Download
1 / 14
140 likes | 422 Views
Thần thoại Ấn Độ. Giáo trình: GS Lưu Đức Trung Soạn giảng: Nguyễn Thanh Phong. Quá trình phát triển của thần thoại Ấn Độ. Thời kì tiền Vêđa. Thời kì hậu Vêđa. Thời kì Vêđa. 1000 tr.CN. 1500 tr.CN. Đa thần giáo chuyển sang nhất thần giáo . Vạn vật hữu linh Vật tổ Tôtem
E N D
Thần thoại Ấn Độ Giáo trình: GS Lưu Đức Trung Soạn giảng: Nguyễn Thanh Phong
Quá trình phát triển của thần thoại Ấn Độ Thời kì tiền Vêđa Thời kì hậu Vêđa Thời kì Vêđa 1000 tr.CN 1500 tr.CN Đa thần giáo chuyển sang nhất thần giáo Vạn vật hữu linh Vật tổ Tôtem Tín ngưỡng phồn thực Hệ thống thần linh mang đặc trưng tính cách con người
Hệ thống thần thoại vũ trụ, thiên nhiên: thần mặt trời Surya, thần gió Vâyu, thần lửa Agni, thần mưa Inđra, thần mặt trăng Soma, thần bão táp Ruđra, thần rạng đông Usa...
Hệ thống thần sáng tạo và thủy tổ loài người Đấng sáng thế Brahma Người khổng lồ Purusa Người sáng thế Visuakacma Thủy tổ loài người Pragiapati Người nguyên thủy Manu Thần mưa Inđra Thần thợ rèn Toastri Thị tộc Vasu Thị tộc Ruđra Thị tộc Ađitya Người Suđra Các đời Manu Người Bàla môn Người Ksa trya Người Vaisya
Hệ thống thần tinh thần, tình cảm: Thần tình yêu Kama; ba nghệ nhân thiên thần Ganđacva, Kinnara, Ápxara; thần chết Yama. Chàng trai tuấn tú, ngồi xe do chim vẹt kéo, cầm chiếc cung bằng cây mía uốn cong, dây cung do đàn ong kết cánh, mũi tên làm bằng hoa xoài. Theo chàng có vợ là nàng Rati, chúa xuân Vaxanta, các chàng trai thiên thần Ganđacva, các vũ nữ Apxara. Thần tình yêu Kama Kama bị Siva đốt chết, sau đó sống trở lại nhưng vô hình. Đại diện cho sự sinh sôi nảy nở của vũ trụ, làm lung lạc ý chí các thần theo chủ nghĩa khổ hạnh: thần Bàlamôn, thần Hinđu, Brahma…
Hệ thống thần thoại bộ ba thần tượng Trimurti: Brahma – Visnu - Siva 3 thuyết xuất thân: (1) Đấng tối cao phối hợp với năng lực Ảo ảnh Maya, (2) Sinh ra từ quả trứng vàng, (3) Sinh ra trong hoa sen từ rốn của thần Visnu. 3 thuyết xuất thân: (1) Đấng tối cao phối hợp với năng lực Ảo ảnh Maya, (2) Sinh ra từ quả trứng vàng, (3) Sinh ra trong hoa sen từ rốn của thần Visnu. 3 thuyết xuất thân: (1) Đấng tối cao phối hợp với năng lực Ảo ảnh Maya, (2) Sinh ra từ quả trứng vàng, (3) Sinh ra trong hoa sen từ rốn của thần Visnu. Brahma có da đỏ hồng, 4 cánh tay, râu trắng, cưỡi thiên nga. Brahma có da đỏ hồng, 4 cánh tay, râu trắng, cưỡi thiên nga. Brahma có da đỏ hồng, 4 cánh tay, râu trắng, cưỡi thiên nga. Brahma có da đỏ hồng, 4 cánh tay, râu trắng, cưỡi thiên nga. Brahma Brahma Brahma Brahma Brahma có 5 đầu, sau bị thần Siva phá hủy mất 1 đầu, nên còn lại 4 đầu. Brahma có 5 đầu, sau bị thần Siva phá hủy mất 1 đầu, nên còn lại 4 đầu. Thủy tổ của văn học nghệ thuật, kiến trúc, hội họa, ca múa, âm nhạc…đấng sáng tạo và ban phát tri thức cho nhân loại.
