Përmbajtja

1. ETF Mësimi i ndërsjellë si një instrument për mësimin e rregullave: çka është e dobishme për Kosovën? Margareta Nikolovska, ETF Prishtinë, 26 mars 2008

2. Përmbajtja • ETF mjetet e mësimit të ndërsjellët : pse, çka, si? Përmasat regjionale të ushtrimit: Çka është me rëndësi nga përvoja regjionale për reformën e VET-it në Kosovë? • Tema për 2007 “ Ndikimi i politikave të arsimit në shkolla dhe menaxhimin e shkollave”: çka është më e rëndësishme? • Ligjvënësit në rolin e tyre “të caktojnë” dhe ndihmojnë për “të qëndruar në drejtim të duhur” • Shkollat në rolin e tyre si çështje kryesore për ndryshim • Politikat dhe synimi për ndryshime

3. Objektivat e ETF për mësimin e ndërsjellë 2007 • Të angazhoj ligjvënës dhe drejtor të shkollave nga regjioni IPA në aktivitetin e mësimit të politikave duke analizuar ndikimin e arsimit dhe politikave të trajnimit në niveli shkollor dhe menaxhimin e shkollave në Shqipëri, Kosovë dhe Turqi • Të kontribuoj në politikën e përmirësuar dhe në dizajnimin dhe implementimin e projekteve në EU duke nxjerrë mësimet e mësuara nga mësimi i ndërsjellë në 2007 • Të promovojë ndërtimin e kapaciteteve dhe diskutimet në mes të palëve me interes në lidhje me reformat e VET-it në Evropën Jug-Lindore

4. Projekti i mësimit të ndërsjellë i ETF në 2007 • Pse Shqipëria, Kosova dhe Turqia? • Pse tema e ndikimit të politikave në shkolla dhe në menaxhimin e shkollave? • Pse të kombinohen ligjvënësit dhe drejtorët e shkollave? • Përqendrim i fortë në implementimin e politikave

5. “Ndikimi ipolitikave nëshkolla dhe në menaxhimin e shkollave" • Mësimdhënia dhe procesi i të nxanit: Çfarë përgjegjësish dhe fuqie vendimmarrësve ka drejtori i shkollës në raport me mësuesit dhe nxënësit? • Lidershipi dhe menaxhimi strategjik i shkollës në raport me implementimin e politikave. A ka filluar të krijohet modeli i ri i institucionit arsimor dhe të trajnimit? • Përgjegjësitë e shkollave të pilot projekteve të financuara nga donatorët për të përhapur dhe ndikuar në rrjedhën e përgjithshme të pilot aktiviteteve dhe ndikimi i tyre në arsim dhe procesin e trajnimit

6. RASTE STUDIMI • TURQIA: • Kurrikula sipas moduleve • Hapat e karrierës për mësimdhënësit Shqipëria: - Marrëdhëniet VET & LM - Kurrikula sipas moduleve Faktorët push/pull pengesat/ mundësitë Pika fillestare context Vendi i ndryshimit Kapaciteti teknik Motivimi i mësimdhënësve Angazhimet ministrore • KOSOVA: • VET & LM • Mësimdhënësit & • Reformat e kurrikulës financimi/burimet/mjetet Qarkullimi i stafit Zakonet e vjetra: zonat e komfortit Kultura institucionale Ndikimi i pilotimeve ‘vendet’ e reja për mësim Perceptimet rreth ndryshimeve Influenca e donatorëve interest groups Efekti i ‘njollosjes’

7. Objektivat e reformave gjithëpërfshirëse të arsimit...... • Të përshtatet arsimimi në traditat e mësimit dhe nevojat e të nxënit për studentët • Të pajis studentët me aftësi/zotësi në mënyrë që ata të përshtaten në një shkallë të gjerë të punësimit • Tu mundësoj studentëve në zhvillimin e potencialit të tyre të plotë

8. A është status-kuo apo është një progres i ngadalshëm? Reforma nuk ka ndryshuar mjaftueshëm praktikën në arsim, prandaj efektet e këtyre reformave janë të pa-njohura dhe të dalat/përfundimet – kur masim performancën e studenteve- mbetet e paqartë.

9. Kurrikula Trajnimi i mësuesve Mësuesi Mësimi Të nxënit Klasat: Shkolla e komunitetit Studentët Vlerësimet e Studentëve Libër mësimi Arsimimi si proces është shumë kompleks..….

