Grasduinen in de fiscale procedure

1. Grasduinen in de fiscale procedure Leo De Broeck Advocaat De Broeck Van Laere & Partners Prof Fiscale Hogeschool HUBrussel www.dvp-law.com ldb@dvp-law.com

2. Doelstelling • In tegenstelling tot bijv. Ned. of Frankrijk, kennen wij in België geen algemeen fiscaal wetboek; onze fiscale wetgeving is verspreid over verschillende afzonderlijke fiscale wetboek (en uitvoeringsbesluiten). • De grote fiscale procedurewetten 1999 hebben er niet toe geleid dat er voor alle belastingtakken één uniforme procedure is. • De (adviseur van de) belastingplichtige zal dus wetboek per wetboek moeten nagaan welke de rechten en verplichtingen zijn inzake een welbepaalde belastingtak. • De laatste jaren groeien de procedureregels van de verschillende fiscale takken wel naar elkaar toe, en bovendien is de wetgever volop bezig met het opzetten van een “super databank”, waaruit elke ambtenaar haast ongelimiteerd gegevens kan putten.

3. Doelstelling • Tot op vandaag moet men dus (als adviseur) alle procedureregels van de diverse fiscale wetboeken eigen maken. • In de praktijk (vb. bij controles) is het evenwel geen schande van er eens een wetboek bij te nemen (wel altijd nagaan of het ‘à jour’ is, ook als het een versie op het net is, zelfs al gaat het om fisconetplus). • Hierna lopen we samen door de meest relevante regeltjes uit het WIB. De wetteksten zullen mondeling toegelicht worden, en in hun context worden geplaatst vanuit een praktische invalshoek. • Daarna volgen de andere fiscale wetboeken, met nadruk op gelijkenissen en verschillen met het WIB.

4. Doelstelling • Administratieve circulaire nr. Ci. RH.81/548.628 (AOIF 21/2002) van 29 juli 2002 verstrekt een aantal nuttige inlichtingen omtrent het goede verloop bij de “klanten” van de fiscus (t.w. de belastingplichtigen). • Onderzoeks- en controlerecht moet steeds omzichtig worden gebruikt. • De controle moet in verhouding staan tot het nagestreefde doel en mag de belastingplichtige in de uitoefening van zijn beroepsactiviteiten niet overmatig hinderen. • Het gros van de onderzoeksmaatregelen is “doelgebonden” van aard (vb. art. 319bis WIB: “…met het oog op het invorderen van belastingen…”).

5. Doelstelling Machtsafwending: Ambtenaren van de Administratie van de BBI die bijstandverlenenbijeensocialecontrole, kunnentijdens die controleniet op eenregelmatigemanierinlichtingenverzamelen op grond van artikel 61 van het Wbtw en de resultaten van het onderzoek van de socialeinspectiedatmede op die informatie is gesteund, nadienaanwendenvoor het vestigen van bijkomendeaanslagen in de inkomstenbelastingen (Rb. Gent 21 oktober 2009 – Fisc. Koerier 2009/746 – Fisc. Act. 2010 – 4/15).

6. Welk controlecentrum is bevoegd? 297 WIB Voor de bij artikel 27, 5° , bedoelde personen is één enkel, bij koninklijk besluit te bepalen, controlecentrum met de ontvangst en het onderzoek van de aangifte belast. Probleem: wat als exploitatiezetel zich in ander ambtsgebied situeert dan de maatschappelijke zetel? Fiscus opteert in de praktijk meestal voor exploitatie.

7. Welk controlecentrum is bevoegd? 297 WIB • Welke diensten kunnen controleren? • Klassieke controle • AOIF • BBI • NOD of LOD • Welke diensten kunnen nog tussenkomen? • Rulingdienst (Voorafgaande Beslissingen) • Bemiddelingsdienst

8. Kohier – titel - 298 WIB § 1. Voor de belasting en voor de voorheffingen, in hoofdsom, opcentiemen en verhogingen, ten behoeve van het Vlaamse Gewest, de gemeenschappen, de gewesten, de provincies, de agglomeraties, de federaties van gemeenten en de gemeenten, alsook voor de boeten, worden de kohieren opgemaakt en uitvoerbaar verklaard door de leidinggevende ambtenaar van de administratie bevoegd voor de vestiging van de belasting of door de door hem gedelegeerde ambtenaar. § 2. De dwangschriften worden uitgevaardigd door de ambtenaren belast met de invordering. Deze ambtenaren moeten een aangetekende herinneringsbrief sturen ten minste één maand voordat de gerechtsdeurwaarder een bevel tot betaling opstelt, behalve indien de rechten van het Vlaamse Gewest in gevaar zijn. …

9. Kohier – titel - 298 WIB Kohier is een uitvoerbare titel (te vergelijken met een niet-betaalde factuur, waarvoor je naar de rechtbank moet stappen om er betaling van te krijgen). Typisch voor inkomstenbelastingen, niet gekend in BTW, Successierechten, … Aangezien het om een sterke titel gaat, moet fiscus een serieus dossier hebben alvorens tot taxatie over te gaan. Om dit te controleren, kan de belastingplichtige op grond van de Wet van 11 april 1994 (openbaarheid bestuur, overigens een grondwettelijk recht – art. 32 GW) inzage krijgen in zijn belastingdossier, en mag hij er kopie van nemen. De openbaarheid kan soms geweigerd worden indien andere fundamentele rechten essentiëler zijn (cf. art. 6 Wet 11 april 1994).

