KONCEPCJA DZIAŁAŃ ŚRODOWISKOWYCH PROW 2014-2020

1. KONCEPCJA DZIAŁAŃ ŚRODOWISKOWYCHPROW 2014-2020 Podsumowanie konsultacji projektu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 26 września 2013 r.

2. Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny 2014-2020 Lista proponowanych pakietów programu rolnośrodowiskowo-klimatycznego: Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone Pakiet 2. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 Pakiet 3. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 Pakiet 4. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie Pakiet 5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie Pakiet 6. Ochrona gleb i wód Pakiet 7. Strefy buforowe i miedze śródpolne

3. Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny 2014-2020 Degresywność oraz limity powierzchni wspieranej – pierwotna propozycja i proponowana zmiana: Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone Pakiet 2. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000, Pakiet 3. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000 Pakiet 6. Ochrona gleb i wód 100 % płatności – za powierzchnię od 0,1 ha do 10 ha 50 % płatności – za powierzchnię od 10,1 ha do 20 ha Pakiet 5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie dla krów: 1) 100 % płatności – za liczbę zwierząt do 10; 2) 66 % płatności – za liczbę zwierząt od 11 do 20; 3) 33 % płatności – za liczbę zwierząt od 21 do 40. dla koni: 1) 100 % płatności – za liczbę zwierząt do 5; 2) 66 % płatności – za liczbę zwierząt od 6 do 10; 3) 33 % płatności – za liczbę zwierząt od 11 do 20. dla owiec: 1) 100 % płatności – za liczbę zwierząt do 40; 2) 66 % płatności – za liczbę zwierząt od 41 do 80; 3) 33 % płatności – za liczbę zwierząt od 81 do 160. dla świń: 1) 100 % płatności – za liczbę zwierząt do 20; 2) 66 % płatności – za liczbę zwierząt od 21 do 40; 3) 33 % płatności – za liczbę zwierząt od 41 do 80.

4. Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny 2014-2020 Główne uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • Zbyt restrykcyjna degresywność i limity powierzchniowe • Sposób uwzględnienia uwag • (I) rozważa się rezygnację z degresywności w przypadku pakietu ochrona zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt, • (II) w przypadku działania rolnictwo ekologiczne podwyższono progowe wielkości gospodarstw decydujące o redukcji stawek i wyłączaniu ze wsparcia o około 50% w stosunku do pierwotnej propozycji (za wyjątkiem sadów ekologicznych) • (III) nie zmieniono tych progów w przypadku programu rolnośrodowiskowego; • Proponowany mechanizm degresywności i limitu powierzchni wspieranej: • wynika głównie ze zmniejszenia budżetu PROW 2014-2020 (w stosunku do budżetu PROW 2007-2013) i jego obciążenia zobowiązaniami podejmowanymi w latach 2010-2013; • zapewnia utrzymanie ciągłości naborów w okresie 2014-2020, co ma znacznie dla realizacji o celów Programu w długiej perspektywie; • pozwala na właściwy kompromis między całkowitą powierzchnią a liczbą gospodarstw objętych wsparciem;

5. Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny 2014-2020 Główne uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • cd.: • dla realizacji celów środowiskowych ważnym efektem jest nie tylko powierzchnia objęta wsparciem ale także liczba beneficjentów, która decyduje o efekcie edukacyjnym (efekt trwały) i pośrednio przekłada się na poprawę dbałości o wymogi środowiskowe na dużej powierzchni nie objętej bezpośrednio wsparciem a znajdującej się gospodarstwach wspieranych; • „dotknie” ok. 1/3 beneficjentów – w 2013 aż 2/3 beneficjentów deklarowało mniej niż 10 ha, a tylko 1/5 miało powierzchnie większą niż 20 ha; w przypadku pakietu rolnictwo ekologiczna aż 85% beneficjentów w 2013 r. miało w programie mniej niż proponowany najniższy próg degresywności (10, 15, 30 ha) • nie oznacza wyłączenia ze wsparcia gospodarstw dużych, w przypadku których pierwsze 20 ha (30 ha dla wybranych wariantów Pakietu 2. Rolnictwo ekologiczne) także będzie z niego mogło korzystać, jednak te gospodarstwa są w stanie korzystać z ekonomicznych efektów skali, ”kompensujących” niższe wsparcie - posiadają one większe możliwości, zarówno na etapie produkcji jak i dystrybucji;

6. Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny 2014-2020 Główne uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • cd.: • silniejsze ukierunkowanie na grupie małych i średnich gospodarstw zapewnia spójność programu ze strukturą zasobów w polskim rolnictwie, tj. do lepszego wykorzystania dużych zasobów siły roboczej, szczególnie w regionach południowej i wschodniej Polski, gdzie średnia wielkość gospodarstw jest kilkukrotnie niższa niż proponowany limit powierzchni wspieranej, tj. 20 ha (30 ha w przypadku wybranych wariantów Pakietu 2. Rolnictwo ekologiczne); • w konsekwencji ukierunkowanie na małe i średnie gospodarstwa poprawia spójność Programu z jednym z celów strategii Europa 2020, jakim jest wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu (inclusive growth);

7. Program rolnośrodowiskowo-klimatyczny 2014-2020 Główne uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych 2. Powiązanie I filara z Programem rolnośrodowiskowo-klimatycznym Poprzez wprowadzenie „praktyk równoważnych” do zazielenienia w zakresie: Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone, Pakietu 6. Ochrona gleb i wód, Pakietu 7. Strefy buforowe i miedze śródpolne. 3. Płatności dla obszarów Natura 2000 oraz związanych z Ramową Dyrektywą Wodną Uruchomienie działania „Płatności dla obszarów Natura 2000” jest uzależnione od opracowania Planów Zadań Ochronnych (PZO) lub Planów Ochrony (PO) dla obszarów Natury 2000 Uruchomienie działania związanego z wdrażaniem RDW jest uzależnione od opracowania i ustanowienia planów gospodarowania wodami tj. „planów gospodarowania wodami w dorzeczach”. W tej sytuacji obszary Natura 2000 będą wspierane w ramach Programu RS

8. Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • Zdefiniowanie „4 upraw”; • Wymóg dotyczy stosowania 4 roślin uprawnych, np. żyto, jęczmień, pszenica, owies (…) • Wprowadzenie płatności do trwałych użytków zielonych (TUZ), a nie tylko do gruntów ornych (GO); • Uwaga nie została uwzględniona ze względu na ograniczone środki finansowe oraz fakt,że jeden z głównych wymogów, jakim jest obowiązek posiadania na gruntach ornych4 upraw, nie dotyczy TUZ. • Doprecyzowanie zasad stosowania w płodozmianie roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych • Do rozważenia: (i) stosowanie w plonie głównym roślin strączkowych i motylkowatych drobnonasiennych corocznie, co najmniej na 10% gruntów ornych, lub (ii) usunięcie wymogu, zwłaszcza w kontekście konieczności uniknięcia podwójnego finansowaniaw wyniku ew. wprowadzenia płatności związanych do roślin strączkowych oraz możliwości deklarowania przez rolników powierzchni upraw strączkowych jako elementu EFA (obszarów proekologicznych).

9. Pakiet 1. Rolnictwo zrównoważone Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych Rozszerzenia zapisu: „obowiązek corocznego opracowania i przestrzegania planu nawozowego, opartego na bilansie azotu oraz aktualnej chemicznej analizie gleby, z określeniem zawartości P, K, Mg i potrzeb wapnowania i określeniem dawek azotu; potasu, fosforu, magnezu i wapnia. Uwaga nie została uwzględniona w wyniku konsultacji przeprowadzonych w trakcie spotkania Podgrupy 3 działającej w ramach Grupy roboczej wspierającej prace nad przygotowaniem programu rozwoju obszarów wiejskich na lata 2014 – 2020.

