1 / 27

Łowiectwo polskie w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej

Łowiectwo polskie w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej. Prof. Ryszard Dzięciołowski. Współczesne łowiectwo w Europie.

harsha
Download Presentation

Łowiectwo polskie w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Łowiectwo polskie w warunkach członkostwa w Unii Europejskiej Prof. Ryszard Dzięciołowski

  2. Współczesne łowiectwo w Europie • Współczesne łowiectwo opiera się na wykładni przedstawionej w Europejskiej Karcie na temat Łowiectwa i Bioróżnorodności (European Charter on Hunting and Biodiversity) ogłoszonej przez Radę Europy w Strasburgu w dniach 26-29 listopada 2007 r.; • Karta ta, zgodnie z założeniami Konwencji o Ochronie Europejskiej Fauny i Jej Naturalnego Środowiska (Berno, 1979), jest skierowana do europejskich myśliwych uprawiających myślistwo konsumpcyjne i rekreacyjne i stosujących zasady trwałego użytkowania i gospodarowania łownymi gatunkami ptaków i ssaków. 1

  3. Zmiany w środowisku dzikich zwierząt i ich następstwa • Rozczłonkowanie krajobrazu spowodowane rozrostem aglomeracji miejskich oraz łączących je szlaków i węzłów komunikacyjnych uniemożliwia przemieszczanie się zwierząt i powoduje izolację poszczególnych populacji; • Intensyfikacja gospodarki rolnej stwarza pustynię ekologiczną, w której zwierzyna nie może bytować (pozostawianie nietraktowanych pestycydami obrzeży upraw, ugorowanie 10% powierzchni gospodarstw to jedynie półśrodki przedłużające agonię mieszkańców łowisk polnych); • Jedynie w leśnictwie można się dopatrzyć korzystnych dla zwierzyny zmian środowiskowych. Gospodarstwo zrębowe stwarza korzystne środowisko dla zwierząt związanych z wczesnymi stadiami sukcesji roślinności leśnej (jeleniowate); • Obecnie rodzi się nowy kierunek leśnictwa ekologicznego charakteryzujący się odejściem od lub poważnym ograniczeniem rębni zupełnej („leśnictwo ekosystemowe”), który spowoduje spadek liczby jeleniowatych, ale wzrost liczebności kuraków leśnych i kun. 2

  4. Sytuacja prawna Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej w 2004r. łowiectwo nasze znalazło się w nowej sytuacji prawnej. Przede wszystkim zaczęły obowiązywać dyrektywy unijne: • Dyrektywa Ptasia (1979); • Dyrektywa Siedliskowa (1992); • Dyrektywa o broni; • Dyrektywa o dziczyźnie. Są to dyrektywy bezpośrednio dotyczące łowiectwa. 3

  5. Sytuacja prawna • Dyrektywa Ptasia ustanowiła tereny specjalnej ochrony (SPA) dla zagrożonych gatunków ptaków. Wskazała na znaczenie terenów podmokłych dla ptactwa wędrownego. Zabroniła polowań na ptactwo podejmujące wiosenną migrację do miejsc gniazdowania; • Dyrektywa Siedliskowa ustaliła wspólne ramy dla ochrony zagrożonych gatunków i siedlisk w Unii Europejskiej. Zobowiązała państwa członkowskie do wyznaczenia i prowadzenia specjalnych terenów ochrony (SAC); • Konwencja o Różnorodności Biologicznej - ratyfikowana przez Unię Europejską w 1993 r.; • W 5 lat później Unia opublikowała strategię ochrony bioróżnorodności oraz jej trwałego wykorzystywania. Strategia ta jest realizowana od 2001 r. i zawiera wiele odniesień do łowiectwa; • W 2001 r. przyjęto w Gothenburgu (Szwecja) Strategię Trwałego Rozwoju. Wyznaczyła ona cel, jakim jest zatrzymanie spadku bioróżnorodności w obrębie unii do 2010 r.; • W 2004 r. rozpoczęto tworzenie sieci Natura 2000 jako europejskiej części programu światowego. 4

  6. Europejska sieć „Natura 2000” Podstawą jest utworzenie ekologicznej sieci chronionych stanowisk. • Pozwala ona 27-miu państwom członkowskim Unii wspólnie działać na rzecz ochrony setek gatunków i siedlisk najbardziej zagrożonych w swym naturalnym zasięgu; • Ma ona chronić zagrożone siedliska i zasiedlające je organizmy roślinne i zwierzęce; • Dotychczas w Sieci znalazło się ponad 25 000 chronionych stanowisk (łącznie zajmują one 60 mln ha, czyli niemal 20% powierzchni Unii); • Celem nie jest całkowite wstrzymanie działalności gospodarczej, lecz przestrzeganie parametrów chroniących bioróżnorodność – ważna rola myśliwych! 5

