh convenant. • Meeste erfgoededucatieve projecten gericht op derde graad lager onderwijs. • Erfgoedcel LvD neemt deel aan www.kindereninbezetgebied.be dat gericht is op deze leeftijdscategorie. • Dit erfgoededucatief aanbod daarom richten op een andere groep: tweede graad lagere school.

7. Scholen betrekken • Alle lagere scholen aangeschreven: • Voorstelling egc • Vraag deelname uitwerken erfgoed educatief project • Wedstrijdelement • Feedbackformulier

8. Aanbod • Introductieles erfgoed (2u) • Ontdekken vd eigen omgeving staat centraal • Participatieve technieken (associeer, keer het om) • Interactief • Leerlingen brengen eigen voorwerpen mee • Voorbeelden uit de streek (rijk erfgoed)

9. Aanbod • Na de introductieles: zelf aan de slag! • Omgeving verkennen: • kaart + legende maken • kijken naar een oude kaart: graaf de Ferrarisiov Jozef II, 1771-1778 • eigen gemeente opzoeken: http://www.ngi.be/NL/NL1-4-2-1bis.shtm

10. Omgeving verkennen • Rook uit schoorsteen?

11. Ontwerpwedstrijd • Sjabloon Ganzenbord + kaartjes • Invullen door leerlingen • Ganzenbord en spelcultuur, concept vrije tijd vroeger: ook dat is erfgoed!

12. Ontwerpwedstrijd • Er bestaan veel verschillende uitvoeringen van het spel, maar de indeling van het bord is steeds hetzelfde: • Een speelvlak van 63 velden, het product van de twee symbolische getallen: 7 en 9. • Vakjes met een speciale betekenis: vragen en opdrachten • Aantal speciale velden: de put en de gevangenis

13. Ontwerpwedstrijd • Na introductieles weten de leerlingen wat erfgoed is. Ze zoeken voorbeelden op uit de streek. • Ze verzinnen er vragen en opdrachten over en vullen ze in op de kaartjes. Bijvoorbeeld: hoe lang bestaat de gevangenis van Dendermonde? Zing een oud liedje, weet je het dialectwoord voor een bepaald voorwerp, waar worden de klokken nog manueel geluid?, om de hoeveel jaar gaat de Ros Beiaardstoet uit?, …

14. Ontwerpwedstrijd • In plaats van klassieke pionnen zoeken ze 4 volksfiguren uit het Land van Dendermonde. • Ze knutselen deze figuren na en maken er pionnen van. Bijvoorbeeld de reuzen uit hun stad of gemeente, een personage uit een volksverhaal of een legende, een lokale heilige, …

16. Wedstrijd: ontwerp een erfgoed ganzenbordspel! • Het Ganzenbordsjabloon wordt op de lokale Ferrariskaart geplakt of getekend. Dit wordt samen met de vragen-/opdrachtenkaartjes en de volkse pionnen opgestuurd naar de erfgoedcel! Foto’s doormailen mag ook. • Aan de leerkrachten wordt gevraagd om een feedback formulier in te vullen over hun bevindingen en aanbevelingen bij het hele project (les + spel).

17. Resultaat • Het beste ganzenbordspel wordt geselecteerd door de erfgoedcel. • Prijs: het spel wordt professioneel uitgebracht voor het schooljaar 2014-2015. • Er wordt hierbij wel rekening gehouden met de feedback van de leerkrachten. Aanpassingen zijn dus steeds mogelijk.

18. TIPS • Bedenk zoveel mogelijk vragen of opdrachten over verschillende vormen van erfgoed. Dus niet allemaal dialectwoorden of recepten. Maar wissel af. • Laat weten dat je het verschil kent tussen materieel en immaterieel erfgoed (gebruik hiervoor de les).

19. Eindtermen • Nederlands, luisteren, spreken • 1.1 De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) de informatie achterhalen in • een voor hen bestemde mededeling met betrekking tot het school- en klasgebeuren. • De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren) de informatie op een persoonlijke en overzichtelijke wijze ordenen bij: • 1.5 een uiteenzetting of instructie van de leerkracht; • De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beoordelen) op basis van, hetzij de eigen mening, hetzij informatie uit andere bronnen, de informatie beoordelen die voorkomt in: • 1.8 een discussie met bekende leeftijdgenoten; • 1.9 een gesprek met bekende leeftijdgenoten; • De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = beschrijven) het gepaste taalregister hanteren als ze: • 2.1aan leeftijdgenoten over zichzelf informatie verschaffen; • De leerlingen kunnen (verwerkingsniveau = structureren) het gepaste taalregister hanteren als ze: • 2.5 vragen van de leerkracht in verband met een behandeld onderwerp beantwoorden; • 2.7 bij een behandeld onderwerp vragen stellen die begrepen en beantwoord kunnen worden door leeftijdgenoten; • Muzische vorming, beeld, muziek, drama, media • De leerlingen kunnen • 1.1* door middel van kunst- en beeldbeschouwing een persoonlijk waardeoordeel ontwikkelen over beelden en beeldende kunst van vroeger, van nu en van verschillende culturen. • 1.2 door betasten en voelen (tactiel), door kijken en zien (visueel) impressies opdoen, verwerken en erover praten. • 3.3 geconcentreerd luisteren naar een gesproken tekst (verteld of voorgelezen) en die mondeling, schriftelijk, beeldend of dramatisch weergeven • 6.1* blijvend nieuwe dingen uit hun omgeving ontdekken. • 6.5* respect betonen voor uitingen van leeftijdgenoten, behorend tot eigen en andere culturen. • Wereldoriëntatie • 1.1 kunnen gericht waarnemen met alle zintuigen en kunnen waarnemingen op een systematische wijze noteren; • 3.1* drukken in een niet-conflictgeladen situatie, eigen indrukken, gevoelens, verlangens, gedachten en waarderingen spontaan uit. • 3.3* tonen in concrete situaties voldoende zelfvertrouwen, gebaseerd op kennis van het eigen kunnen. • 5.8 kunnen aan de hand van een voorbeeld illustreren dat een actuele toestand, die voor kinderen herkenbaar is, en die door de geschiedenis beïnvloed werd, vroeger anders was en in de loop der tijden evolueert. • 5.9* tonen belangstelling voor het verleden, heden en de toekomst, hier en elders. • Sociale vaardigheden • 1.1 De leerlingen kunnen zich op een assertieve wijze voorstellen. • 1.2 De leerlingen kunnen in omgang met anderen respect en waardering opbrengen. • 1.3 De leerlingen kunnen zorg opbrengen voor iets of iemand anders. • 1.6 De leerlingen kunnen kritisch zijn en een eigen mening formuleren.