Układ oddechowy

1. Układ oddechowy Układ oddechowy- co to takiego? Budowa układu oddechowego Choroby układu oddechowego

2. Układ oddechowy jest zespołem narządów wyspecjalizowanych w wychwytywaniu tlenu z powietrza. Tlen ma zasadnicze znaczenie dla procesów życiowych w komórkach ustroju. Równocześnie układ oddechowy służy do usuwania z krwi dwutlenku węgla i innych gazów zbytecznych, które powstają w wewnątrzkomórkowych procesach przemiany materii. Ten mechanizm wchłaniania i usuwania powietrza z płuc, określany jako oddychanie, umożliwia na poziomie komórki procesy nazywane oddychaniem komórkowym, które służą do wytwarzania energii i do jej wykorzystywania w miarę potrzeb ustroju. Jama nosowa stanowi właściwy początek dróg oddechowych. Oczyszczone powietrze przechodzi dalej do gardła, a stamtąd kolejno do krtani i tchawicy. W krtani obecna jest mała zastawka, nagłośnia, która automatycznie zamyka się przy przełykaniu pokarmu. Poniżej krtani biegnie tchawica, która na końcu rozdwaja się w dwa oskrzela główne, wnikające do płuc. Po wejściu do płuca oskrzele dzieli się stopniowo na coraz mniejsze, tworząc tysiące rozgałęzień, coraz mniejszych i węższych, aż do oskrzelików. Oskrzeliki docierają do wszystkich części płuc. Każde z nich kończy się maleńkim pęcherzykiem płucnym. W tych pęcherzykach odbywa się właściwy proces oddychania. Połączenie dwóch ważnych narządów, płuc i serca następuje w klatce piersiowej, utworzonej przez kręgosłup i żebra. Dzięki elastyczności swych ścian klatka piersiowa może zwiększać lub zmniejszać swoją pojemność umożliwiając oddychanie. Podstawę klatki piersiowej tworzy mięsień zwany przeponą, który oddziela klatkę piersiową od jamy brzusznej i odgrywa zasadniczą rolę przy oddychaniu. Układ oddechowy...

3. Budowa układu oddechowego jama nosowa jama ustna gardło krtań tchawica oskrzela płuca pęcherzyki płucne przepona

4. Fizjologicznie powietrze pobierane jest przez nozdrza (oddychanie przez usta jest niefizjologiczne, a jama ustna nie jest fizjologiczną częścią układu oddechowego) i dostaje się do oddzielonych przegrodą przewodów jamy nosowej, które wraz ze znajdującymi się w nich czterema parami zwisających małżowin oraz z układem powietrznych komór kości twarzoczaszki, zwanych zatokami przynosowymi, stanowią przestrzeń, gdzie podlega wstępnemu oczyszczeniu, nawilgoceniu i ogrzaniu. Powierzchnia jamy nosowej wyścielona jest błoną śluzową, której główna część tworzy okolicę oddechową. W tej dobrze ukrwionej błonie znajdują się liczne gruczoły wydzielające śluz i płyn surowiczy, tworzące na jej powierzchni dodatkową warstwę, na której osadzają się zanieczyszczenia wdychanego powietrza. Niewielka część błony śluzowej jamy nosowej tworzy tzw. okolicę węchową, zaopatrzoną w wyspecjalizowany nabłonek węchowy oraz gruczoły węchowe. Dzięki nim człowiek ma powonienie, a więc potrafi odróżniać zapachy. Jama nosowa

5. Jama ustna (łac. cavum oris) - początkowy odcinek przewodu pokarmowego i oddechowego. W niej następuje wstępna, mechaniczna obróbka pokarmu i przygotowanie go do dalszego trawienia. Pokarm zostaje rozdrabniany, miażdżony i mieszany ze śliną, która zawiera enzym trawienny amylazę ślinową.Uzębienie heterodontyczne, difiodontyczne(dwa komp.zębów) tekodontyczne(w zębodołach). Dorosły człowiek ma 32 zęby - 16 w żuchwie i 16 w szczęce: 4 siekacze, 2 kły, 4 zęby przedtrzonowe, 6 trzonowych Siekacze służą do odgryzania kęsów, kły do rozrywania pokarmu, a zęby trzonowe i przedtrzonowe do jego rozcierania. W trakcie żucia pokarmu jest zwilżany śliną wydzielaną przez ślinianki (gruczoły ślinowe), których przewody uchodzą do jamy ustnej. W ślinie rozpuszczane są cząsteczki pokarmu, na których obecność wyczulone są rozmieszczone głównie na języku kubki smakowe (odpowiedzialne za wrażenia smakowe). Po uformowaniu kęsa pokarmowego zostaje on przekazany do dalszej części przewodu pokarmowego w akcie połykania. Jama ustna