10. Pakiet 2. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 Pakiet 3. Obszary cenne poza obszarami Natura 2000 Wariant. Ochrona siedlisk lęgowych ptaków – tylko na obszarach Natura 2000 Wariant. Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe Wariant. Zalewowe łąki selernicowe i słonorośla Wariant. Murawy Wariant. Półnaturalne łąki wilgotne Wariant. Półnaturalne łąki świeże • Założenia: • pakiet uwzględnia modyfikacje pakietu 4 i 5 z okresu programowania 2007–2013; • dostępny w całym kraju (TUZ użytkowanie kośne lub pastwiskowe); • obowiązek sporządzenia dokumentacji przyrodniczej przez eksperta zatwierdzanej przez RDOŚ a) warianty siedliskowe, • b)na Naturze 2000 - tam gdzie nie ma PZO/PO.

11. Pakiet 2. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 Pakiet 3. Obszary cenne poza obszarami Natura 2000 Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • Wprowadzenie wsparcia dla obszarów Natura 2000 bez degresywności. • Uwaga nie została uwzględniona ze względu na ograniczone środki finansowe. • 2. Rozszerzenie wsparcia poza obszar Natura 2000 w przypadku wariantu „ptasiego”. • Uwaga nie została uwzględniona ze względu na ograniczone środki finansowe. • Kontynuacja z modyfikacją obecnego pakietu: wymogi dopasowane do kluczowych gatunków ptaków, utrzymanie instytucji eksperta przyrodniczego, weryfikowanie wykonywanych dokumentacji przyrodniczych. • Uwaga do rozważenia • Wsparcie siedlisk ptasich nie powinno dotyczyć tylko OSO, • Uwaga do rozważenia Wariant

12. Pakiet 2. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 Pakiet 3. Obszary cenne poza obszarami Natura 2000 Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych Kontynuacja wsparcia dla najcenniejszych siedlisk przyrodniczych wymienionych w dyrektywie siedliskowej: mechowiska i torfowiska Do dalszego rozważenia: Siedliska przyrodnicze o szczególnych wartościach przyrodniczych, zarówno ze względu na bioróżnorodność, jak również, na ich funkcje torfotwórcze kluczowe dla kształtowania korzystnego bilansu CO2 oraz funkcje związane z retencjonowaniem wody. (obecnie w ramach PROW 2007-2013 wspiera się ~ 1000 ha tych siedlisk) Wariant 2.2 i 3.1 Zmiennowilgotne łąki trzęślicowe: Wymóg pozostawiania 5-10% nieskoszonej powierzchni na działkach powyżej 5ha, a nie na działkach powyżej 1 ha. Łąki trzęślicowe często występują na niewielkich powierzchniowo obszarach, utrzymujemy pozostawianie 5-10% powierzchni nieskoszonej na działkach powyżej 1 ha. Warianty siedliskowe (z wyjątkiem 2.2. i 3.1. zmiennowilgotne łąki trzęślicowe).Wymóg pozostawiania 5-10% nieskoszonej powierzchni na działkach powyżej 5ha, a nie na działkach powyżej 1 ha. Propozycja uwzględniona.

13. Pakiet 2. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 Pakiet 3. Obszary cenne poza obszarami Natura 2000 Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • Uwagi dotyczące terminów koszenia, np. dla łąk trzęślicowych termin 15 czerwca uznaje się za termin zbyt wczesny na koszenie. Proponuje się pozostawienie terminu późnego koszenia od 15 września do 30 października. • Rozważane są dwie opcje: • Pozostawienie stosunkowo szerokiego przedziału czasowego terminów koszenia (od 15 czerwca do 31 października), do zawężenia przez eksperta botanika; • Wprowadzenie regionalizacji terminów koszenia siedlisk przyrodniczych w podziale na: - Polska północno – wschodnia, - Polska centralna, - tereny górzyste (jak dla ONW) • Zrezygnowanie z wysokości koszenia • Uwaga uwzględniona.

