Download
1 / 61
670 likes | 951 Views
حل مشكل و تصميم‌گيري. Problem Solving Decision Making. هدف‌هاي آموزشي. پس از مطالعه اين فصل شما مي‌توانيد: مراحل حل مسئله را شرح دهيد. تصميم‌گيري را تعريف و فرآيند آن را توصيف نمائيد. عوامل مؤثر در تصميم‌گيري مديران را توضيح دهيد.
E N D
حل مشكل و تصميم‌گيري Problem Solving Decision Making
هدف‌هاي آموزشي • پس از مطالعه اين فصل شما مي‌توانيد: • مراحل حل مسئله را شرح دهيد. • تصميم‌گيري را تعريف و فرآيند آن را توصيف نمائيد. • عوامل مؤثر در تصميم‌گيري مديران را توضيح دهيد. • انواع تصميم‌گيري در سامان را از نظر دسترسي به اطلاعات، سطح مديريت و ماهيت مسئله نام ببريد. • مدل‌هاي تصميم‌گيري را نام برده و با هم مقايسه كنيد. • از درخت تصميم‌گيري در اخذ تصميمات استفاده نمائيد.
مراحل حل مسئله • براي اينكه بتوانيد يك مسئله را با موفقيت حل نمائيد بايد از مراحل زير عبور كنيد: • شناخت و تعريف مسئله • يافتن راه‌حل‌هاي ممكن • انتخاب بهترين راه حل • پياده كردن راه حل انتخابي
The skills of problem solving • حل مسئله نياز به دو نوع متفاوت از مهارت ذهني دارد: • 1-تحليل‌گيري • 2- خلاقيت.
1- تفكر تحليل‌گر يا منطقيAnalytical or logical thinking • شامل مهارت‌هاي نظير مرتب‌كردن، مقايسه كردن، مقابله كردن، ارزيابي كردن و انتخاب كردن مي‌باشد
تفكر خلاق • - تفكر خلاق Creative thinking يك فرآيند انشعاب‌پذير است كه با استفاده از قوه تصور و انديشه به خلق دامنه وسيعي از ايده‌ها براي رسيدن به راه‌حل‌ها مي‌پردازد
تفكر خلاق • . مهارت‌هاي تفكر خلاق را مي‌توان به تعدادي عوامل اصلي تقسيم كرد: • جاري و تغييرپذير بودن- ايده‌هاي بسيار توليد كردن • قابليت انعطاف‌داشتن- طيف وسيعي از ايده‌ها توليد كردن • بديع بودن- ايده‌هاي غيرمعمول توليد كرد. • شكوفا كردن- ايده‌ها را توسعه دادن و بهبود بخشيدن
توجه • حل كردن مسئله به صورت اثربخش مستلزم برخورداري از تركيب كنترل شده تفكر تحليل‌گر و تفكر خلاق مي‌باشد.
تصميم • تصميم عبارت است از آخرين گام در فرآيندي كه بوسيله آن انسان يك شق را از بين شقوق متعدد، به منظور دستيابي به هدف موردنظر انتخاب مي‌كند.
تعريف تصميم • . تعريف‌هاي تصميم وقتي مؤثر است كه: • كتبي باشد. • در محل صحيح خود در زنجيره تصميمات قرار گيرد. • روشن، ساده و دقيق باشد. • بر مبناي گزينه‌هاي اتفاقي نباشد.
فرآيند تصميم‌گيري • تشخيص مشكل اصلي • تهيه راه‌حل‌ها • تحليل راه‌حل‌ها • اتخاذ تصميم نهايي • توجه: مشكلات يا علائم آشكار را كنار بگذاريد تا به قلب مسئله راه بيابيد.
مزاياي تصميم‌گيري گروهي از نظر نورمن ماير • وسعت حجم مجموع دانش و اطلاعات: • تعدد نظرگاههاي مختلف نسبت به يك موضوع • مشاركت در حل مشكل ميزان پذيرش را افزايشمي‌دهد. • درك بهتر تصميم:
معايب تصميم‌گيري گروهي • ظرفيت راه‌حل‌ها • نفوذ فردي • فشار جمع • پيروزي در مباحثه به عنوان هدف ثانوي
توصيه‌ها براي بهره‌گيري از تصميم‌گيري گروهي • از افرادي استفاده كنيد كه بتوانند نظريات مختلفي ارائه دهند. • مشكل اصلي را به دقت معين كنيد. • اعضاي گروه را تشويق كنيد كه تمام راه‌حل‌هاي ممكن را مطرح نمايند. به يك يا دو نفر اجازه ندهيد كه ديگران را زير فشار بگذارند (و فقط سعي نكنيد عقايد خودتان را بقبولانيد).