6. Gardło • Jama nosowa poprzez tylne nozdrza łączy się z gardłem, kilkunastocentymetrowym nieparzystym narządem, stanowiącym przede wszystkim część układu pokarmowego. W gardle następuje skrzyżowanie drogi oddechowej z drogą pokarmową. Istnieją jednak specjalne struktury anatomiczne i mechanizmy, które zabezpieczają prawidłowe (bezkolizyjne) funkcjonowanie obu dróg. Dzięki nim rzadko w warunkach pełnego zdrowia zdarza się, by fragmenty pożywienia trafiły do niżej położonych odcinków dróg oddechowych: krtani i tchawicy. Ochrona dróg oddechowych przed zachłyśnięciem jest szczególnie ważna wtedy, gdy człowiek śpi i nie sprawuje świadomie kontroli nad swoim ciałem. Nieprawidłowości w budowie i funkcji górnej części gardła, a także podniebienia, które oddziela jamę ustną od nosa, powodują chrapanie w czasie snu, a niekiedy są przyczyną przejściowego zamykania drogi oddechowej i niebezpiecznych dla zdrowia bezdechów. Częściej zdarza się zjawisko aerofagii, czyli połykania powietrza, powodujące przykre objawy ze strony przewodu pokarmowego. Gardło jest bardzo dobrze umięśnione, posiada warstwę okrężną i podłużną mięśni, które tworzą zwieracze i dźwigacze gardła. Ich zadaniem jest przede wszystkim połykanie przyjętych pokarmów. Dzięki mięśniom gardła dochodzi w czasie aktu połykania do zamknięcia dróg oddechowych. W gardle znajdują się liczne skupiska tkanki limfatycznej - migdałki, tworzące limfatyczny pierścień gardłowy Waldeyera. Są one bardzo ważnym składnikiem układu odpornościowego. Do gardła uchodzi przewód trąbkowy zapewniający przewietrzanie ucha środkowego, gdzie ma ono swój początek. Przód gardła stanowi jego część krtaniową. Bardzo ważnym elementem fizjologicznie z nim związanym jest nagłośnia, ruchoma chrząstka, która anatomicznie właściwie zalicza się do kolejnego odcinka dróg oddechowych - krtani. Nagłośnia w czasie połykania pokarmów zamyka wejście do krtani. Gardło jest wyścielone błoną śluzowa. W jego części nosowej - błona ma taką samą budowę jak jama nosowa, w pozostałych częściach śluzówka ma budowę odmienną, charakterystyczną dla górnego odcinka przewodu pokarmowego.

7. Krtań • Wdychane powietrze z gardła przedostaje się do krtani - długiego na 4-6 cm przewodu zbudowanego z kilku rodzajów chrząstek, z których najważniejsza jest chrząstka tarczowata. Chrząstki tworzą szkielet krtani, który stanowi podporę dla aparatu głosowego. Chrząstki krtani są między sobą połączone stawami lub zrostami więzadłowymi (więzadłami). Cały system połączeń międzychrząstkowych sprawia, że krtań jest narządem zwartym i mocnym, ale posiadającym także określoną ruchomość potrzebną do kształtowania barwy i brzmienia głosu. Ważną rolę w czynności krtani odgrywają mięśnie, mające charakter zwieraczy i rozwieraczy oraz napinaczy warg głosowych. Wnętrze krtani złożone jest z trzech jam - górnej, pośredniej i dolnej. Górna łączy się z gardłem, pośrednia - jest miejscem powstawania głosu; tam bowiem znajdują się wargi głosowe, lewa i prawa, tworzące tzw głośnię. Ostry brzeg błony śluzowej warg głosowych tworzy fałdy głosowe, zwane inaczej strunami głosowymi. Pomiędzy nimi znajduje się szpara głośni, długości ok. 23 mm u mężczyzn i 18 mm u kobiet. Szpara głośni w fizjologicznych warunkach nigdy nie jest zamknięta - powietrze zawsze może swobodnie przejść do dalszej części dróg oddechowych - tchawicy. Powierzchnia wewnętrzna krtani jest wyścielona błoną śluzową o budowie typowej dla dróg oddechowych, a więc składającą się z nabłonka wielorzędowego z obecnością będących w ciągłym ruchu mikrokosmków, zawierającą liczne gruczoły produkujące śluz i płyn surowiczy, chroniące krtań przed wysychaniem i zanieczyszczeniami z wdychanego powietrza.