14. Pakiet 4. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie Cel: Zachowanie lokalnych odmian roślin uprawnych Pakiet skierowany jest do rolników, którzy czynnie uczestniczą ochronie i doskonaleniu lokalnych tzn. miejscowych lub starych, zaniechanych w uprawach odmian gatunków roślin uprawnych, a także gatunków roślin uprawnych obecnie zagrożonych erozją genetyczną. Wariant 4.1 .Produkcja lokalnych odmian roślin uprawnych Wariant 4.2. Wytwarzanie w gospodarstwach rolnych nasion roślin uprawnych istotnych dla zachowania różnorodności biologicznej Wariant 4.3. Utrzymywanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych Wariant 4.4. Zakładanie nowych sadów - reintrodukcja starych odmian drzew owocowych. Wariant

15. Pakiet 4. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych Wariant 1.4.1, 4.2 – wprowadzenie możliwości korzystania beneficjentów z kosztów transakcyjnych (koszt rejestracji odmian regionalnych i amatorskich objętych wsparciem w ramach wariantu, koszty badania żywotności nasion). Uwaga do rozważenia. 2. 4.4 - Wprowadzenie obowiązku zachowania sadu przez 10 lat po zakończeniu zobowiązania (naruszenie ustawowego prawa rolnika do rozporządzania rzeczą w myśl prawa własności (np. kwestie przeniesienia, śmierci gospodarza etc.) Zapis jest nieuczciwy, gdyż rolnik przystępuje do programu na 5 lat i tylko w tym okresie otrzymuje płatność. Proponuje się zaniechanie wprowadzania tego obowiązku. Uwaga do rozważenia: Wprowadzenie wymogu miało na celu zapewnienie, że sad zostanie utrzymany po zakończeniu okresu otrzymywania wsparcia. Można rozważyć skrócenie okresu do 5 lat.

16. Pakiet 4. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych Wariant 3. 4.4 – maksymalna powierzchnia sadu 1 ha – proponuje się sady od 1 ha do 5-10 ha, ale przy jednoczesnym wymogu posiadania umowy na zbyt do zakładów przetwórczych i faktury zbytu. Ze względu na ograniczenie wielkości sadu do 1 ha, przy tak niskiej obsadzie wariant nie gwarantuje poprawy kondycji gospodarstwa. • Uwaga do rozważenia (chociaż głównym celem wsparcia nie jest rozwój towarowej produkcji z tego typu sadów)

17. Pakiet 5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie Cel: Zachowanie rodzimych ras zwierząt poprzez wspieranie i utrzymanie hodowli lokalnych ras odpowiednich gatunków zwierząt zagrożonych wyginięciem, wpisanych do księgi hodowlanej oraz objętych programem ochrony zasobów genetycznych. Wariant 5.1. Zachowanie lokalnych ras bydła Wariant 5.2. Zachowanie lokalnych ras koni Wariant 5.3. Zachowanie lokalnych ras owiec Wariant 5.4. Zachowanie lokalnych ras świń Wariant 5.5. Zachowanie lokalnych ras kóz Wariant

18. Pakiet 5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie Uwagizgłaszane w toku konsultacji społecznych • Rezygnacja z progów degresywności 100%, 66%, 33% • Rozważa się rezygnację z degresywności, • Zachęci to rolników posiadających mniej liczne stada zwierząt do ich powiększania i utrzymywania większej liczby zwierząt w celu zapewnienia zastępstwa dla zwierząt eliminowanych z hodowli. • Umożliwienie wsparcia dla samców • Na obecnym etapie ze względu na ograniczone środki finansowe nie jest możliwe objęcie wsparciem samców. • Umożliwienie wsparcia dla pszczół, drobiu i zwierząt futerkowych • Ze względu na ograniczone środki finansowe nie ma możliwości rozszerzenia wsparcia o wymienione gatunki

19. Pakiet 6. Ochrona gleb i wód Cel: Odpowiednie użytkowanie gleb, ochrona przed erozją wodną i wietrzną, przeciwdziałanie utracie substancji organicznej w glebie, ochrona wód przed zanieczyszczeniami. Wariant 6.1. Wsiewki poplonowe; Obszar wdrażania cały kraj Wariant 6.2. Międzyplon ozimy; Wariant 6.3. Międzyplon ścierniskowy. Obszar wdrażania: Tereny zagrożone erozją wodną i  wietrzną, oraz obszary problemowe o niskiej zawartości próchnicy (OPR-MOG) - ok. 33% powierzchni kraju (ok. 12% UR)