10. Kohier – titel - 298 WIB Inzagerecht (vervolg): De Raad stelt “dat het opgelegde beroepsgeheim de openbaarmaking van gegevens m.b.t. de fiscale toestand van de belastingplichtige aan derden beoogt te beletten, (…) niet geldt t.a.v. de belastingplichtige zelf wanneer het stukken van zijn eigen fiscaal dossier betreft; dat in beginsel aan de belastingplichtige op grond van artikel 6, § 2, 2° van de Wet van 11 april 1994 geen inzage kan worden geweigerd van een stuk met als inhoud een verklaring van een derde over de belastingsituatie van de belastingplichtige zelf” (arrest nr. 156.628 van 20 maart 2006, TBP 2007, afl. 8, 502; Raad van State, afdeling administratie, 29 januari 2010, arrest nr. 200.264 – Fisc. Koerier 2010/408 en Fisc. Act. 2010 – 11/14-15).

11. Aangifteplicht en bewijslast - 300 WIB • De fiscus moet bewijzen dat iemand belastbare inkomsten heeft genoten (cf. art. 170 GW, het zogenaamde grondwettelijk legaliteitsbeginsel) • De belastingplichtige dient zijn kosten, fiscale aftrekken allerlei, … te bewijzen (cf. art. 172 GW) • Hoewel grondwettelijk de fiscus dus eerst aan zet is, voorzien de diverse fiscale wetboeken veelal in een op de belastingplichtige rustende aangifteplicht, hetzij jaarlijks (inkomstenbelastingen), hetzij maandelijks, per kwartaal, per verrichting, .. • Inzake inkomstenbelastingen wordt dit geregeld door art. 300 WIB.

12. Aangifteplicht - 300 WIB § 1. De Koning regelt : 1° de wijze waarop men dient te handelen voor de aangiften, de opmaking en de kennisgeving der kohieren, de betalingen, de kwijtschriften en de vervolgingen ; 2° het tarief van de vervolgingskosten. § 2. Wanneer een vordering voor het gerecht, zelfs gedeeltelijk, maatregelen tot onderwerp heeft welke ertoe strekken de invordering te verwezenlijken of te waarborgen van de belasting, daarin begrepen alle opcentiemen, verhogingen en boeten, alsmede van de desbetreffende interesten en kosten, hebben de cassatietermijn zomede de voorziening in cassatie schorsende kracht.

13. Aangifte bij andere dienst - 301 WIB Ten name van de in artikel 227, 1° en 3°, vermelde belastingplichtigen wordt de belasting van niet-inwoners met betrekking tot de in artikel 228, § 2, 9°, g en i, vermelde meerwaarden die geen betrekking hebben op in artikel 44, § 2 , vermelde ongebouwde onroerende goederen, gevestigd en ingevorderd door de administratie van de belasting over de toegevoegde waarde, de registratie en domeinen tegen de tarieven en volgens het onderscheid bepaald in artikel 171, 1°,b en 4°,d en e. De Koning regelt de uitvoering van dit artikel.

14. Welk (deel) belasting moet in kohier? - 304 WIB § 1. De onroerende voorheffing wordt opgenomen in kohieren. Aanslagen in de onroerende voorheffing die betrekking hebben op een kadastraal inkomen van minder dan 15 EUR per artikel van de kadastrale legger worden niet in een kohier opgenomen. Bij ontstentenis van betaling binnen de in artikel 412 gestelde termijn worden de aanslagen in de roerende voorheffing en in de bedrijfsvoorheffing altijd ten kohiere gebracht, ongeacht het bedrag ervan. Behoudens in de gevallen bepaald bij de artikelen 225, eerste lid, en 248, eerste lid, worden de aanslagen in de personenbelasting, in de vennootschapsbelasting, in de rechtspersonenbelasting en in de belasting van niet-inwoners altijd ten kohiere gebracht, onafgezien het bedrag ervan, maar dit bedrag wordt niet gevorderd of teruggegeven wanneer het na verrekening van de voorheffingen, voorafbetalingen en andere bestanddelen kleiner is dan 2,50 EUR. (…)

15. Wie moet “aangeven”? - 305 WIB “Belastingplichtigen die aan de personenbelasting, aan de vennootschapsbelasting of aan de rechtspersonenbelasting zijn onderworpen, zomede belastingplichtigen die ingevolge de artikelen 232 tot 234, en 248, § 2 aan de belasting van niet-inwoners zijn onderworpen, zijn gehouden ieder jaar aan de administratie der directe belastingen een aangifte over te leggen in de vormen en binnen de termijnen omschreven in de artikelen 307 tot 311. Indien de belastingplichtige overleden of wettelijk onbekwaam is, rust de verplichting tot aangifte in het eerste geval op de erfgenamen, algemene legatarissen of begiftigden, in het tweede geval op de wettelijke vertegenwoordiger.

