بسم الله الرحمن الرحیم

1. بانک بین المللی ترمیم و توسعه استاد:جناب دکتر فیضی چکاب محقق:رسول بیات بهار1391 بسم الله الرحمن الرحیم

2. - درباره بانک جهانی    - ريشه‌ها و علل پيدايش بانك جهاني - اهداف بانک - تاسیس - سازماندهي و ساختار اداري - زبان - سرمايه و منابع بانك - انواع تسهیلات اعطایی فهرست - مراحل و نحوه ارائه تسهیلات - طرحهای دولتی - طرح های خصوصی - بانک بین المللی ترمیم و توسعه((IBRD - همکاری ایران و بانک جهانی

3. بانک جهانی متشکل از پنج موسسه مستقل و در عین حال هماهنگ با سیاست‌های کلی بانک می باشد که عبارتند از: 1- بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه (IBRD) International Bank for Reconstruction and Development2- موسسه مالی بین المللی(IFC)International Finance Corporation 3- موسسه بین‌المللی توسعه (IDA) International Development Association 4- مرکز بین‌المللی حل و فصل اختلافات سرمایه‌گذاری (ICSID) International Center for Settlement of Investment Disputes 5- موسسه تضمین سرمایه‌گذاری‌های چند جانبه (MIGA)Multilateral Investment Guarantee Agencyدر حال حاضر بانک جهانی با نام رسمی گروه بانک جهانی شامل 5 سازمان صدرالذکر است ولی در مکاتبات رسمی بانک بین المللی ترمیم و توسعهIBRD و موسسه توسعه بین‌المللی IDA در مجمـوع به عنوان بانـک جهانی The Word Bank شنـاخته می شوند. 1) درباره بانک جهانی

4. این بانک در 1944 برای کمک به بازسازی اروپا بعد از جنگ جهانی دوم با عنوان بانک بین المللی برای ترمیم و توسعه بعنوان یکی از پنج مؤسسه تشکیل دهنده گروه بانک جهانی تأسیس شد که در کشورهای متوسط و فقیرتر و برای ارتقای آنها و رشد شغلی و کاهش فقر آنها تلاش و فعالیت می کند و دارای اهمیت جهانی می باشد. 2)بانک بین المللی ترمیم و توسعه((IBRD

5. در اواخر دوران جنگ دوم جهانی و در زمان ریاست جمهوری فرانکلین روزولت در آمریکا ، آن زمانی که هنوز از خرابی ها و خاکستر آتش سوزی های شهر های اروپا دود بلند می شد ، امپرياليسم تازه نفس آمریکا که از قدرت اقتصادی و نظامی اش بر خود میبالید ، در جهت تثبیت سرکرده گی خود بر رقبای خسته و بی رمق اروپایی اش ، دو ارگان به نام های "صندوق بین المللی پول" یا "آی ام اف" و "بانک بین المللی ترمیم و توسعه" که بعد ها به "بانک جهانی" مشهور شد ، را با هدف بازسازی و کمک به اروپای بعد از جنگ جهانی دوم پایه ریزی کرد. 3)ريشه‌ها و علل پيدايش بانك جهاني

6. 1944 کنفرانس برتن وودز 4)تاسیس :

7. مطابق ماده اول اساسنامه بانک بین المللی ترمیم و توسعه، بانک جهانی 5 هدف اصلی را دنبال می‌کند. 1- مساعدت در ترمیم و توسعه کشورهای عضو از طریق سرمایه گذاری در امور تولیدی 2- تشویق سرمایه گذاری خارجی از طریق تضمین یا مشارکت در اعطای وامها.3- تشویق رشد متوازن و بلند مدت تجارت بین‌الملل و حفظ تعادل در موازنه پرداختها از طریق تشویق سرمایه گذاری بین المللی.4- اعطای وام یا تضمین با اولویت های بالا در کشورهای عضو.5- هدایت فعالیتها با توجه به تاثیر سرمایه‌گذاری بین‌المللی بر شرایط اقتصادی کشورهای عضو و کمک به ایجاد یک دوره تحول در اقتصاد پس از جنگ کشورها. 5)اهداف بانک :

