Informatievaardigheden. Niveau 1. Basis.

1. Informatievaardigheden. Niveau 1. Basis. • Academiejaar 2010 – 2011 • Els Martens & Carl Demeyere

2. Overzicht van deze presentatie : Deel 1 : Bepalen van de nood aan informatie: hoe begin ik eraan? Deel 2: De gewenste informatie kunnen vinden: hoe kan ik efficiënt zoeken? Deel 3: De gevonden informatie evalueren op bruikbaarheid en betrouwbaarheid. Het zoekproces evalueren. Deel 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. Deel 5: De relevantie informatie inpassen in bestaande kennis en communiceren. Deel 6: De informatie met inzicht en correct gebruiken en weergeven in een werkstuk. • Bronnen voor dezepresentatie: https://www3.kuleuven.be/zoeken en algemeneinformatiesessiesgegeven door Els Martens

3. DEEL 4 Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie

4. DEEL 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. 4.1. De student bewaart zorgvuldig de verzamelde informatie. 4.2. De student stelt referenties op van de gebruikte informatiebronnen.

5. DEEL 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. • Hoe gebruik ik de gevonden informatie op een correcte manier en vermijd ik plagiaat? • Geraadpleegde literatuur CITEREN is een MUST • Wanneer je informatie uit publicaties of werkstukken van iemand anders wil overnemen in je eigen paper, powerpoint-presentatie, website, filmpje enz., mag je dat niet zomaar doen zonder te zeggen waar je die informatie precies gehaald hebt • Zowel nu tijdens je studies, als later bij je professionele bezigheden • bij het doornemen van literatuur • bij het bijwonen van lessen en congressen om op de hoogte te blijven van nieuwe ontwikkelingen

6. DEEL 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. • Hoe gebruik ik de gevonden informatie op een correcte manier en vermijd ik plagiaat? • Mijn bronnen citeren, hoe doe ik dat? • door bibliografische verwijzingen of referenties • korte opsommingen van de basisgegevens nodig om de geraadpleegde bron nauwkeurig te identificeren • lezer moet hiermee de originele bron zelf kunnen opzoeken en consulteren • door een literatuurlijst of bibliografie die je voor- of achteraan toevoegt • zo volledig mogelijke referenties voor elke publicatie afzonderlijk • per onderdeel van je paper/presentatie/website/... nauwkeurig aanduiden welke bronnen je daar specifiek voor gebruikt hebt • dergelijke bronvermeldingen staan bijgevolg doorheen tekst of werkstuk verspreid • omdat de volledige referentie in principe in de bibliografie staat, mag je je hier beperken tot verkorte verwijzingen • Hoe stel ik correcte referenties op? • verschillende manieren • gebruik per opdracht/werkstuk één uniforme stijl • weesconsequent in de gekozen stijl voor elke referentie en bronverwijzing ; • zorg voor voldoende bibliografische gegevens zodat je referenties zo volledig en duidelijk mogelijk zijn • Verder te onthouden • wat citatiestijlen zijn + meest voorkomende per onderzoeksdomein • hoe manueel refereren en citeren • hoe met bibliografische software refereren en citeren • wat plagiaat is voor K.U.Leuven • wat APA is en hoe het kan gebruikt worden

7. DEEL 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. • Hoe stel ik correcte referenties op? • Wat zijn citatiestijlen? • Geen eigen systeem uitdokteren voor je referenties en bronvermeldingen • Er bestaat immers reeds een zeer uitgebreid gamma aan citatiestijlen • Een citatiestijl is een geheel van regels, uitgedokterd door een academische vereniging of de redactie van een wetenschappelijk tijdschrift, voor het samenstellen van bibliografische verwijzingen, zowel in uitgebreide als verkorte vorm • Elke discipline en opleiding, om niet te zeggen elke docent of onderzoeker heeft wel zijn favoriete citatiestijl(en) • Voor je werkstuk zal je docent je daar bij voorkeur naar verwijzen • De meeste van deze citatiestijlen beschikken over een eigen officiële stijlgids. Daarin vind je: • welke elementen voor de verschillende soorten publicaties verplicht zijn in een bibliografische referentie; • in welke volgorde die elementen moeten staan; • op welke wijze, en in welke volgorde, de initialen en familiena(a)men van de auteur(s) geschreven moeten worden; • hoe je door middel van typografie en interpunctie een duidelijk onderscheid kunt maken tussen de elementen van de referentie (bv. tussen de titel van een hoofdstuk en die van het boek waarin het verschenen is, of die van een tijdschriftartikel en van het tijdschrift waarin het staat); • hoe je je literatuurlijst moet ordenen; • op welke manier je bronverwijzingen in je uiteenzetting aanbrengt; • hoe die bronverwijzingen er moeten uitzien.