10. Shembull i reformës së fundit: Decentralizimi apo autonomia e shkollës • Për çfarë bëhet fjalë/ decentralizimi në edukim/arsim? Vendim-marrja strategjike, menaxhimi financiar, rekrutimi dhe menaxhimi i stafit, përgjegjësi….. • Çka sa i përket autonomisë së shkollës? • Kush do të zhvilloj cilën pjesë të kurrikulës? • Si do të trajtohen rrogat e mësimdhënësve? • Bordet e shkollave: si do të ndryshohet ky rrjet, a mund ti përfshijmë ata në vendimmarrje në nivelin e shkollës dhe si?

11. Ligjvënësit dhe roli i tyre në ndryshimin arsimor • Ligjvënësit janë aktorët kyç në agjendat e përmirësimit të shkollave • Ligjvënësit mund ti ndërrojnë prioritetet, buxhetet dhe pikëpamjet • Ligjvënësit “caktojnë drejtimet” dhe ndihmojnë “të qëndrohet në ato drejtime”

12. Implementimi i politikave në nivelin e shkollave • Politikat janë të shqiptuara në formë të vendimeve të nënshkruara nga Ministrat • Ato ‘udhëtojnë’ në formë të dokumenteve të shkruara, thirrjeve telefonike, takimeve informuese me drejtorët e shkollave • Bashkëveprimi në mes të administratorëve dhe shkollave • Shkollat janë duke hyrë në ‘NDRYSHIME / ato janë komplekse në ambientet sociale

13. Shkollat kanë ndryshuar….

14. Reforma e arsimit është shumë komplekse… • Ndryshimet në arsim gjithnjë kanë të bëjnë me një grumbull palesh me interes • Nuk mund të ndodhin ndryshimet në arsik në segmente të izoluara të arsimit si dhe asnjë segment i vetëm nuk arsimor në një segment të izoluar arsimor dhe asnjë segment i vetëm ose funksion mund të ndryshohet pa ndikimin e të tjerëve • Ndryshimet në arsim janë një përpjekje për të ndryshuar sistemet e ndërlikuara – parimi bazë i këtyre ndryshimeve është të zgjedh problemet e ndërlikuara të politikave

15. Çka kam mësuar deri më tani? (1) • Ne nuk kemi qenë shumë të suksesshëm në përmirësimin e efikasitetit të shkollave duke përdorur metodat kontrolluese dhe urdhëresat nga lartë- poshtë • Ne kemi arritur të demonstrojmë suksese të vërejtura në përmirësimin e efikasitetit të shkollave duke punuar ndryshe me shkolla të ndryshme • Secila shkollë supozohet ti përmbush standardet e njëjta/ ngjashme, mirëpo shkruan vet tregimin e vet

16. Çka kam mësuar deri më tani? (2) • Vështirësia me ndryshimet në arsim qëndron në faktin se ato janë shumë më komplekse se sa mund të imagjinohet • Menaxherët e mirë organizues, nuk do të thotë se mund ta menaxhojnë reformën në mënyrë të mirë • Nuk ka libra ku mund ta gjejmë përgjigjën si ta trajtojmë reformën e arsimit ….. Si ligjvënës, si drejtor i shkollës ose si mësimdhënës

17. Ndryshimi për ne është të lëvizim përpara….. • Cili është niveli i bashkëveprimit në mes të ligjvënësve dhe shkollave? Cilat janë çështjet që ata zakonisht i komunikojnë? Cilat mjete dhe mekanizma i kanë në dispozicion për ushtruar më mirë rolet e tyre? • Çfarë roli mund ta luajnë drejtorët e shkollave në mënyrë që të ofrojnë mënyrë më të efektshme për përmirësimin e autonomisë të shkollave të VET-it? • Si perceptohet autonomia e shkollave nga aktorët tjerë të përfshirë në reforma? • Cili do të jetë ndikimi i decentralizimit të arsimit për shkollat dhe drejtorët e shkollave?

18. Kush luan rolin më të fortë në reformat e arsimit? Cili është roli i shoqërisë në përshtatjen e politikave të arsimit? • Si ndikohen vendimet për politika nga shoqëria? Kush e ka zërin më të fort? • Performanca e mësimdhënësve dhe rezultatet e punës është vështirë të monitorohen. Cilat janë çështjet kryesore? Cilat vështirësi i hasim gjatë monitorimit të performancës së mësimdhënësve? • A ka ndryshuar reforma e VET-it rolet e ligjvënësve dhe të shkollave?

19. Ju faleminderit për pjesëmarrje! e-mail : mni@etf.europa.eu www.etf.europa.eu