1 / 39

DE NEDERLANDSE OPSTAND / de 80-jarige oorlog: 1568-1648

Sebastiaan Kerkvliet. DE NEDERLANDSE OPSTAND / de 80-jarige oorlog: 1568-1648. Kenmerkende aspect:. Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van de Nederlandse staat. Inhoud examenkatern:. Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572?

jamil
Download Presentation

DE NEDERLANDSE OPSTAND / de 80-jarige oorlog: 1568-1648

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. SebastiaanKerkvliet DE NEDERLANDSE OPSTAND / de 80-jarige oorlog: 1568-1648

  2. Kenmerkende aspect: • Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van de Nederlandse staat

  3. Inhoud examenkatern: • Waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden, 1515-1572? • Waardoor resulteerde de Opstand in het ontstaan van de Republiek, 1572-1588? • Waardoor ontstond in de Republiek de Gouden Eeuw, 1588-1648?

  4. “Het rijk waar de zon nooit onderging” = Karel V

  5. 1555: Troonsafstand Karel V

  6. Sebastiaan Kerkvliet 1.1 Opstand in de Nederlanden (1515-1572)

  7. Karel V (1515-1555): • Eigenaar van “het rijk waar de zon nooit onderging” • Betekende: VEEL oorlogen!

  8. Ontstaan van de BourgondischeNederlanden: 1523/4 1536 • Relatief ‘nieuw’ land • 17 ‘staatjes’: gewesten Personeleunie 1428 1528 1528 1543 1384 1430 1384 1521 1430 1421 1428 1451

  9. De Nederlandeneenverdeeld land op politiek, sociaal-cultureel, economisch en religieusgebied: • Politiek: • 17 afzonderlijkegewesten • Gewestelijkparticularisme (beschermeneigengewoonten + rechtsregels) • Sociaal-cultureel: • Grote verschillen west (verstedelijking) <-> oost (platteland) • Verschillendetalen en dialecten • Communicatieslecht: waterwegenbelangrijk! • Economisch: • 16e eeuw: opkomsthandelskapitalisme (belangkapitaal↑) • Antwerpenstapelmarkt • Holland + Zeeland internationalehandel in massagoederen • Internationalehandel boeren in Holland gaanzichspecialiseren  graanuitOostzeegebied • Religieus: • Katholicisme vs. Reformatie ca. 1520

  10. Taalgebieden • Taalgebieden Habsburgse Nederlanden: • Fries • Oosters (Oost-Nederlands) • Laag-Duits • West-Nederlands • Frans, Waals en Picardisch

  11. Grote problemen binnen de zeventien provinciën: • Politiek: • GEEN EENHEID! • Oplossing: centralisatie! • Brussel politiek centrum • Collaterale Raden (1531) • Verzet van gewesten • Verzet van steden • willen behoud van privileges! Religieus: REFORMATIE! Oplossing: kettervervolging! Boodschap spreekt alle lagen van de bevolking aan: Zelf Bijbel lezen Terug naar oorspronkelijke geloof Bijbel in volkstaal

  12. De Reformatie: (de Geloofsboom)

  13. Herdenkingsprent van de Hervorming (1517):

  14. De Reformatie: (de Duivels Doedelzak)

  15. Paus en duivel:

  16. BeleidKarel V en Filips II • Karel V: • Centralisatie Brussel • Gaat in tegengewestelijkemacht (eigenrechtspraak, eigenwetten, etc.) • Centralisatie  kerk • 1559: kerkelijkeherindeling • Allemensenkatholiek • Filips II: • BeleidKarel V voortzetten • Margaretha van Parma (1559-1567)

  17. Groeiendeontevredenheid • Groeiendeontevredenheidonderallelagen van de bevolking: • Edelen • Tegencentralisatie • Rijke burgers in steden • Tegencentralisatie • Arbeiders/ ambachtslieden • Belastingdrukhoog: oorlogvoeringvorsttegenFransen, Turken, etc • Lonenlaag misluktegraanoogsten: prijzen↑ Bevolking bang voorstrengegeloofsvervolging! (1522: inquisitie) ReactieBrussel: weinig vervolgingprotestanten (1550: bloedplakkaten!)

