1 / 98

WEB 2.0 TEKNOLOJİSİNİN ÜNİVERSİTE, ARAŞTIRMA VE HALK KÜTÜPHANELERİNİN WEB HİZMETLERİNE YANSIMASI

WEB 2.0 TEKNOLOJİSİNİN ÜNİVERSİTE, ARAŞTIRMA VE HALK KÜTÜPHANELERİNİN WEB HİZMETLERİNE YANSIMASI. Ertuna TIĞLI Hasan ÜSTÜNKOL Nagehan KARAAĞAÇ Seher AY. 17 Mayıs 2011. I. BÖLÜM: GİRİŞ. ARAŞTIRMANIN KONUSU.

ida
Download Presentation

WEB 2.0 TEKNOLOJİSİNİN ÜNİVERSİTE, ARAŞTIRMA VE HALK KÜTÜPHANELERİNİN WEB HİZMETLERİNE YANSIMASI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. WEB 2.0 TEKNOLOJİSİNİN ÜNİVERSİTE, ARAŞTIRMA VE HALK KÜTÜPHANELERİNİN WEB HİZMETLERİNE YANSIMASI Ertuna TIĞLI Hasan ÜSTÜNKOL Nagehan KARAAĞAÇ Seher AY 17 Mayıs 2011

  2. I. BÖLÜM: GİRİŞ

  3. ARAŞTIRMANIN KONUSU Bilindiği üzere gelişen teknolojiler her bireyin yaşamını etkilediği gibi kurumların da hizmetlerini değiştirmelerine yol açmıştır. Fiziksel binalarının önemini kaybetmesine sebep olan web teknolojileri, bunların başında da web 2.0 uygulamaları daha çok kullanıcı odaklı hizmet vermeyi amaç edinmişlerdir. Bu bağlamda araştırmamızın konusunu web 2.0ın kütüphane hizmetlerine yansıması oluşturmaktadır.

  4. ARAŞTIRMANIN AMACI Web 2.0 teknolojisinin web hizmetleri üzerindeki etkisini araştırmak, Web 2.0 teknoloji ölçütlerini kullanarak üniversite, halk ve araştırma kütüphanelerinin web sitelerini incelemek, Belirlenen kütüphanelerin web 2.0 teknolojilerinin hangilerini kullanıp, kullanmadığını belirlemek, Web 2.0 teknolojilerini kullanan kütüphanelerin kullanıcılarının istek, öneri, beklenti ve şikâyetlerini karşılama oranını belirlemek, Web 2.0 teknolojilerinin kütüphaneler üzerindeki olumlu etkilerini ortaya koyarak Türkiye’deki gelişmelere hız kazandırmaktır.

  5. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ • Web teknolojilerinin kullanıcılar tarafından yaygın olarak kabul görüp kullanılması bilgi merkezlerini yakından etkilemektedir, dolayısıyla kullanıcı merkezli kütüphanelerin web 2.0 teknolojilerini kullanarak hizmet vermesi günümüz teknoloji çağının gereklerindendir. Bunun yanında Türkiye’de yapılan çalışmaların web 2.0’ın sunduğu teknolojilerin kütüphane web sayfalarında, tasarım boyutlarında ele alındığı görüldüğünden bu araştırma; Konuyla ilgili durum saptaması, Konuyla ilgili literatüre kaynak sağlaması bakımından önemlidir.

  6. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Kavramsal Çerçeve: Türkiye’ de web 2.0’ın kütüphanelere yansımasıyla ilgili çalışmaların yetersizliğiyle birlikte, konuya yakın ve ilgili olan çalışmalardan bazıları şunlardır; Üstün’ ün, Teknolojik Gelişmelerin Kütüphane ve Bilgi Merkezlerine Etkisi (Yasalar Açısından Bir Yaklaşım) adlı çalışmasında kütüphaneleri yaşanan gelişmeler karşısında ayakta kalabilmek için bu gelişmelere ayak uydurması gerektiğini savunmuştur (Üstün,1994, s.228).