8. Tchawica • Krtań bezpośrednio łączy się z tchawicą, kilkunastocentymetrową cewką (rurką), nieco spłaszczoną w wymiarze przednio-tylnym. Jej wymiar poprzeczny wynosi 15-20 mm.Zbudowana jest z ok. 20 okrężnych, podkowiastych chrząstek, ułożonych jedna nad drugą, tkwiących w mocnej łącznotkankowej błonie włóknistej. Z tyłu ściana tchawicy jest mniej zwarta i ma charakter błoniasty. W ścianie tchawicy znajdują się pasma okrężnych włókien mięśniowych mających wpływ na stan napięcia ściany. Od środka tchawica wyścielona jest typową dla układu tkanką śluzową z nabłonkiem wielorzędowym migawkowym, którego migawki poruszają się w kierunku krtani oraz z licznymi gruczołami produkującymi śluz i płyn surowiczy, które, tak jak w jamie nosowej i krtani, tworzą najbardziej wewnętrzną warstwę pochłaniającą zanieczyszczenia i nawilżającą napływające w czasie wdechu powietrze. Migawki poruszają się z szybkością 3-10 razy na sekundę. Wytwarzany śluz przesuwa się z dużą szybkością. Mechanizm migawkowy jest bardzo wydajny. Dzięki niemu powietrze w tchawicy (i dalej - w oskrzelach) bardzo intensywnie oczyszcza się. Tchawica w dolnym swym końcu dzieli się na dwa duże oskrzela - prawe i lewe. W miejscu rozdwojenia od wewnątrz znajduje się charakterystyczna ostroga, wklęsła listwa, wzmacniająca zarówno tchawicę, jak i oskrzela główne. Kąt rozdwojenia tchawicy jest różny i waha się od 50 do 100 stopni. Oskrzela główne mają identyczną budowę ściany, jak tchawica, tj. posiadają podkowiaste chrząstki "zanurzone" w zwartej tkance włóknistej; są tylko od niej węższe. Posiadają także okrężne włókna mięśniowe. Ciekawe, że prawe oskrzele ma większą średnicę od lewego, za to lewe jest od prawego dłuższe. Oskrzela główne stanowią ostatni zewnątrzpłucny odcinek dróg oddechowych.

9. Oskrzela • Jest to zespół rozgałęziających się rurek o szerokości powyżej 1 mm doprowadzających i odprowadzających powietrze do/z płuc. Ściana oskrzeli wysłana jest błoną śluzową z nabłonkiem wielorzędowym migawkowym (umożliwiającym czynne przemieszczanie się śluzu do większych (oskrzeli/ tchawicy). Umięśnienie składa się z mięśni gładkich, skurcz tych mięśni to jeden z mechanizmów prowadzących do ataku astmy oskrzelowej. W zależności od wielkości oskrzela, chrząstka pomagająca w utrzymaniu kształtu oskrzela występuje jako pierścienie, małe płytki bądź wysepki. U człowieka na wysokości IV krążka międzykręgowego tchawica dzieli się na 2 oskrzela główne: oskrzele główne prawe (grubsze i krótsze 2,5 cm i przebiega bardziej pionowo -> zwykle do niego wpada ciało obce) oskrzele główne lewe (cieńsze, dłuższe, 5 cm, biegnące bardziej poziomo) Oskrzela są obrazowane podczas procedury medycznej bronchoskopii.

10. Płuca • Płuca stanowią główną część układu oddechowego i złożone są z dwuch części, leżących w klatce piersiowej. Płuca mają kształt zbliżony do ściętego stożka i cechują sie znaczną elastycznością, pozwalającą na wchodzenie do nich dużej ilości powietrza. Konsystencja ich jest miękka, barwa różowa. Oba płuca podzielone są na płaty: płuco prawe ma trzy płaty, a płuco lewe - dwa. Przyczyna tej różnicy wynika z faktu, że po lewej stronie klatki piersiowej mieści się oprócz płuca także serce. Płaty zbudowane są z pęcherzyków płucnych, wysłane nabłonkiem oddechowym i otoczone gęstą siecią naczyń krwionośnych. Płuca są pokryte ochronną błoną, opłucną, chroniącą je od urazów przy ocieraniu się o ściany klatki piersiowej.

