150 likes | 284 Views
cfg'j+lzs ;|f]tdf kx'Fr / cfg'j+lzs ;|f]tsf] pkof]uaf6 k|fKt nfesf] afF8kmfF8 ;DaGwL d:of}bf ljw]ossf] k'g/fjnf]sg. k'ik zdf{ k|f] klAns kx'Fr, k"j{ ;';"lrt ;xdlt, nfesf] afF8kmfF8 / s[ifs clwsf/ ;DaGwL /fli6«o sfo{zfnf uf]i7L @)^$ >fj0f @!–@@, sf7df8f}+.
E N D
cfg'j+lzs ;|f]tdf kx'Fr / cfg'j+lzs ;|f]tsf] pkof]uaf6 k|fKt nfesf] afF8kmfF8 ;DaGwL d:of}bf ljw]ossf] k'g/fjnf]sg k'ik zdf{ k|f] klAns kx'Fr, k"j{ ;';"lrt ;xdlt, nfesf] afF8kmfF8 / s[ifs clwsf/ ;DaGwL /fli6«o sfo{zfnf uf]i7L @)^$ >fj0f @!–@@, sf7df8f}+
h}ljs ljljwtf dxf;lGw (Convention on Biological Diversity - CBD) k[i7e"ld • h}ljs ljljwtf hLjgsf] cfwf/ xf] . To;}n] h}ljs tyf cfg'j+lzs ;|f]t ;femf dfgjLo ;Dkbf x'g\ eGg] cfd wf/0ff . • cfw'lgstf / cfly{s j[l4sf gfddf k|fs[lts / h}ljs ;|f]tsf] • Jofks / cGwfw'Gw k|of]u • h}ljs rf]/L • k|of]uaf6 kmfObf kfpg]df ljsl;t /fi6«x¿ • h}ljs ljljwtfdf wgL /fi6«x¿åf/f h}ljs tyf cfg'j+lzs ;|f]t ;femf dfgjLo ;Dkbf x'g\ eGg] dfGotf / h}ljs rf]/Lsf] lj/f]w .
h}ljs ljljwtfsf ;DaGwdf cGt/f{li6«o ;lGwsf] cfjZostf dx;'; u/L ;+o'Qm /fi6«;+3Lo jftfj/0f sfo{qmd(UNEP)åf/f ;g\ !(*& b]lvCBDtof/ kfg]{ sfd z'¿ . • ;g\ !((@ df a|flhnsf] l/of] b h]g]l/of]df ;DkGg ;+o'Qm /fi6«;+3Lo jftfj/0f / ljsf;;DaGwL ;Dd]ng(UNCED) -h;nfO{ k[YjL ;Dd]ng klg elgG5 – åf/fCBDkfl/t . CBDsf] p2]Zo • h}ljs ljljwtfsf] ;+/If0f. • h}ljs ljljwtfsf] lbuf] pkof]u. • cfg'j+lzs ;|f]tsf] pkof]uaf6 k|fKt x'g] nfesf] ;dGoflos afF8kmfF8 .
h}ljs ljljwtf dxf;lGwsf s]xL dxTjk"0f{ k|fjwfgx¿ • k|To]s /fi6«sf] k|fs[lts ;|f]t dfly ;f] /fi6«sf] ;fj{ef}d clwsf/ /x]sf] 5 / cfkm\gf] /fli6«o sfg'g adf]lhd cfg'j+lzs ;|f]t dflysf] kx'FrnfO{ lgoGq0f ug]{ clwsf/ ;f] /fi6«nfO{ g} 5 . • jftfj/0fdf Iflt gk'Ug] u/L / cfg'j+lzs ;|f]tsf] lbuf] k|of]u x'g] u/L ltgLx¿sf] kx'FrnfO{ ;xh t'Nofpg' kb{5 . • cfg'j+lzs ;|f]t dflysf] kxF'r To:tf] ;|f]t pknAw u/fpg] /fi6«n] cGoyf lgwf{/0f u/] afx]s ;f] /fi6«sf] k"j{ ;';"lrt ;xdltsf cfwf/df x'g]5 . • cflbjf;L hghflt / :yfgLo ;d'bfosf] k/Dk/fut 1fg, ;Lk / cEof;sf] ;Ddfg / ;+/If0f ub}{ tL ;d'bfosf] :jLs[lt / ;+nUgtfdf pgLx¿sf] 1fg, ;Lk / cEof;sf] Jofks k|of]unfO{ k|f]T;flxt ug{'kb{5 .
tL ;d'bfosf] 1fg ;Lk / cEof;sf] k|of]uaf6 k|fKt x'g] nfe ;dGoflos lsl;dn] afF8kmfF8 ug'{kb{5 . • cfg'j+lzs ;|f]t;Fu ;DalGwt cg';Gwfg / ljsf;af6 k|fKt glthf / cfg'j+lzs ;|f]tsf] Jofj;flos tyf cGo pkof]uaf6 k|fKt x'g] nfe tL ;|f]t pknAw u/fpg] kIf;Fu ;dGoflos lsl;dn] afF8kmfF8 ug'{kb{5 . • Nffesf] afF8kmfF8sf] lgwf{/0f cfk;L ;xdltsf zt{x¿sf cfwf/df ug'{kb{5 .