8. DEEL 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. • De belangrijkstecitatiestijlen per onderzoeksgebied • BIOMEDISCHE WETENSCHAPPEN • Vancouver: eennumeriekverwijzingssysteem en de aanbevolenstijl voor publicaties in biomedischetijdschriften. • online stijlgidsen: • Patrias K. Citing medicine: the NLM style guide for authors, editors, and publishers [Internet]. 2nd ed. Wendling DL, technical editor. Bethesda (MD): National Library of Medicine (US); 2007 [updated 2009 Oct 21; cited 2010 Jul 15]. • International Committee of Medical Journal Editors, Uniform Requirements for Manuscripts Submitted to Biomedical Journals: Writing and Editing for Biomedical Publications (laatstbijgewerktapril 2010). • HUMANE WETENSCHAPPEN • American Psychological Association / APA: eensysteemdat de auteursnaamcombineert met paginanummers; gebruikt in de psychologie en de socialewetenschappen • stijlgids: Publication Manual of the American Psychological Association. Sixth Edition. Washington D.C., 2009. • Chicago Manual of Style: de Chicago-stijlwordtgebruikt in de geesteswetenschappen. Hijkent twee varianten, Chicago A (eennotensysteem) en B (een auteur-jaarsysteem). • stijlgids: The Chicago Manual of Style. 15th Edition. Chicago, IL, 2003. • Modern Language Association / MLA: eensysteemdat de auteursnaamcombineert met de preciezepagina(‘s) en eventueeleenverkortetitel, indien van dezelfde auteur meerderepublicatiesgeciteerdworden; gebruikt in linguïstiek en literatuurwetenschap. • stijlgids: MLA Style Manual and Guide to Scholarly Publishing. Third Edition New York, NY, 2008. • Modern Humanities Research Association / MHRA: eensysteemdatsterk op dat van de MLA lijkt, maarbv. ookvolledigereferenties in de bronverwijzingentoelaat. • online stijlgids: MHRA Style Guide. A Handbook for Authors, Editors, and Writers of Theses, version 2.3, 2008.

9. DEEL 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. • WETENSCHAP EN TECHNOLOGIE • American Chemical Society / ACS: eenstijl die zowel het notensysteemals het numeriek en het auteur-jaarsysteemtoelaat. • stijlgids: Coghill, Anne M. and Garson, Lorrin R.; “The ACS Style Guide: Effective Communication of Scientific Information”; 3rd ed.; American Chemical Society, 2006 (nognietterugtevinden in de LibisNet-catalogus; welbeschikbaar: Janet S. Dodd (ed.); The ACS Style Guide: A Manual for Authors and Editors. 2nd ed. ; American Chemical Society, 1997). • American Institute of Physics / AIP: eennumerieksysteem. • online stijlgids: AIP Style Manual. Fourth Edition. Prepared under the direction of the AIP Publication Board. Woodbury, NY, 1990 (fifth printing with Addendum, 1997). • Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE): eennumerieksysteem, vooralgebruikt door ingenieurs en computerwetenschappers. • online stijlgidsen: IEEE Citation References; IEEE Editorial Style Manual • Council of Science Editors: dezestijlkent twee varianten (numeriek en auteur/jaar) en wordtgebruikt in de natuurwetenschappen. • stijlgids: Style Manual Committee, Council of Science Editors. Scientific Style and Format: the CSE Manual for Authors, Editors, and Publishers. Seventh Edition, 2006. • Eenapartevermeldingmoetnoggemaaktworden van de Harvard-stijl • vooralgebruikt in economie en wetenschap en technologie • eengenerisch auteur-jaarsysteemdatgeenofficiëlestijlgidsheeft en in meerderevariantenvoorkomt • grondigeoverzichtsartikels in het Engels (met links naaranderenuttige websites) vind je in Wikipedia (Parenthetical referencing; laatstbijgewerkt op 9 juli 2010, bezocht op 15 juli 2010) en op • Google Knol (N. Creaney, How to Use the Harvard Style of Referencing; laatstbijgewerkt op 15 april 2010, bezocht op 15 juli 2010). • Binnen FEB is er een voorkeur voor de APA-stijl (zie verder)