11. Pęcherzyki płucne • Pęcherzyk płucny - struktura anatomiczna ludzkiego płucach posiadająca kształt wydrążonej jamy, której ścianę tworzy cienki nabłonek jednowarstwowy płaski (zbudowany głównie z pneumocytów I i II typu). Z zewnątrz pęcherzyki są pokryte przez naczynia włosowate. Liczbę pęcherzyków w płucach człowieka szacuje się na 300-500 milionów, a ich łączną powierzchnię na około 90m². Są pokryte surfaktantem, co zabezpiecza płuca przed zapadnięciem. Poza komórkami tworzącymi nabłonek jednowarstwowy płaski, w pęcherzykach płucnych znajdują się dwa inne typy komórek: makrofagi (komórki żerne), a także komórki które wytwarzają surfaktant. Wchodząc do pęcherzyka włośniczki przynoszą krew bogatą w dwutlenek węgla i wodę. W pęcherzyku tlen z powietrza zostaje wychwycony przez krwinki czerwone we włośniczkach, które jednocześnie pozbywają się dwutlenku węgla. Krew opuszczająca włośniczki pęcherzykowe jest bogata w tlen, który przenosi do wszystkich komórek ustroju.

12. Przepona • Przepona (łac. diaphragma) - główny mięsień oddechowy występujący u ssaków, należy do mięśni poprzecznie prążkowanych płaskich. Oddziela jamę brzuszną od jamy klatki piersiowej i stanowi jej ścianę dolną. Przepona jest uwypuklona w stronę klatki piersiowej w formie dwóch kopuł - prawej i lewej, przy czym prawa jest ustawiona o jedno międzyżebrze wyżej. W przeponie wyróżnia się część mięśniową położoną na obwodzie i część ścięgnistą, tworzącą środek ścięgnisty przepony. Część mięśniową w zależności od miejsca przyczepu dzieli się na część: żebrową - największą, która przymocowuje się do żeber (od siódmego do dwunastego); część lędźwiową (podkręgową) - najmocniejszą - tworzy ona dwie odnogi oraz parzyste więzadła łukowate boczne i przyśrodkowe, przyczepiające się do kręgów lędźwiowych i dwóch ostatnich żeber; część mostkową - najmniejszą, która rozpoczyna się na nasadzie wyrostka mieczykowatego mostka. Wszystkie części kierują swe włókna do środka, gdzie tworzą środek ścięgnisty. Na pograniczu poszczególnych części powstają szczeliny, które czasem mogą stać się miejscem powstawania przepuklin, przez które trzewia jamy brzusznej dostają się do klatki piersiowej. Otwory przepony to rozwór aorty, rozwór przełyku, otwór żyły głównej dolnej.

13. Przykłady chorób układu oddechowego czkawka gruźlica grypa kaszel katar mukowiscydoza przeziębienie rak płuc zapalenie gardła zapalenie płuc

14. Czkawka • Czkawka, powtarzające się mimowolne skurcze przepony powodujące gwałtowne wciąganie powietrza z równoczesnym zamknięciem głośni i strun głosowych, przerywające wdech i dające efekt dźwiękowy. Czkawka jest odruchem spowodowanym podrażnieniem nerwu przeponowego bodźcami z narządów jamy brzusznej lub bezpośrednio z ośrodkowego układu nerwowego. Przyczyny czkawki: nadmierne rozciągnięcie żołądka (przejedzenie), zabiegi operacyjne w obrębie jamy brzusznej, zapalenie otrzewnej, niedrożność jelit, zapalenie wątroby i inne. Czkawka nie jest bezpośrednio niebezpieczna, natomiast obciąża układ krążenia w stanach pooperacyjnych lub w przypadku chorób toczących się w jamie brzusznej, nasilając dolegliwości.