h}ljs ljljwtf dxf;lGw / g]kfn • g]kfnåf/f ;g\ !((@ df g} CBD df x:tfIf/ u/L ;g\ !((# df cg'df]bg . • jg dGqfnosf] jftfj/0f dxfzfvf g]kfnsf] nflu CBD sf] focal point. • æcfg'j+lzs ;|f]tdf kx'Fr tyf cfg'j+lzs ;|f]tsf] pkof]u / nfesf] afF8kmfF8sf ;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] ljw]osÆ sf] d:of}bf tof/ . • d:of}bf tof/ ug]{ qmddf Jofks 5nkmn ul/Psf] dGqfnosf] egfO{ .
d:of}bf ljw]osdf /x]sf s]xL k|fjwfg / ljw]ossf] ;ldIff • k|:tfjgfM cfg'j+lzs ;|f]t, cfg'j+lzs kbfy{ tyf ;f] sf] pkof]u ;DaGwL k/Dk/fut 1fgsf] ;+/If0f, ;+j4{g / lbuf] pkof]uÙ nfesf] afF8kmfF8Ù :yfgLo ;d'bfosf] xslxt ;+/If0fÙ cGt/f{li6«o bfloTj . • ;+/If0f, ;+j4{g / lbuf] pkof]usf] p2]ZonfO{ h}ljs ;|f]t;Fu hf]8]/ x]g'{k5{ . • :jfldTjM JolQm jf ;+:yfdf jf :yfgLo ;d'bfodf jf g]kfn ;/sf/df . • :yfgLo ;d'bfosf] :ki6 JofVof 5}g . • Ps eGbf a9L JolQm jf ;+:yfsf] :jfldTjdf /x]sf] ;|f]tdf s;/L ;d'bfosf] :jfldTj /xg ;S5 < • k/Dk/fut 1fgsf] xsM h'g ;d'bfosf] xf], ToxL ;d'bfodf
clen]v tof/ ug]{M JolQm, ;d'bfo, ;+:yf, lgsfo, g]kfn ;/sf/ jf kl/ifb\n] clen]v tof/ ug{ ;Sg]Ù k"j{ ;';"lrt ;xdlt lnP/ dfq clen]v /fVg' kg]{ . • clen]v k|sfzgM clen]vdf pNn]lvt ljj/0fsf] ;f/f+z k|sfzg ug]{ t/ pkof]u ;DaGwL k/Dk/fut 1fg uf]Ko /fVg] . • cg'dltkq lng'kg]{M cg'dltkq lagf cfg'j+lzs ;|f]t tyf kbfy{df kx'Fr k|fKt ug'{ tyf ltgsf] pkof]u / lgof{t ug{' u}/ sfg"gL . t/ :yfgLo ;d'bfonfO{ 5'6 . • k|f/lDes Pj+ j}1flgs cWoog / gd'gf ;+sngM :jLs[ltsf] clwsf/ kl/ifb\df, af}l4s ;DklQ clwsf/sf] bfaL ug{ gkfpg] .
cg'dltkqsf] nflu k|:tfjM ljljw ljj/0fx¿ v'nfO{ kl/ifb\ ;dIf lgj]bg k]z ug'{kg]{, ;fj{hlgs ;'g'jfO{ gu/L kl/ifb\n] lg0f{o ug{ gx'g] . • k"j{ ;';"lrt ;xdltsf] Joj:yf ;fj{hlgs ;'g'jfO{sf] ¿kdf ul/Psf] 5 . • k|fyldstf lbg]M k|fljlws, jftfj/0fLo tyf nfesf] b[li6n] pko'Qm k|:tfjnfO{ k|fyldstf lbg] . • k|:tfjdf 5nkmnM 5nkmnsf] nflu u7g x'g] jftf{ ;ldltdf dlxnf, cflbjf;L hghflt, blnt nufot :yfgLo ;d'bfosf] k|ltlglwTj . • ;Demf}tf ug{ gx'g]M sfg"g ljk/Lt x'g] u/L, :jf:Yodf xfgL x'g] u/L, df6f] tyf pAhgLdf x|f; cfpg] u/L, vfB ;'/Iffdf k|lts"n c;/ kg]{ u/L, ;d'bfosf] hLljsf]kfh{gdf gsf/fTds c;/ kg]{ u/L .
