Συμπεράσματα Μελέτης για τον Κλάδο Φαρμακευτικών Προϊόντων & Ανάγκη Δημιουργίας Credit Bureau

1. Συμπεράσματα Μελέτης για τον Κλάδο Φαρμακευτικών Προϊόντων & Ανάγκη Δημιουργίας Credit Bureau Μάρτιος 2010 Partner in charge: Πάνος Μιχαλόπουλος

2. 1 Βασικά χαρακτηριστικά • Συνολικές πωλήσεις (ex-factoryτιμές) το 2008 στα € 5,5 δισ. (ΕΟΦ) • Κυριαρχία των εισαγόμενων σκευασμάτων (εισαγωγές άνω των € 3 δισ. το 2008) με τάση αύξησης κατά 5% το 2009 • Η εγχώρια παραγωγή εκτιμάται σε € 1 δισ. το 2009, της οποίας περίπου το 85%-90% αφορά σε ουσιωδώς όμοια / γενόσημα σκευάσματα • Συνολική απασχόληση στην Ελλάδα 15.000 εργαζόμενοι • Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη εκτιμάται σε € 4,5 δισ. σε Λιανικές Τιμές με ΦΠΑ (1,9% του ΑΕΠ, 20% των συνολικών δαπανών υγείας) • Οι εξελίξεις διαμορφώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς η Ερευνά και Ανάπτυξη διεξάγεται κεντρικά από τις μητρικές εταιρείες • Ο κλάδος είναι απόλυτα ρυθμιζόμενος όσον αφορά τις άδειες κυκλοφορίας, την τιμολόγηση, τα περιθώρια κέρδους σε όλη την αλυσίδα παραγωγής – διάθεσης του κλάδου • Λόγω των σημαντικών δημοσίων δαπανών αλλά και των δημοσιονομικών προβλημάτων της χώρας, το σκέλος που αφορά την τιμολόγηση, συνταγογράφηση & εξόφληση των φαρμάκων αλλάζει τακτικά, με διαφορετικά αποτελέσματα κάθε φορά.

3. 1 Βασικά χαρακτηριστικά • Λειτουργούν περίπου 150 Φαρμακαποθήκες, εκ των οποίων οι 30 είναι συνεταιριστικές • Ο αριθμός τους είναι υπερβολικά μεγάλος (2η θέση στην Ευρώπη στην αναλογία ανά κάτοικο, και 3η θέση σε απόλυτο αριθμό επιχειρήσεων) • Απασχολούν 2,5 χιλ εργαζόμενους • Πραγματοποιούν 20 χιλ. παραδόσεις εμπορευμάτων ημερησίως (σχεδόν 2 παραδόσεις ανά φαρμακείο) • Βασικοί πελάτες τους τα φαρμακεία (περίπου 11,5 χιλ στην Ελλάδα, η μεγαλύτερη αναλογία/κάτοικο στην Ευρώπη), αλλά και οι «παράλληλες εξαγωγές», εκμεταλλευόμενοι το καθεστώς τιμολόγησης (arbitrage). • Πρόκειται για δραστηριότητα που προκαλεί απώλεια εσόδων στις φαρμακευτικές επιχειρήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο και επηρεάζει αρνητικά την ομαλή τροφοδοσία της εγχώριας αγοράς. • Εκτιμάται ότι η εγχώρια αγορά μοιράζεται 50-50% μεταξύ ιδιωτικών και συνεταιριστικών φαρμακαποθηκών • Στον κλάδο παρατηρείται το τελευταίο διάστημα σημαντική κινητικότητα, καθώς ο Όμιλος Alapis προχώρησε σε σημαντικές εξαγορές και συγχωνεύσεις (6 εταιρείες). 3

