AB - ABD TRANSATLANTİK TİCARET VE YATIRIM ORTAKLIĞI (TTIP) MÜZAKERELERİ ve TÜRKİYE

1. AB - ABD TRANSATLANTİK TİCARET VE YATIRIM ORTAKLIĞI (TTIP) MÜZAKERELERİ ve TÜRKİYE Canan NİLÜFER DORA Daire Başkanı AB Genel Müdürlüğü Ekonomi Bakanlığı Ekonomi Bakanlığı

2. Sunum Planı I. Türkiye’nin STA Politikası II. AB-ABD Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) IV. Muhtemel Türkiye-ABD’sı 2

3. I. Türkiye’nin STA Politikası (Neden STA imzalıyoruz?) 3

4. GATT - Madde XXIV kapsamında, Türkiye ve AB Gümrük Birliği çerçevesinde üçüncü ülkelere ortak gümrük tarifeleri uygulayacaktır. Gümrük Birliği - 1/95 sayılı OKK’nın 16 ve 54. Md. gereğince Türkiye AB’nin Ortak Ticaret Politikasını üstlenmekle sorumludur. - 1/95 OKK’nın 56. Md. gereğince Türkiye ve AB Gümrük Birliğinin düzgün işleyişinden sorumludurlar. HUKUKİ GEREKÇELER 4

5. Ticaret Politikası - Pazar açılım imkanları sağlanması - Karşılıklı yatırımların artırılması - Ucuz ve kaliteli girdi temini - Ticarete konu olan ürünlerin çeşitlendirilmesi - Tarife dışı engellerin azaltılması - Rekabette Avrupalı işletmelerin gerisinde kalınmaması -Ticari ilişkilere hukuki çerçeve kazandırılması Tamamlayıcı Ekonomik ve Siyasi Nedenler - Komşu ve Çevre Ülkeler Stratejisi - Latin Amerika Stratejisi - Afrika Stratejisi EKONOMİK GEREKÇELER 5

6. Türkiye’nin STA’ları Tamamlananlar Müzakeresi Devam Edenler Girişimde Bulunulanlar/Planlananlar Attempted/Planned Negotiations 6 Ekonomi Bakanlığı

7. STA’ların TİCARETİMİZE ETKİSİ: GENEL GÖRÜNÜM Türkiye’nin yürürlükte 17 STA’sı bulunmaktadır: Nüfus: 270milyonkişi GSYİH: 3.4trilyon ABD Doları İthalat: 1.2 trilyon ABD Doları 2002-2012 döneminde ülkemizin ihracatı toplam %323 oranında artarken, STA ülkelerine ihracatımız %454 oranında artmıştır. Ticaretimizde STA ortaklarının payı (2012):İhracatımızın %9,6’sı; ithalatımızın %4,5’i STA ortaklarımız ile gerçekleştirilmiştir. *Kore ve Morityus dahil edilmemiştir. AB’nin payı (2012):İhracatımızın %39’u; ithalatımızın %37 AB ile gerçekleştirilmiştir. 7

8. Yeni Nesil STA’LAR Geleneksel STA’lar • Hizmetler • Yatırımlar • Rekabet • Ticaret ve Sürdürülebilir Kalkınma • Kamu Alımları • Fikri Mülkiyet Hakları • Anlaşmazlıkların Halli • Pazara Giriş (Mal ticareti) • Ticarette Teknik Engeller • Sağlık ve Bitki Sağlığı • Ticaret Politikası Önlemleri • Gümrük ve Ticaretin Kolaylaştırılması • Menşe Kuralları • İşbirliği • Kurumsal Hükümler Yeni Nesil STA’lar 8 Ekonomi Bakanlığı

9. GÜMRÜK BİRLİĞİ VE STA’lar-I • Gümrük Birliği, ülkemizin AB’nin Ortak Ticaret Politikasını benimsemesini gerektirmektedir. • Bu durum, Türkiye’nin herhangi bir söz hakkına sahip olmadan AB mevzuatını üstlenmesi ve uygulaması anlamına gelmektedir. • Asimetrik olarak adlandırabileceğimiz bu yapı, STA’lar itibariyle daha belirgin hale gelmiştir. 9