;Demf}tfdf pNn]v x'g'kg]{ ljifoM k|ljlw cfljisf/sf] tl/sf, k|lqmof / k|ljlw kl/rfng ug]{ tl/sfÙ h}ljs ;'/Iff ;DaGwL Joj:yfÙ k"j{ ;';"lrt ;xdlt lnPsf] / nfesf] afF8kmfF8 ug]{ ;xdlt ePsf] pNn]v ug]{ Joj:yfÙ k|:tfljt sfo{sf] nflu afx]s cGo p2]Zosf] nflu ;|f]t k|of]u ug{ gkfOg] Joj:yfÙ nfesf] lsl;d / ljt/0fsf] :j¿kÙ k|ljlw x:tfGt/0f ;DaGwL Joj:yfÙ cflb . • af}l4s ;DklQ clwsf/M cfljisf/ u/]sf] j:t' jf To;sf] pkof]usf] k|lqmofdf k|rlnt sfg"g adf]lhd af}l4s ;DklQ clwsf/ k|fKt x'g] . • o; sfg"gsf] ;DaGw g]kfnsf cGo sfg"gx¿;Fu klg /x]sf] ;Gbe{df logLx¿aLr ;fd~h:otf sfod x'g' cfjZos 5 .
nfesf] afF8kmfF8 ;/sf/ ;|f]tsf] wgL ePdf • ;/sf/nfO{ %) k|ltzt • kl/ifb\nfO{ #) k|ltzt • :yfgLo ;d'bfo, JolQm jf ;+:yfnfO{ @) k|ltzt • pNn]lvt JolQm jf ;+:yfn] s;nfO{ hgfpF5 / p;n] lsg @) k|ltzt nfe kfpg] < :yfgLo ;d'bfo, JolQm jf ;+:yf wgL ePdf • :yfgLo ;d'bfo, JolQm jf ;+:yfnfO{ %! k|ltzt • kl/ifb\nfO{ @( k|ltzt • ;/sf/nfO{ @) k|ltzt ;|f]tsf] wgLn] kfpg] nfe dWo]af6 !) k|ltzt /sd ;DalGwt :yfgLo lgsfon] k|fKt ug]{ .
P]g k|f/De x'g' cl3 pTkGg nfesf] afF8kmfF8M o; P]g k|f/De x'g'eGbf cl3 kx'Fr k|fKt ;|f]t tyf kbfy{af6 nfe k|fKt u/]sf] /x]5 eg] To:tf] nfesf] afF8kmfF8sf nflu ;Demf}tf ul/g] . • cl3 eGgfn] CBDsfof{Gjogdf cfPkl5 xf] jf To;eGbf klg cl3 < • /fli6«o cfg'j+lzs ;|f]t ;+/If0f kl/ifb\M /fli6«o h}ljs ljljwtf ;dGjo ;ldlt;Fu ;dGjo u/L sfo{ ug'{kg]{, b]zsf cGo :yfgdf klg sfof{no vf]Ng ;Sg], !% hgf ;b:ox¿ /xg] -s[ifs, dlxnf, blnt, cflbjf;L hghflt ;d]t_, jflif{s k|ltj]bg /fli6«o h}ljs ljljwtf ;dGjo ;ldltdf k]z ug]{ . • cGo :yfgdf sfof{no vf]Ng ;Sg] jf g;Sg] 5'6 lbg'eGbf vf]Ng}kg]{ afWofTds cj:yf x'g'k5{ .
sf]ifsf] Joj:yfM kl/ifb\sf] cfkm\gf] 5'§} sf]if /xg] . • d'2f x]g]{ clwsf/LM z'¿ sf/jfO{ / lsgf/f ug]{ clwsf/ lhNnf cbfntnfO{, h;n] ljz]if1;Fu cfjZos k/fdz{ ug{ ;Sg] . • lhNnf cbfnt eGbf dflyNnf] txsf cbfntnfO{ s'g} clwsf/ gx'g] < • s;'/ tyf b08 ;hfoM s;'/sf] k|s[lt, dfqf, ufDeLo{tf, cleo'Qmsf] pd]/, cfr/0f / Joj;fonfO{ ljrf/ u/L b08 ;hfosf] Joj:yf . • h}ljs ljljwtf ;ldlt u7g ug{ ;lsg]M /fli6«o, lhNnf tyf :yfgLo:t/df h}ljs ljljwtf ;ldlt u7g ug{ ;lsg] .
lgisif{ • d:of}bf ljw]ossf] k'g/jfnf]sg x'g cfjZos 5 . o;nfO{ Nffu" ug'{ cl3 ;Dk"0f{ ;/f]sf/jfnfx?;Fusf] ;xsfo{df o;df cfjZos ;'wf/ ug'{kb5{ . • k'g/jfnf]sgsf] sfo{ rfF8f] eGbf rfF8f] ;DkGg u/L o;nfO{ hlt;Sbf] l56f] nfu" ug]{ tkm{ kxn ug'{kb{5 . • o;sf] sfof{Gjogsf] ;kmntf cGo sfg"gx?df ;d]t e/ kg]{ ePsf]n] k'g/jfnf]sg ubf{ tL cGo ;DalGwt sfg"g -d:of}bf ;d]t_ x¿nfO{ klg ;fy} /fv]/ x]g'{ kb{5 . To;sf] nflu cGt/–dGqfno ;+of]hg cfjZos 5 . • of] ljifo k|fljlws ePsf]n] hgr]tgfsf nflu Jofks sfo{qmdx¿ rnfpg cfjZos 5 .