15. Gruźlica • Gruźlica czyniła spustoszenia aż do początku naszego stulecia. Po początkowym cofnięciu się w latach 1920-1940, co było związane z poprawą warunków higieny, gruźlica powróciła podczas wojny z powodu niedożywienia. Odkrycie leków przeciwgruźliczych i upowszechnienie szczepień, które stały się obowiązkowe, pozwoliły w latach 50. żywić nadzieję na ostateczne zwycięstwo nad tą chorobą. Niestety nie udało się to i obecnie stwierdza się prawdziwe zaostrzenie choroby, która nadal pozostaje plagą. Każdego roku na świecie notuje się 10 mln przypadków nowych zachorowań, w tym 3 mln przypadków śmiertelnych, przede wszystkim w środowiskach uboższych oraz wśród chorych na AIDS, z powodu większej podatności na zakażenia. W Polsce każdego roku notuje się kilka tysięcy nowych przypadków tej choroby. Początek choroby ma na ogół charakter postępujący, i trwa kilka tygodni czy miesięcy. Oznaką gruźlicy jest najczęściej przewlekły kaszel, suchy i uporczywy, niekiedy z krwiopluciem. Ruchy oddechowe, w chwili głębokiego wdechu, mogą powodować bóle w klatce piersiowej. Można również zaobserwować bezdech, zmęczenie, wychudnięcie, utratę łaknienia, gorączkę i nocne poty. Ale czasami nie występuje żaden objaw kliniczny i w 20% przypadków gruźlicę wykrywa się w czasie prześwietlenia płuc. Ponieważ zaatakowane mogą zostać inne narządy, objawy zależą od narządu. Przyczyną gruźlicy jest rozwijająca się powoli bakteria Mycobacterium tuberculosis, zwana również prątkiem gruźlicy. Jest to choroba zakaźna, przy czym do zakażenia dochodzi pod wpływem kropel śliny chorego wydalanych podczas kaszlu, mówienia, a nawet oddychania. Bakteria unosi się wtedy w powietrzu i zaraża osobę podatną. W 2 na 3 przypadki choroba dotyczy mężczyzn; może okazać się śmiertelna w przypadku osób o osłabionej odporności oraz u tych osób, które zbyt późno przedsięwzięły lub zbyt wcześnie przerwały leczenie.

16. Grypa • Grypa to ostra choroba zakaźna układu oddechowego wywołana zakażeniem wirusem grypy. W większości przypadków zachorowanie na grypę powoduje obłożną chorobę, w części przypadków mogą występować powikłania i zdarzają się też zgony, szczególnie u dzieci, osób starszych i obciążonych innymi, dodatkowymi poważnymi chorobami. Grypa przenosi się pomiędzy ludźmi drogą kropelkową (np. podczas kichania). Choroba rozprzestrzenia się podczas sezonowych epidemii powodując ostre objawy uniemożliwiające pracę osobom czynnym zawodowo. Epidemie grypy powodują znaczne koszty społeczne. Objawy grypy: -wysoka gorączka -bóle kostno-mięśniowe -bóle głowy -ból gardła -drapanie w gardle -suchy kaszel -katar i kichanie -podrażnienie oczu -znaczne osłabienie -dreszcze. Model budowy cząsteczki wirusa

17. Kaszel • Kaszel - reakcja odruchowa na podrażnienie zakończeń nerwowych w błonie śluzowej górnych dróg oddechowych. Efektem są nagłe skurcze ścian klatki piersiowej, a w szczególności mięśni wydechowych i oskrzeli z nagłym wyrzucaniem powietrza z płuc i dróg oddechowych. Prędkość wyrzucanego powietrza dochodzi do 120 (jak podaje biologia Ville'go) km/godz. Reakcja ta może być wywołana ciałem obcym znajdującym się w układzie oddechowym lub uszkodzeniem błony śluzowej górnych dróg oddechowych w przebiegu infekcji (wirusowej lub rzadziej bakteryjnej), może być również wywołana podrażnieniem nerwów odpowiedzialnych za przewodzenie impulsu odruchu kaszlowego. Taką reakcję wywołuje np. podrażnienie gałęzi usznej nerwu błędnego - może wywołać odruchową reakcję kaszlu poprzez gałęzie gardłowe tego nerwu. Zależnie czy kaszlowi towarzyszy odkrztuszanie śluzu lub ropy wyróżniamy dwa rodzaje kaszlu: suchy i mokry. Jest to częsty objaw chorobowy. Suchy kaszel jest bardzo charakterystyczny dla przebytych infekcji wirusowych górnych dróg oddechowych, w których mimo wyleczenia może się utrzymywać nawet do 4 tygodni od końca choroby ze względu uszkodzenie błony śluzowej górnych dróg oddechowych i drażnienie zakończeń nerwowych mieszczących się w tej błonie. Poranny nawracający przez kilka miesięcy kaszel z odkrztuszaniem, u wieloletnich palaczy tytoniu może świadczyć o POCHP. Kaszel może również wywoływać gruźlica, choroba nowotworowa, alergia, astma, zakażenie bakteriami atypowymi ( mycoplasma, chlamydia)