8. سرمايه اوليه بانك 10 ميليارد دلار امريكا در نظر گرفته شده بود كه به يك هزار سهم يك صد هزار دلاري تقسيم شده بود. هر يك از اعضا بايد خريد سهامي را از سرمايه بانك تعهد كند. تعداد رأي هر كشور تابع تعداد سهامي است كه آن كشور در اختيار دارد، از يك طرف سرمايه‌هاي ويژه اي به وسيله عوايد حاصله از عمليات بانك بدست مي‌آيد و از طرف ديگر سرمایه هایی توسط وام تأمين مي‌شود. علاوه بر اين، بانك از درآمد حاصل از واگذاري مطالبات مثل اوراق بهادار بستانكار و برگشت اقساط وام‌ها نيز استفاده مي‌كند. • خلاصه اینکه منابع تأمين مالي بانک عبارتند از: • سرمايه و درآمد خالص • وام‌هاي دريافتي • فروش اسناد بهادار و بازپرداخت وام‌هاي پرداختي • به طور كلي سهام اين مؤسسه اعطاي وام، ضمانتنامه‌ها، انتشار اوراق قرضه و نظاير اين موارد، شرايطي به اين مؤسسه مي‌بخشد كه مي‌تواند نام بانك را به آن اطلاق كرد. •  نخستين وام‌هاي بانک بین المللی ترمیم و توسعه در سال 1947 به ارزش قريب به نيم ميليون دلار اعطا گرديد. اين وام‌ها به منظور ترميم خرابي‌هاي جنگ دوم جهاني به كشورهاي اروپايي اعطا شد. ليكن خسارات جنگ به حدي بود كه منابع مالي بانك به هيچ وجه جوابگوي آن نبود. در نتيجه با شروع «برنامه مارشال» توسط ايالات متحده آمريكا در سال 1948، این بانک تمام فعاليت خود را به عمران كشورهاي در حال رشد اختصاص داد. 6)سرمایه و منابع بانک

9. هیات رییسه: معمولا" تمامي اختيارات بانك به هيأت رئيسه تفويض مي‌شود و هر كشور عضو، يكي از اعضا هيات رئيسه را تعيين مي‌كند. هيات رئيسه سالي يكبار تشكيل جلسه مي‌دهد و در اين فاصله براي اموري كه احتياج به راي اعضا دارد اختياراتي به شرح زير دارد. اخذ تصميم درباره عضويت، تخصيص سود ويژه و تغيير سرمايه سهمي بانك. از طرفي ، اين هيات اختيارات خود را به هيات مديره تفويض كرده است. • هیأت مدیره: اعضاي هيات مديره 15 نفر مي‌باشد كه 6 نفر آنها از طرف سهام داران عمده مثل ايالات متحده آمريكا، انگلستان، آمريكا، فرانسه، ژاپن و هندوستان تعيين و بقيه توسط كشورهاي عضو انتخاب مي‌شوند. مديران اجرائي بر اساس ضرائبي معين راي مي‌دهند. • رییس:انتخاب رئيس بانك به عهده هيات مديره است. رئيس بانك با رعايت تصميمات در مورد خط مشي بانك مسئوليت اداره امور بانك، سازمان انتصاب و اخراج كاركنان بانك را به عهده دارد. • ادارات بانک:مجموع ادارات بانك مشتمل بر 23 اداره كل است كه شش اداره كل منطقه اي و 17 اداره كل عملياتي شامل بخش‌هاي كشاورزي، خدمات عمومي حمل و نقل، جهانگردي و طرح‌هاي مربوط به جمعيت مي‌باشد. 7)سازماندهي و ساختار اداري:

10. :مراحل یک پروژه عبارتند از 1- شناسایی 2- آماده سازی 3- ارزیابی 4- ارائه گزارش در هیأت مدیره 5- نظارت و اجرا 6- ارزشیابی 8)مـراحل استفاده از تسهیلات اعتباری خارجی

