بسم الله الرحمن الرحيم

1. بسم الله الرحمن الرحيم

2. عنوان مراكز مهارتهاي باليني Clinical Skill Labدر دانشگاهها و دانشكده هاي علوم پزشكي كشور در سال 1383 • دکتر رضا لباف قاسمی-رييس مرکز مطالــعات و توسعــــــه آموزش پزشکی وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی • فرنگيس شوقی شفق آريا-کارشناس مرکز مطالعات و توسعــه آموزش پزشکی وزارت بهداشت،درمان و آموزش پزشکی • تهران-شهرک قدس بلوار ايوانک فلامک جنوبی خيابان سيمای ايران ساختمان شماره 5 نصرطبقه هفتم )اراِِيه شده در هفتمين همايش کشوری آموزش پزشکی تبريز-1384)

3. مقدمه مراكز مهارتهاي باليني محيط هاي باليني شبيــه سازي شده ايهستند كه تا حد امكان مشابه محيط هاي باليني واقعي مانند درمانگاه ، بخش و … مي باشند. مراكز مهــــــــارتها فرصتي را فراهم مي آورند تا دانشجويان پزشكي با استفاده از انواعوسايل كمك آموزشي، مدلها و مانكن ها بتوانند مهارتهايباليني وارتبـاطي را در محيطي آرام كنترل شده تجربه كنند. مراكز مهارتها با دارا بودن امكانات وسيع مي توانند براي آموزش مهارتها، خودآموزي، امتحانات OSCE و تمـــرينات شبيه سازي بخش بكار روند.

4. امروزه در اكثر دانشگاههاي جهان دانشجويان علوم پزشكي از مراكز مهارتها براي يادگيري و تمرين معاينات، مهارتهاي ارتباطي ، باليني و امتحانات OSCE استفاده مي نمايند. در واقع اين مراكز بعنوان پلي بين كلاسهاي تئوري و عرصه بالــــيني عمل مي كنند و آمادگي لازم را در دانشجـــويان قبل از رويارويي با بيمار واقعي فراهم مي نمايند. سابقه تاسيس مراكز مهارتها در دانشگاههاي جهان به حدود 25 سال قبل برمي گردد. سابقه وجود چنين مراكزي در ايران تنها بصورت اتاقهاي پراتيك در دانشكــــدههاي پرستاري بود. از سال 1378 معاونت آموزشي و امور دانشــــجويي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي طي يك برنامه ريزي ملي به تشــــويق و حمايت دانشگاههاي علوم پزشكي جهت تاسيس چنين مراكزي پرداخت.

5. در فاز اول، ايجاد اين مراكز در دانشگاههاي علوم پزشكي ايران، تهران و شهيدبهشتي مورد توجه قرارگرفت و سپس بتدريج با حمايت معاونت آموزشي و امور دانشــجويي در ساير دانشگاهها نيز راه اندازي گرديد، بطوري كه در حال حاضر در تمامي دانشگاههاي علوم پزشكي كشور ، مــراكز مهارتها تاسيس گرديده و يا در حال تاسيس مي باشد. نظر به اهميت وجود اين مراكز در دانشــگاهها ، تقويت آنها در همايش خرداد 84 معاونين آموزشــي دانشگاهها مورد تاكيد قرارگرفت. لذا انجام يك بررســـي در مورد وضعيت كلي اين مراكز ضروري به نظـــــر مي رسيد. از اينرو هدف اين مقاله آگاهي از وضــــــعيت كليمراكز مهارتهاي باليني در دانشگاههاي علوم پزشكي كشور بود.