  7. Czynniki obniżające różnorodność biologiczną • Różnorodność biologiczna jest zagrożona w całej Unii; • Zagrożonych jest wiele rodzimych, rzadkich, endemicznych i wyspecjalizowanych gatunków; • Europa straciła już połowę swych terenów podmokłych jak też wiele ze swych rozległych zbiorowisk trawiastych; • Zagrożonych jest ok.40% ssaków europejskich, wśród nich piesiec, wiewiórka, delfiny i foki. Niektóre, jak ryś iberyjski znajdują się na skraju wyginięcia; • Stan zagrożenia wykazuje niemal 40% gatunków europejskich ptaków, 45% motyli oraz wiele płazów i gadów; • Zagrożone są również pewne rodzime gatunki roślin. 6

  8. Czynniki obniżające różnorodność biologiczną • Gatunki inwazyjne stanowią poważny problem. Doprowadzają rodzime gatunki do wyginięcia i stanowią zagrożenie dla funkcjonowania ekosystemów; • Przykłady z kraju: jenot, norka amerykańska, szop pracz; • Przykłady z Europy: wiewiórka szara, gęś kanadyjska, nutria, mundżak; • Olbrzymie środki finansowe są corocznie przeznaczane na zwalczanie gatunków inwazyjnych. 7

  9. Instrument finansowy LIFE • Instrument ten finansuje najczęściej ochronę terenów podmokłych oraz zagrożonych gatunków (np. fok, niedźwiedzia, rysia); • Na projekty LIFE wydatkowano w latach ubiegłych kilkaset milionów euro; • Refundowane jest najczęściej 50 do 75% kosztów; • LIFE zostanie wkrótce zastąpiony przez nowy LIFE+. 8

  10. Polska w Sieci Natura 2000 • 114 stanowisk specjalnej ochrony o całkowitej powierzchni 43 276 km², co stanowi 13,8% powierzchni kraju; • 4 stanowiska morskie o powierzchni 6 066 km²; • 294 stanowiska o znaczeniu wspólnotowym, o powierzchni 23 256 km², co stanowi 7,4% powierzchni kraju; • Ogółem 21,2% powierzchni kraju podlega ochronie w ramach sieci Natura 2000 (dane niekompletne). 9

  11. Zmiany wysokości pozyskania jelenia w obwodach dzierżawionych w 25-leciu (1982- 2007) 10

  12. Zmiany wysokości pozyskania daniela w obwodach dzierżawionych w 25-leciu (1982- 2007) 11

  13. Zmiany wysokości pozyskania sarny w obwodach dzierżawionych w 25-leciu (1982- 2007) 12

  14. Zmiany wysokości pozyskania dzika w obwodach dzierżawionych w 25-leciu (1982- 2007) 13

  15. Zmiany wysokości pozyskania lisa w obwodach dzierżawionych w 25-leciu (1982- 2007) 14

  16. Zmiany wysokości pozyskania dzikich kaczek w obwodach dzierżawionych w 25-leciu (1982- 2007) 15

  17. Zmiany wysokości pozyskania dzikich gęsi w obwodach dzierżawionych w 25-leciu (1982- 2007) 16

  18. Zagrożenia dla bioróżnorodności • Największe straty w Unii Europejskiej poniosły w ostatnich latach wrzosowiska, zespoły krzewiaste i tundrowe, tereny podmokłe i bagienne (osuszanie, budowa tam, zaniechanie tradycyjnych metod użytkowania gruntów); • Poczynając od 1993 r. ubyło w Europie 10% tych ekosystemów; • Rozbudowa miast i infrastruktury uszczupla powierzchnie łowisk i zagraża bioróżnorodności powodując fragmentację krajobrazu; • W latach 1990-tych ok. 800 000 ha zostało w Europie pokrytych asfaltem i betonem. Stanowi to 5%-owy wzrost terenów zabudowanych na kontynencie; • Zmiana klimatu zaczyna wywierać wpływ na różne ekosystemy; • W Arktyce wyższe temperatury wypierają niektóre endemity z jezior. W Alpach lodowce cofają się w niespotykanym tempie powodując, że związane z nimi rośliny przegrywają w konkurencji z gatunkami przybywającymi z niższych pięter roślinności; • Badania wykazały, że wzrost średniej temperatury o 1ºC spowoduje wyginięcie 40% roślinności endemicznej w Alpach a wzrost o 5ºC – utratę 97% gatunków. 17

  19. Zagrożenia dla bioróżnorodności • W rolnictwie europejskim największym zagrożeniem dla bioróżnorodności jest stosowanie azotanów; • Około 70% ekosystemów znajduje się obecnie pod wpływem nadmiernej eutrofizacji i sytuacja ta nie zmieni się w najbliższych latach; • Przewiduje się szybko rosnące zanieczyszczenie azotem i fosforem w skali globalnej i we wszystkich rodzajach ekosystemów; • Europejczycy zużywają na osobę trzykrotnie więcej zasobów naturalnych niż Ziemia jest w stanie dostarczyć; • Konsumpcja żywności, mieszkania, podróże, środki transportu oraz turystyka to czynniki wywierające szczególnie silny i wzrastający, negatywny wpływ na środowisko naturalne; • Rośnie zapotrzebowanie na żywność, czystą wodę, włókna i energię. 18