11. 9)نحوه ارائه تسهیلات 1) برای تعیین طرح‌ها و مشخص نمودن اولویت‌های سرمایه‌گذاری، بانک معمولاً هیاتی را به کشور عضو اعزام می‌کند تا طرحهای پیشنهادی و اولویت‌دار کشور را با مقامات ذیصلاح (سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور و دستگاه‌های اجرایی ذیربط) مورد بررسی قرار دهد. 2) گزارشی از سوی بانک جهانی تحت عنوان استراتژی همکاری با کشور عضوCAS شامل پروژه های مورد توافق بانک جهانی و کشور عضو تدوین می شود. 3) پس از تصویب گزارش فوق الاشاره توسط هیات مدیره بانک جهانی، سند مذکور بنای همکاری سه ساله آینده بانک جهانی و ایران را تشکیل می دهد. 4) سپس گروه کارشناسان پروژه ها را یک به یک از جنبه های مالی، فنی، مدیریتی و اقتصادی بررسی می‌کنند.5) مجوزهای لازم داخلی از قبیل مصوبه شورای اقتصاد، تائیدیه سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور جهت پیش‌بینی ردیف بودجه ریالی و ارزی وام برای سال‌های جذب و بازپرداخت وام توسط دستگاه اجرایی باید اخـذ و ارائه گردد.6)  پس از آنکه کشور وام گیرنده و بانک درباره کلیه اجزاء هر یک از طرحها به توافق رسیدند مذاکرات وام با حضور مقامات کشور وام گیرنده و بانک جهانی به منظور توافق نهایی بر روی سند موافقت‌نامه وام صورت می‌گیرد. 7) پیشنهاد اعطای وام برای تصویب به هیات مدیره بانک ارائه می‌گردد و همراه با پیشنهاد اعطای وام، گزارش‌های کاملی درباره وضعیت اقتصادی کشور وام گیرنده، شرح فنی طرح پیشنهادی و جنبه‌های حقـوقی قـرارداد وام به هیـات مدیره ارائه می شود. 8) پس از تصویب و صدور مجوز اعطای وام، مجوز امضای موافقت نامه وام و یا تضمین وام از هیات محترم دولت اخذ و سپس نماینده دولت موافقت نامه وام را امضاء می نماید و پروژه مورد نظر وارد مرحله اجرایی می‌گردد. 9) دو ماه پس از تصویب وام در هیات مدیره بانک جهانی کشور درخواست کننده وام ملزم به پرداخت Commitment Fee خواهد بود. 10) در طول مدت زمان اجرای پروژه گزارشهایی توسط بانک از پیشرفت پروژه تهیه می‌گردد و براساس پیشرفت عملی پروژه مبلغ وام به صورت نظارت شده و مرحله به مرحله در حساب خاصی که توسط کشور میزبان به همین منظور افتتاح می شود واریز می‌گردد. 11) در پایان مراحل اجرایی، گزارش ارزیابی از نتایج و تجارب حاصله و نیز پیشنهاداتی به منظور اجرای پروژه های جدید تهیه خواهند شد که گزارشات مربوطه در همکاریهای آتی کشور با بانک و نیز انعکاس توان اجرایی کشور بسیار موثر می‌باشند

12. این بانك داراي زبان رسمي نيست اما در امور اداري خود زبان انگليسي را به كار مي‌برد. در جلسات هيات مديره براي ترجمه گفتار از اسپانيولي و فرانسه به انگليسي تسهيلاتي موجود مي‌باشد. 10)زبان

13. 11)سرمايه و منابع بانك: • سرمايه اوليه بانك 10 ميليارد دلار امريكا در نظر گرفته شده بود كه به يك هزار سهم يك صد هزار دلاري تقسيم شده بود. • هر يك از اعضا بايد خريد سهامي را از سرمايه بانك تعهد كند. تعداد راي هر كشور تابع تعداد سهامي است كه آن كشور در اختيار دارد. • منابع مالي بانك جهاني، از يك طرف سرمايه‌هاي ويژه اي به وسيله عوايد حاصله از عمليات بانك بدست مي‌آيد و از طرف ديگر توسط وام تامين مي‌شود. علاوه بر اين، بانك از درآمد حاصل از واگذاري مطالبات مثل اوراق بهادار بستانكار و برگشت اقساط وام‌ها نيز استفاده مي‌كند.