20. Pakiet 6. Ochrona gleb i wód Uwagizgłaszane w toku konsultacji społecznych • Uwzględniając dotychczasowe doświadczenia z wdrażania oraz realizacji pakietu • proponuje się: • zrezygnowanie z podziału pakietu na poszczególne warianty; • opracowanie katalogu zabiegów agrotechnicznych za realizację których będzie przysługiwała płatność ryczałtowa, np.: • stosowanie wsiewek, • stosowanie międzyplonu ozimego/ścierniskowego, • zaorywanie resztek pożniwnych, • mulczowanie. • Ukierunkowanie wsparcia w ramach wariantów 6.2. Międzyplon ozimy i 6.3. Międzyplon ścierniskowy na cały kraj • Uwaga do rozważenia

21. Pakiet 7. Strefy buforowe i miedze śródpolne • Cel: • zwiększanieróżnorodnościbiologicznych obszarówrolnych; • redukcja zanieczyszczeń obszarowych; • ochrona gleb i wód. • Wariant 7.1. Miedze śródpolne • a) strefy przyrodnicze z roślinnością segetalną, • b) miedze śródpolne o charakterze trwałym. • Wariant 7.2. Remizy śródpolne • Wariant 7.3. Strefy buforowe przy ciekach i akwenach Wariant

22. Pakiet 7. Strefy buforowe i miedze śródpolne Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych Wariant Dodanie wariantu „Pożytki pszczele” (zakładanie śródpolnych pasów rodzimych roślin miododajnych) – zwiększenie bazy pożytkowej dla pszczół oraz zwiększenie bioróżnorodności pożytków pszczelich. Uwaga do rozważenia Propozycja rozszerzenia Pakietu o możliwość posadzenia na miedzy (7.1 b),czy w założonej strefie buforowej (7.3) żywopłotu, w szczególności w przypadku strefo mniejszej szerokości. Taki żywopłot pełnić może funkcję zapobiegania znoszenia środków ochrony roślin na cieki i akweny wodne, przeciwdziałając jednocześnie zanieczyszczeniom liniowym wody oraz ochronną dla organizmów bytujących w tych strefach przyrodniczych oraz sąsiadujących między sobą upraw. Uwaga uwzględniona. Zmniejszyć szerokość w wariancie 7.1 Miedze śródpolne – od 5 m do 25 m to za duży zakres. Propozycja zawężenia szerokości do 2-3 m - dla miedz śródpolnych (w innym wypadku będzie to nieopłacalne i rolnicy w ogóle nie będą chcieli przystępować do wariantu). Uwaga nieuwzględniona. Wymogi pakietu muszą wykraczać ponad greening i wymogi wzajemnej zgodności.

23. Rolnictwo ekologiczne 2014-2020

24. Rolnictwo ekologiczne (art. 30) Lista dostępnych pakietów ekologicznych: Pakiet 1. Uprawy rolnicze (w okresie konwersji i po okresie konwersji), Pakiet 2. Uprawy warzywne (w okresie konwersji i po okresie konwersji), Pakiet 3. Uprawy zielarskie (w okresie konwersji i po okresie konwersji), Pakiet 4. Uprawy sadownicze + jagodowe (w okresie konwersji i po okresie konwersji), Wariant 4.1 Uprawy sadownicze i jagodowe Wariant 4.2. Ekstensywne uprawy sadownicze i jagodowe Pakiet 5. Uprawy paszowe (w okresie konwersji i po okresie konwersji).

25. Rolnictwo ekologiczne (art. 30) • Degresywność: • Płatność ekologiczna dla Pakietu 1. Uprawy rolnicze oraz dla Pakietu 2. Uprawy warzywne,jest przyznawana w wysokości: • 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,1 ha do 10 ha; • 50% stawki podstawowej – za powierzchnię od 10,01 do 20 ha. • Płatność ekologiczna dla Pakietu 3. Uprawy zielarskie, Pakietu 4. Uprawy sadownicze + jagodoweoraz Pakietu 5. Uprawy paszowejest przyznawana w wysokości: • 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,1 ha do 10 ha.