16. Wie moet/mag “aangeven”? - 305 WIB Bij de zonder vereffening ontbonden vennootschapen in het kader van een fusie, een aan een fusie gelijkgestelde verrichting of een splitsing als bedoeld in de artikelen 671 tot en met 677 van het Wetboek van vennootschappen, of een gelijkaardige vennootschapsrechtelijke verrichting onder buitenlands recht, rust de verplichting tot aangifte naargelang het geval op de overnemende vennootschap of op de verkrijgende vennootschappen. Bij de andere ontbonden vennootschappen rust deze verplichting op de vereffenaars. Belastingplichtigen die niet kunnen lezen, noch ondertekenen, mogen hun aangifte laten invullen door de personeelsleden van de aanslagdienst waaronder zij ressorteren, mits zij de vereiste inlichtingen verstrekken. In dat geval wordt van deze omstandigheid melding gemaakt in de aangifte en wordt deze ondertekend door het personeelslid die ze ingevuld heeft. De aangiften mogen ook worden overgelegd door een lasthebber, die alsdan van de algemene lastgeving krachtens welke hij optreedt moet doen blijken.

17. Let op bij niet-aangifte – 182 KB/WIB Bij niet neerlegging van een aangifte bepaalt artikel 182 KB/WIB de toepassing van de minimumbelastinggrondslagen (ook voor Belgische ingezetenen). 182 § 1. De minimumwinst die belastbaar is ten name van buitenlandse firma's die in België werkzaam zijn en volgens de vergelijkingsprocedure neergelegd in artikel 342, § 1, eerste lid, van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 belastbaar zijn, alsmede, bij niet-aangifte of bij laattijdige overlegging van de aangifte, de minimumwinst die belastbaar is ten name van Belgische ondernemingen wordt bepaald als volgt :   1° landbouwbedrijven, tuinbouwbedrijven of boomkwekerijen : forfaitaire schaal vastgesteld voor de Belgische belastingplichtigen die in dezelfde landbouwstreek een soortgelijk beroep uitoefenen;

18. Let op bij niet-aangifte – 182 KB/WIB 2° ondernemingen behorend tot de : a) scheikundige nijverheid : 22.000 EUR per personeelslid (gemiddeld aantal over het beschouwde jaar); b) voedingsnijverheid : 12.000 EUR per personeelslid (gemiddeld aantal over het beschouwde jaar); c) metaalnijverheid, fijn mechanische nijverheid en bedrijven, ondernemingen die niet-energetische delfstoffen winnen en verwerken, bouwnijverheid en alle andere niet sub a en b, hierboven vermelde nijverheidsbedrijven en -ondernemingen : 7.000 EUR per personeelslid (gemiddeld aantal over het beschouwde jaar);

19. Let op bij niet-aangifte – 182 KB/WIB 3° ondernemingen uit de handelssector en de dienstverlenende sector : a) groothandel, kleinhandel, vervoer, horeca, ingenieurs- en studiebureaus, informatica en electronica en andere diensten aan ondernemingen : 2,50 EUR per 25 EUR omzet, met een minimum van 7.000 EUR per personeelslid (gemiddeld aantal over het beschouwde jaar); b) tussenpersonen in handel en vervoer : 2,50 EUR per 25 EUR omzet, met een minimum van 14.500 EUR per personeelslid (gemiddeld aantal over het beschouwde jaar); c) banken, krediet- en wisselinstellingen : 24.000 EUR per personeelslid (gemiddeld aantal over het beschouwde jaar); d) verzekeringen : 2,50 EUR per 25 EUR geïnde premies; e) alle andere bedrijven en ondernemingen uit de handelssector en de dienstverlenende sector : 2,50 EUR per 25 EUR omzet, met een minimum van 7.000 EUR per personeelslid (gemiddeld aantal over het beschouwde jaar).

20. Let op bij niet-aangifte – 182 KB/WIB 182 § 2. Het bedrag van de overeenkomstig § 1 vastgestelde belastbare winst mag in geen geval lager zijn dan 19.000 EUR. Bij niet-aangifte of bij laattijdige overlegging van de aangifte is het minimumbedrag vastgelegd in het eerste lid ook van toepassing op de belastbare baten van beoefenaars van een vrij beroep. § 3. De overeenkomstig § 1 vastgestelde belastbare inkomsten omvatten niet de in artikel 228, § 2, 9°, g en i, van hetzelfde Wetboek vermelde meerwaarden.

21. Voorstel van aanslag – 306 WIB Een wettelijke mogelijkheid, maar in de praktijk niet toegepast “§ 1. Volgens de regels en onder de voorwaarden die Hij bepaalt, kan de Koning, bij een in Ministerraad overlegd besluit, bepaalde categorieën van belastingplichtigen vrijstellen van de in artikel 305 vermelde aangifteplicht in de personenbelasting. Die belastingplichtigen zijn niettemin verplicht een aangifte te doen wanneer hen dat uitdrukkelijk gevraagd wordt door een daartoe gemachtigd ambtenaar van de administratie der directe belastingen. § 2. Aan de belastingplichtigen die overeenkomstig § 1 van aangifteplicht zijn vrijgesteld wordt een voorstel van aanslag toegestuurd. Dit voorstel vermeldt de belastbare grondslag en de daarop verschuldigde belasting, zomede alle inlichtingen en gegevens die in aanmerking zijn genomen. In afwijking van het eerste lid en volgens de regels en onder de voorwaarden die Hij vaststeld, kan de Koning, bij een in Ministerraad overlegd besluit, de gevallen bepalen waarin de administratie geen voorstel van aanslag moet toesturen. § 3. Indien de belastingplichtige niet akkoord gaat met het voorstel van aanslag, dient hij de administratie daarvan binnen de maand na de datum van de verzending van dat voorstel in kennis te stellen met vermelding van zijn motieven. Bovendien dient de belastingplichtige binnen dezelfde termijn iedere onjuistheid of onvolledigheid van het voorstel van aanslag aan de administratie mede te delen. § 4. Het voorstel van aanslag, aangevuld met de gegevens die de belastingplichtige binnen de in § 3 vermelde termijn heeft ter kennis gebracht, heeft dezelfde waarde als een in de voorgeschreven vormen en termijnen gedane aangifte. Indien de belastingplichtige evenwel de in § 3, tweede lid, vermelde verplichting niet heeft nageleefd wordt het voorstel van aanslag met een onvolledige of onjuiste aangifte gelijkgesteld. “