توصيه‌ها براي بهره‌گيري از تصميم‌گيري گروهي • تمام دلايل له وعليه راه‌حل‌ها را مورد بحث قرار دهيد. • بهترين راه‌حل را انتخاب كنيد (شايد تعدادي از آنها را تلفيق نمائيد).
عوامل مؤثر در تصميم‌گيري مديران • 1- تصميم‌هاي عادي Routine در مقابل تصميم‌هاي غيرعادي Nonroutine • 2- تصميم‌هاي عادي پيش پا افتاده • 3- تصميم‌هاي غيرعادي (نامتعارف) • 4- مدت زمان موجود
عوامل مؤثر در تصميم‌گيري مديران • 5- خطر كردن مربوط به تصميم • 6- حساس بودن ماهيت كار • 7- دستورالعمل‌هاي كتبي • 8- روش و رفتار شركت نسبت به تصميم‌گيري • 9- ميزان و نوع اطلاعات موجود • 10- ميزان پذيرش و حمايت هم طرازان و سرپرستان
عوامل مؤثر در تصميم‌گيري مديران • 11- توانايي شخصي مدير به عنوان يك تصميم‌گيرنده • 12- كوته‌نگري (ديد محدود- ديد تونلي) Tunnel Vision • 13- تعهدات قبلي • 14- علايق ضمني • 15- نبود خلاقيت Lake of creativity
سطوح مديريت و ميزان نسبي تصميم‌هاي عادي و غيرعادي
انواع تصميم‌گيري در سازمان از نظر دسترسي به اطلاعات
انواع تصميم‌گيري در سازمان از نظر دسترسي به اطلاعات • -تصميم‌گيري در شرايط اطمينان: در اين شرايط محيط آرام است و اطلاعات به صورت كامل وجود دارد و قابل دسترسي است. • - تصميم‌گيري در شرايط ريسك: در اين شرايط اطلاعات به طور كامل در اختيار نيست. • - تصميم‌گيري در شرايط عدم اطمينان: در اين شرايط اطلاعاتي در دسترس نيست يا به مقدار ناچيزي از اطلاعات دسترسي داريم
از نظر سطح مديريت • - تصميمات راهبردي: اين نوع تصميمات مبتني بر آينده‌نگري و بلندمدت و مستلزم جامع‌نگري است. • - تصميمات مديريتي: اين نوع تصميمات مبتني بر حل مسأله، كوتاه مدت و به صورت بخشي است. • - تصميمات عملياتي: اين نوع تصميمات مبتني بر فعاليت‌هاي روزانه و انجام امور فني و عملياتي است.
ماهيت مسئله • تصميمات برنامه‌ريزي شده كه بيشتر براي مديران مياني و عملياتي مطرح است. • - تصميمات برنامه ريزي نشده كه بيشتر براي مديران عالي پيش مي‌آيد.
تصميم‌گيرندگان • - تصميم‌گيري فردي • -تصميم‌گيري گروهي و مشاركت
مزايا، معايب و تبعات تصميم گروهيالف) بعد كيفيت و اثربخشي
مزايا و مشكلات تصميم‌گيري گروهي • نسبت به تصميمات انفرادي مي‌تواند از پشتوانه دانش و تجربه بيشتري برخوردار باشد. • روند بحث مي‌تواند منجر به ظهور رويكردهاي تازه‌اي شود. • گروه و اعضاي آن نسبت به نتايج تصميماتشان احساس تعهد خواهند كرد. • اختلافات پيش از آن كه موجب اختلال شود، حل مي‌شو
محدوديت ها • تنش بين افراد كه از ارتباط آنها در گروه ناشي مي‌شود. • فشارهاي سياسي، برنامه‌هاي پنهاني و منافع شخصي • تأثير مقام و موقعيت • تأثير مهارت‌هاي متفاوت افراد • دستكاري‌هاي عمدي
مناظره، بحث يا مذاكره و چانه زدن • در عمل، تصميم‌گيري گروهي بسته به هدف و ساختار گروه با مناظره، بحث يا مذاكره و چانه زدن هدايت مي‌شود • مناظره • در گروه‌هاي رسمي‌تر تصميم‌گيري به شكل مناظره در مي‌آيد • مباحثه تصميم‌گيري توسط گروه‌هاي غيررسمي احتمالاً رايج‌ترين شيوه تصميم‌گيري است. رويكرد اين گروه‌ها بيشتر به بحث‌هاي با ساختار آزاد گرايش دارد تا به مناظره
مباحثه موفق • يك رهبر و يك دبير جلسه انتخاب كنيد. • روند كار را با استفاده از فيليپ چارت يا تخته قابل رؤيت كنيد. • تصميمي را كه قرار است گرفته شود روشن كنيد، آن را بنويسيد و از ابتدا در معرض ديد همگان قرار دهيد. • در مورد فرآيندهايي كه استفاده مي‌كنيد، به توافق برسيد، و اطمينان پيدا كنيد كه همه آن را درك و به طور منظم دنبال مي‌كنند. • افراد پرحرف را مهار و افراد خجالتي را تشويق كنيد.