26. Rolnictwo ekologiczne (art. 30) Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • Proponowane zmiany: zmiana progów degresywności i limitów powierzchniowych(w wybranych w pakietach): • dla Pakietu 1. Uprawy rolnicze (w okresie konwersji i po okresie konwersji): • 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,1 ha do 20 ha; • 50% stawki podstawowej – za powierzchnię od 20,01 do 30 ha. • dla Pakietu 2. Uprawy warzywne (w okresie konwersji i po okresie konwersji): • 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,1 ha do 15 ha; • 50% stawki podstawowej – za powierzchnię od 15,01 do 30 ha. • dla Pakietu 5. Uprawy paszowe (w okresie konwersji i po okresie konwersji): • 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,1 ha do 15 ha. • dla Pakietu 3. Uprawy zielarskie, Pakietu 4. Uprawy sadownicze + jagodowe • Bez zmian: 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,1 ha do 10 ha.

27. Rolnictwo ekologiczne (art. 30) Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • Odstąpienie od obowiązku przestawienia całego gospodarstwa i/lub prowadzeniaw całym gospodarstwie produkcji metodami ekologicznymi • Uwaga do rozważenia: ze względu na wyspecjalizowanie się większości gospodarstww określonym typie produkcji ekologicznej prowadzonej równolegle z produkcją konwencjonalną. • 3. Odstąpienie od obowiązku utrzymania plantacji drzew owocowych przez 5 lat po zakończeniu zobowiązania lub skrócenie tego okresu • Proponowane zmiany: skrócenie tego terminu do 2 lat • Skrócenie do 2 lat wychodzi naprzeciw uwadze, że starsze sady owocujące wchodzące do programu po zakończeniu zobowiązania mogą zakończyć okres technologicznie uzasadnionej produktywności. Pozostawienie tego wymogu oznacza preferencje dla sadów młodszych, dla których wsparcie przekłada się na efekty trwające nie tylko na okres 5-u lat trwania zobowiązania, ale także po tym okresie. • 4. Zmniejszenie minimalnego poziomu obsady zwierząt w ramach Pakietu 5 z 0,5 DJP/hado 0,3 DJP/ha • Uwaga do rozważenia: ewentualnie na glebach słabych i obszarach górskich.

28. Rolnictwo ekologiczne (art. 30) Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • Odstąpienie od obowiązku posiadania wyłącznie zwierząt utrzymywanych ekologicznie w ramach Pakietu 5. • Uwaga sprzeczna z dążeniem do wzrostu podaży rynkowej produktów ekologicznych.

29. Inwestycje w rozwój obszarów leśnych i poprawę rentowności lasów Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • Wdrożenie wszystkich instrumentów wsparcia obszarów leśnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. • Uwaga nie zostanie uwzględniona. • PROW jest jedynym programem operacyjnym w ramach Wspólnych Ram Strategicznych, który zapewnia skuteczne instrumenty wspierania różnorodności biologicznej na obszarach rolnych. Z tego względu w obszarze poprawy bioróżnorodności program koncentruje się na obszarach typowo rolnych. Niemniej jednak program przyczynia się do poprawy lesistości i różnorodności biologicznej poprzez instrument finansowego wsparcia zalesiania. Zwiększone oczekiwania na poziomie UE, w zakresie zwiększenia celów środowiskowych, poprzez PROW, w nowej perspektywie finansowej zderzyły się z istotnym obniżeniem alokacji finansowej zarówno na poziomie UE jak również na poziomie Polski. Z tego względu w projekcie PROW na lata 2014-2020 nie proponuje się rozszerzeniawsparcia na rzecz obszarów leśnych ponad już istniejące działanie zalesieniowe.

30. Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • 1. Wydłużenie okresu zobowiązania do 15 lat • Uwaga nie została uwzględniona. • Uwaga sprzeczna z prawem wspólnotowym - długość zobowiązania zalesieniowego została określona na 12 lat w przepisach wspólnotowych.