22. Aangifteformulier - 307 WIB “§ 1. De aangifte wordt gedaan op een formulier waarvan het model door de Koning wordt vastgesteld en dat wordt uitgereikt door de dienst die daartoe door de directeur-generaal van de directe belastingen werd aangewezen. De jaarlijkse aangifte in de personenbelasting moet het bestaan vermelden van rekeningen van elke aard waarvan de belastingplichtige, zijn echtgenoot, alsmede de kinderen waarvan, overeenkomstig artikel 126, § 4, de inkomsten bij die van de ouders worden gevoegd, op enigerlei ogenblik tijdens het belastbaar tijdperk, titularis zijn geweest bij een in het buitenland gelegen bank-, wissel-, krediet- of spaarinstelling en het land of de landen waar die rekeningen geopend zijn geweest. Het formulier van aangifte in de personenbelasting bevat de daartoe voorziene rubrieken.

23. Aangifteformulier - 307 WIB De belastingplichtigen onderworpen aan de vennootschapsbelasting of, overeenkomstig artikel 227, 2°, aan de belasting van niet-inwoners, zijn gehouden aangifte te doen van alle betalingen die zij rechtstreeks of onrechtstreeks hebben gedaan aan personen gevestigd in een Staat die : a) ofwel gedurende het volledige belastbaar tijdperk waarin de betaling heeft plaatsgevonden, door het Mondiaal Forum van de OESO inzake transparantie en uitwisseling van inlichtingen, na een grondige beoordeling van de mate waarin de OESO-standaard op het gebied van uitwisseling van inlichtingen in deze Staat is toegepast, werd aangemerkt als een Staat die niet effectief of substantieel deze standaard toepast; b) ofwel voorkomt op de lijst van Staten zonder of met een lage belasting.

24. Aangifteformulier - 307 WIB Voor de toepassing van het derde lid wordt onder Staat zonder of met een lage belasting verstaan een Staat waarvan het nominaal tarief van de vennootschapsbelasting lager is dan 10 pct. De lijst van Staten zonder of met een lage belasting wordt bepaald bij een koninklijk besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad. Deze lijst wordt herzien bij koninklijk besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad. De in het derde lid bedoelde aangifte moet slechts worden gedaan voor zover het totaal van de betalingen die tijdens het belastbaar tijdperk werden gedaan, een minimum bedrag van 100.000 euro bereikt. De aangifte wordt gedaan op een formulier waarvan het model door de Koning wordt vastgesteld en gevoegd bij de in artikel 305, eerste lid, bedoelde aangifte. § 2. Het formulier wordt ingevuld overeenkomstig de daarin voorkomende aanduidingen, gewaarmerkt, gedagtekend en ondertekend.

25. Aangifteformulier - 307 WIB § 3. De bescheiden, opgaven en inlichtingen waarvan de overlegging in het formulier wordt gevraagd, vormen een integrerend deel van de aangifte en moeten worden bijgevoegd. Afschriften moeten eensluidend met het oorspronkelijk stuk worden verklaard; andere bij de aangifte gevoegde stukken moeten worden gewaarmerkt, gedagtekend en ondertekend, behoudens indien zij uitgaan van derden. De nomenclatuur en het model van de in het eerste lid bedoelde bescheiden, opgaven en inlichtingen worden vastgesteld in overleg met de meest representatieve organisaties uit de nijverheid, de landbouw, de handel en het ambachtswezen en de meest representatieve werknemersorganisaties. § 4. De aangifte moet worden teruggezonden of afgegeven aan de dienst die op het formulier is vermeld. De aangifte in de personenbelasting moet worden teruggezonden aan de dienst die op het formulier is vermeld. § 5. De belastingplichtige kan onder de door de Koning bepaalde voorwaarden de in het aangifteformulier gevraagde gegevens eveneens verstrekken bij middel van computerafdrukken of van elektronische informatiedragers.

26. Aangifteformulier - 307 WIB Gevolgen van niet-melden van bestaan van buitenlande rekening op aangifteformulier Volgens het Hof van Cassatie verleent die wetsbepaling aan de Koning niet de bevoegdheid om de belastingplichtigen te verplichten om het niet-bestaan van een buitenlandse bankrekening te bevestigen door het aanbrengen van de vermelding “nihil” in de daartoe bestemde rubriek op het aangifteformulier. De wijze waarop de Koning de belastingplichtigen verplicht de betwiste rubriek in te vullen, is volgens het Hof van Cassatie “misleidend” en beantwoordt niet aan de wettelijke opdracht die aan de Koning werd gegeven. Belastingplichtigen die nalaten in de daartoe bestemde rubriek de vermelding “nihil” aan te brengen, dienen geen onregelmatige aangifte in (Cass. 8 mei 2009 - Fisc. Koerier 2009/608).