4. Κατάργηση λίστας 1 Βασικά χαρακτηριστικά 4

5. 2 Προβλήματα & αδυναμίες • Η έλλειψη μηχανογράφησης του συστήματος υγείας δρα αρνητικά για τα δημόσια οικονομικά, τους ασθενείς-φορολογούμενες και τις επιχειρήσεις του κλάδου • Οι συχνές αλλαγές του θεσμικού πλαισίου σε μια απόλυτα ρυθμιζόμενη αγορά • Από τις εισαγωγικές επιχειρήσεις αναφέρεται η διακίνηση πλαστών φαρμάκων, η εισαγωγή αμφισβητούμενης ποιότητας σκευασμάτων στην ΕΕ από την Ασία, η διεξαγωγή παράλληλου εμπορίου • Από την εγχώρια βιομηχανία αναφέρονται καθυστερήσεις στην αδειοδότηση γενόσημων • Αβεβαιότητα για τη μορφή συνεργασίας με το δημόσιο, όσον αφορά τόσο το καθεστώς της τιμολόγησης, την ανατιμολόγηση 6,5 χιλ. φαρμάκων αλλά και την επαναφορά της λίστας • Η ανατιμολόγηση θα προκαλέσει • Απόσυρση πολύ φθηνών φαρμάκων & αύξηση παράλληλων εξαγωγών (έστω πρόσκαιρα) • κερδοσκοπία από ή ζημίες στις φαρμακαποθήκες λόγω των αποθεμάτων που έχουν • Εν τω μεταξύ, τα χρέη του δημόσιου τομέα το 2009 άγγιζαν τα € 4 δισ. • Ενώ τους τελευταίους μήνες σχεδόν καθημερινά αναφέρεται από κυβερνητικές πηγές ο στόχος / δυνατότητα / ανάγκη μείωσης της φαρμακευτικής δαπάνης κατά € 1 δισ. 5

6. 3 Χρηματοοικονομικό προφίλ Φαρμακευτικών • 9 από τις 20 μεγαλύτερες φαρμακευτικές έχουν βραχυπρόθεσμο δανεισμό, ο οποίος από 6% του τζίρου το 2007 εκτινάχθηκε στο 15% επί του τζίρου το 2008. • Τα ξένα προς ίδια κεφάλαια διαμορφώνονται σε 2,75 προς 1 • Οι απαιτήσεις ξεπερνούν το 70% του ενεργητικού (64% το 2006) • 6 στις 10 φαρμακευτικές με τζίρο 10-50 εκ. έχουν βραχυπρόθεσμο δανεισμό, που φθάνει στο 28% επί του τζίρου, από 23% το 2007. • Τα ξένα προς ίδια κεφάλαια διαμορφώνονται σε 5,6 προς 1 • Οι απαιτήσεις ξεπερνούν το 65% του ενεργητικού (57% το 2006). Οι χρεωστικοί τόκοι αγγίζουν το 2% του τζίρου. 6

7. 3 Χρηματοοικονομικό προφίλ Φαρμακευτικών 7

8. 3 Χρηματοοικονομικό προφίλ Φαρμακαποθηκών • Οριακό καθαρό περιθώριο, στο 0,7% (1,1% το 2006) • Προβλέψεις για επισφάλειες στο 3,3% των απαιτήσεων, από 2,7% το 2006 • Οι απαιτήσεις στο 61% του ενεργητικού τους • Ξένα προς ίδια κεφάλαια στο 10,4 προς 1 (!) από 8,4 προς 1 το 2005 • Το 75% είναι ήδη δανεισμένο από τράπεζες • Οριακή κάλυψη τόκων, κατά 2 φορές από τα EBITDA 8

9. 4 Κίνδυνοι • Ο μεγάλος αριθμός φαρμακαποθηκών, εντείνει τον μεταξύ τους ανταγωνισμό, και καθώς η ευελιξία στην παροχή εκπτώσεων είναι περιορισμένη, ενώ οι παράλληλες εξαγωγές δείχνουν να φθίνουν, αναγκαστικά το βάρος πέφτει στην εμπορική – πιστωτική πολιτική τους προς τα φαρμακεία • Εκτιμάται ότι η χορήγηση πιστώσεων προς τα φαρμακεία ξεπερνά σε ορισμένες περιπτώσεις και τους 5 μήνες • Με τη σειρά τους τα φαρμακεία αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα εξόφλησης των συνταγών του Δημοσίου που εκτελούν, με συνέπεια να καθυστερούν τους προμηθευτές τους • Η ηλεκτρονική παρακολούθηση της συνταγογράφησης, βρίσκει την απόλυτη υποστήριξη της φαρμακευτικής κοινότητας, δεν παύει ωστόσο να έχει δυνητικά απρόβλεπτες (?) συνέπειες στην εξέλιξη της αγοράς 9

10. 5 Ανάγκη Δημιουργίας Credit Bureau • Αν υποθέσει κανείς ότι το 80% των απαιτήσεων που έρχονται από το δημόσιο είναι δυστυχώς μη διαχειρίσιμο κάτι πρέπει να κάνει για το 20% (υπόλοιπη αγορά) το οποίο τείνει να γίνει προβληματικό. • Προβληματικό με την έννοια ότι αυξάνεται η ανάγκη σε κεφάλαια κίνησης λόγω της καθυστέρησης των εισπράξεων αλλά και πρόσφατα με τις επισφάλειες και χρεωκοπίες. • Η φαρμακευτική βιομηχανία είναι σε πολλές περιπτώσεις πελατών μεγαλύτερος πιστωτής ακόμα και από τον τραπεζικό τομέα • Η αγορά δε γεννά καινούργιους πελάτες και δυστυχώς ο «προβληματικός» πελάτης ψωνίζει από όλους και αποκτά γραμμές πιστώσεων μένοντας ζωντανός με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα

11. 5 Ανάγκη Δημιουργίας Credit Bureau • Η διαδικασία ενημέρωσης επισφαλειών/απάτης κλπ βασίζεται πολλές φορές σε στοιχεία (π.χ. δυσμενή Τειρεσία) που σε μεγάλο βαθμό δεν έχουν καμιά σχέση με τα στοιχεία συναλλακτικής συμπεριφοράς προς τους προμηθευτές αλλά προς τις τράπεζες. • Οι απαιτούμενες εγγυήσεις και οι συνέπειες αθέτησης πληρωμών είναι σημαντικότερες προς τις τράπεζες παρά προς τους προμηθευτές με συνέπεια πολύ να είναι συνεπείς προς τις τράπεζες και όχι προς τους προμηθευτές • Σε πολλές περιπτώσεις ο προμηθευτής είναι ο πρώτος που ξέρει για τη δυσχέρεια/δυσμένεια και όχι ο Τειρεσίας. Δε το γνωρίζει όμως ο άλλος προμηθευτής • Οι προμηθευτές σε περιόδους κρίση «ανταγωνίζονται» στην παροχή πίστωσης και δεν «συναγωνίζονται» στο πρόβλημα που είναι κοινό, δηλαδή στην πρόληψη της επισφάλειας. • Με συνέπεια αύξηση των αναγκών σε κεφ. Κίνησης, ασφάλιστρα, χρηματοοικονομικά, νομικά και άλλα συναφή έξοδα

12. MEMBER’S ENVIROMENT MEMBER’S ENVIROMENT MEMBER’S ENVIROMENT MEMBER’S ENVIROMENT ERP/CRM ERP/CRM ERP/CRM ERP/CRM PARKING SERVER PARKING SERVER PARKING SERVER PARKING SERVER ONE WAY ONE WAY ONE WAY ONE WAY FIREWALL FIREWALL FIREWALL FIREWALL e-RMIS Database www.e-rmis.net e-RMIS Web Server HS-link Client-Agent Raw Data Transfer HS-link Client-Agent Raw Data Transfer Web Access Web Access Reporting & Scoring ƒ(X0) HS-link Client-Agent Raw Data Transfer HS-link Client-Agent Raw Data Transfer External Credit Bureau Hellastat 6 Υπηρεσία eRMIS Pharma

13. 6 Υπηρεσία eRMIS Pharma • ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΚΆΘΕ ΜΕΛΟΣ • Αναλυτικό ημερολόγιο εγγραφών δυσμενών γεγονότων και στοιχείων συναλλακτικής συμπεριφοράς παρουσιάζοντας το είδος και την κατάσταση του δυσμενούς. • Αναλυτικό ημερολόγιο εγγραφών δυσμενών γεγονότων και συναλλακτικής συμπεριφοράς πελατών από δικαστηριακές και άλλες πηγές παρουσιάζοντας το είδος του δυσμενούς και το ύψος της απαίτησης • Αριθμός αναζητήσεων στο σύστημα ErmisPharma

14. 6 Υπηρεσία eRMIS Pharma ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Οι αποφάσεις της ΑΠΔΠΧ - Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και ειδικότερα η [050/2000] καθώς και οι αποφάσεις που καθόρισαν το πλαίσιο λειτουργίας της Τειρεσίας του τραπεζικού συστήματος [109-31.03.1999, 523-13.10.1999 & άρθρο 40 Ν. 3259/2004 (ΦΕΚ Α-149), 86/2002, 68/2005 και οι N. 2472/97 και Ν.703/77. Βάσει του οποίου: Η τήρηση των απαιτούμενων από το e-RMIS στοιχείων δεν χαρακτηρίζονται προσωπικού χαρακτήρα για τα νομικά πρόσωπα με τη νομική μορφή της Α.Ε., της Ε.Π.Ε. και των Ο.Ε., Ε.Ε. για τις οποίες δεν υποδηλώνεται ευθέως μέσω της επωνυμίας του το(α) όνομα(τα) των φορέων τους και ως εκ τούτου δεν απαιτείται η προηγούμενη ενημέρωση και η έγγραφη συναίνεση τους. Η τήρηση των απαιτούμενων από το e-RMIS στοιχείων χαρακτηρίζονται προσωπικού χαρακτήρα για τα φυσικά πρόσωπα, τις ατομικές επιχειρήσεις και τα νομικά πρόσωπα με τη νομική μορφή της Ο.Ε., Ε.Ε. για τις οποίες υποδηλώνεται ευθέως μέσω της επωνυμίας του το(α) όνομα(τα) των φορέων τους και ως εκ τούτου απαιτείται η προηγούμενη ενημέρωση και η έγγραφη συναίνεση τους. Κατόπιν έρευνας ο συγκεκριμένος όρος (περί συναίνεσης) μπορεί βάσει του εμπορικού δικαίου περί προστασίας της πίστης να συμπεριληφθεί στις συμβάσεις ή σε επιστολή σε κάποια από τις παραγγελίες.