  20. Popularność myślistwa w Europie Badania wykazują, że cztery grupy czynników wpływają w pozytywny lub negatywny sposób na liczebność myśliwych w poszczególnych krajach. Są to: • obowiązujące ramy prawno-administracyjne, • przyrodnicze warunki uprawiania myślistwa, • koszty uprawiania myślistwa, • czynniki socjologiczne. Tendencję spadkową zanotowano w: Hiszpanii, Francji i we Włoszech, natomiast wzrostową – w Danii, Finlandii, Polsce, Szwecji i Niemczech (ze względu na połączenie dwóch państw niemieckich w 1994 r.). W pozostałych krajach członkowskich Unii Europejskiej sytuacja jest ustabilizowana. 19

  21. Liczebność i charakterystyka populacji myśliwych w Europie (dane według stanu w sierpniu 2007 r. Źródło: CIA World Factbook

  22. Społeczny odbiór myślistwa Polski Związek Łowiecki stara się wpływać na poprawę społecznego wizerunku myśliwych poprzez: • Wdrażanie zasad etyki myśliwskiej i pielęgnowanie tradycji ideowego łowiectwa; • Propagowanie łowiectwa wśród młodzieży przy pomocy takich akcji jak „Każde dziecko przyjacielem zwierząt” (poprzednio) i „Ożywić pola” (obecnie); • Konkursy na najlepsze publikacje prasowe, radiowe i telewizyjne dotyczące łowiectwa (np.: programy TV „Ostoja” i „Borem lasem” oraz „Knieja”); • Wspierają go dwie międzynarodowe organizacje łowieckie: Międzynarodowa Rada Łowiectwa i Ochrony Zwierzyny (CIC) oraz Federacja Europejskich Stowarzyszeń Myśliwskich (FACE). 21

  23. Przyszłość łowiectwa 1. Utworzenie łowieckich rejonów hodowlanych: - umożliwia gospodarowanie populacjami zwierząt a nie cząstkami tych populacji; - mimo różnych trudności związanych z wytyczaniem granic rejonów i określaniem kompetencji koordynatorów, jest to kierunek właściwy i zasługujący na pełne popieranie i rozwijanie. 2.Uwypuklenie roli selekcji populacyjnej w gospodarce łowieckiej: - polega na takim kształtowaniu stosunku płci i układu klas wieku w populacji, by osiągnąć zamierzoną liczebność i produktywność sterowanej przez nas populacji, - chodzić tu przy tym może o maksymalizację zysków bądź minimalizację kosztów 22

  24. Przyszłość łowiectwa 3. Postępująca ekologizacja gospodarki leśnej: • Odejście od przemysłowych metod uprawy lasu na rzecz pełnego wykorzystania naturalnych procesów i interakcji; • Odchodzenie od zrębów zupełnych i częstsze wykorzystywanie odnowienia naturalnego; • Dla zwierząt roślinożernych oznaczać to będzie znaczne zmniejszenie powierzchni wartościowych żerowisk (zręby i uprawy) a także bezpiecznych ostoi (duże i zwarte młodniki); • Zmniejszenia zakresu i intensywności szkód z powodu zgryzania, spałowania i wydeptywania; • Wprowadzanie podszytów, zwłaszcza w ekotonie lasu i innych fitocenoz, zwiększy różnorodność żeru pędowego; • Lasy w przyszłości będą swym charakterem zbliżone do naturalnych bardziej niż obecne (duże zróżnicowanie zespołów zwierzęcych występujących w niskich zagęszczeniach, bardzo rzadkie zjawiska gradacyjne.) 23

  25. Przyszłość łowiectwa Konieczne działania: • Opracowanie polityki państwa w dziedzinie łowiectwa (brak takiej polityki powoduje określone trudności w długofalowym planowaniu gospodarki łowieckiej; • Propagowanie w społeczeństwie rekreacyjnego myślistwa. Jedynie bowiem taki model może liczyć na społeczne przyzwolenie; • Myślistwo musi kojarzyć się z wysoką etyką, sprawnością, umiłowaniem przyrody i bezinteresownością; • Wypracowanie dobrego image’u myśliwego we współczesnym zurbanizowanym społeczeństwie jest zadaniem tyle trudnym co niezbędnym. 24

  26. Literatura • Dzięciołowski R. 1984. Forestry versus big game. Acta Zool.Fennica, 172: 157-158. • Dzięciołowski R. 2001. Łowiectwo doby współczesnej. Sylwan, 3: 111-123. • European Charter on Hunting and Biodiversity. Draft. 2007. Council of Europe. T-PVS (2007) 7. • Konwencja o Ochronie Europejskiej Fauny i Jej Naturalnego Środowiska, Berno, 1979. 25

  27. Dziękuję za uwagę!

More Related