27. Elektronische aangifte - 307bis WIB § 1. De elektronische aangifte, door de Federale Overheidsdienst Financiën ter beschikking gesteld, die werd ingevuld en overgezonden overeenkomstig de daarin voorkomende aanduidingen, wordt gelijkgesteld met een gewaarmerkte, gedagtekende en ondertekende aangifte bedoeld in artikel 307, § 2. § 2. De bepalingen van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 betreffende de aangifte zijn van toepassing op de elektronische aangifte voorzover deze bepalingen omwille van hun aard of hun modaliteiten er niet strijdig zouden mee zijn. Opm.: midden juli 2010 dienden maar liefst 2.250.000 Belgen een aangifte in via taxonweb – probeer ook eens myminfin uit (fiscus als Big Brother)

28. Aangifteplicht - 308bis WIB § 1. De belastingplichtigen voor wie op 1 januari van het jaar waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd, de gronden van belastbaarheid, inzake personenbelasting of als niet-rijksinwoners inzake belasting van niet- inwoners overeenkomstig de artikelen 243 tot 245 en 248, § 2, aanwezig zijn, moeten hun aangifte aan de dienst die op het formulier is vermeld doen toekomen binnen de op het formulier aangegeven termijn, die niet korter mag zijn dan één maand te rekenen vanaf de verzending ervan.     § 2. Indien de in § 1 gestelde termijn niet is verlopen op de datum van overlijden van de belastingplichtige die gehouden is aangifte te doen, bedraagt hij voor de erfgenamen, algemene legatarissen of begiftigden vijf maanden vanaf die datum. § 3. De in § 1 bedoelde belastingplichtigen die geen aangifteformulier hebben ontvangen, moeten bij de aanslagdienst waaronder zij ressorteren uiterlijk op 1 juni van het jaar waarnaar het aanslagjaar wordt genoemd een aangifteformulier aanvragen en, zo zulks nodig is, de termijn vermelden waarop zij in voorkomend geval ingevolge § 2 aanspraak kunnen maken. Deze verplichting geldt niet voor : - belastingplichtigen die overeenkomstig artikel 306 van aangifteplicht zijn vrijgesteld; - belastingplichtigen die in de elektronische aangifte bedoeld in artikel 307bis voor het voorgaand aanslagjaar zich ertoe hebben verbonden om het daaropvolgend aanslagjaar eveneens gebruik te maken van de overlegging op elektronische wijze. - de belastingplichtigen die, voor het voorgaande aanslagjaar, een elektronische aangifte als bedoeld in artikel 307bis hebben ingediend door tussenkomst van een mandataris en die voor het lopende aanslagjaar dat mandaat niet hebben beëindigd;

29. Wegvallen grond belastbaarheid midden jaar - 309 WIB • Belastingplichtigen waarvoor de gronden van belastbaarheid inzake personenbelasting of als niet-rijksinwoner inzake belasting van niet- inwoners overeenkomstig de artikelen 243 tot 245 en 248, § 2, vóór 31 december zijn weggevallen, zijn eveneens gehouden aan de aanslagdienst waaronder zij ressorteren een aangifteformulier te vragen voor het gedeelte van het jaar waarvan die gronden aanwezig waren. • Dezelfde verplichting rust op de erfgenamen, algemene legatarissen of begiftigden van overleden belastingplichtigen. • In het geval van het eerste lid moet de aangifte bij de daarop vermelde dienst toekomen binnen drie maanden na de dag waarop de gronden van belastbaarheid zijn weggevallen; in het geval van het tweede lid is de termijn vijf maanden, te rekenen van de dag van het overlijden.

30. Aangiftetermijn - 310 WIB • Voor binnenlandse vennootschappen of aan de rechtspersonenbelasting onderworpen rechtspersonen, zomede voor belastingplichtigen die ingevolge de artikelen 246 en 247 aan de belasting van niet-inwoners zijn onderworpen, mag de termijn binnen welke de aangifte bij de op het formulier vermelde dienst moet toekomen, niet korter zijn dan een maand vanaf de datum waarop hetzij de jaarrekening hetzij de rekening der ontvangsten en uitgaven zijn of is goedgekeurd, noch langer zijn dan zes maanden vanaf de datum waarop het boekjaar is afgesloten. • Bij de zonder vereffening ontbonden vennootschappen ten gevolge van een fusie, een aan een fusie gelijkgestelde verrichting of een splitsing zoals bedoeld in de artikelen 671 tot en met 677 van het Wetboek van vennootschappen, of een gelijkaardige vennootschapsrechtelijke verrichting onder buitenlands recht mag die termijn niet korter zijn dan één maand vanaf de datum van de goedkeuring van deze verrichting door de algemene vergaderingen van alle vennootschappen die beslist hebben tot de fusie, de aan een fusie gelijkgestelde verrichting of een splitsing zoals bedoeld in de artikelen 671 tot en met 677 van het Wetboek van vennootschappen, of een gelijkaardige vennootschapsrechtelijke verrichting onder buitenlands recht, noch langer zijn dan zes maanden vanaf de datum van deze verrichting. • Bij de andere ontbonden vennootschappen mag die termijn niet korter zijn dan één maand vanaf de datum van de goedkeuring van de resultaten van de vereffening, noch langer zijn dan zes maanden vanaf de laatste dag van het tijdperk waarop de resultaten betrekking hebben.

