Khaùi quaùt vaên hoïc Vieät Nam

1. Khaùi quaùt vaên hoïc Vieät Nam töø theá kyû X ñeán heát theá kyû XIX

2. Lòch söû vaên hoïc gaén vôùi lòch söû döïng nöôùc vaø giöõ nöôùc. Boä phaän vaên hoïc vieát chính thöùc ra ñôøi vaøo theá kyû X. Vaên hoïc töø theá kyû X  theá kyû XIX ñöôïc goïi laø vaên hoïc trung ñaïi.

3. I. Caùc giai ñoïan phaùt trieån cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: * Vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam coù vò trí cöïc kyø quan troïng vì: - Coù tính chaát môû ñaàu cho vaên hoïc vieát Vieät Nam. - Ñoùng vai troø to lôùn trong vieäc hình thaønh, keát tinh nhöõng truyeàn thoáng quyù baùu cuûa neàn vaên hoïc daân toäc. - Treân haønh trình 10 theá kyû, traûi qua 4 giai ñoaïn:

4. I. Caùc giai ñoïan phaùt trieån cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 1. Vaên hoïc Vieät Nam töø t.kyû X ñeán heát t.kyû XIV: •  Veà lòch söû xaõ hoäi: • - Nhaân daân ta vöøa giaønh ñöôïc ñoäc laäp sau ngaøn naêm maát nöôùc, do ñoù nhieäm vuï xaây döïng quoác gia thoáng nhaát vaø choáng ngoaïi xaâm laø quan troïng. • - Ñaây laø thôøi kyø coù nhieàu toân giaùo cuøng toàn taïi hoøa ñoàng.

5. I. Caùc giai ñoïan phaùt trieån cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 1. Vaên hoïc Vieät Nam töø t.kyû X ñeán heát t.kyû XIV: •  Veà vaên hoïc: • - Laø giai ñoaïn khoâi phuïc vaø xaây döïng neàn vaên hieán daân toäc, trong ñoù coù vaên hoïc. • - Laø giai ñoaïn ñaët neàn moùng coù tính chaát ñònh höôùng cho vaên hoïc trung ñaïi noùi rieâng, vaên hoïc Vieät Nam noùi chung. • - Noäi dung chuû yeáu cuûa vaên hoïc theá kyû X – XIV laø khaúng ñònh vaø ngôïi ca daân toäc.

6. I. Caùc giai ñoïan phaùt trieån cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 1. Vaên hoïc Vieät Nam töø t.kyû X ñeán heát t.kyû XIV: •  Veà vaên hoïc: • - Vaên töï nöôùc ta coù 3 loïai: • + Chöõ Haùn vaên ngoân (chöõ Haùn coå duøng trong ghi cheùp). • + Chöõ Noâm (vaên töï duøng chöõ Haùn vaø boä chöõ Haùn ñeå ghi aâm tieáng Vieät). Ñeán theá kyû XIII môùi ñöôïc duøng ñeå saùng taùc vaên hoïc. • + Töø theá kyû XVII, chöõ quoác ngöõ ghi aâm tieáng Vieät baèng chöõa caùi Latinh ra ñôøi vaø thònh haønh vaøo cuoái theá kyû XIX ñaàu theá kyû XX.

7. I. Caùc giai ñoïan phaùt trieån cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 1. Vaên hoïc Vieät Nam töø t.kyû X ñeán heát t.kyû XIV: • Veà vaên hoïc: - Ñaõ Vieät hoùa thaønh coâng theå thô Ñöôøng luaät cuûa Trung Hoa. Ngöôøi khôûi xöôùng vaø ñaït moät soá thaønh töïu laø Haøn Thuyeân.

8. I. Caùc giai ñoïan phaùt trieån cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 2. Vaên hoïc Vieät Nam töø t.kyû XV ñeán heát t.kyû XVII: •  Veà lòch söû xaõ hoäi: • - Trieàu Leâ ñöôïc thieát laäp sau chieán thaéng giaëc Minh, nhaø Leâ laáy Nho giaùo laøm quoác giaùo. • - Trieàu Leâ toàn taïi troøn 100 naêm thònh trò, sau ñoù laø noäi chieán Leâ – Maïc vaø tieáp tuïc laø noäi chieán Ñaøng Trong – Ñaøng Ngoaøi.

9. I. Caùc giai ñoïan phaùt trieån cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 2. Vaên hoïc Vieät Nam töø t.kyû XV ñeán heát t.kyû XVII: •  Veà vaên hoïc: • - Xuaát hieän caùc taùc giaû lôùn nhö Nguyeãn Traõi, Leâ Thaùnh Toâng, Nguyeãn Bænh Khieâm, Nguyeãn Döõ… • - Söï phaùt trieån cuûa thô ca quoác aâm: laàn ñaàu tieân coù nhöõng taäp thô rieâng cuûa caùc danh gia.

