Zanieczyszczenia fizyczne

1. Zanieczyszczenia fizyczne Pierwiastki promieniotwórcze - radionuklidy

2. Pierwiastki promieniotwórcze (radionuklidy) • Radiologiczne skażenia żywności wiążą się z rozwojem energetyki nuklearnej, rozwojem zbrojeń oraz z wykorzystywaniem energii jonizacyjnej do utrwalania żywności

3. Przebieg skażenia • Opad promieniotwórczy osiada na powierzchni ziemi i roślinach • Część materiału promieniotwórczego zostaje spłukana przez deszcze i wnika w głąb podłoża a następnie przez korzenie do roślin • Zwierzęta spożywają skażone rośliny i skażoną paszę • Ludzie spożywają skażone produkty roślinne lub zwierzęce

4. Pierwiastki promieniotwórcze (radionuklidy) • Spośród radioaktywnych izotopów do żywności najczęściej przenikają: • 90Sr (okres półtrwania 28 lat) • 89Sr (okres półtrwania 51 dni) • 137Cs (okres półtrwania 30 lat) • 131J (okres półtrwania 8 dni) • 140Ba (okres półtrwania 13 dni)

5. Pierwiastki promieniotwórcze (radionuklidy) • Izotopy te stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka z powodu łatwej przyswajalności i zdolności odkładania się w organizmie • Znajdujące się w organizmie radionuklidy powodują skutki biologiczne zależne od dawki i czasu działania oraz od masy ciała

6. Działanie toksyczne radionuklidów • Rad 266 – odkłada się w kościach, powoduje nowotwory kości • Stront 90 - odkłada się w kościach, powoduje nowotwory kości i białaczkę szpikową • Jod 131 – kumuluje się w tarczycy, powoduje jej przerost i nowotwory • Cez 137 – gromadzi się we wszystkich tkankach i przyczynia się do rozwoju nowotworów

7. Działanie toksyczne radionuklidów • Cer 144 - kumuluje się w wątrobie i kościach, powoduje ich nowotwory oraz zanik szpiku • Uran 238 – działa nefrotoksycznie, wywołuje nowotwory płuc • Pluton 239 - kumuluje się w wątrobie i kościach, powoduje nowotwory płuc

8. Działanie toksyczne radionuklidów • Na promieniowanie szczególnie wrażliwe są dzieci a najbardziej rozwijające się zarodki w okresie życia płodowego • Nawet niewielkie dawki mogą być przyczyną upośledzenia umysłowego, zahamowania rozwoju, kalectwa i nowotworów

9. Dopuszczalny poziom substancji promieniotwórczych w skażonej żywności i wodzie do picia [Bq/kg] Sr 90 • Artykuły spożywcze dla niemowląt – 75 • Mleko i artykuły mleczne – 125 • Woda pitna i inne płyny – 125 • Inne artykuły spożywcze - 750

10. Dopuszczalny poziom substancji promieniotwórczych w skażonej żywności i wodzie do picia [Bq/kg] J 131 • Artykuły spożywcze dla niemowląt – 150 • Mleko i artykuły mleczne – 500 • Woda pitna i inne płyny – 500 • Inne artykuły spożywcze - 2000

11. Dopuszczalny poziom substancji promieniotwórczych w skażonej żywności i wodzie do picia [Bq/kg] Cs 134, Cs 137 • Artykuły spożywcze dla niemowląt - 400 • Mleko i artykuły mleczne - 1000 • Woda pitna i inne płyny - 1000 • Inne artykuły spożywcze - 1250 • Grzybyświeże, suszone, przetworzone - 600

12. Sterylizacja za pomocą napromieniowania • Liczne kraje, zwłaszcza położone w tropiku, dopuściły napromienianie żywności • W Polsce dopuszczono napromienianie cebuli i czosnku aby zahamować kiełkowanie oraz przypraw aby nie dopuścić do rozwoju bakterii, grzybów i pleśni • Dla przedłużenia trwałości ziemniaków i pieczarek wydano zezwolenie czasowe