1 / 21

Kosmolo ški preduslovi za nastanak života

Kosmolo ški preduslovi za nastanak života. Milan M. Ćirković Astronomska opservatorija u Beogradu Volgina 7, 11160 Beograd & Prirodno-matematički fakultet Univerziteta u Novom Sadu Trg Dositeja Obradovića 4, 21000 Novi Sad e-mail: mcirkovic@aob.bg.ac.yu. “Tri kanonska pitanja”.

halle
Download Presentation

Kosmolo ški preduslovi za nastanak života

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Kosmološki preduslovi za nastanak života Milan M. Ćirković Astronomska opservatorija u Beogradu Volgina 7, 11160 Beograd & Prirodno-matematički fakultet Univerziteta u Novom Sadu Trg Dositeja Obradovića 4, 21000 Novi Sad e-mail:mcirkovic@aob.bg.ac.yu

  2. “Tri kanonska pitanja” • Kako život počinje i razvija se? • Postoji li život drugde u kosmosu? • Kakva je budućnost života i inteligencije na Zemlji i drugde u kosmosu?

  3. Da li je svaki svemir pogodan za život? • “Početni uslovi” za nastanak života određeni su osobinama svemira kao celine = kosmologijom! • “They could plunge from world to world through the sky; but when stars were wrong, They could not live.” - Howard P. Lovecraft • “If You Find This World Bad, You Should See Some of the Others” – Philip K. Dick

  4. Standardni kosmološki model (“Veliki prasak”) • Stvaranje paradigme: Fridman, Lemetr, Gamov (1922-1947) • Prihvatanje paradigme: kvazari, CMB (1963-1970) • Svemir se širi i hladi → crveni pomak udaljenih izvora • Stvaranje strukture = glavni događaj u istoriji svemira!

  5. Kosmološki princip • Svemir je - na velikim skalama - homogen i izotropan. • Bez kosmološkog principa, rešavanje jednačina OTR je isuviše teško → ne bi bilo savremene kosmologije! Fridmanovi modeli

  6. Kosmološki princip (delimično) potvrđen... CfA redshift survey Las Campanas Redshift survey

  7. …ali (srećom) ne potpuno! • Naše postojanje bilo bi nemoguće bez strukture! • Struktura je veoma daleko od stanja termodinamičke ravnoteže (= toplotne smrti) • T = 2.735 K • Termodinamička NEravnoteža je suštinski preduslov života!

  8. I previše strukture je opasno... • ...jer materija teži da dostigne stanje najveće entropije = stanje crne rupe! • Bekenštajn, Hoking, Penrouz, Geroh (1970-tih) • U svemiru danas ima malo crnih rupa. • U prošlosti svemira ih je bilo još manje! •  svemir je nastao u stanju jako niske entropije! •  naš Veliki prasak je jako malo verovatan! (~1:1010120 !!!)

  9. Antropički princip(i) • Slabi antropički princip (WAP; Karter 1974):izmerene vrednosti fizičkih i kosmoloških veličina nisu podjednako verovatne, već su ograničene zahtevom da postoje mesta gde život baziran na ugljeniku može evoluirati, i zahtevom da univerzum bude dovoljne starosti da se to već dogodilo. • Jaki antropički princip (SAP; Karter 1974): kosmos mora imati osobine koje omogućuju da se život u njemu razvije u nekom stadijumu njegove istorije.

  10. Primer antropičkog rasuđivanja • Ehrenfest, 1917: Stabilni planetski i atomski sistemisu mogući samo u 3D prostoru • Za D > 3 planetski sistemi su nestabilni! • Za D < 3 nema gravitacione sile izmeđuzvezda i planeta! • Pošto su nam atomi i planete neophodni za život...

  11. Dva alternativna objašnjenja • Hipoteza dizajna • Hipoteza multiverzuma (vide Michael Moorcock, ~1956) Hipoteza dizajna nema ničeg zajedničkog sa kvazireligioznom ideološkom konstrukcijom poznatom kao “inteligentni Dizajn”!

  12. Problem kosmološke konstante • “Najveća greška mog života” – Ajnštajn o kosmološkoj konstanti Λ • Sličan “efekat Zlatokose”: kosmološka konstanta ni suviše velika ni suviše mala, nego “baš kako treba”! • Od 1998. godine znamo za postojanje veoma male kosmološke konstante. • Iako je Λ< 10-45(!), ona igra odlučujuću ulogu u evoluciji strukture u svemiru.

  13. Multiverzum: bogatstvo različitosti > 0 = 0 < 0

  14. Prava vrsta galaksije? • Spiralne galaksije - visoka metaličnost • Kontinuirano formiranje zvezda omogućuje nastanak Populacije II. • Eliptične i patuljaste galaksije: niske metaličnosti, potpuno lišene radioaktivnih r-elemenata. • Zaključak: život može postojati samo u spiralnim i nepravilnim galaksijama!

  15. ~40% ukupne zvezdane populacije kosmosa nenastanjivo!

  16. Pojam Galaktičke nastanjive zone • Gonzalez, Ward & Brownlee (2001): Galactic Habitable zone (GHZ) • Spoljna granica: gradijent metaličnosti. • Unutrašnja granica: dinamička stabilnost, učestalost supernovih i γ-bleskova. • Tačne granice GHZ nisu još određene! • ~20% Mlečnog puta leži u GHZ!

  17. Granice GHZ? • Gonzalez, Brownlee and Ward (2001) • Lineweaver (2001, 2004) • Ćirković (2005)

  18. Pouke? • Uslovi za pojavu čak i najjednostavnijih oblika života su izuzetno strogi! • To što je život redak čak i u okviru multiverzuma, može samo da nas uveri u njegovu dragocenost!

  19. Na istraživačkoj strani: mnogo preostalog posla...

  20. Koliko carstava ne znaju za nas! Blez Paskal (cca. 1650) HVALA NA PAŽNJI!

More Related