Tekucine

1. Tekucine

2. To su ciste tvari koje na sobnoj temperaturi dolaze u tekucem (kapljevitom) agregatnom stanju engl. fluid = tekucina tada ima �ire znacenje i obuhvaca: kapljevine (engl. liquid) plinove (engl. gas)

3. tekuce tvari su �neurednije� od krutih udaljenost izmedu cestica u tekucini veca nego u krutini pa su privlacne sile slabije zato se cestice slobodno gibaju lako mijenjaju polo�aj poprimaju oblik posude u kojoj se nalaze nestlacljive su (povecavanjem tlaka ne mijenjaju volumen)

4. Osnovna svojstva tekucina Gustoca

5. jedinice SI jedinica za gustocu je kg m-3 u kemiji se najce�ce rabi g cm-3 odnosno g mL-1

6. ? se znatno mijenja s temperaturom s porastom temperature tvarima se povecava volumen smanjuje gustoca

10. Viskoznost ? (eta) je �unutarnje� trenje cestica u tekucini ovisi o medumolekularnim silama, obliku molekule i temperaturi viskoznost je veca ako su medumolekularne sile jace (polarne molekule) ili ako su molekule razgranate, �to ote�ava tecenje.

16. Povr�inska napetost s (sigma) je sila koja djeluje na povr�ini tekucine i nastoji povr�inske molekule uvuci u unutra�njost tekucine te na taj nacin smanjiti povr�inu tekucine. povr�ina se onda pona�a kao elasticna opna jedinica N m-1

22. tenzidi ili povr�inski aktivne tvari smanjuju povr�insku napetost vode sapuni i deterd�enti zbog strukture svojih molekula prodiru u molekule prljav�tine (masti), a voda ih otapa i ispire

24. Zagrijavanje tekucina veci broj molekula dobiva kineticku energiju za svladavanje privlacnih sila u tekucini i za prijelaz u paru kada se broj cestica koje isparavanjem izlaze iz tekucine izjednaci s brojem cestica koje se kondenzacijom vracaju u tekucinu, uspostavlja se dinamicka ravnote�a, s ravnote�nim tlakom pare.

26. Vreli�te ili temperatura vrenja je temperatura pri kojoj se tlak pare tekucine izjednacava s tlakom iznad tekucine promjenom tlaka iznad tekucine mijenja se i vreli�te �to je tlak ni�i (pr. planine), to je i vreli�te ni�e �to je tlak vi�i (ekspresni lonac), to je i vreli�te vi�e

28. Ledi�te ili kruti�te tvari je ona temperatura pri kojoj su tekuca i cvrsta tvar u ravnote�i kad se led zagrije do 0�C, pocinje se taliti, no daljnjim zagrijavanjem temperatura ne raste dok sav led ne prijede u vodu. isto se dogada i kod isparavanja to su tzv. entalpije prijelaza (skrivena ili latentna toplina)

32. Voda je jedina tvar koja u svakodnevnom �ivotu dolazi u sva 3 agregatna stanja do promjene stanja (ili faza) dolazi: zagrijavanjem hladenjem ili promjenom tlaka ravnote�a izmedu pojedinih stanja prikazuje se tzv. faznim dijagramom

35. Fazno pravilo (Gibbsovo pravilo faza) odreduje broj faza nekog termodinamickog sustava u ravnote�i sustav u ravnote�i, koji se sastoji od a medusobno nezavisnih sastojaka, mo�e imati samo odredeni broj faza. � = a + 2 tj. broj faza mo�e biti najvi�e za 2 veci od broja sastojaka

36. prema faznom pravilu ako se neki sustav sastoji od samo 1 sastojka mogu postojati najvi�e 3 faze u sustavu od 2 sastojka mogu postojati najvi�e 4 faze u termodinamickoj ravnote�i

37. npr. vodena otopina amonijaka � = a + 2 a = 2 � = 4 ima 4 faze: paru, zasicenu otopinu, led, sol fazno pravilo ima veliku prakticnu vrijednost u proucavanju slo�enih sustava (npr. istra�ivanje legura)

38. Tehnolo�ki postupci koji se temelje na ravnote�i faza Kristalizacija: u kemijskoj tehnologiji kristali se dobivaju kao produkti buduci da do izdvajanja kristala dolazi kad koncentracija otopljene tvari postane veca od ravnote�e, kristalizacija se mo�e postici: tako da se povisi koncentracija otopljene tvari isparivanjem otapala zagrijavanjem ili tako da se hladenjem smanji topljivost

40. Destilacija tekucina se ugrije do vrenja nastala para prevodi u hladilo (kondenzator) i kondenzira u tekucinu (destilat) koja se skuplja u predlo�ci. destilacija se izvodi: radi odvajanja tekucine (otapala) od cvrstih, u njoj otopljenih tvari ili radi rastavljanja smjese tekucina razlicitih vreli�ta

41. To se zasniva na cinjenici da se iz takve smjese pri vrenju isparava vi�e one tekucine koja ima ni�e vreli�te, a u kotlu zaostaje prete�no tekucina vi�eg vreli�ta iz smjese veceg broja tekucina razlicitih vreli�ta mogu se skupljati odvojeni destilati (frakcije) koji u odredenim intervalima prelaze temperaturu vrenja (frakcionirana destilacija)

42. Rektifikacija lat. rectus � ravan lat. rectificatio � ispravljanje, popravljanje postupak kojim se tekucina ili para oslobada od hlapljivih sastojaka tako da se podvrgava mnogo puta ponovljenoj frakcioniranoj destilaciji i kondenzaciji