  7. ... • Konuyla ilgili Çakmak’ın Belge yönetimi ve “enterprıse2.0 adlı çalışmasında Web 2.0 uygulamaların kamu kurumlarının gerek içsel gerekse dışsal iletişim ve bilgi sistemlerinde aktif olarak kullanmayı, kurumsal içeriğin etkin yönetimi açısından öneminden bahsedilmiş ve özellikle belge yöneticilerinin web 2.0 uygulamalarını dijital bilgi hizmetlerinde kullanılması gerektiğini vurgulamıştır. (Çakmak, 2009, ss.1-15) • Sağsan Web 2.0. Örgütlerde Etkili Bir Şekilde Kullanılabilir mi? adlı makalesinde Web 2.0’ ın örgütler ve kurumlarda kullanılmasının kaçınılmaz olduğu, kurumların web 2.0 araçlarını kullanarak kullanıcı odaklı bir yapının benimsenmesi gerektiğini vurgulamıştır (Sağsan, 2007,s.154).

  8. Uçak ve Çakmak’ın Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Öğrencilerinin Web 2.0 Araçlarını Kullanım Özellikleri adlı makalesinde yer verdiği bir araştırma sonucuna göre, 81 akademik kütüphanenin web sayfası incelenerek bunların %42’inin Web 2.0 uygulamasını kullandığı görülmüştür. Yine aynı çalışmada sosyal medyanın, blogların, RSS gibi uygulamaların kütüphane hizmetlerinde kullanıldığından bahsedilmiştir (Uçak ve Çakmak, 2009, s.46). Konuyla ilgili diğer bir çalışma Karaman, Yıldırım ve Kaban’ ın, internetin eğitimde kullanımı açısından web 2.0 uygulamalarının getirdiği değişim potansiyelini incelediği, Öğrenme 2.0 Yaygınlaşıyor: Web 2.0 Uygulamalarının Eğitimde Kullanımına İlişkin Araştırmalar ve Sonuçları adlı çalışmalarında karşımıza çıkmaktadır.Araştırmada web 2.0 uygulamalarına geniş ölçüde yer verilmiştir.(Karaman, Kaban ve Yıldırım, 2008, ss.35-40).

  9. Yaşar Tonta’nınWeb 2.0’a Genel Bakış ve Kütüphanelerde Uygulanması adlı çalışmada web 2.0’ın uygulamalarından bahsedilmiş ve bu uygulamaların kütüphanelerde uygulanmasına yer verilmiştir.(Tonta, 2010,ss.1-37). Dijital Çağda Kütüphanelerin Yeni Yüzü: Bilgiye Erişim Merkezleri adlı çalışmasında web 2.0 uygulamalarından olan sosyal ağlardan ve kütüphanelerde uygulanmasından bahseden Çanak, sayılarla Türkiye’den örnekler vererek konuyu sosyal ağların kütüphanelerde kullanması açısından ele almıştır ( Çanak, 2009, ss.1-53). Yine Web 2.0, Sosyal Ağlar ve Kütüphane adlı çalışmasında konuyu ele alan Güzeldere, web 1.0 ile web 2.0’ı karşılaştırmış, web 2.o’ın kütüphanelerde uygulanmasıyla kullanıcı etkileşiminden bahsetmiş ve web 2.0’ın sunduğu hizmetlerden olan bloglar, wikiler, sosyal ağlar ve RSS’ in kütüphanelere nasıl yansıdığını anlatmıştır (Güzeldere,2007, ss.1-39).

  10. Varsayımlar: • Kullanıcıları beklentilerini karşılayan dinamik ve etkileşimli web 2.0’ın kütüphanelere yansıması hiç kuşkusuz kaçınılmazdır. Bu bağlamda araştırmanın varsayımları şöyledir; • Kütüphane web sayfalarının tamamına yakın bölümünde Web 2.0 uygulamaları bulunmamaktadır. • Kullanıcıya hizmet vermekle yükümlü kütüphaneler sitelerinde kullanıcı merkezli yapılarını göz ardı etmektedir. • Araştırma kütüphaneleri pek çok konuda üniversite kütüphanelerine göre web 2.0 teknolojilerini daha etkin kullanmaktadır.

  11. Üniversite kütüphaneleri halk kütüphanelerine göre Web 2.0 uygulamalarını daha çok kullanmaktadır. Sosyal ağlar üniversite kütüphanelerinin web sayfalarında sıklıkla kullanılmaktadır. Açık erişim en çok üniversite kütüphanelerinde kullanılmaktadır. RSS özelliği, güncellik açısından araştırma ve üniversite kütüphanelerinin web sitelerinde çoğunlukla kullanılmaktadır.