10. GÜMRÜK BİRLİĞİ VE STA’lar-II • Üye ülkelerden farklı olarak, Türkiye AB’nin STA perspektifini takip etmekle birlikte, müzakerelere başlanacak ülkeler ve müzakerelerin zamanlaması konusunda söz sahibi değildir. • Doha Turunda, çok taraflı ticaret müzakerelerinin tıkanması neticesinde AB ikili ticaret anlaşmalarına odaklanmıştır. Bu politika değişikliği 2006 tarihli Küresel Avrupa Stratejisi ile birlikte somutlaşmıştur. Ancak, bu süreçte AB, Gümrük Birliği ortağı olan Türkiye’yi dikkate almamıştır. • AB birçok ülke/ülke grubuyla kapsamlı ve derin STA’lar müzakere ederken, Türkiye AB’yi takip etmek durumundadır. “Hareketli hedef” problemi 10

11. II. AB-ABD STA’sı (TTIP) 11

12. TTIP: NEDEN ÖNEMLİ? • AB: Ortaklık ilişkisi,Gümrük Birliği, adaylık süreci • ABD: Stratejik ortak, NATO müttefiki, Model Ortaklık • TTIP’in kapsamı ve derinliği dikkate alındığında, STA’lar itibariyle Gümrük Birliğinde karşılaşılan sorunlar derinleşecektir (Sadece 6 ülke ile MFN bazlı tic.) • ABD pazarında AB üreticileri/ihracatçıları ile eşit koşullarda rekabet edilememesi, • AB’nin STA vesilesiyle ABD’de daha da geliştireceği pazar payının gerisinde kalınması, • ABD kaynaklı doğrudan yatırımların geliştirilmesine ivme verebilecek STA gibi bir imkândan yoksun kalınması, • Ticarette trafik sapması ile karşı karşıya kalınması gibi sorunlar gündeme gelebilecektir (Pazara giriş vs ithalatta korunma önlemleri). • Türkiye’nin TTIP perspektifinde yer almaması Gümrük Birliği’nin düzgün işleyişi üzerinde olumsuz etkiler yaratacaktır. ABD ile muhtemel bir STA ise Gümrük Birliği’nin derinleşmesinekatkı sağlayabilecektir(positive spill over effects) 12

13. Şubat 2013:TTIP’e giden süreç Bakanlığımızca yakından takip edilmektedir. Tarafların TTIP müzakerelerine başlama kararının hemen ardından, ülkemiz ile ABD arasında TTIP’e paralel bir STA akdedilmesine ilişkin taleplerimiz en üst düzeyde gündeme getirilmeye başlanmıştır. Mayıs 2013: Başbakanımız Erdoğan-Obama görüşmesinde taraflar arasında bir Yüksek Düzeyli Komitekurulmasına karar verilmiştir. Eylül 2013: Yüksek Düzeyli Komite Bakanlar düzeyindeki ilk toplantısını gerçekleştirmiştir. TTIP ve Türkiye-I 13

14. TTIP ve Türkiye-II FACT SHEET-16 MAY 2013 “The United States’ proposed Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) with the European Union (EU) could have an impact on Turkey, given its Customs Union with the EU. With that in mind, the United States and Turkey decided today to establish a bilateral High Level Committee led by the Ministry of Economy of Turkey and the Office of the U.S. Trade Representative, associated with the Framework for Strategic Economic and Commercial Cooperation, with the ultimate objective of continuing to deepen our economic relations and liberalize trade.” 14

15. TTIP ve Türkiye-III • Yüksek Düzeyli Komite, Gümrük Birliği nedeniyle TTIP’in ülkemiz ekonomisindeki muhtemel etkileri dikkate alınarak; taraflar arasında ekonomik ilişkilerin derinleştirilmesi ve ticaretin serbestleştirilmesini amaçlamaktadır. • Eşbaşkanlığı Ekonomi Bakanlığı ve ABD Ticaret Temsilciliği (USTR) tarafından yürütülen Komite’nin çalışma planı üzerinde mutabık kalınmasının ardından 2014 yılının ilk yarısında bir rapor hazırlaması ve eşbaşkanlara sunulması beklenmektedir. • Ülkemizin TTIP’e ilişkin yaklaşımı, ülkemiz ile ABD arasında paralel bir zamanlama ile bir STA tesis edilmesi amacıyla müzakerelere başlanmasıdır. (TPP; Docking clause, üçlü müzakereler vb.) • Ülkemiz, Gümrük Birliği nedeniyle, TTIP’e katılmak isteyen Meksika, Kanada ve İsviçre gibi ülkelerden farklı konumdadır. 15