10. DEEL 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. • Hoe kan ik MANUEEL refereren en citeren? • De traditionele manier van refereren en citeren • zelf alle bibliografische gegevens van geraadpleegde publicaties optekenen en bewaren • die bibliografische gegevens omvormen tot correcte referenties in de literatuurlijst • de correcte bronverwijzingen in het eigenlijke werkstuk opstellen • voorwaarden: grote discipline en concentratie en een grote vertrouwdheid met de voorschriften van de citatiestijl • De automatisering heeft dit werk aanzienlijk vergemakkelijkt • spreadsheet en database software (zowel van MS Office als Open Office) om bibliografie in elektronische vorm te beheren; hertypen is niet meer nodig • voet-of eindnoten inlassen in de tekstverwerkingsprogramma’s (eveneens zowel van MS Office als Open Office) • Citaten en bibliografie in MS Word 2007 onder de tab Verwijzingen. • een bibliografisch bestand aanleggen dat je voortdurend kan uitbreiden • telkens wanneer je in een Word-document naar een item uit dat bibliografisch bestand wil verwijzen, de gegevens daar rechtstreeks te gaan ophalen • automatisch een literatuurlijst aanmaken met alle publicaties die je in een bepaald document citeert • je bronverwijzingen én literatuurlijst automatisch formatteren volgens één van de tien voorgeprogrammeerde citatiestijlen. • beperkingen • je alle bibliografische gegevens nog altijd zelf moet intypen in het bibliografisch bestand; • Je de bibliografische gegevens niet kan exporteren naar andere toepassingen of programma’s; • het aantal citatiestijlen waaruit je kan kiezen, beperkt is tot tien.

11. DEEL 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. • Hoe kan ik refereren en citeren met behulp van BIBLIOGRAFISCHE SOFTWARE? • gespecialiseerde toepassingen die specifiek gericht zijn op • het opslaan en beheren van bibliografische gegevens; • het formatteren van referenties en bronverwijzingen; • het aanmaken van literatuurlijsten. • mogelijkheden van software voor “stand alone” of desktop toepassingen (enkel bedoeld voor je eigen computer) • referenties opslaan en overzichtelijk bewaren in verschillende mappen; • bibliografische gegevens importeren die je uit online databanken en bibliotheekcatalogi geëxporteerd hebt; • rechtstreeks zoekacties in bepaalde online databanken en bibliotheekcatalogi uitvoeren en de gevonden resultaten onmiddellijk kopiëren naar een eigen map; • bibliografische gegevens opnieuw exporteren voor gebruik in tekstdocumenten, webpagina’s of andere bibliografische toepassingen; • “cite-while-you-write”- of “Write ‘n’ Cite”-plugin • automatisch bronverwijzingen en literatuurlijsten in je tekstverwerker aanmaken, in één van de talloze citatiestijlen ; • zelfs als je voor een document reeds een bepaalde citatiestijl gekozen heb, kan je je referenties nog in een handomdraai in een andere citatiestijl formatteren • bekende voorbeelden van dergelijke software voor PC zijn : • Reference Manager en EndNote • voor Macintosh Bookends en Papers. • voorwaarden: een persoonlijke licentie aankopen en de bijbehorende software zelf op je computer installeren. EndNote web is gratis voor personeel en studenten van Associatie K.U.Leuven

