dr Reinier Hueting

1. BENELUX conferentie “Levenseinde” Brussel, 2 december 2011De euthanasiepraktijk in niet evidente context: -polypathologie-verworven wilsonbekwaamheid dr Reinier Hueting huisarts, LEIF-arts

2. polypathologie poly/multipathologie “ voltooid leven”

3. polypathologie • meestal hogere leeftijd • aantal ernstige en minder ernstige, meestal lichamelijke kwalen • beperking mobiliteit • beperking zicht/gehoor • beperking zelfredzaamheid • soms pijn, waarvan de behandeling tot versuffing leidt

4. polypathologie • kwalen zijn ongeneeslijk • elk afzonderlijk (tot nu toe) draaglijk • meestal wel notie van “voltooid leven” • meestal “trigger”, die aanleiding geeft tot verzoek om euthanasie • “druppel die de emmer doet overlopen” maakt het lijden uitzichtloos en niet te lenigen

5. polypathologie De vraag is dan of de vermelde lichamelijke klachten voldoende ernstig en ongeneeslijk zijn om het ondraaglijk lijden te verklaren en een euthanasie te rechtvaardigen.

6. polypathologie Art. 3 § 3 van de wet van 28 mei 2002:   § 3. Indien de arts van oordeel is dat de patiënt kennelijk niet binnen afzienbare tijd zal overlijden, moet hij bovendien :  1° een tweede arts raadplegen, die psychiater is of specialist in de aandoening in kwestie

7. Polypathologie2 voorbeelden: vrouw, 85 jaar. • leidde vroeger met haar overleden echtgenoot een transportbedrijf. • tot voor kort alleenwonend. • slechter wordend zicht door maculadegeneratie. • door spinaalstenose veel pijn, tintelingen en krachtsverlies in beide armen • toenemende dyspnoe t.g.v. hartfalen • door onlangs opgetreden krachtsverlies in beide benen totaal verlies van zelfredzaamheid: “druppel”

8. polypathologie man, 78 jaar • verblijft in WZC • ziet aftakeling van dementerende echtgenote • polyneuropathie: pijn en moeizame mobiliteit (rollator) • belangrijke dyspnoe < COLD • toenemende pijn in benen noodzaakt tot zwaardere pijnstilling • -> versuffing en totale immobiliteit : “druppel”

9. polypathologie enige vaststellingen in de praktijk: • ondraaglijk lijden ten gevolge van een aantal samenkomende kwalen wordt steeds vaker (h)erkend door artsen om een euthanasieaanvraag te rechtvaardigen • een belangrijke rol is ook hier weggelegd voor verzorgenden, die dagelijks in contact zijn met de patiënt • LEIF-artsen worden de laatste tijd vaker gecontacteerd door een verzorgend team van een WZC om informatie te verstrekken i.v.m. deze problematiek

10. polypathologie Bemerkingen: • kan ook hier de meerwaarde van een multidisciplinair team niet leiden tot het wegwerken van een aantal problemen/twijfels? • Wat betreft de “derde arts”: psychiater of specialist: is een huisarts niet de best geplaatste specialist in deze materie?

11. Verworven wilsonbekwaamheid o.a. in volgende toestanden: • dementie (Alzheimer) • hersentumor/metastase • hypoxie (COPD) • ………………………..

12. Verworven wilsonbekwaamheid vaststelling: • deze problematiek leeft bij de Vlaamse bevolking • veel vragen/bezorgdheden over deze materie bij de LEIF-artsen en huisartsen

13. Verworven wilsonbekwaamheid Enige bedenkingen: Art.3. § 1. De arts die euthanasie toepast, pleegt geen misdrijf wanneer hij er zich van verzekerd heeft dat :  - de patiënt een meerderjarige of een ontvoogde minderjarige is die handelingsbekwaam en bewust is op het ogenblik van zijn verzoek;  - het verzoek vrijwillig, overwogen en herhaald is, en niet tot stand gekomen is als gevolg van enige externe druk; We kennen allemaal patiënten bij wie periodes van helder denken afwisselen met periodes van desoriëntatie. (juist deze patiënten lijden waarschijnlijk psychisch het meest!)

14. Verworven wilsonbekwaamheid Enige bedenkingen: • Belangrijke rol van multidisciplinair team dat dagelijks contact heeft met de patiënt • Rol van een vertrouwenspersoon?