14. ارائه وام و یا کمکهای بلاعوض تسهیلات مالی و همچنین با ارائه خدمات مشاوره ای، کمکهای فنی و یا برگزاری سمینارها و کنفرانسها دانش و تجربیات خود را به کشورهای عضو منتقل می نماید. بهره‌گیری از کمکهای فنی و مشاوره ای کارشناسان برجسته بانک، از مزایای مهم همکاری‌ بانک می‌باشد که باعث می‌شود مجریان پروژه‌ها و کارشناسان داخلی به واسطه این همکاری‌ها، با آخرین تحولات تکنولوژیکی و اقتصادی جهان آشنا شوند. از سوی دیگر این همکاری‌ها می‌تواند آثار مثبت بین‌المللی نیز به همراه داشته باشد. بعنوان مثال عملکرد خوب ایران در همکاری‌های متقابل با بانک باعث افزایش اعتبار، حیثیت و وجهه ایران در آن بانک به عنوان یکی از معتبرترین موسسات مالی بین‌المللی خواهد شد. 12)انواع خدمات و تسهیلات اعطائی

15. 13)طرحهای دولتی • طرحهای دولتی: 1.معرفی پروژه و همچنین تهیه و ارسال گزارش کامل توجیه فنی، اقتصادی و مالی طرحFeasibility Study به زبان انگلیسی توسط متقاضی تسهیلات (حداقل شش ماه قبل از سالی که پروژه مورد نظر بایستی توسط بانک مذکور مورد بررسی قرار گیرد) توسط رئیس دستگاه مربوطه به سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.2. تائید طرح توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی و مبادله موافقتنامه با سازمان مذکور، لحاظ نمودن بخش ریالی بودجه مورد نیاز طرح در بودجه سنواتی دستگاه مربوطه و همچنین پیش بینی ریالی جهت بازپرداخت اصل و هزینه های تبعی تسهیلات اخذ شده در بودجه سنواتی دستگاه مربوطه. 3. معرفی رسمی طرح به وزارت امور اقتصادی و دارایی (سازمان سرمایه گذاری) از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی به همراه جدول زمانی اجرای پروژه و مدارک بندهای (1) و (2) فوق.4. اخذ مصوبه شورای اقتصاد جهت طرح مذکور. 5.اخذ گواهی مسدودی حساب ارزی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. 6.اخذ مصوبه هیات وزیران درخصوص: مجاز بودن دستگاه جهت استفاده از تسهیلات بانک جهانی، مجاز بودن امضاء و مبادله موافقتنامه اخذ تسهیلات توسط متقاضی و همچنین مجاز بودن وزارت امور اقتصادی و دارایی جهت صدور ضمانتنامه. 7.امضاء موافقتنامه اخذ وام با بانک جهانی، صدور ضمانتنامه و لازم الاجرا شدن موافقتنامه مذکور.

16. 14)طرحهای بخش خصوصی • طرحهای بخش خصوصی:الف) در مورد طرحهای بخش خصوصی که با ضمانت دولت انجام می شود علاوه بر ارائه گزارش کامل مطالعه امکان سنجی پروژه به زبان انگلیسی لازم است مدارک ذیل ارائه گردد: 1) ارائه تائیدیه مقررات ارزی و مالی مصوب بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و گواهی ثبت آماری. 2) ارائه تائیدیه سیستم بانکی (بانک عامل) دایر بر تودیع وثایق کافی جهت تامین و پوشش اقساط بازپرداخت تسهیلات مالی شامل اصل و فرع هزینه های مربوط در سررسید.ب) در مورد طرحهای بخش خصوصی که فاقد تضمین دولت هستند، لازم است که مستقیماً با IFCمکاتبه شود. سایـت اینـترنتی موسسه مـذکور www.ifc.org می باشد.جهت دریافت اطلاعات به روز و بیشتر پیرامون مسائل مرتبط با بانک جهانی، آشنایی با این موسسه و موسسات وابسته به آن و همچنین اطلاعات مربوط به پروژه های مشترک ایران و بانک جهانی به سایت بانک به آدرس : www.worldbank.org مراجعه فرمائید.

17. وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق سازمان سرمایه گذاری و کمکهای اقتصادی و فنی ایران، هماهنگ‌کننده کلیه فعالیتهای گروه بانک جهانی World Bank Group در ایران بوده، وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی به عنوان نماینده دولت جمهوری اسلامی ایران Governor در هیات عامل و جناب آقای دکتر خزاعی، معاون محترم وزیر در امور بین الملل نیز به عنوان جانشین نماینده Alternate Governorدر تصمیم‌گیری‌های هیات نمایندگان شرکت می‌نمایند. هدف اصلی بانک جهانی، کاهش فقر، توسعه پایدار و بهبود استانداردهای زندگی کشور های عضو می‌باشد و یکی از پیشروترین موسسات توسعه ای جهان در این زمینه می‌باشد. این بانک از طریق ارائه وام، خدمات مشاوره ای، کمکهای فنی، انتقال دانش، حمایت از رشد بازار های سرمایه خصوصی و کمک به توسعه بخش خصوصی، کمک به توسعه سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تشویق جریان سرمایه‌گذاری مستقیم به کشور های در حال توسعه از طریق فراهم نمودن ضمانت برای سرمایه‌گذاران درخصوص ریسکهای غیر تجاری، سعی دارد در پیشرفت و توسعه کشورهای عضو همکاری نماید. کشورمان در تاریخ 1324/11/17 به عضویت بانک جهانی درآمد واز طریق پذیره‌نویسی سهام بانک، هم اکنون دارای 686/23 سهم (48/1 درصد از کل سهام بانک جهانی) به ارزش 2.857 میلیون دلار آمریکا، می‌باشد. بابت این میزان سهم، مبلغ 175.8 میلیون دلار از سوی ایران به بانک پرداخت شده و مابقی تنها در صورت نیاز بانک به تقویت منابع مالی خود و بر اساس روال قانونی خاصی پرداخت خواهد شد. بر اساس این میزان سهام، قدرت رای ایران در بانک جهانی برابر با 48/1 درصد از کل آراء می باشد.ایران از زمان عضویت در بانک جهانی تاکنون با استفاده از منابع مالی آن بانک اقدام به اجرای 33 پروژه تا پیش از انقلاب اسلامی به ارزش 1210 میلیون دلار و 15 پروژه بـعـد از انـقـلاب اسـلامی به ارزش 2202 میلیـون دلار نموده است. پروژه های مذکور عمدتا در بخشهای آب و فاضلاب، حمل و نقل، انرژی ، بهداشت، حمایتهای اجتماعی و بازسازی مناطق زلزله‌زده بوده است. همچنین، جمهوری اسلامی ایران توانسته است برای اجرای 4 پروژه دیگر، از کمکهای بلاعوض آن بانک به میزان 8/1 میلیون دلار استفاده نماید.بانک جهانی پس از انقلاب، در تابستان سال 1369 به دنبال وقوع زلزله در استان‌های گیلان و زنجان و با تدارک پروژه اضطراری بازسازی مناطق زلزله زده فوق‌الذکر و پس از نهایی شدن گزارش وضعیت اقتصادی جمهوری اسلامی ایران، در بهار سال 1371 به طور رسمی ارتباط کشورمان را مجدداً از سر گرفت. بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه به کشورهای عضو با درآمد متوسط، از جمله ایران و یا به سازمانهای دولتی یا خصوصی این کشورها در قالب وام مستقیم به دولت و یا با تضمین دولت وام پرداخت می‌کند. تخصیص وام به بخش خصوصی چنانچه با نظارت دولت باشد و از قبل پیش‌بینی‌های لازم برای بازپرداخت اصل و فرع تسهیلات تدارک شده باشد، بلامانع می باشد. لازم به ذکر است که ایجاد تعهد در قوانین برنامه توسعه و متعاقب آن در بودجه سنواتی مشخص می گردد و استفاده از وامهای بانک جهانی نیز در چارچوب مربوطه امکانپذیر می‌باشد. 15)همکاری ایران و بانک جهانی

18. کتب حقوق بین الملل عمومی –دکتر ضیایی بیگدلی سازمان های بین المللی –دکتر قاسم زمانی روزنامه عصر اقتصاد مورخ 16/1/1391 سایتها www.ganjineh-danesh.com/thread19943.htm • www.npsnfs.com/Default.aspx?tabid=103 www.mbazar.blogfa.com/post-199.aspx • http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara http://www.zendagi.com/new_page_1390.htm • http://hamshahrionline.ir/news-14832.aspx منابع l

19. پایان