  12. Kapsam: • Çalışmanın kapsamını web 2.0 teknolojilerinin web hizmetlerine yansıması oluşturmaktadır. Çalışmada üniversite, halk ve araştırma kütüphanelerinin her birinden 20 site belirlenen kriterlere göre incelenmiştir. Ayrıca web 2.0 uygulamalarına da çalışmada yer verilmiştir.

  13. ARAŞTIRMANIN EVRENİ • Araştırmanın evrenini Türkiye’deki halk, üniversite ve araştırma kütüphaneleri oluşturmaktadır. Örneklem belirlenirken Türkiye’nin farklı bölgelerindeki halk, üniversite ve araştırma kütüphaneleri rastgele örnekleme yönteminden basit rastlantısal (tesadüfi) örneklemesine başvurulmuştur.(Aziz, 2008, s.51).

  14. ARAŞTIRMANIN GÖZLEM TEKNİĞİ Araştırma var olan durumu ortaya koyma, eksikliklerini belirleme ve çözüm önerileri sunmaya yönelik olduğundan öncelikle basılı veya elektronik kaynakların taranması ve toplanması tekniği olan dolaylı gözlem (veri toplama) yöntemiyle kaynak taranması yoluna gidilmiştir. Ayrıca araştırmada araştırma konusu birey ve objeleri, araya herhangi bir araç, kanal koymadan doğrudan gözlemleme (Aziz, 2008, s.77) imkânı veren dolaysız gözlem (veri toplama) tekniğinden biri olan yoğun gözlem tekniği kullanılmıştır (Aziz, 2008, s.77).

  15. II.BÖLÜM: WEB 1.0, WEB 2.0 VE KÜTÜPHANELER

  16. Web 1.0 • Web 1.0 diğer bir deyişle statik web kontrolün web sitesinin elinde olduğu, web’ de bulunan bilgileri kullanıcıların erişimine sunan, program ve dosya indirmek için kullanılan, kullanıcının sadece okuyucu olduğu ve bilgi alabildiği teknolojidir (Çakmak, 2009, s.5). • Kullanıcı odaklı yapıdan uzak olan bu sistemde kullanıcıya yönelik hizmetlere yer verilmemektedir.

  17. Web 2.0 • Web 2.0, daha çok kullanıcı beklentilerini göz önüne almakta ve kullanıcılar için çeşitli iletişim ortamları oluşturmaktadır. • Web 2.0 uygulamaları kullanım açısından kolaylık sağladığı gibi bilgiye gereksinim duyan kullanıcılar tarafından da ilgi görmektedir (Uçak ve Çakmak, 2009, s.44). Kütüphaneler bu ilgiyi göz önüne alarak web 2.0 teknolojilerini hizmetlerine yansıtmaya başlamıştır. Bu web 2.0 teknolojileri, daha çok kullanıcı merkezli bir anlayışı benimseyen kütüphane web hizmetlerinde uygulanmaktadır.

  18. Web 1.0 ve Web 2.0’ın Karşılaştırılması • Web 2.0 kavramının yaratıcısı O’Reilly’nin görüşleri temel alınarak, Web 1.0 ile Web 2.0’ın kıyaslanması (Oreilly.com, 2005)Tablo 1’de sentezlenerek verilmiştir:

  19. Tablo 1:Web 1.0 ve Web 2.0’ın Karşılaştırılması

  20. Tabloya genel olarak bakıldığında maddeler şu şekilde açıklanabilir: • Kullanıcılar web sayfalarındaki yayınları sadece okumaktadır. Web 2.0’ da ise kullanıcılar yayınları sadece okumakla kalmayıp katkıda da bulunabilmektedirler. • Web 1.0’ da statik olarak ilerleyen bir teknolojiyken; web 2.0 sürekli güncellenebilen, içeriği değişen dinamik bir teknolojidir. • Web 1.0’ da site, sadece site yöneticisi tarafından yönetilmekte ve değiştirilmekte; web 2.0’ da ise site herkes tarafından yönetilmekte ve değiştirilmektedir. • Web 1.0 ‘da site, yöneticisinin kendi düşüncesiyle oluşturulmuştur; web 2.0 da sitelere, site yöneticileri yanı sıra kullanıcılar da düşünceleriyle katkıda bulunabilmektedir.