31. Bevrijding van aangifte - 313 WIB • De aan de personenbelasting onderworpen belastingplichtigen zijn er niet toe gehouden in hun jaarlijkse aangifte in de voormelde belasting de inkomsten van roerende goederen en kapitalen, noch de in artikel 90, 6°, vermelde loten , noch de vergoedingen vermeld in artikel 90, 11°, te vermelden waarvoor een roerende voorheffing is gekweten, noch die welke krachtens wettelijke of reglementaire bepalingen van de roerende voorheffing zijn vrijgesteld, behalve indien het gaat om : 1° inkomsten uit hypothecaire schuldvorderingen op in België gelegen onroerende goederen of op ten kantore der hypotheekbewaring te Antwerpen ingeschreven schepen en boten, met uitsluiting van inkomsten uit hypothecaire obligaties; 2° in artikel 17, § 1, 3° , vermelde inkomsten van verhuring, verpachting, gebruik en concessie van roerende goederen; 3° in artikel 17, § 1, 4° , vermelde inkomsten die begrepen zijn in lijfrenten of tijdelijke renten; 4° in artikel 19, § 1, 2° , vermelde termijnen voortkomend van overeenkomsten waarbij een recht van gebruik van gebouwde onroerende goederen wordt verleend; 5° in artikel 21, 5°, 6° en 10°, vermelde inkomsten in zoverre zij meer bedragen dan respectievelijk de in het 5°, 6° en 10°, van dat artikel bepaalde grenzen en voor zover de roerende voorheffing niet geheven is op dit meerdere. • De roerende voorheffing op de aldus niet aangegeven inkomsten wordt noch met de personenbelasting verrekend, noch terugbetaald.

32. Bevrijding van aangifte - 313 WIB • Inhouding woonstaatheffing in Lux. of Oostenrijk, “bevrijdt” de belastingplichtige niet van de aangifte in België (cf. Spaarrichtlijn) • Dit is evenmin het geval indien een andere Lidstaat een ‘lokale’ (voor)heffing inhoudt.

33. Boekencontrole - 315 WIB Eenieder die onderhevig is aan de personenbelasting, de vennootschapsbelasting, de rechtspersonenbelasting of de belasting van niet- inwoners is verplicht de administratie, op haar verzoek, zonder verplaatsing, met het oog op het nazien ervan, alle boeken en bescheiden voor te leggen die noodzakelijk zijn om het bedrag van zijn belastbare inkomsten te bepalen. De verplichting tot voorlegging : 1° omvat, voor rijksinwoners, de boeken en bescheiden betreffende de in artikel 307, § 1, tweede lid , vermelde rekeningen; 2° strekt zich uit, voor vennootschappen, tot de registers van de aandelen en obligaties op naam, alsmede tot de presentielijsten van de algemene vergaderingen. Behoudens wanneer zij door het gerecht in beslag genomen zijn, of behoudens afwijking toegestaan door de administratie, moeten de boeken en bescheiden aan de hand waarvan het bedrag van de belastbare inkomsten kan worden vastgesteld, ter beschikking van de administratie worden bewaard in het kantoor, agentschap, bijhuis of elk ander beroeps- of privélokaal van de belastingplichtige waar die boeken en bescheiden werden gehouden, opgesteld of toegezonden, tot het verstrijken van het zevende jaar of boekjaar volgend op het belastbaar tijdperk.

34. Boekencontrole - 315 WIB Om fiscaal regelmatig te zijn, dient de boekhouding niet noodzakelijk overeen te stemmen met de voorschriften van de wet op de boekhouding, maar moet zij dezelfde betrouwbaarheid vertonen als een boekhouding gevoerd volgens de boekhoudvoorschriften (Cass. 10 maart 1964). Een naar boekhoudrecht correcte boekhouding kan fiscaal niet bewijskrachtig zijn. De boekhouding moet niet enkel regelmatig zijn, maar moet ook “een geheel van samenhangende en nauwkeurige elementen vertonen waaruit na controle blijkt dat ze oprecht zijn en bijgevolg de juistheid van de aangegeven inkomsten bevestigt” (Luik 25 februari 1981, F.J.F. 82/138).

35. Boekencontrole - 315 WIB Enkel indien de fiscus wil overgaan tot een taxatie bij vergelijking zoals voorzien onder artikel 342 WIB, dient de fiscus het niet-bewijskrachtig karakter van de boeken/boekhouding aan te tonen. De andere bewijsmiddelen kunnen door de fiscus worden ingeroepen zonder voorafgaande verwerping van de bewijskracht (vb. taxatie bij feitelijke vermoedens, indiciaire taxatie, …)

36. “Digitale” boeken(controle) – 315bis WIB • De natuurlijke personen en rechtspersonen die een beroep doen op een computersysteem om de boeken en bescheiden waarvan de voorlegging is voorgeschreven door artikel 315 , geheel of ten dele, te houden, op te stellen, toe te zenden of te bewaren, zijn eveneens verplicht, op verzoek van de administratie, ter plaatse, de dossiers met betrekking tot de analyses, de programma's en het beheer van het gebruikte systeem, alsook de informatiedragers en alle gegevens die zij bevatten, ter inzage voor te leggen. •    De op de informatiedragers geplaatste gegevens moeten in een leesbare en verstaanbare vorm ter inzage worden voorgelegd. •    Wanneer de administratie hen erom verzoekt, zijn de in het eerste lid bedoelde personen verplicht op hun uitrusting en in bijzijn van de ambtenaren van de administratie, kopies te maken in de door die ambtenaren gewenste vorm van het geheel of een deel van voormelde gegevens, alsook de informaticabewerkingen te verrichten die nodig worden geacht om het bedrag van de belastbare inkomsten te bepalen. •    De bepalingen van artikel 315, derde lid, zijn van toepassing op de bewaring van de dossiers met betrekking tot de analyses, de programma's en het beheer van het gebruikte systeem, alsook op de informatiedragers en alle gegevens die zij bevatten. In afwijking van deze bepalingen verstrijkt de bewaartermijn, ten aanzien van de gegevens met betrekking tot de analyses, de programma's en het beheer van computer-systemen, op het einde van het zevende jaar of boekjaar volgend op het belastbaar tijdperk waarin het in die gegevens omschreven systeem werd gebruikt.