18. Katar • Nieżyt nosa (potoczna nazwa katar) - pojęcie dotyczące objawów zapalenia błony śluzowej nosa (niekiedy także zatok przynosowych). Do objawów należą: kichanie, "drapanie" w nosie i gardle, kaszel, pieczenie spojówek, wyciek płynnej wydzieliny z nosa, ogólne osłabienie, ból głowy, stan podgorączkowy. Najczęstszą przyczyną wystąpienia kataru są zakażenia wirusowe, szerzące się drogą kropelkową. Z tego względu należy unikać kontaktów z chorymi, ograniczyć przebywanie w większych skupiskach ludzi w okresach nasilania zachorowań (wiosna, jesień). Leczenie zależy od przyczyny wywołującej i najczęściej jest to leczenie objawowe.

19. Mukowiscydoza • Mukowiscydoza jest chorobą genetyczną, która zwiększa lepkość śluzu. Śluz jest wytwarzany przez gruczoły znajdujące się w oskrzelach, jelitach i trzustce. Zwiększenie gęstości śluzu uniemożliwia jego prawidłowe wydalanie i powoduje zaczopowanie oraz upośledzenie czynności. Mukowiscydoza cechuje się obecnością czopów śluzu w małych oskrzelikach, które utrudniają dopływ powietrza i oddychanie. Choroby stają się widoczne zaraz po urodzeniu lub nieco później. U noworodka pierwsze stolce nie są w stanie wydostać się na zewnątrz. Niemowlęta cierpiące na mukowiscydozę z trudem odzyskują masę urodzeniową. Dziecko dużo kaszle i z tego powodu jest wyczerpane. Oskrzela są zatkane i ulegają zakażeniu. Dziecko cierpi na bóle brzucha, zaparcia lub biegunkę, w niewielkim stopniu przybiera na wadze i wykazuje opóźnienie wzrostu. Obficie poci się, a jego pot jest słony. Diagnozę potwierdza badanie potu. Nie eliminuje choroby, ale pozwala dziecku prowadzić normalne życie w takim stopniu, w jakim jest to możliwe. Należy udrożnić oskrzela, stosując codzienna kinezyterapię układu oddechowego. Aerozole i leki rozszerzające oskrzela przyczyniają się do upłynnienia śluzu. Zakażenia (zapalenia jamy nosowo-gardłowej, zapalenia zatok przynosowych, anginy, zapalenia oskrzeli) należy leczyć antybiotykami. Bogate i urozmaicone pożywienie, witaminy oraz sole mineralne w ramach uzupełnienia pożywienia, jak również enzymy trzustkowe zmniejszają biegunkę i opóźnienie wzrostu. Jest to choroba przewlekła i ciężka, ale jej ewolucja jest różna, w zależności od przypadku. Codzienne zabiegi korzystnie wpływają na długość i jakość życia chorych. Ważną rolę odgrywają rodzice. Trwają badania nad leczeniem genowym.