  21. 5. Web 1.0 ‘da sadece yönetici tarafından oluşturulan site yapısı ön plandayken; web 2.0’da ise kullanıcılar da site yöneticisi konumundadır. 6. Web 1.0 da basılı sözlük aynı şekilde web sitesine aktarılmakta;web 2.0’ da kullanıcı, web siteyi güncellediği gibi bilgi ekleyip çıkarabilmektedir. 7. Web 1.0’ da kullanıcıya tek bir ara yüzden hizmet sunulmaktadır. Örneğin kütüphane sayfasından katalog taraması yapıldığında ayrı bir sayfaya yönlendirmesi gibi. Web 2.0’da ise kullanıcıya tek bir ara yüzden birden fazla hizmet sunulmaktadır. Örneğin kütüphane sayfasından katalog tarama, veri tabanları gibi hizmetlerin aynı sayfa üzerinde ayrı ayrı butonlarda bulunması veya o sayfada işlem yapılabilmesi gibi.

  22. WEB 2.0’ın KÜTÜPHANELERE YANSIMASI • Kütüphaneler günümüzde sadece fiziksel mekânlar değil, kullanıcıların çalışma ortamlarına ve sosyal ağlara gömülmüş, sentezlenmiş, uzmanlaşmış ve mobil bilgi hizmetleri sunan sanal ortamlara dönüşmektedir ( Tonta, 2009, s.744).Web 2.0 uygulamalarının ortaya çıkması ile kütüphaneler bu teknolojiyi bilgi hizmetlerinde kullanmaya başlamışlardır. Böylece kullanıcılar, web 2.0 teknolojilerini kullanarak kendi bilgilerini yönetmeye, başka bilgilerle zenginleştirip bütünleştirmeye ve bu bilgileri başkalarıyla paylaşma imkanına sahip olmuşlardır.

  23. DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ Değerlendirme ölçütleri Mestçi’nin “Web 2.0 Teknolojisi & İnteraktif Pazarlama ve Reklam Modelleri” (Mestçi, 2009, ss. 589-596),Sağsan’ın “Web 2.0. Örgütlerde Etkili Bir Şekilde Kullanılabilir mi?” (Sağsan, 2007, s.145) ve Çömlekçi’ nin “Web 2.0’ ın Kütüphanelerde Uygulanması” (Çömlekçi, 2010, ss.1-28) adlı kaynaklardan sentezlenmiş ve çalışmanın bulgular ve değerlendirmeler bölümü için yararlanılmıştır.Söz konusu ölçütler şunlardır:

  24. Sosyal Ağlar/ Medyalar Web tabanlı sosyal ağlar, katılımcıların ilişkiler kurabildiği ve diğer kullanıcılarla Web üzerinde kaynakları paylaşabildiği çevrimiçi topluluklardır (Akar, 2010, s.110).Bu sitelerde üyeler kendi kişisel profillerini oluşturarak başkalarına sunmaktadırlar. Kişilerin sosyal gruplar kurarak her türlü yazılı ve görsel paylaşım yapabileceği ücretsiz uygulamalardır.

  25. Facebook • Facebook sitesindeki açıklamaya göre: “Facebook; insanları arkadaşlarına, çalışan, eğitim gören ve yaşadıkları ortamda yer alan diğerlerine bağlayan sosyal bir araçtır”.Facebook bugün, sosyal paylaşım sitesi devi olarak, 67 milyon aktif kullanıcıya ulaşmış durumdadır.(Facebook.com, 2011).

  26. GRUP AMAÇLI

  27. PAYLAŞIM AMAÇLI

  28. Twitter Twitter kullanıcıların her an her yerden durumlarıyla ilgili anlık mesajlarını diğer kullanıcılarla paylaşabildiği bir web uygulamasıdır. Twitter’ın kullanıcılarına sunduğu anlık mesajlaşma imkânından yararlanan kütüphaneler, web hizmetlerini kullanıcıya aktarırken bu uygulamadan yararlanmaktadırlar.

  29. Bloglar Blog; teknik bilgi gerektirmeden, kendi istedikleri düzende metinlerini yazan insanların tek sayfa üstünde oluşturdukları, günlüğe benzeyen ve sıklıkla güncellenen, ters kronolojik (güncelden eskiye doğru giden) yazılar içeren web siteleridir (Bulgan ve Gürdal, 2006, s.46).