  18. De mast van de inquisitie (1566):

  19. CentralisatiepolitiekKarel V en Filips II Vorst: Karel V/ Filips II Landvoogd Raad van State GeheimeRaad Raad van Financiën Staten-Generaal Algemene politiek Juristen: rechten van de steden rekenkamer CollateraleRaden: adviesraden, per 1531! Eerst: bede! Later: Oorlog + landsverdediging Collaterale raden: Zwaardadel versus Toga-adel! Afgevaardigden van de gewesten

  20. Belangrijkstemacht op het niveau van het gewest! vorst stadhouder Gewestelijke Staten baljuws Schoutschepenen Burgemeesters/ vroedschappen steden geestelijkheid adel

  21. 1555: Filips II + Ferdinand

  22. Karel V (gedoogd) tegenoverFilips II (weerstand): • Filips II meeruitheemseindruk • VoortdurendeafwezigheidFilips II  1559 • TijdensFilips II: toenemendeonvrede op politiek, religieus en sociaal-economischgebied

  23. 3. Van verzetnaarOpstand (1560-1575) 1555 Filips II Heer der Nederlanden 1559 Landvoogdes: Margaretha van Parma Groeiendeonvrede Hogeadel: Liga (1559-1565) Lageadel: Compromis (1565) april 1566 Smeekschrift

  24. Het smeekschrift(Kettingreactie) Lagere edelen vragen matiging godsdienstvervolgingen Margaretha zegt toe (in afwachting van antwoord Filips II) Hagenpreken (Calvinisme komt bovengronds) (+ economische ellende: honger/armoede) Beeldenstorm (1566)

  25. Beeldenstorm Beeldenstorm Filips II woedend Stuurt Hertog van Alva Compromis opgeheven: vlucht edelen (o.a. Willem van Oranje) Hoge edelen onthoofd

  26. Onthoofding Egmont en Horne (1568)

  27. Hertog van Alva (1567-1573) • Raad van Beroerten = Bloedraad (bestrijdenketters) • Centralisatie • Tiende penning (10% op handel in roerendegoederen) nieuweonvrede!

  28. Begin van de Opstand (1) ca. 50.000 Nederlandsevluchtelingen (1568) w.o. veelcalvinisten geuzen: gewapendebendewerkensamen met Willem van Oranje Doel: Alva verdrijven

  29. Begin van de Opstand (2): eersteinval: 1568 Willem van Oranje + broers vanuit Duitsland inval met leger 1568 Begin Nederlandse Opstand = 80-jarige oorlog Alva slaat aanval af

  30. Begin van de Opstand (3): tweedeinval: 1572 1572: Willem van Oranjenieuw plan: Geuzen Willem van OranjeFransHugenotenleger NoordzeevanuitDuitslandvanuitFrankrijk Den Briel(apr 1572) mislukt Steden in de Lage Landen sluitenzichaanbij Willem van Oranje

  31. 1572: Willem van Oranje leider Juli 1572: ‘vrijeStatenvergadering’ Willem van Oranjestadhouder

  32. Reactie Alva (1572) Franse inval 1572 mislukt Reactie Alva: strafexpeditie

  33. Strafexpeditie (1): Mechelen: 2 oktober 1572

  34. Strafexpeditie (2): Bloedbad van Zutphen: 15 november 1572

  35. Strafexpeditie (3): bloedbad van Naarden: 1 december 1572

  36. Strafexpeditie (4): KEERPUNT: beleg van Haarlem: 3 dec 1572 – 12 juli 1573

  37. Strafexpeditie (5): KEERPUNT Haarlem valt; echter niet zonder slag of stoot! Kenau

  38. Strafexpeditie (6): Strafexpeditie Alva tot stilstand gebracht Alkmaar ontzet Leiden ontzet 21 aug – 8 okt 1573 okt 1573 – okt 1574 Spaanse schatkist uitgeput!

More Related