Thần lực của mặt trời, lực lượng chinh chiến hùng mạnh nhất bảo vệ thế gian Visnu có nhiều hình ảnh khác nhau, hàng chục kiếp hóa thân: cá Matsya, rùa Kurma, lợn rừng Varaha, sư tử Narasimha, người lùn Vamana, Rama cầm rìu, hoàng tử Rama, thần đồng Krisna, đức Phật Buddha, thần Kalki. Vợ của Vishnu là nữ thần Laksmi - nữ thần của sự giàu có và may mắn.Vật cưỡi của thần là Garuda (đại bàng kim sí điểu) – con chim thần huyền thoại. Visnu Vishnu được mô tả với hình dáng chàng trai tuấn tú, màu xanh cam, có 4 tay, mỗi tay cầm các vật biểu trưng: cái đĩa sáng như mặt trời tượng trưng thần trí, cầm cung hoặc bông sen biểu tượng vũ trụ vận hành, cái chùy tượng trưng tri thức nguyên thủy, vỏ ốc đặc trư ng của ngũ hành.
Vừa thiện vừa ác, vừa hiền vừa dữ, vừa xây dựng vừa phá hủy, đồng nhất trong nhiệm vụ chính là phá hủy; Là vị thần có nhân cách, vừa cạnh tranh thần lực với Brahma và Visnu vừa đồng hóa với hai vị này trong bộ ba Trimurti; đồng nhất với thần thời gian và thần chết. Ba ngôi tối cao Brahma – Visnu – Siva là ba tác dụng khác nhau của cùng một bản thể: Sáng tạo – Bảo vệ - Hủy diệt. Khí giới sử dụng: cung, lưỡi tầm sét, rìu, chĩa ba cạnh... Siva Hình dáng: màu da trắng, ba con mắt, mái tóc rối, sông Hằng chảy từ mái tóc xuống, miếng da hổ, bốn cánh tay (1 tay cầm chĩa, 1 tay cầm rìu, 1 tay ra hiệu xua đuổi sự sợ hãi, 1 tay ban phước lành), con rắn quấn quanh thân người...
Đấng tối cao trong cả ba ngôi Không có ngôi nào cao hay thấp Một thân một thể chỉ khác mặt Brahma – Visnu – Siva Ba vị cùng chung một am thất. Thi sĩ Ấn Độ khuyết danh
Giá trị thần thoại Ấn Độ • Bức tranh cuộc sống của người Ấn Độ cổ đại sinh động và chân thực: xung đột dân tộc, chăn nuôi trồng trọt, khai phá đất đai... • Giàu hình ảnh tượng trưng và phóng đại: các vị thần là hình ảnh tù trưởng các bộ lạc, các đạo sĩ, vua chúa hay hoàng tử công chúa, các đẳng cấp, dân tộc...; thiên nhiên xinh đẹp trữ tình. • Nghệ thuật nhân cách hóa thể hiện năng lực thẩm mĩ phong phú. • Đề tài phong phú: nguyện vọng cuộc sống, nhận thức tự nhiên, đời sống tinh thần... • Hình thức: pha trộn thần thoại, sử thi, kịch, văn xuôi, thơ trữ tình...
Hạn chế của thần thoại Ấn Độ • Bị tư tưởng tôn giáo và triết lý thần bí chi phối. • Thần thoại Bàlamôn phủ định cuộc sống tự nhiên của con người, sùng bái những lực lượng siêu tự nhiên.