12. DEEL 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. • Hoe kan ik refereren en citeren met behulp van BIBLIOGRAFISCHE SOFTWARE? • programma’s en services die functionaliteiten combineren met verschillende Web 2.0 toepassingen • opmerkingen, trefwoorden en tags toevoegen aan referenties in je bibliografie • referenties delen (bekijken, overnemen) met andere gebruikers • automatisch aanbevelingen ontvangen op basis van gelijkaardige referenties van andere gebruikers • door een extra invoegtoepassing uit documenten (zowel pdf als html) de bibliografische gegevens naar je bibliografie exporteren • webgebaseerde programma’s (Connotea, CiteULike, RefWorks en EndNoteWeb) • geen installatie op je computer, maar registratie op een webpagina (persoonlijk account op een centrale server) • voordeel: bibliografie overal raadplegen op elk type computer • andere programma’s (Mendeley en Zotero) • combineren een lokale installatie op je computer met een centrale server • voordeel: gegevens kan je op beide plaatsen bewaren en je kan je gegevens vlot synchroniseren • voordeel : bibliografie offline bewerken en gebruiken • stand alone programma’s • onderlinge uitwisseling van gegevens tussen al deze programma’s is in principe geen probleem meer • pdf’s opladen • in sommige programma’s kan je pdf’s opladen in combinatie met een bepaalde referentie en de full text van alle pdf’s in je “bibliotheek” tegelijkertijd doorzoeken. • kies zelf de functionaliteiten die je wenst te gebruiken. • prijs als criterium • voor personeel en studenten van de Associatie K.U.Leuven is EndNoteWeb gratis dankzij de licentie op Web of Knowledge/Web of Science. • gratis: Connotea, CiteULike, Mendeley, Zotero (invoegtoepassing bij Mozilla Firefox) • betalende programma’s • EndNote, EndNote Web ( enkel gratis binnen associatie K.U.Leuven), Papers (enkel voor Macintosh), Reference Manager en RefWorks

14. Wat is plagiaat ? Plagiaat is het overnemen van stukken tekst, ideeën, ontwerpen en theorieën van anderen op identieke wijze zonder bronvermelding. Voorbeelden van plagiaat : • Een werk van iemand anders inleveren en doen alsof je het zelf geschreven hebt • Korte of lange stukken tekst uit een bron kopiëren zonder bronvermelding • Andermans woorden of ideeën ‘lenen’ zonder bronvermelding • ‘Vergeten’ om aanhalingstekens te plaatsen bij een letterlijk citaat • Zoveel woorden of ideeën overnemen uit een bron dat dit het grootste deel van je werk uitmaakt, geldt als plagiaat, zelfs als je wel naar de bron verwijst • Onvolledig of incorrecte bronverwijzing geven, zodat de bron niet te traceren is

16. Wat is citeren / parafraseren Citeren, het letterlijk overnemen van een tekst. Dit is toegestaan mits : • De tekst niet te lang is • Het citaat tussen aanhalingstekens staat • De bron, ook als dit een internetbron is, op de juiste manier wordt vermeld Parafraseren Parafraseren is het op eigen wijze weergeven van ideeën van anderen Dit is toegestaan, mits : • Aangegeven wordt wat van wie overgenomen wordt • De bron, ook als dit een internetbron is, op de juiste manier wordt vermeld • Er wordt een duidelijke scheiding aangegeven tussen de eigen ideeën en die van de ander

17. DENK ERAAN VOOR JE ER MEE BEGINT PLAGIAAT IS STRAFBAAR Het stuk over plagiaathebikontleendaan : http://ommat.library.uu.nl/bewaren/plagiaat.html

18. Kijk zeker op de K.U.Leuven plagiaat website. http://www.kuleuven.be/plagiaat/

20. http://wbib.kuleuven.be/tutorial/ Handig om je kennis te testen van zowel : • Catalogus • Plagiaat • Zoeken op het web • Refereren http://tilt.ihol.nl

21. APA

22. Wat is APA ? • De APA-stijlis een format voor het schrijven van wetenschappelijkeartikelen, masterproeven en papers op academischniveau, opgesteld door de American Psychological Association • De APA-stijlsteltduidelijkerichtlijnen op voor citaten, referenties, eenbronvermelding, bibliografie of literatuurlijst en dergelijke. • Student weet wat APA is en gebruikt bij voorkeur deze citatiestijl • Stijlgids: Publication Manual of the American Psychological Association. Sixth Edition. Washington D.C., 2009. Ook online tevinden!

23. DEEL 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. • Voorbeeld van een opdracht • Zoek een aantal artikels op en vergelijk de citatiestijlen, bibliografische referenties • Bekijk in een artikel aandachtig hoe auteurs geciteerd worden in de tekst en in de voetnoten

24. DEEL 4: Beheren van de verzamelde en gecreëerde informatie. • Bruikbaar materiaal over dit onderdeel: • https://associatie.kuleuven.be/zoeken (in opbouw) • http://wbib.kuleuven.be/tutorial/ • http://tilt.ihol.nl • http://www.kuleuven.be/plagiaat/ • http://www.apastyle.org/index.aspx