10. I. Caùc giai ñoïan phaùt trieån cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 3. Vaên hoïc Vieät Nam töø XVII ñeán nöûa ñaàu XIX: •  Veà lòch söû xaõ hoäi: • - Cheá ñoä phong kieán khuûng hoaûng traàm troïng. • - Nhaân daân noåi daäy khaép nôi. Ñænh cao laø phong traøo Taây Sôn.

11. I. Caùc giai ñoïan phaùt trieån cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 3. Vaên hoïc Vieät Nam töø XVII ñeán nöûa ñaàu XIX: •  Veà vaên hoïc: • - Phaùt trieån maïnh, ñaït ñeán trình ñoä röïc rôõ nhaát. • - Noäi dung: phôi baøy hieän thöïc xaõ hoäi baát coâng, quan taâm ñeán soá phaän con ngöôøi bình thöôøng, ñaáu tranh ñoøi quyeàn soáng, quyeàn haïnh phuùc löùa ñoâi • - Ngheä thuaät: • + Ngoân ngöõ meàm maïi, uyeån chuyeån, tinh teá, trau chuoát. • + Theå loaïi truyeän Noâm ñaït tôùi trình ñoä maãu möïc. • + Haùt noùi, tieåu thuyeát khaù phaùt trieån

12. I. Caùc giai ñoïan phaùt trieån cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 4. Vaên hoïc Vieät Nam nöûa cuoái XIX: •  Veà lòch söû xaõ hoäi: • Thöïc daân Phaùp xaâm löôïc nöôùc ta, trieàu ñình baùn nöôùc, nhaân daân vuøng daäy khaùng chieán. •  Veà vaên hoïc: • - Phaûn aùnh tinh thaàn yeâu nöôùc. • - Toá caùo nhöõng hieän töôïng nhoá nhaêng trong xaõ hoäi. • - Vaên hoïc chöõ Quoác ngöõ ra ñôøi

13. II. Moät soá ñaëc ñieåm cô baûn cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 1-Gaén boù vôùi vaän meänh ñaát nöôùc vaø soá phaän con ngöôøi: - Do hoaøn caûnh lòch söû ñaëc bieät  vaên hoïc gaén boù vôùi vaän meänh ñaát nöôùc. + Khoâng ngöøng chieán ñaáu baûo veä, xaây döïng ñaát nöôùc, chaêm lo haïnh phuùc con ngöôøi. + aûnh höôûng cuûa tö töôûng Nho giaùo (trung quaân, loøng thöông xoùt traêm hoï).  Tinh thaàn yeâu nöôùc, töï haøo, noãi ñau khi ñaát nöôùc bò xaâm laêng. Tö töôûng nhaân ñaïo: quan taâm ñeán soá phaän con ngöôøi  Hai nội dung lớn của văn học trung ñaïi  aâm höôûng huøng traùng + gioïng ñieäu caûm thöông.

14. II. Moät soá ñaëc ñieåm cô baûn cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 2. Luoân haáp thuï maïch nguoàn vaên hoïc daân gian: - VHDG laø söï keát tuï trí tueä, taøi hoa cuûa nhaân daân  cô sôû vöõng chaéc cuûa vaên hoïc vieát. - Caùc theå thô daân toäc: luïc baùt, song thaát luïc baùt…  truyeän Noâm, ngaâm khuùc + caùc nhaø thô trung vaø hieän ñaïi.

15. II. Moät soá ñaëc ñieåm cô baûn cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 3- Tieáp thu tinh hoa vaên hoïc Trung Hoa treân tinh thaàn daân toäc , taïo neân nhöõng giaù trò vaên hoïc ñaäm ñaø baûn saéc Vieät Nam. - Trung Hoa laø nöôùc coù neàn vaên hoïc laâu ñôøi + ñaït nhöõng thaønh töïu röïc rôõ, maãu möïc veà theå loaïi, ñeà taøi, thi lieäu, ñieån coá + phöông thöùc theå hieän  neàn vaên hoïc nöôùc nhaø theo baûn saéc Vieät Nam. - Tieáp thu - saùng taïo - treân tinh thaàn daân toäc.

16. II. Moät soá ñaëc ñieåm cô baûn cuûa vaên hoïc trung ñaïi Vieät Nam: 4- Trong khuoân khoå thi phaùp trung ñaïi , vaên hoïc Vieät Nam luoân vaän ñoäng theo höôùng daân toäc hoùa vaø daân chuû hoùa. -Tính qui phaïm cuûa theå loaïi  vöøa coù tính tuaân thuû + vöøa coù söï phaù vôõ. + Quan ñieåm vaên hoïc, tö duy ngheä thuaät, theå loaïi vaên hoïc, caùch söû duïng thi lieäu, ñieån coá… + Khuynh höôùng trang nhaõ + bình dò. - Vaên hoïc chöõ Haùn = vaên hoïc chöõ Noâm, vaên hoïc daân gian + vaên hoïc vieát  neàn vaên hoïc coù baûn saéc rieâng.