16. III. Muhtemel Türkiye-ABD STA’sı 16

17. Muhtemel Türkiye-ABD STA’sı • AB ile Gümrük Birliği ve DTÖ yükümlülüklerimiz çerçevesinde ABD ile STA’nın hukuki zemini mevcuttur. • ABD ile ilişkilerimiz çerçevesinde STA’nın siyasi ve ekonomik zemini mevcuttur: “Model Ortaklık” ilişkisi, ETSİÇ ve Yüksek Düzeyli Komite • ABD ile ticaretimiz güvenlik ve strateji odaklı siyasi ilişkilerimizin gerisinde kalmaktadır: Ticari, ekonomik ilişkiler için hukuki çerçeve ihtiyacı • ABD’ye ihracatımız 2012 yılında %22,3 artış ile 5,6 milyar dolar, ithalatımız ise %11,9 azalış ile 14,1 milyar dolar olmuştur. • ABD’ye ihracatımız 2013 yılının ilk 9 ayında, 2012 yılının aynı dönemine göre %3,2 artış ile 4,2 milyar dolar, ithalatımız ise %12,5 azalış ile 14 milyar dolar olmuştur. • 2002-2012 yılları arasında Türk firmaları ABD’de toplam 1,1 milyar dolar yatırım yapmışlardır. ABD’nin Türkiye’deki yatırımları toplam 8,7 milyar dolara ulaşmıştır. 17

18. Türkiye-ABD STA’sı Girişimlerimiz veMevcut Durum • AB nezdinde • Mart 2013: Ekonomi Bakanımızdan Ticaret Komiseri Karel De Gucht’a mektup • Nisan 2013: AB Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton ile üst düzey görüşmeler • Nisan 2013: Ortaklık Organları Toplantıları (Ortak Komite, GBOK vb.) • Mayıs 2013: Avrupa Konseyi Başkanı Van Rompuy ile üst düzey görüşmeler • Haziran 2013: Avrupa Parlamentosu üyeleri ve Uluslararası Ticaret Komitesine (INTA) Bakanlığımızca Yapılan STA Sorunlarına İlişkin Sunum • Haziran 2013: Karma Parlamento Komisyonu (KPK) Toplantısı sonrası KPK Eş Başkanlarının Parlamento Başkanına Mektubu • Temmuz 2013: İlk tur müzakereler hakkında brifing alınması (Baş müzakereci) • Kasım 2013: İkinci tur müzakereler hakkında bilgi alınması • AB yetkililerinin ABD’li muhatapları nezdindeki girişimleri • Özel sektör nezdinde • Sn. Bakanımızın yurt içinde ve AB ve ABD’de yerleşik özel sektör temsilcileri ile yoğun temasları; AB ve ABD’li firma ve çatı kuruluşların girişimleri (US Chamber of Commerce, Eurobusiness, Euratex) • Etki analizleri 18

19. Sanayi ve tarım ürünlerinde tam tarife liberalizasyonu Tarım sübvansiyonlarının kısıtlanması İnsan, bitki ve hayvan sağlığı alanında uyum (GDO, canlı hayvan ve et ithalatı vb) Hizmetler alanında ileri düzeyde açılım Yatırımlar alanında serbestleşme Kamu alımları alanında karşılıklı pazar açılımı (GPA) Standartlar ve teknik düzenlemelerde ileri düzeyde uyum-SPS ve TBT (+) Devlet desteklerinde disiplinlerin uyumlaştırılması Fikri mülkiyet hakları alanında üst düzeyde uyum Muhtemel bir STA’nın Kapsamı 19

20. ABD’nin gelişen önemli pazar olarak gördüğü Türkiye’den ticarette çözmesini beklediği sorunlar bulunmaktadır: Tarım ürünlerinde pazara giriş sorunlarının giderilmesi, Yatırımlarda enerji alanı başta olmak üzere belirli sektörlerde ileri liberalizasyon ve açılım talebi, Fikri mülkiyet hakları alanında ulusal patent kanunu çerçevesindeki sorunlar, taklit ve korsan ürünlerin elektronik ticaretindeki sorunlar Ülkemizin eczacılık ürünlerinde iyi üretim uygulamalarının (GMP), ilaçta geri ödeme ve fiyatlandırma politikaları Kamu alımlarında pazara giriş olanaklarının arttırılması Muhtemel bir STA’da Öne Çıkması Beklenen Konular 20

21. Teşekkürler Canan NİLÜFER DORA Daire Başkanı AB Genel Müdürlüğü Ekonomi Bakanlığı dorac@ekonomi.gov.tr