2013-2018 Vijf keer ambitieus besturen

1. 2013-2018Vijf keer ambitieus besturen Mark Suykens, Hasselt, 21 februari 2013

2. Nieuwe besturen en bestuurders • 40 procent gemeenteraadsleden nieuw • 60 procent van de OCMW-raadsleden nieuw • 1 op 2 schepenen maakt voor het eerste deel uit van het college • 4 op 10 OCMW-voorzitters nieuw • 2 op 3 burgemeesters niet langer voorzitter van de gemeenteraad (vorige periode net anders) Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst

3. Nieuwe besturen en bestuurders • Het lokale bestuur als eerste overheid (het belang van de gemeente in de samenleving) • Sterke bestuurders politici nodig voor inhoudelijke en bestuurlijke vernieuwingen • Sterke bestuurders (lokaal besturen is een vak) • Engagement en visie • Inzetten op effectief en goed besturen • Competenties en vaardigheden (luisteren bv.) • Actuele dossiers kennen Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst

4. Maatschappelijke veranderingen én kansen • Toenemende bevolking • Toenemende individualisering • Toenemende kansen tot digitalisering • Toenemende dualisering • Toenemende zorg voor energie en klimaatverandering • Toenemende financiële zorgen

5. Demografie: trends maar niet overal hetzelfde GEEN KRIMP: forse bevolkingsgroei met • Vergrijzing • Een zegen: langer leven • Een zorg: zorgvoorzieningen • Vergroening • Kinderopvang • Jeugdbeleid • Capaciteitsprobleem in het onderwijs • Verkleuring • Integratiebeleid • Verdunning • Steeds meer alleenstaanden • Aangepast huisvestingsbeleid/vrijetijdsbeleid • Vereenzaming

6. Toenemende financiële zorgen • Ondanks politiehervorming, liberalisering energie, val Gemeentelijke Holding, … zijn lokale financiën nu nog redelijk gezond door: • Verplicht begrotingsevenwicht (sinds 1988!) • Lage rente • Verkoop participaties (Electrabel, Distrigas, Telenet, …) • Belastingverhogingen (ook: vergoeding waterzuivering) • Schuldovername lokaal pact (100 euro/inw. in 2008) • Stijging Gemeentefonds met 3,5% per jaar (hervorming 2002 was goede zaak voor centrumsteden en plattelandsgemeenten)

7. Toenemende financiële zorgen • Uitgavenzijde • Pensioenen & personeel • Werkingskosten • OCMW-uitgaven • Politie & brandweer • Bankleningen • Waterzuivering • Ontvangstenzijde • Besparingen federaal/Vlaams • Wegvallen inkomsten • Workshop financiële uitdagingen (15 uur)

8. Vijf keer ambitieus besturen • Strategische meerjarenplanning en duurzaamheidsperspectief • Integraal is het nieuwe normaal! • Actor én regisseur • Besturen is samenwerken • Zorgzaam financieel beleid Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst

9. Vijf keer ambitieus besturen 1. Strategische meerjarenplanning en duurzaamheidsperspectief • BBC verplicht om vooruit te kijken, doelstellingen op langere termijn vast te leggen • BBC verplicht om beleid en financiën aan elkaar te koppelen • Gebruik BBC als beleidsondersteuning • Maak van meerjarenplan geen star geheel, maar kijk geregeld of doelstellingen nog wel juist zijn (cf. snel evoluerende samenleving)

10. Vijf keer ambitieus besturen 2. Integraal is het nieuwe normaal! Specialisatie en samenhang • Integrale beleidsplanning • Verdeling schepenbevoegdheden: anders bekijken • Collegiaal bestuur (geen schepensolisme) • Minder schepenen: het maximum niet invullen • Inspirerende generalist en verbindend leider als burgemeester

11. Vijf keer ambitieus besturen 3. Actor én regisseur • Actorrol blijft belangrijk (witte vlekken opvullen, kennis behouden, waarborgen voor toegankelijkheid, sturing op prijszetting en kwaliteit, …) • Steeds meer regierol - kinderopvang - wonen en huisvesting - lokale diensteneconomie - welzijn - breed vrijetijdsbeleid

12. Vijf keer ambitieus besturen Actor én regisseur • Beleid voeren ≠ beleid uitvoeren • Regisseren met doorzettingsmacht Doorzettingsmacht • Grote doorzettingsmacht • Regiemodel • Lokaal bestuur = regisseur • Geringe doorzettingsmacht • Netwerkmodel • Gebaseerd op vrijwilligheid • Lokaal bestuur = netwerkcoördinator

13. Vijf keer ambitieus besturenNetwerken en regisseur

14. Ambitieus besturen

15. Vijf keer ambitieus besturen 4. Besturen is samenwerken Problemen en uitdagingen voor lokale besturen worden steeds complexer: • Bij elke beslissing moet men rekening houden met neveneffecten op andere domeinen • Diverse problemen overstijgen de grenzen van de gemeente • Vaak zijn meerdere actoren bevoegd en/of competent • Gemeenten/OCMW’s moeten zich versterken in strategische samenwerking met andere gemeenten/OCMW’s • Is absoluut nodig om de bestuurskracht van gemeenten/OCMW’s te versterken

16. Vijf keer ambitieus besturen Intergemeentelijke samenwerking Drie invalshoeken • Onderlinge samenwerking om taken als lokale overheid beter te kunnen uitvoeren • Samenwerking tussen lokale besturen voor gemeentegrensoverschrijdende problematieken/initiatieven • Ontwikkeling van de streek

17. Vijf keer ambitieus besturen Kleine schaal samenwerken Intergemeentelijke samenwerking op kleine schaal (bv. gewone contracten) • Overzichtelijk • Beheersbaar • Niet-vrijblijvende vrijwilligheid • Eigenaarschap bij de gemeente • Een zaak van politici (schepenen en gemeenteraad) én ambtenaren • Intensieve communicatie en terugkoppeling

18. Vijf keer ambitieus besturen 5. Zorgzaam financieel beleid Saneren wordt het leidmotief. Maar ook rechtvaardige fiscaliteit • Kritische doorlichting nodig: • Van eigen activiteiten • Van manier van werken (zelf doen, uitbesteden, samenwerken) • Keuzes maken zal moeten • Nieuwe dingen doen zal wellicht afstoten van bestaande zaken inhouden • Maar hopelijk: geen kerntakendebat met alleen financiële argumenten • Maak van lokale belastingen geen fetisj! • Wat krijg je in de plaats als burger?

19. Politieke academie: vorming voor mandatarissen - programma • Straks aan de slag: basisvorming voor raadsleden (loopt) • Eerste honderd dagen (loopt) • Politiek leiderschap. Hoe wordt uw optreden krachtiger en effectiever? Voor burgemeester, schepen of OCMW-voorzitter (voorjaar) • Inspiratie voor raadsleden. Een avond met praktijkworkshops (voorjaar) • Helder en overtuigend communiceren (voorjaar) • De burgemeester als regisseur van het veiligheidsbeleid (voorjaar) • Crisiscommunicatie (burgemeesters, voorjaar) • Masterclasses (per beleidsthema, najaar) • Meer info: www.vvsg.be Pas aan bij: Invoegen / Koptekst en Voettekst