6. مواد و روشها: اين بررسي ازنوع توصيفي،پيمايشي،مقطعي است كه وضعيت موجودمراكزمهارتهاي باليني را نشان مي دهد.دراين بررســي ازپرسشنامه براي گردآوري داده ها استفاده شده است. • نتايج : يافته ها نشان داد كه 85% از دانشگاهها و دانشكـــده هاي علوم پزشكي داراي مراكز مهارتهاي باليني و 15% باقيمانده در حال راه اندازي اين مراكز هستند. دانشگاه علوم پزشكي تـــــهران اولين دانشگاهي است كه مركز مهــارتها را بعد از اجراي طرح ملي راه اندازي مـراكز مهارتها در دانشگاههاي علوم پزشكي، در دانشكده پزشكي در سال 79 تاسيس كرده است و تنها دانشـــگاهي است كه چارت تشكيلاتي مصوب دارد.

7. دانشگاه كرمان با 11 نفر عضو تمام وقت بالاترين پرسنل را بــطور ثابت و دانشگاه تبريز با 28 نفر عضو نيمه وقت بالاترين پرسـنل را بطور موقت دارا ميباشد. در 60% مراكز به دانشجويان پزشكـي،‌ پرستاري و مامايي و بهداشت مهارتهاي عملي آموزش داده شده و در 40% مراكز ، پزشكان عمومي و رزيدنت ها نيز تحـــت پوشش قرارگرفته اند. 33% از مراكز مستقيما” تحت نظر دانشـكده هاي پزشكي و 30% تحت نظر معاونت آموزشي، 33 % تحت نظر مراكز مطالعات و توسعه آموزش پزشكي و 4% تحت نظر دانشــــــكده پرستاري فعاليت ميكنند. از بين 17 دانشگاهي كه مبلغ بــودجه تجهيز مركز را اعلام كرده بودند، دانشـگاه زاهدان با مبلغ 250 ميليون تومان بالاترين رقم و ياسوج با مبلغ 8 ميلــــيون تومان كمترين رقم را براي تجهيز مركز اختصاص داده بود.

8. جدول وضعيت مراكز مهارت‌هاي باليني دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور

9. جدول وضعيت مراكز مهارت‌هاي باليني دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور

10. جدول وضعيت مراكز مهارت‌هاي باليني دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور

11. جدول وضعيت مراكز مهارت‌هاي باليني دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور

12. جدول وضعيت مراكز مهارت‌هاي باليني دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور

13. جدول وضعيت مراكز مهارت‌هاي باليني دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور

14. جدول وضعيت مراكز مهارت‌هاي باليني دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور

15. جدول وضعيت مراكز مهارت‌هاي باليني دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور

16. نتيجه گيري مطالعات انجام شده در بسياري از دانشگاههاي جهان و همچنين نظرخواهي هايي كه در مراكز مهارتهاي باليني دانشگاههاي علوم پزشكي كشور در پايان دوره هاي آمـــوزشي از دانشجويان بعمل آمده حاكي از ضروري بودن وجود مراكز مهارتها در دانشگاهــهاي علوم پزشكي مي باشد. در واقع دانشجويان مهارتهاي ضروري حرفه خود را در مراكز مهـــارتها قبل از رويارويي با بيمار واقعي و بدون آسيب رساندن به بيـــمار در محيطي آرام ،‌بدون استرس و لذت بخش تمرين مي كنند. نظر به اهميت وجود اين مراكز در دانشگاهها، تقويت آنها در همايش خردادماه 84 معاونت آموزشي دانشگاههاي علوم پزشكي كشور مورد تائيد قرار گرفت.

17. منابع 1-گزارشات دانشگاهها و دانشكده هاي علوم پزشكي كشور ، 1383. 2-خورگامي، ژامك و همكاران“ راهنماي تاسيس و توسعه مراكز مهارتهاي باليني“ معاونت آموزشي و امور دانشجويي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي 3-معاونت آموزشي و امور دانشجويي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، طرح راه اندازي مركز آموزش مهارتها در دانشكده هاي پزشكي ، 1378 4.www.edc.mui.ac.ir/ijme/13/markaz.htm 5.www.fhs.mcmaster.ca/lro/clinskill lab.htm. 6.www.alzahra. mui.ac.ir/farsi/edaction/cslc 7.www.dandee.ac.uk/clinskills/centre.Php 8.www.cardiff.ac.uk/schools and divisions/ divisions/insrv/med