مباحثه موفق • بين واقعيت‌ها و عقايد تمايز قائل شويد. • تفكر خلاق را از اتخاذ متمايز سازيد. • لحظه اتخاذ تصميم را با دقت مشخص كنيد، به طوري كه نه خيلي زود و نه خيلي دير باشد. • تصميمات جلسه را يادداشت كنيد و تعهد شركت‌كنندگان را به دست آوريد.
مباحثه موفق • از همه تشكر كنيد. • اقدام كنيد. • در زير پيشنهادهايي به منظور شركت موفق در گروه‌هاي تصميم‌گيري رسمي و غيررسمي آمده است: • موضوع موردنظر خود از جمله واقعيت‌ها و استدلال‌هاي خود را از مدتي قبل ،آماده كنيد.
مباحثه موفق • موافقان و مخالفان احتمالي و دليل آن را مشخص كنيد. • سعي كنيد، اگر مفيد مي‌دانيد، با ملاقات‌هاي جداگانه با اعضاي گروه قبل از جلسه، زمينه لازم را براي مباحث فراهم آوريد. • با دقت همه چيز را نگاه كنيد و به همه كس گوش دهيد تا بتوانيد برنامه‌هاي سايرين را ارزيابي كنيد. به فكر ايجاد اتحادهاي سودمند باشيد.
مباحثه موفق • زمان دخالت و ارائه نظر خود را با دقت تعيين كنيد. بعضي اوقات پيشدستي كردن ممكن است بهترين راه باشد ،و بعضي اوقات شايد بهتر باشد صبر كنيد تا ديگران از جوش و خروش بيافتند. • سعي كنيد هرگونه ابهام و شك و ترديد در مورد موضوع تصميم‌گيري را از ميان برداريد، وقتي نوبت به شما مي‌رسد، بايستيد، صحبت كنيد و سپس سكوت كنيد. • در تمام اوقات مؤدب و خونسرد باشيد
مذاكره و چانه زدن • اين شيوه با ساير اشكال تصميم‌گيري گروهي تفاوت دارد. به اين معني كه در اين مورد دو طرف با منافع كاملاً متفاوت روبروي هم قرار مي‌گيرند. تعداد افراد در هر طرف ممكن است متفاوت باشد
مذاكره موفق • هدف‌ها را مشخص كنيد. • تصميم بگيريد روي چه چيزهايي در صورت لزوم سازش خواهيد كرد. • شيوه‌اي در پيش بگيريد كه هر دو طرف برنده باشند. • با توضيح اهداف و محدوديت‌هاي كلي شروع كنيد نه اهداف خاص و مشخص
مذاكره موفق • ازگروه ديگر هم بخواهيد همين شيوه را در پيش گيرد. • به دقت به آنچه مي‌گويند گوش كنيد و ببينيد از گفتن چه مطالبي اجتناب مي‌كنند. • از اظهارنظرهاي تعصب‌آميز بپرهيزيد.
مذاكره موفق • طوري رفتار كنيد كه طرف مقابل قبل از شما ارقام خود (مثلاً ارقام مربوط به قيمت) را ارائه دهد. • با نكات مطرح شده سريعاً موافقت نكنيد، بلكه تأمل كنيد تا امتيازهايي از طرف مقابل به دست آوريد. • هرگز وجهه طرف مقابل را خراب نكنيد و از شيوه‌هايي براي حفظ آبرو استفاده كنيد.
مدل‌هاي تصميم‌گيري • مدل عقلايي • مدل عقلايي محدود • روش علمي • مدل كارنگي • تصميم‌گيري مرحله‌اي • مدل تركيبي مرحله‌اي- كارنگي • سطل زباله • اقتضايي • بحران • آشوب • تصميم‌گيري حكيمانه