15. 6 Υπηρεσία eRMIS Pharma • Η διασφάλιση της πιστότητας των στοιχείων είναι ύψιστης σημασίας για την ομαλή και αποτελεσματική λειτουργία του e-RMIS. Οι τρόποι διασφάλισης της ακρίβειας των παρεχόμενων από τα Μέλη στοιχείων είναι οι ακόλουθοι: • Ο βασικός τρόπος ενημέρωσης του e-RMIS επικοινωνεί απευθείας με τα συστήματα ERP/CRM ηλεκτρονικά χωρίς τη μεσολάβηση ανθρώπινου παράγοντα και συλλέγει στοιχεία που ήδη καταγράφονται από τα συστήματα του Μέλους. • Ο Κεντρικός Διαχειριστής θα διενεργεί σε τακτά χρονικά διαστήματα δειγματοληπτικούς ελέγχους μέσω απευθείας επικοινωνίας με πελάτες-συνδρομητές ως πρόνοια για την ακραία περίπτωση δολιοφθοράς ή κακόβουλης καταχώρησης στοιχείων κατά τη διαδικασία Alert από τον Διαχειριστή κάποιου Μέλους και οποιαδήποτε αστοχία προκύψει από ανθρώπινο λάθος ή τυχαίο γεγονός. • Στην περίπτωση όπου αποδεδειγμένα κάποιο μέλος παραβεί την αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης τότε αρχικά θα τιμωρείται με αποκλεισμό ενός (1) χρόνου από την υπηρεσία και θα καταβάλει ως αποζημίωση, το χρηματικό ποσό της ζημίας που υπέστη το (τα) Μέλος(οι) εξαιτίας της εσφαλμένης ενημέρωσης του. • Σε περίπτωση υποτροπής το Μέλος αποβάλλεται για πάντα από το σύστημα και εκτός της καταβολής των αποζημιώσεων προς τα υπόλοιπα Μέλη θα καταπίπτει σε βάρος του ρήτρα ίση με (ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ το οποίο θα πιστωθεί ισομερώς στα υπόλοιπα Μέλη. Διασφάλιση της Ακρίβειας των Στοιχείων

16. 6 Υπηρεσία eRMIS Pharma Εμπιστευτικότητα των Πληροφοριών • Η διαδικασία ενημέρωσης του e-RMIS είναι κωδικοποιημένη και κατασκευασμένη με παράλληλες επικοινωνίες και δεν επιτρέπει πρόσβαση στην κεντρική βάση δεδομένων στα Μέλη και στους Διαχειριστές τους • Ο Κεντρικός Διαχειριστής τεχνικά είναι ο μόνος γνώστης της προέλευσης των πληροφοριών και έχει το δικαίωμα χρήσης της μόνο για σκοπούς ελέγχου τήρησης των όρων λειτουργίας του συστήματος e-RMIS και ρητά δεσμεύεται να μην αποκαλύψει την εν λόγω πληροφορία σε άλλο Μέλος του συστήματος και σε κανέναν τρίτο εντός ή εκτός συστήματος για οποιοδήποτε λόγο. • Ο Κεντρικός Διαχειριστής δεσμεύεται ότι πρόσβαση στην πληροφορία προέλευσης θα έχουν 3 φυσικά πρόσωπα (ο Ελεγκτής Ροής του Συστήματος και 2 αναπληρωτές του)τα στοιχεία των οποίων θα είναι γνωστά στα Μέλη και ευθύνονται και προσωπικά έναντι των όρων της εμπιστευτικότητας της παρούσης καθώς και του Ν. 2472/97. • Η πρόσβαση στην πληροφορία προέλευσης των 3 στελεχών του Κεντρικού Διαχειριστή θα καταγράφεται σε αναλυτικό αρχείο ημερολογίου (log file).

17. “Information is Power” Alexander the Great 323 – 356 BC