Wychowawcze i kształcące znaczenie zabawy i gry ruchowej w edukacji wczesnoszkolnej

1. Wychowawcze i kształcące znaczenie zabawy i gry ruchowej w edukacji wczesnoszkolnej doc. dr Marek Lewandowski Zakład Teorii Wychowania Fizycznego i Zdrowotnego Katedra Dydaktyki Wychowania Fizycznego AWF we Wrocławiu

2. Dziecko musi się uczyć Escola Adriaen van Ostade 1662

3. Szkoła ma tendencję do wykradania tego co najpiękniejsze w dzieciństwie L.R Watkins)

4. Dziecko musi się bawić Dziecięce gry Pieter Bruegel 1560

5. Dziecko bawiąc się doznaje po raz pierwszy w życiu radości twórcy i władcy (A. Kępiński)

6. Zabawa ruchowa w dwóch perspektywach ZABAWA PODEJMOWANA DOBROWOLNIE PRZEZ DZIECKO „CHCĘ” ZABAWA SZKOLNA (LEKCYJNA – PORÓWNYWANIE, RYWALIZOWANIE) „MUSZĘ, „POWINIENEM”

7. ZABAWA – GRA RUCHOWA • 1. Oddziałuje wszechstronnie na sferę poznawczą, emocjonalną i psychomotoryczną dziecka(np.kreatywne rozwiązywanie zadań i problemów, odkrywanie świata emocji, poznawanie swoich możliwości i ograniczeń), • 2. Przyczynia się do podnoszenia wydolności organizmu oraz sprawności fizycznej i ruchowej (m.in. pobudza do działania układy: mięśniowo stawowy, nerwowy, krążeniowo-oddechowy oraz funkcjonowanie narządów wewnętrznych, doskonali zmysły oraz zdolności kondycyjne i koordynacyjne). • 3. Dostarcza dziecku istotnych doświadczeń społecznych(np.. pełnienie ról, wspólne wykonywanie zadań, współpraca, rywalizacja, podporządkowywanie się, przewodzenie itp.).

8. PŁASZCZYZNY KONTAKTU DZIECKA Z OTOCZENIEM Społeczny (kultura) Fizyczny (natura) ŚWIAT „jako taki” drogi poznania zmysłowo-doświadczalna logiczno-matematyczna (Piaget 1977)

9. Ciało jest dla dziecka NARZĘDZIEM (dominuje typ działania „używania”) które wykorzystuje się w różnych sytuacjach TWORZYWEM (dominuje typ działania „tworzenie”) materiałem do eksploracji, do badania i sprawdzania OBIEKTEM POZNANIA (dominuje typ działania „poznanie”) o którym zyskuje coraz głębszą i adekwatną wiedzę

10. Ruchy większe Ruchy drobne Ruchy graficzne (pisanie) UKŁAD RUCHOWY Ruchy artykulacyjne Ruchy muzyczne M. Levine 2002

11. Trzy formy reprezentacji rzeczywistości wg. Brunera Dziecko uzyskuje reprezentacje zdarzeń i zjawisk otaczającego je świata ludzi i przedmiotów poprzez: działanie (forma enaktywna - myślenie opiera się całkowicie na czynnościach motorycznych i nie wykorzystuje ani wyobraźni, ani słów), tworzenie obrazów lub wyobrażeń (forma ikoniczna – obrazy umysłowe wzrokowe, słuchowe, węchowe lub dotykowe), posługiwanie się słowami lub symbolami (forma symboliczna – język, muzyka, liczby)

12. Pojęcia Rozwiązywanie problemów Myślenie krytyczne Myślenie wyższego rzędu Myślenie twórcze Reguły M. Levine 2002

13. TRZY ŚWIATY DZIECKA dźwięków i ruchu (aktywność muzyczna i ruchowa), barw i kształtów (aktywność plastyczna), słowa (aktywność werbalna).

14. Trzy typy działania dziecka(Siwiński 1999) 1) UŻYWANIE(funkcja pragmatyczna) – wartością staje się adekwatne do sytuacji oraz efektywne z punktu widzenia intencji jednostki posługiwanie się w różnych rodzajach sytuacji danym typem aktywności

15. Trzy typy działania dziecka POZNAWANIE (funkcja poznawcza) – wartością staje się zagłębienie i przekształcenie danego fragmentu rzeczywistości, jego badanie takie, by wykryć rządzące nim prawidłowości oraz konstruowanie wyjaśniających je teorii.

16. Trzy typy działania dziecka TWORZENIE(funkcja estetyczna) – wartością staje się tu realizowanie własnych pomysłów, dany rodzaj aktywności jest tu „wartością samą w sobie”, nie jest ona instrumentem realizowania ani celów czysto użytkowych, ani badawczych.

17. Schemat budowania programu pracy z dzieckiem

18. Nic człowieka tak nie charakteryzuje, jak rodzaj zabawy, której szuka.(K. Przerwa-Tetmajer)

19. Dziękuję za uwagę • marek.lewandowski@awf.wroc.pl • tel. kom. 600 081 789