Onikinci Bölüm

1. Onikinci Bölüm Yrd.Doç.Dr. Nesrin Kenar 1960-1980DÖNEMİNDE TÜRK DIŞ POLİTİKASI ABD ve NATO ile İlişkiler Yunanistan ile İlişkiler Uluslararası İlişkiler Bölümü

2. Bu konuyu çalıştıktan sonra: Uluslararası Ortam ve Dinamikleriöğrenecek, İç Ortam ve Dinamikleriöğrenecek, Öğrenme Hedefleri

3. Uluslararası Ortam ve Dinamikler • İç Ortam ve Dinamikler • 1945-1960 Dönemi ve BatıBlokuEkseni • Ekonomik Göstergeler • Siyasal Göstergeler • …… • Uluslararası Ortam ve Dinamikler • İç Ortam ve Dinamikler İçindekiler • Özet

4. Uluslararası Ortam ve Dinamikler • İç Ortam ve Dinamikler • 1923-1930 Dönemi ve Liberalizm • Ekonomik Göstergeler • Siyasal Göstergeler • 1930-1938 Dönemi ve Devletçilik • Ekonomik Göstergeler • Siyasal Göstergeler • Dönemin Dış Politikası • Atatürk’ün Dış Politikası • Doğuda Dış Politika : Kürt Sorunu • Batıda Dış Politika : Denge/ İttifak Sorunu • Batı Avrupa’yla İlişkiler • SSCB İle İlişkiler • Yunanistan’la İlişkiler • Ortadoğu İle İlişkiler • Uluslararası Ortam ve Dinamikler • İç Ortam ve Dinamikler İçindekiler • Özet

5. 1945-1960 BATI BLOKU EKSENİNDE TÜRKİYE 2. TC, savaşsırasında Yun hükümetiyleilişkileriniaskıyaaldı. Hem askeri hem siyasaldestekvermektenkaçındı. (Örneğin; 1941’de kurulanGirit’e Yun hükümetinezdinebüyükelçiatamadı.) 3. TC, savaşsırasındaEgeadalarınıpazarlıkkonusuyaptı. Alm.’ya Samos, MidilliveSakızadalarınıişgalönerisindebulundu. 4. TC, İstanbul’daki Rum azınlığakarşı da baskıuyguladı. (Gayrimüslimlerekarşıuygulananvarlıkvergisivesilahverilmedenaskerealımlar)

6. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Uluslararası Ortam ve Dinamikler • Soğuk sav. Yumuşama (Detant) sürecine girdi ve • iki blok arasında “Karşılıklı ve Dengeli Kuvvet İndirimi” görüşmeleri sonunda AGİK (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı), • 1975’de Helsinki Son Senedi oluştu. • Vietnam Savaşıyla ABD önemli ölçüde geriledi.

7. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Sovyetler ve III. Dünya yükselişe geçti. (Afganistan’a müdahale ve O.D.’da askeri üsler elde ederek) • Tüm dünyada ekonomik ve toplumsal gelişmeler meydana gelmiştir. • (1960 ve 1970’ler 1974’e kadar dünyada ekonomik gelişmenin yükseldiği yıllar oldu ve o dönemde “toplumsal serbestleşme” ortaya çıktı.)

8. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • İç Ortam ve Dinamikler • 27 Mayıs 1960 ve 12 Eylül 1980 Darbeleri ve 12 Mart 1971 Muhtırası, bu dönem Türk iç ve dış politikasını önemli ölçüde etkilemiştir. • Bu dönemde TC’nin ekonomik ve iktisadi yapısını kontrol amaçlı DPT (Devlet Planlama Teşkilatı) kurulmuştur. • 1973’deki petrol şoku TC’yi de olumsuz etkilemiş ekonomik de daralmalara neden olmuştur.

9. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Bu ekonomik çöküntü genelde 24 Ocak 1980 Kararlarına kadar devam etmiştir. • SİYASET: • 1945 yılında çok partili yaşama geçmiş olan TC, 1960 yılında askeri darbe ile bu süreci sekteye uğratmıştır. (ortaya iki yeni dinamik güç çıkmıştır: öğrenciler ve işçiler)

10. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Tekrar demokratik bir ortam yakalanmak üzereyken bu kez de demokrasiye ikinci darbe 1971 ve 1980’de gelmiştir. • Her iki darbe sonrasında da askeri hükümetler, yeni anayasalar yapmışlardır. (1961 A.Y. ve 1982 A.Y.)

11. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • DÖNEMİN DIŞ POLİTİKASI • TC, ilk kez BM Genel Kurulu’nda Cezayir’e self-determinasyon tanınmasını destekledi. • 1964’de Johnson Mektubuna kararlı bir cevap verildi. • Eylül 1965’de TC, BM’de ABD’nin Vietnam politikasına karşı çıktı. • 1965’de ABD’nin istediği Çok Taraflı Nükleer Güç’e (MLF) katılmayı reddetti.

12. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • 1967 Savaşında ilk defa Arapları destekledi. • 70’ler boyunca ABD’ye rağmen Ege’de Yun.’la çatıştı. • 1971’de Kıbrıs’a çıkarma yaptı ve ABD’nin bu nedenle koyduğu silah ambargosuna direndi ve TC’deki ABD üslerinin kullanımını durdurdu, OSİA’yı feshetti. • 1976’da tek taraflı olarak AET’le ilişkileri askıya aldı. • 1978-79’da Bağlantısızlarla ciddi bir yakınlaşma pol. İzledi.

13. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Dönem boyunca ABD’ye U-2 uçuşu yaptırılmadı. • Batı’ya olan siyasi ve ekonomik bağımlılığı azaltacak dış pol. girişimlerinde bulunuldu. • TC, Batı karşısında göreli özerkleşti, fakat temelde Batı yanlısı politikasını tamamen terk etmedi.

14. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • ABD ve NATO’yla İlişkiler: • 1960-1965 Dönemi: • 27 Mayıs döneminde ABD’yle ilişkiler: • TC, ABD’nin yeni yönetimi tanımamasından çekiniyordu ve darbeyi yapan askerlerce NATO ve CENTO’ya bağlı kalınacağı açıklamasında bulunuldu. • Böylece ABD, 30 Mayıs’ta yeni yönetimi tanıdığını açıkladı.

15. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • ABD’yle Küba Bunalımı sırasındaki ilişkiler: • SSCB’nin 1962’de Küba’ya Jupiter benzeri orta menzilli füzeleri yerleştirmesi üzerine ABD, Küba’yı abluka altına aldı. • Büyük bir nükleer savaşın eşiğine gelen iki güç, ABD’nin TC’deki Jupiter füzelerini çekmesi ve akabinde SSCB’nin Küba’ya füze yerleştirmekten vazgeçmesi üzerine bu konuda uzlaşmaya varmışlardır.

16. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • TC’nin Küba Krizinden çıkaracağı en önemli sonuç, tek yönlü bir politika izlemenin kesinlikle hata olduğu ve artık “çok yönlü” bir politika izlemesi gerektiğidir. • TC, 1960’lardan itibaren dış politikasında çok yönlü politika izlemiştir.

17. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Kıbrıs Sorunu ve Johnson Mektubu döneminde ABD’yle ilişkiler: • Johnson Mektubu, TC-ABD ilişkilerinin Kıbrıs eksenini temsil eder. • Mektuptaki önemli noktalar şunlardır; • Sovyet saldırısına karşı NATO’nun, TC’yi savunmayabileceği ima edilmiştir. Bu da NATO’nun TC’nin güvenliğini ne kadar sağladığı sorusunu gündeme taşımıştır.

18. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • TC, Küba krizi sonrası ikinci kez tek yönlü politika izlemesinin zararlarını görmüş, SSCB ve üçüncü dünya ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmeye başlamıştır. • TC, artık ABD’yi gözü kapalı destekleme politikasını terk etmiş, öncelikle kendi ülke çıkarları doğrultusunda hareket etmeye başlamıştır. • ABD karşıtlığı ve ABD askeri gücünün varlığından tedirginlik TC’de kendini göstermeye başlamıştır. • TC, NATO içinde yeni kurulan askeri yapılanmalara ihtiyatla yaklaşmıştır. (Örneğin; MLF’ye katılmaktan vazgeçmiştir.)

19. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • ABD silahlarının Türk ordusuna hakim olmasını engellemek için silah sanayine önem vermiş ve silah alımı yaptığı ülkelerin sayısını arttırmıştır. • Çok Taraflı Güç (MLF) kurulması döneminde ABD’yle ilişkiler: • ABD, Avrupa’yı daha etkili savunabilmek için, NATO içinde çok taraflı bir deniz gücünü kurmak istiyordu. • TC bu oluşuma önce katılmış Johnson mektubundan sonra MLF’den çekilmiştir.

20. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • 1961’de MLF’nin oluşumuna karar veren ABD, 1965’de yeterli desteği bulamayınca bu projeye son verip, yerine NATO ülkelerinin nükleer silahlarının ortaklaşa denetimi hakkında yeni bir girişim başlatmıştır.

21. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • 1965-1971 Dönemi: • Amerikan Askeri Personelinden Doğan Sorunlar: • Küba Krizi ve Johnson mektubuyla TC’de ABD karşıtı görüş ve eylemler artmıştır. • ABD askerleri PX mağazalarından gümrüksüz aldıkları malları kar gözeterek Türk vatandaşlarına satıyordu.

22. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Buna paralel olarak TC’deki ABD askerlerinin sayısında hızlı bir indirime gidilmiştir. • 1969 Ortak Savunma İşbirliği Anlaşması (OSİA): • TC ve ABD’li uzmanlar arasında yapılan görüşmeler sonunda, 3 Temmuz 1969’da o güne kadar yapılan ikili anlaşmaları temel bir metin içinde toplayan Ortak Savunma İşbirliği Antlaşması (OSİA) imzalandı. • Ant.’ya göre, TC’nin rızası alınmadan ABD üslerinden herhangi bir üçüncü ülkeye yönelik bir operasyon düzenlenmeyecekti.

23. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • 1971-1980 Dönemi: • Afyon Sorunu: • II. Dün.Sav.’dan sonra ABD’de uyuşturucu maddelerin kullanımında büyük artış görüldü. • ABD’ye sokulan eroinin daha çok yasadışı bölgelerde üretilen haşhaşlardan elde edildiği biliniyordu. (daha çok “Altın Üçgen” denilen Tayland-Burma-Laos bölgesinden)

24. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Bu nedenle ABD, TC’den de haşhaş üretimini tamamen durdurmasını istiyordu. • Ekim 1970’de TC’de Bakanlar Kurulu’nda haşhaş ekimi yapılan bölgeler sınırlandırıldı. • Darbe sonrası Haziran 11971’de Nihat Erim hükümeti, haşhaş ekimi ve afyon üretimini tamamen yasakladı. • Bu durumdan 100.000 köylü ailesi büyük zarar gördü.

25. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • 1973 seçimleri sonrası 1 Temmuz 1974’de haşhaş ekimi tekrar serbest bırakıldı. • Silah Ambargosu : • Eylül 1974’de kabul edilen “TC’ye yapılan Silah Satışlarının ve Verilen Askeri Kredilerin Durdurulması” kararı, TC’nin 1974 Kıbrıs müdahalesinin bir neticesiydi. • TC’den yükselen büyük tepki ABD’nin 6 Ekim 1975’de TC’ye uyguladığı ticari yasağı kaldırmasıyla sonuçlanmıştır.

26. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Silah ambargosu ise, 12 Eylül 1978’de tamamen kaldırıldı. • 1980 Savunma ve Ekonomik İşbirliği Antlaşması (SEİA): • TC’nin ABD’den aldığı askeri ve ekonomik yardımları içeren Antlaşma 29 Mart 1980’de imzalanmıştır.

27. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Yunanistan’la İlişkiler: • 1960’larda Kıbrıs, 1970’lerde Kıbrıs ve Ege sorunları TC-Yun ilişkilerinde uyuşmazlığa neden oluyordu. • 1960’da imzalanan Londra Antlaşmasıyla 16 Ağustos 1960’da Kıbrıs, bağımsızlığını kazandı ve 1963’e kadar iki ülke ilişkilerinde bir durgunluk süreci başladı. (Kıbrıs sorununun ilk aşaması sona erdi) • Kıbrıs sorununda 1974’e kadar artık sadece İng, Yun ve TC değil, Adadaki Türk ve Yun. Tarafları da söz sahibi idi.

28. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • 1964 Bunalımı ve Sonuçları: • 1964 bunalımının temelinde zaten yakın zamana kadar çatışma içinde olan Kıbrıs toplumları arasındaki dengenin bozulacağı anlamına gelen “Makarios’un A.Y. Değişikliği önerisi” yatmaktadır. • 30 Kasım 1963’deki A.Y. Önerisi 13 noktada yapılmaktaydı.

29. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Eğer bu öneri gerçekleşirse, iki toplumun eğitliği üzerine oturtulmuş dengeli bir ortaklık söz konusu olmayacak, azınlık haklarının saklı tutulduğu üniter bir devlet yapısı oluşturulacaktı. • TC, bu öneriyi kesin ve sert bir dille reddetti. • 21 Aralık 1963 akşamı Lefkoşe’nin bir Türk mahallesinde Türk bir aileye Rum bir polisin zor kullanarak arama ve silah çekmesi üzerine patlak veren olaylar iki toplum arasındaki “yeşil hat” tın oluşumuna neden olmuştur.

30. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Şiddet olaylarının tırmanışa geçmesi üzerine TC, duruma müdahale ederek Kıbrıs semalarında Türk jetlerini havalandırdı. • Durum NATO’ya da yansıtıldı. • Yun., bu durum karşısında üç garantör devletin Dışişleri Bakanlarının görüşmesini talep etti. • 15 Ocak 1964’de Londra Konferansı toplandı.

31. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Türk tarafının çözüm önerisini Denktaş dile getirdi ve daha sonra TC’nin resmi tezi olacak şu görüşleri ileri sürdü: • 1960 çözümü Kıbrıslı Türklerin güvenliğini sağlayamamıştır ve fiili güvencelere gereksinim duyulmaktadır. • Bu çerçeve içinde de tek çözüm, coğrafi olarak ayrılmış ve zorunlu nüfus mübadelesini gerçekleştirmiş iki toplumlu federal bir devletin kurulmasıdır.

32. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Rumlar’ın desteklediği Klerides görüşlerini şöyle ifade etmiştir; • Çoğunluğun çıkarlarına uygun ve teknik olarak uygulanması bir öncekinden daha kolay yeni bir AY.’nın hazırlanması ve yürürlüğe konması gerekmektedir. • Sonunda İngiliz bir subayın komutasında 10.000 kişilik bir NATO gücünün adada düzen ve güvenliğin sağlanması TC, Yun. ve Kıbrıs Türk temsilcilerince kabul edilmiştir.

33. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Fakat, Kıbrıs Cumhurbaşkanı yalnızca bir BM gücüne razı olabileceğini belirtti. • Çatışmaların sona ermemesi üzerine İng. 15 Şubat 1964’te BM Güvenlik Konseyi’ne başvurdu. • 14-27 Mart 1964’de BM Barış Gücü Ada’ya çıkarma yapmıştır. Fakat çatışmaları sona erdirememiştir. • TC, ABD ve İngiltere’ye birer nota göndererek, her an adaya çıkartma yapabileceğini hatırlattı.

34. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • TBMM, hükümete gerektiğinde Kıbrıs’a askeri müdahalede bulunma yetkisi verdi. • ABD, tüm dünya politiğinde yapmış olduğu planlarla müdahalesini bu dönemde Acheson Planı’yla Kıbrıs sorununa da gerçekleştirmiştir. • 9 Temmuz 1964’de başlayan Cenevre görüşmeleri sırasında (14 Temmuz’da) ABD Dışişleri Bakanı Dean Acheson şunları önermiştir:

35. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • -Kıbrıs adasının Karpas bölgesinde, TC’ye, egemenlik hakları kendisine ait olacak ve anavatanın ayrılmaz parçası sayılacak bir arazi verilecekti. -Sınırı, yapılacak görüşmelerle belirlenecek olan bu bölgede TC istediği kadar asker bulundurabilecek, -Kıbrıslı Türkler bir saldırıya uğramaları halinde buraya iltica edebileceklerdi.

36. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • -Kıbrıs’ın Rumlar veya Yun.’ın egemenliğinde kalacak bölgesinde yaşayacak Türklerin çoğunlukta oldukları iki ya da üç bölge tam bir kendi kendini yönetme hakkına yani özerkliğe sahip olacaktı. -bununla birlikte, merkezdeki siyasal otoriteye karşı bağlılıkları ve sorumlulukları sürecekti.

37. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • -Adada yaşayacak Türkler Lausanne’da Yun. Sınırlarında kalan Müslüman azınlığa tanınan haklardan yararlanacaklardı ve -bu haklara uygun davranılıp davranılmadığı BM ya da Ulus. Ad. Div. tarafından atanacak bir komiser tarafından denetlenecekti. • TC’nin Doğu Akdeniz’den gelebilecek saldırılara karşı güvenliğini sağlamak üzere Meis adası Yun. tarafından TC’ye terk edilecekti.

38. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Acheson Planıyla hem taksim, hem de enosis istekleri yanıtlanmış, • TC’nin stratejik güvenlik kaygıları giderilmiş, • Ada dolaylı olarak NATO’nun denetimine sokulmuş, • Doğu Akdeniz Batı’nın çıkarları açısından güvenli hale getirilmiştir.

39. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Planı TC kabul etmesine rağmen Makarios’un baskısıyla Yun. reddetti. • Makarios, NATO denetimli bir Türk-Yunan yönetimi altına konmasına razı olmuyordu. • Çatışmalar Mart 1964’de Rumların silahlanmaya başlaması ve Cenevre Konferanslarının ilkinin başarısızlıkla sonuçlanmasıyla patlak verdi. • 7 Ağustos’ta Türk jetleri “Erenköy direnişi” sonrası ada üzerinde ihtar uçuşları yaptı.

40. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • SSCB’nin Kıbrıs politikası; Makarios’u desteklemek • bölgedeki NATO denetimini engellemek, • NATO’nun güneydoğu kanadındaki çatlaktan yararlanarak TC ve Yun.’la ilişkileri geliştirmekti. • Bağlantısızların Kıbrıs politikası; Makarios’u desteklemişlerdir. • Çünkü TC’nin taksim tezi Ada’yı ikiye bölmek demekti. Bağlantısızlar da etnik çeşitliliğe sahip ülkelerdi ve TC’nin tezini kabullenmek, kendilerinin de bölünebileceği ihtimalini kabullenmek demekti.

41. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Ayrıca TC, bağlantısızlara karşı Batının temsilcisi rolünü üstlenmiş ve onlara karşı olmuştu. • 1964 bunalımı hem İstanbul’daki Rum azınlığı hem de Kıbrıs’daki Türk azınlığı olumsuz etkilemiştir. • Özellikle Kıbrıslı Türkler’e Rumlar ekonomik abluka uygulamışlardır. • Bu süreçten sonra TC’nin kabul etmediği Galo Plaza Raporu taraflara sunulmuştur.

42. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • 21 Nisan 1967’da Yun.’da albaylar cuntası yönetime gelmiş, Atina ve Makarios arasında açıkça bir kopuş yaşanmıştır. • İki toplum arasındaki uyuşmazlıkları görüşmek üzere TC başbakanı Demirel ve Yun. İktidarına el koyan Kollias bir zirvede toplandılar. • Zirvede anlaşmanın mümkün olmayacağı sonucu çatışmaların yeniden başlamasına neden oldu.

43. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • ABD’nin Makarios karşıtı tutumu, TC’nin taksim tezine yakınlaşmasını sağlıyordu. ABD’nin TC’yi destekleyen tutumu, • Atina’daki albaylar cuntasının EOKA-B ve Grivas’a bağlı Milli Muhafız Gücü’nü hızla silahlandırması, • 1974’e kadar TC’de yaşanan olaylar

44. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • (Yunan subaylarının denetimindeki Mili Muhafız Birliği’ne bağlı askerlerin Makarios’un başkanlık sarayını bombalaması sonrasında Yun. Hareketin Türklere karşı olmadığını söylese de • Kıbrıs Helen Cum.’nin kurulduğunun açıklanması ve • Enosisçi emelleriyle tanınan EOKA üyesi Nikos Samson’un devlet başkanlığının ilan edilmesi Kıbrıslı Türkleri ve TC’yi uyarmıştı.) • 20 Temmuz 1974’de TC, Kıbrıs’a asker çıkardı. “Birinci Kıbrıs Barış Harekatı” gerçekleştirildi.

45. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • BM Güv. Konseyi, taraflara ateşkes çağrısında bulundu. • TC, 22 Temmuz’da çağrıya olumlu yanıt verdi ve Cenevre Konferansına katılma kararı aldı. • I. Cenevre Konferansı 25-30 Temmuz 1974 tarihleri arasında toplandı. • TC, Konferansa şu önerileri getirmiştir:

46. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Hem ateşkes hem de Kıbrıs’ta yeni düzenin kurulması konusunda karar alınmalıdır. • Federasyon tezine uygun bağlayıcı bir karar elde edilmelidir. • Kıbrıslı Türklerin güvenliği yine Türklerden oluşturulacak bir polis gücü tarafından güvence altına alınmalıdır. • Türk askerlerinin geri dönüşü için kesin hiçbir tarih metne girmemelidir.

47. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Türk birliklerinin etrafını çevirecek olan tampon bölge 10 km olmalı ve etrafında BM’nin hiçbir askeri kordonu bulunmamalıdır. • Denktaş, cumhurbaşkanı yardımcılığı görevine derhal başlamalıdır. • Cemaatlerin de katılacağı büyük Kıbrıs Konferansı 1 hafta içinde toplanmalıdır.

48. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Yun. ise Konferansa şu önerileri getirmiştir: • Cenevre’de sadece BM’nin ateşkes kararı yani ateşkesin nasıl uygulanacağı görüşülmeli, anayasal konular kesinlikle ele alınmamalıdır. • Türk birlikleri derhal ve toptan adadan çıkarılmalıdır. • A.Y. Ve Kıbrıs’taki yeni düzene ait hiçbir konu ele alınmayacağı gibi, 1 hafta sonraki konferansa da atıfta bulunulmamalıdır.

49. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • 30 Temmuz 1974’te kabul edilen protokolde TC, hemen hemen tüm isteklerini kabul ettirdi. • TC-Yun.-İng. arasında imzalanan Cenevre Protokolü salt bir ateşkes ant. değildir. • Bu Protokolle Kıbrıs’ın yeni statüsünün de temelleri atılmıştır. • Taraflar anlaşmaya varamayınca 14 Ağustos 1974’de TC “İkinci Kıbrıs Barış Harekatı” nı başlattı.

50. 1960-1980 GÖRELİ ÖZERKLİK • Magosa-Lefke hattı çizilince (istediği hedefe ulaşınca) TC, yeni sınırlar içinde ateşkes ilan ederek harekatı durdurdu. • TC, adaya Garanti Antlaşmasının 4. maddesine dayanarak müdahale etmiştir. • 1974’deki Kıbrıs müdahalesi hem Türk Dış Pol. hem Türk-Yun. İlişkileri hem de Kıbrıs sorunu açısından bir dönüm noktası olmuştur ve günümüze kadar çözüme kavuşamamıştır.