20. Przeziębienie • Przeziębienie jest to wirusowa infekcja górnych dróg oddechowych. Główne objawy to katar, kaszel, ból gardła i podwyższona temperatura ciała. Objawy zwykle ustępują po 5 -7 dniach. Chorobę przeziębieniową można podzielić na 3 fazy: Faza naczyniowa (trwająca 3 - 5 dni) - wirusy wnikają do ustroju i organizm uruchamia mechanizmy obronne. Występują takie objawy jak: gorączka, ból, rozszerzenie naczyń, co powoduje wyciek z nosa, a następnie uczucie zatkania nosa, przekrwienie i obrzęk błony śluzowej nosa. W tej fazie choroby stosuje się środki obkurczające naczynia, środki działające miejscowo, leki antyhistaminowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe oraz leki przeciwkaszlowe. Faza komórkowa - charakteryzuje się zmianami struktury śluzu komórkowego i powstaniem nacieku komórkowego. Towarzyszą temu: zmiana charakteru wydzieliny z nosa, zmiana charakteru kaszlu, trudności w odkrztuszaniu, uczucie rozbicia i osłabienia wynikające z odwodnienia. Na tym etapie wskazane jest podawanie leków przeciwzapalnych, przeciwgorączkowych, przeciwbólowych oraz rozrzedzających wydzielinę i wykrztuśnych. Odstawienie leków przeciwkaszlowych, antyhistaminowych i obkurczających naczynia (zaczynają przeszkadzać w odkrztuszaniu gęstej wydzieliny) Faza trzecia – zakażenie bakteryjne i ewentualne powikłania – zmiana charakteru wydzieliny na gęstą, zieloną o nieprzyjemnym zapachu, utrzymująca się długo gorączka lub jej wzrost. Rozszerzenie procesu zapalnego poza jamę nosowo–gardłową, na zatoki, ucho, oskrzela, płuca. Na tym etapie często trzeba już podać antybiotyk.

21. Rak płuc • Rak płuca - najczęstszy nowotwór złośliwy na świecie. Głównymi objawami są: kaszel, duszność, ból w klatce piersiowej, krwioplucie. Podstawą rozpoznania jest ocena histopatologiczna wycinków pobranych, na przykład, podczas bronchoskopii. W leczeniu stosuje się metody operacyjne, radioterapię, chemioterapię i inne. Rak płuca należy do najgorzej rokujących nowotworów.

22. Zapalenie gardła • Jest to proces zapalny obejmujące gardło, czyli tę część ciała, która łączy jamę ustną i jamę nosową z krtanią. Zapalenie gardła należy do najczęstszych chorób. Okres jej trwania jest krótki, najwyżej kilka dni, ale istnieją postacie przewlekłego zapalenia gardła. Przyczyny: Najczęstsze przyczyny zapalenia gardła to alkohol i palenie tytoniu, dym papierosów w powietrzu, czasem zaciekanie wydzieliny z nosa. Zakażenia bakteryjne i wirusowe, a także reakcje alergiczne powodują ostre zapalenie gardła. Objawy: Przede wszystkim jest to mniej lub więcej nasilony ból przy przełykaniu. Tylna ściana gardła jest zaczerwieniona, sucha i wykazuje objawy podrażnienia. Mogą pojawić się siczy kaszel i chrypka. Niekiedy dołączają się infekcje ucha, gardła i przewodów nosowych, ale nie zdarza się to często Leczenie: Przede wszystkim należy stosować środki zapobiegawcze, zmniejszyć palenie i picie alkoholu. Należy także unikać miejsc, gdzie powietrze jest zanieczyszczone. W chłodne dni wskazane jest ciepłe ubieranie się i zakładanie szalika na szyję. Ważne jest tez zachowanie higieny jamy ustnej, aby zapobiec zakażeniom bakteryjnym, które mogą dołączyć się do zapalenia gardła. Jeżeli zapalenie gardła jest wywołane chorobą alergiczną, to należy ją leczyć w odpowiedni sposób. Płukanie gardła wodą z solą i picie miodu z cytryną łagodzą objawy.

23. Zapalenie płuc • Zapalenie płuc (łac. pneumonia) - stan zapalny miąższu płucnego. Objawy: Przy typowych objawach choroba zaczyna się: -osłabieniem -bólami mięśni -nagłą wysoką gorączką, która spada po 7-9 dniach -dreszczami -zlewnymi potami -kaszlem, najpierw suchym, a następnie wilgotnym z odkrztuszaniem śluzowej lub ropnej wydzieliny -bóle klatki piersiowej przy oddychaniu -duszność o różnym stopniu nasilenia. Podczas osłuchiwania słyszymy szmer oddechowy oskrzeli lub szmer pęcherzykowy zaostrzony. Początkowo we wczesnej fazie choroby występują trzeszczenia, a kolejnym objawem jest rzężenie drobno i średniobańkowe, dźwięczne świsty, furczenia. Stwierdza się stłumiony odgłos opukowy a także wzmożenie drżenia piersiowego. Tarcie opłucnowe może być słyszalne w pierwszych dniach choroby. Gdy w jamie opłucnej pojawia się większa ilość płynu >300 ml - wystąpi przytłumienie lub stłumienie odgłosu opukowego i osłabienie szmerów pęcherzykowych.