  30. Delicious Çevrimiçi sık kullanılanlar kaydetme uygulamasıdır. Bütün internet tarayıcılarda bulunan sık kullanılanlar bölümünü web ortamına taşımıştır. Böylelikle kullanıcı favori sitelerine sadece kişisel bilgisayarından değil dünyanın herhangi bir yerindeki bilgisayardan da erişebilmektedir. Delicious sık kullanılan siteleri kategoriler (tags – etiket) ekleyerek arşivleyebilen, açıklamalar yazılabilen ve paylaşabilme imkanı sunan bir web 2.0 ortamıdır (Mestçi, 2009, s.591).

  31. Myspace Kullanıcıların web’i kişiselleştirmesinde önemli bir fikir olan sosyal medya hizmetlerinden (Mestçi, 2009, s. 590) biri olan myspace, kullanıcıların herhangi bir konu hakkında fikirlerini aktarmasına, video, resim paylaşmasına imkan vermektedir.

  32. Anında Mesajlaşma Bir bilgisayar programı aracılığıyla kütüphane web sayfalarına yüklenen ve o kütüphane hakkında bilgi almak için kütüphaneciyle çevrimiçi iletişim imkanı veren bir web 2.0 hizmetidir

  33. RSS Özelliği RSS programlarına tanıtılan adresler sayesinde, RSS destekli bir siteye yeni eklenmiş bir içerik, güncel bir haber kullanıcıya doğrudan iletilir (Genç, 2010, s.3).Kütüphanenin güncel hizmetlerinin kullanıcıya anında duyurulmasında kullanılmaktadır.

  34. Kullanıcı Katkıları Web 2.0’ın en önemli özelliği olan kullanıcı odaklı yapısından yola çıkılarak, kullanıcının bulunduğu web sitesine ne gibi katkıları olduğu, kullanıcı varlığının ne kadar etkili olduğu, kullanıcı istek ve önerilerine ne denli yer verildiği konularının içine almaktadır.

  35. Öneri ve İstekler Kullanıcıların web hizmetlerinde kendilerine yönelik mevcut uygulamaların dışında görmek istedikleri diğer web hizmetlerini öneriler ve istekler başlığı altında site yöneticilerine iletmesidir

  36. Anket Uygulaması Genel anlamda durum saptama veya görüş almaya yönelik bir uygulama olan anket tekniği, kütüphane web sayfalarında kullanıcının hizmetlerden ne derece memnun kaldığının saptanması için web sayfalarında bulunan bir web 2.0 uygulamasıdır.

  37. Kullanıcı Özelleştirmeleri Kullanıcının kendi özelliklerine göre görmek istediği şekilde, mevcut yapıyı değiştirebilme imkânına sahip olduğu bir uygulamadır.. Yapılan incelemeler sonucu kütüphane web sayfalarında sunulan kullanıcı özelleştirmeleri renk seçimi, ekran boyutu ve dil seçeneği olarak belirlenmiştir.

  38. Renk Seçimi Kullanıcının kütüphane web sayfasını isteği doğrultusunda bir renkle değiştirebilme özelliğidir. • Ekran Boyutu Kullanıcıya web sayfasında sunulan büyüteç işareti ile yazı boyutunun, kullanıcının ön gördüğü büyüklüğe veya küçüklüğe göre ayarlanmasıdır. • Dil Seçeneği Web hizmeti sunulan kitlenin konuştuğu dile göre sayfa içeriğinin çevrilmesidir. Bu bölümde kullanıcıya farklı dil seçenekleri sunularak istediği dili seçme imkânı verilmektedir

  39. Etiket Bulutları Etiket bulutu (tagcloud) yazı içerisindeki kelimelerin tekrarlanma sıklıklarına bağlı olarak boyutlandırılması ile oluşan anahtar kelime bütünleridir.Harfler ne kadar büyükse, söz konusu kelime o kadar çok yazıda etiket olarak seçilmiş demektir ( Berkersonmez.com 2010).

  40. Açık Arşiv Tonta’ya göre açık erişim; yazarın tüm kullanıcılara eserine ücretsiz erişim, kopyalama, kullanma, dağıtma, iletme, eseri kamuya gösterme ve kişisel kullanım için az sayıda basılı kopya yapmasına izin vermesidir (Tonta, 2005, s.11). Dijital ortamda bu kaynakların bir arada toplandıkları, saklandıklar, korundukları ve dağıtıldıkları (Odabaş, 2008, s.5) yerlere de açık arşiv denmektedir.

More Related