İSHALLİ HASTALIKLARIN KONTROLÜ PROGRAMI

1. İSHALLİ HASTALIKLARIN KONTROLÜPROGRAMI Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü

2. GÖRÜLME SIKLIĞI, MORBİDİTE VE MORTALİTE • Her yıl 5 yaş altı çocuklarda 1.3 milyar ishal epizotu görülmektedir. • Bu çocukların 3 milyonu ölmektedir. • Görülme sıklığı 5 yaş altı çocuklarda 6-11 ay arasında pik yapmaktadır • İshal global olarak 5 yaş altı çocuk ölümlerinin % 15-30’undan sorumludur.

3. İSHAL GÖRÜLME SIKLIĞINDAAZALMA OLMAMAKTA • İshal yoksul, yetersiz beslenmiş, kalabalık yerlerde ve olumsuz şartlarda yaşayan çocukları etkileyen bir hastalıktır. • Dünya genelinde bu şartlarda belirgin bir değişme olmadığından hastalık görülme sıklığı değişmemektedir. Bu nedenle, 1980 yılında 126 ülkede İshalli Hastalıklar Kontrol Programı başlatılmıştır.

4. İSHALLİ HASTALIKLARIN KONTROLÜPROGRAMI (1986 yılında başlatılmıştır) • HEDEFLER: • 2005 Yılına Kadar 5 Yaş Altı Çocuklarda İshale Bağlı Ölümleri % 50 Oranında Azaltmak, • 2005 Yılına Kadar 5 Yaş Altı Çocuklarda İshal Olgularını % 25 Oranında Azaltmak • 2005 Yılına Kadar Ağızdan Sıvı Tedavisini % 80 Oranına Yükseltmektir.

5. TEMEL POLİTİKA • Ağızdan Sıvı Tedavisi • Personel Eğitimi • Halk Eğitimi

6. İSHALLİ HASTALIKLARIN KONTROLÜ • Program 81 ilde uygulanmaktadır. • Programın başından beri ORS sağlık kuruluşlarından ücretsiz temin edilmekte, eczanelerde ise düşük ücretle satılmaktadır. • Standart vaka yönetimi uygulanmaktadır. • Model “ishal tedavi ve eğitim merkezi” Ankara Sami Ulus Çocuk Hastanesinde oluşturulmuştur.

7. WHO modülleri çerçevesinde yönetim ve denetim becerileri geliştirme eğitimleri yapılmaktadır. • Halk, doktor, ebe-hemşire, eczacılara yönelik yazılı ve görsel eğitim materyalleri geliştirilmiştir. • Her yıl Temmuz ayının ilk haftası AST ile ilgili çeşitli etkinlikler yapılarak konu gündemde tutulmaya çalışılmaktadır.

8. İSHALLİ HASTALIKLARIN KONTROLÜAST HAFTASI • Bakanlık, Çeşitli Sektör Katılımcıları, Üniversiteler, Basının Katılımı İle Hafta Açılışı Bir Panel İle Yapılmaktadır. • Hafta Boyunca TV, Radyo, Yazılı Basın Aracılığı İle Kamuoyunun Konuya Duyarlılığı Artırılmaya Çalışılmaktadır. • Tüm İllerde Sağlık Personelinin Bilgilerinin Tazelenmesi Halk Eğitimine Ağırlık Verilmesi İçin Toplantılar Düzenlenmektedir.

9. PTT İle İşbirliği Yapılarak Hafta Boyunca Pulların Üzerinde Konu İle İlgili Mesajlar Verilmektedir. • Toplu Taşım Araçlarında Posterler Sergilenmektedir. • DDY İşbirliği İle Gar ve Trenlerde Poster Asılması ve El Broşürü Dağıtılması Sağlanmaktadır.

10. ÇOCUK ÖLÜM NEDENLERİNDE İSHAL ÖLÜMLERİNİN YILLAR İÇİNDEKİ DEĞİŞİMİ % DİE

11. YILLARA GÖRE İSHAL GÖRÜLME SIKLIĞI (%) 1988-93-98 TNSA 1995 DİE 1986 SB

12. Beş yaş altı çocuklarda ishal görülme sıklığı ( 1998 TNSA)

13. Beş yaş altı çocuklarda ishal görülme sıklığı ( 1998 TNSA)

14. İSHAL GÖRÜLME SIKLIĞI VE AST 1988-93-98 TNSA 1995 DİE

15. BÖLGELERE GÖRE AĞIZDAN SIVI TEDAVİSİ 1998 TNSA

16. İSHAL VE AST’NİN ANNENİN EĞİTİM DÜZEYİNE GÖRE DAĞILIMI

17. İSHALDE ANNE SÜTÜ UYGULAMALARI

18. İSHALDE BESLENME UYGULAMALARI TNSA 1998

19. İSHALDE TEDAVİ UYGULAMALARI(SAĞLIK KURULUŞUNA GÖTÜRÜLEN) 1998 TNSA

20. YILLARA GÖRE BİLDİRİLEN İSHAL OLGULARI FORM 18

21. BİLDİRİLEN İSHAL VAKALARININ AYLARA GÖRE DAĞILIMI 2002 TSİM

22. İSHAL VAKALARININ YAŞ GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI 1987 yılı 2002 YILI SAĞLIK BAKANLIĞI FORM 018 VERİLERİ

23. İSHAL ÖLÜMLERİNİN YAŞ GRUPLARINA GÖRE DAĞILIMI 1992 yılı 2002 YILI SAĞLIK BAKANLIĞI FORM 018 VERİLERİ

24. İSHALDEN ÖNCE:  Temizlik Ve Hijyen Eğitimi  Temiz İçme Suyu Temini  Anne Sütünün Yaygınlaştırılması Yeterli Ve Dengeli Beslenme  Büyümenin Ve Gelişmenin İzlenmesi  Bağışıklama Oranının Yükseltilmesi İSHAL OLUNCA:  Ağızdan Sıvı Tedavisi  Laboratuar İncelemesi  Gerekiyorsa Uygun Antibiyotik Veya Antiparaziter İlaç  Antidiareik Kullanılmaması  Dehidratasyon Yönünden Takip  Gerekiyorsa IV. Tedavi  Temizlik Ve Hijyen Eğitimi İSHAL MORBİDİTE VE MORTALİTESİNİ AZALTMAK İÇİN

25. ‘’BENİM İŞİM DEĞİL Kİ’’ ÖYKÜMÜZ HERKES,BİRİSİ, HERHANGİ BİRİ VE HİÇ KİMSE ADLI DÖRT KİŞİ HAKKINDA...

26. ‘’BENİM İŞİM DEĞİL Kİ’’ YAPILMASI GEREKEN ÖNEMLİ BİR İŞ VARDI VE HERKES,BİRİSİNİNBU İŞİ YAPACAĞINDAN EMİNDİ. GERÇİ İŞİ HERHANGİ BİRİ YAPABİLİRDİ AMA HİÇ KİMSE YAPMADI. BİRİSİ BUNA ÇOK KIZDI, ÇÜNKÜ İŞ HERKESİN İŞİYDİ. HERKESHERHANGİ BİRİNİN BU İŞİ YAPABİLECEĞİNİ DÜŞÜNÜYORDU AMA HİÇ KİMSE, HERKESİN YAPMAYACAĞININ FARKINDA DEĞİLDİ. SONUNDA HERHANGİ BİRİNİN YAPABİLECEĞİ BİR İŞİ HİÇ KİMSE YAPMADIĞI İÇİNHERKES,BİRİSİNİ SUÇLADI.