31. Zalesianie i tworzenie terenu zalesionego Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych - będące przedmiotem dalszej analizy - 2.Wdrożenie instrumentu wsparcia na tworzenie i utrzymanie korytarzy ekologicznych Uwaga do rozważenia. Korytarze ekologiczne umożliwiają migrację zwierząt, w tym także tych objętych ochroną na podstawie Dyrektywy Siedliskowej. Niemniej jednak brak jest bazy danych wyznaczającej obszary na których powinno być preferowane utrzymywanie korytarzy ekologicznych i ich odbudowa, mające na celu zapewnienie ciągłości sieci obszarów Natura 2000. 3. Waloryzacja stawek płatności w trakcie okresu zobowiązania Uwaga do rozważenia. Wprowadzenie mechanizmu waloryzacji wysokości wypłacanej pomocy na zalesianie będzie przedmiotem dalszej analizy. Należy mieć jednak na uwadze, iż w ramach zobowiązania zalesieniowego na lata 2014-2020 możliwe będzie również otrzymywanie płatności bezpośrednich w stosunku do zalesionych gruntów. W ramach PROW 2007-2013 płatności takie nie przysługiwały.

32. Wsparcie dla ONW Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych • 1. Uwaga: Uwzględnienie obszarów Natura 2000, jako obszarów ONW, w ramach nowej delimitacji • Postulat nie zostanie uwzględniony. • Obszary ONW oraz obszary NATURA 2000 mają oddzielne cele i wyznaczone są według innych zasad i dlatego nie powinny być ze sobą łączone. Płatności ONW udzielane są w celu zrekompensowania rolnikom dodatkowych kosztów i dochodów utraconych w wyniku ograniczeń naturalnych dla produkcji rolnej na obszarachwyznaczonych zgodnie z art. 33, gdzie są ściśle określone kryteria. • 2. Uwaga: Niska efektywność działania; gospodarstwa nie porzucałyby działalności bez płatności ONW - wysoki poziom tzw. efektu deadweight • Planowany instrument wsparcia ONW na lata 2014-2020 jest de facto kontynuacją instrumentu wdrażanego w okresie 2004-2013; • Dopiero w wyniku wprowadzenia nowej delimitacji ONW nizinnych (w 2018 r.) nastąpi wdrożenie reformy tego instrumentu na poziomie krajowym. Reforma polega m.in. na wykluczeniu ze wsparcia tych obszarów, które zdołały pokonać naturalne utrudnienie, np. poprzez intensyfikację produkcji, prowadzone praktyki produkcyjne (tzw. finetuning), co przyczyni się do ograniczenia ryzyka wystąpienia efektu dead-weight;

33. Wsparcie dla ONW Uwagi zgłaszane w toku konsultacji społecznych 2. Uwaga: Niska efektywność działania; gospodarstwa nie porzucałyby działalności bez płatności ONW - wysoki poziom tzw. efektu deadweight (dalszy ciąg) Płatności ONW są tylko jednym z instrumentów przeciwdziałających zaprzestaniu działalności rolniczej - komplementarnym wobec płatności bezpośrednich i innych form wsparcia. Nie można więc zakładać, że efekt kontynuacji działalności wygaśnie już po wycofaniu tylko tego instrumentu. Płatności ONW kompensują gospodarstwom dodatkowe koszty i utracone korzyści związane z faktem gospodarowania w gorszych warunkach naturalnych w sytuacji, w której gospodarstwa te podlegają jednakowym i coraz wyższym wymogom unijnym i krajowym, a oczekiwania związane z efektami środowiskowymi są często wyższe na ONW (większy udział TUZ, wyższy odsetek na Natura 2000). W skali UE obszary ONW z racji niższej produktywności gleb charakteryzują się z reguły niższymi plonami referencyjnymi (historycznymi) i tym samym niższym poziomem płatności bezpośrednich, co dotyczy m.in. Polski. Ustalenia co do kształtu WPR na lata 2014-2020 tylko częściowo uniezależniły wysokość wsparcia bezpośredniego w latach 2014-2020 w poszczególnych państwach od (historycznych) plonów referencyjnych. Patrz: AN EVALUATION OF THE LESS FAVOUREDAREA MEASURE IN THE 25 MEMBER STATES OF THE EUROPEAN UNION - A report prepared by the Institute for European Environmental Policy for DG Agriculture, November 2006, str 240

34. Wariant Dziękuję za uwagę