37. Vraag om inlichtingen - 316 WIB Onverminderd het recht van de administratie tot het vragen van mondelinge inlichtingen, is eenieder die onderhevig is aan de personenbelasting, de vennootschapsbelasting, de rechtspersonenbelasting of de belasting van niet-inwoners verplicht de administratie, op haar verzoek, binnen een maand te rekenen van de derde werkdag volgend op de verzending van de aanvraag, welke termijn wegens wettige redenen kan worden verlengd, schriftelijk alle inlichtingen te verstrekken die van hem worden gevorderd met het oog op het onderzoek van zijn fiscale toestand.

38. Onderzoek en beroepsgeheim – 315-316 WIB Volgens de Brugse rechter geldt in fiscale zaken geen zwijgrecht maar daarentegen een spreekplicht en een plicht tot medewerking (art. 315, 315bis en 316 WIB 92). De fiscus heeft ook bij belastingplichtigen die door het beroepsgeheim gebonden zijn, het recht de identiteitsgegevens van hun cliënten op te vragen. De financiële transacties met het cliënteel zijn fiscale basisinformatie waarop de administratie recht heeft voor het controleren van de aangiften in de personenbelasting en het vaststellen van het juiste bedrag van de verschuldigde belasting. De fiscus moet kunnen controleren hoeveel de cliënten exact voor de tussenkomsten van hun advocaat hebben betaald. De Brugserechtervindtweldat de administratiebij het voeren van haaronderzoekgeenvragenkanstellen over de aard van de zaak en/of vertrouwelijkeinformatie (tussen de cliënt en de advocaat) kanopvragen. Volgens de rechtbankdient het beroepsgeheimomcliëntentebeschermen en nietomhunadvocaten van eenfiscaalonderzoektevrijwaren (Rb. Brugge 27 april 2009 - Fisc. Koerier 2009/529)

39. Gegevens mbt derden - 317 WIB De in de artikelen 315, eerste en tweede lid, 315bis, eerste tot derde lid en 316 bedoelde verificaties en vragen om inlichtingen mogen slaan op alle verrichtingen waaraan de belastingplichtige heeft deelgenomen en de aldus ingewonnen inlichtingen kunnen eveneens worden ingeroepen met het oog op het belasten van derden.

40. Fiscaal bankgeheim - 318 WIB In afwijking van de bepalingen van artikel 317, en onverminderd de toepassing van de artikelen 315, 315bis en 316, is de administratie niet gemachtigd in de rekeningen, boeken en documenten van de bank-, wissel-, krediet- en spaarinstellingen inlichtingen in te zamelen met het oog op het belasten van hun cliënten. Indien evenwel, het op basis van de artikelen 315, 315bis en 316 uitgevoerde onderzoek concrete elementen aan het licht brengt die het bestaan of de voorbereiding van een mechanisme van belastingontduiking kunnen doen vermoeden, kan de ambtenaar die hiertoe wordt aangesteld door de Minister van Financiën een ambtenaar met de graad van ten minste inspecteur ermee belasten uit de rekeningen, boeken en documenten van de instelling inlichtingen te putten die het mogelijk maken het onderzoek te voltooien en de door deze cliënt verschuldigde belastingen te bepalen.

41. Fiscaal bankgeheim - 318 WIB De financiële instellingen waarvoor het bankgeheim geldt (ex art. 318 WIB 92) omvatten, naar algemeen spraakgebruik, ook de ondernemingen die een werkzaamheid van financiële leasing uitoefenen (Cass. 15 oktober 2009, TFR 377, 243). Goed nieuws. Het bankgeheim geldt, zo vervolgt het Hoogste Gerechtshof in 2009, evenwel niet ten aanzien van de verkoop door een leasingmaatschappij van een geleasd voertuig, aan een andere persoon dan de leasingnemer, ook niet in geval de aankoopoptie door de leasingnemer, met instemming van de leasinggever aan deze persoon werd overgedragen. Slechts nieuws.

42. Visitatierecht - 319 WIB Natuurlijke of rechtspersonen zijn gehouden aan de ambtenaren van de administratie der directe belastingen, voorzien van hun aanstellingsbewijs en belast met het verrichten van een controle of een onderzoek betreffende de toepassing van de inkomstenbelastingen, tijdens de uren dat er een werkzaamheid wordt uitgeoefend, vrije toegang te verlenen tot de beroepslokalen of de lokalen waar rechtspersonen hun werkzaamheden uitoefenen, zoals kantoren, fabrieken, werkplaatsen, werkhuizen, magazijnen, bergplaatsen, garages of tot hun terreinen welke als werkplaats, werkhuis of opslagplaats van voorraden dienst doen, ten einde aan die ambtenaren enerzijds de mogelijkheid te verschaffen de aard en de belangrijkheid van de bedoelde werkzaamheden vast te stellen en het bestaan, de aard en de hoeveelheid na te zien van de voorraden en voorwerpen van alle aard welke die personen er bezitten of er uit enigen hoofde onder zich hebben, met inbegrip van de installaties en het rollend materieel en anderzijds de bovenbedoelde ambtenaren in staat te stellen om alle boeken en bescheiden die zich in de voornoemde lokalen bevinden, te onderzoeken.  

43. Visitatierecht - 319 WIB De ambtenaren van de administratie der directe belastingen, voorzien van hun aanstellingsbrief, mogen, wanneer zij met dezelfde taak belast zijn, vrije toegang eisen tot alle andere lokalen, gebouwen, werkplaatsen of terreinen die niet bedoeld zijn in het eerste lid en waar werkzaamheden verricht of vermoedelijk verricht worden. Tot particuliere woningen of bewoonde lokalen hebben zij evenwel alleen toegang tussen vijf uur 's morgens en negen uur 's avonds en met machtiging van de rechter in de politierechtbank. De voormelde ambtenaren, voorzien van hun aanstellingsbewijs, mogen door middel van de gebruikte uitrusting en met de bijstand van de personen als vermeld in artikel 315bis, derde lid , de betrouwbaarheid nagaan van de geïnformatiseerde inlichtingen, gegevens en bewerkingen, door inzonderheid de voorlegging ter inzage te vorderen van stukken die in het bijzonder zijn opgesteld om de op informatiedragers geplaatste gegevens om te zetten in een leesbare en verstaanbare vorm.

44. Visitatierecht - 319 WIB Opmerking: Vóór de wijziging van artikel 319 WIB door de Wet van 19 mei 2010, oordeelde het Hof van Cassatie na het arrest van 16 december 2003 inzake BTW, dat ook inzake oud artikel 319 WIB 92 (controle ter plaatse) de controlerende ambtenaren alle stukken mogen onderzoeken die “ter beschikking” zijn in de beroepslokalen (Cass. 12 september 2008 – TFR 2009, 301). Opmerking 2: veelal wordt gesteld dat zeker sinds de wetswijziging de fiscus (ook inkomstenbelastingen) het recht heeft om kasten, bureaus, … van de belastingplichtige te onderzoeken. Het is evenwel niet zeker of de (aangepaste) wettekst dermate verre onderzoeksmogelijkheden biedt voor de fiscus.

45. Onderzoek door ontvangers - 319bis WIB De met de invordering belaste ambtenaren beschikken over alle onderzoeksbevoegdheden bepaald in dit Wetboek teneinde de vermogenssituatie van de schuldenaar te bepalen met het oog op het invorderen van de belasting en de voorheffingen verschuldigd in hoofdsom en opcentiemen, van de belastingverhogingen en administratieve boeten, van de interesten en van de kosten.    De in het eerste lid bedoelde bevoegdheden van de ambtenaren belast met de invordering worden eveneens uitgeoefend zonder de beperkingen ten aanzien van de instellingen bedoeld in artikel 318.

46. Inlichting inwinnen omtrent bepaalde belastingplichtigen - 322 WIB De administratie mag, wat een bepaalde belastingplichtige betreft, geschreven attesten inzamelen, derden horen, een onderzoek instellen, en binnen de door haar bepaalde termijn, welke wegens wettige redenen kan worden verlengd, van natuurlijke of rechtspersonen, alsook van verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid alle inlichtingen vorderen die zij nodig acht om de juiste heffing van de belasting te verzekeren. Nochtans mag het recht om derden te horen en om een onderzoek in te stellen slechts worden uitgeoefend door een ambtenaar met een hogere graad dan die van controleur.

47. Meer algemene inlichtingen inwinnen - 323 WIB De administratie mag eveneens van natuurlijke of rechtspersonen alsook van verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid, binnen de door haar bepaalde termijn, welke wegens wettige redenen kan worden verlengd, voor alle of een deel van hun verrichtingen of activiteiten de overlegging vorderen van inlichtingen slaande op elke persoon of groep van personen, zelfs niet met name aangeduid, met wie zij rechtstreeks of onrechtstreeks in betrekking zijn geweest uit hoofde van die verrichtingen of activiteiten. Wat niet mag: aan private persoon vragen wie hij allemaal heeft ingehuurd voor zijn privéfeestje

48. Wanneer vragen om inlichtingen stellen? - 322-323 WIB Vragen om inlichtingen (art. 322 en 323 WIB 92) kunnen enkel aangewend worden om de belastingen te vestigen en in te vorderen en om de behandeling van het bezwaarschrift te verzekeren, maar niet om zich in rechte te verdedigen (Rb. Antwerpen 24 april 2009 – TFR 374, 80)

49. Theoretisch bewijsmiddel: de getuige - 325 WIB De belastingplichtige wordt bij ter post aangetekende brief opgeroepen om het getuigenverhoor bij te wonen. De getuigen zijn verplicht getuigenis af te leggen over alle daden en feiten waarvan zij kennis hebben en waarvan de vaststelling nuttig kan zijn voor de toepassing der belastingwetten op de feiten waarover geschil is. Alvorens te getuigen leggen zij de bij artikel 934 van het Gerechtelijk Wetboek voorgeschreven eed af. Het tegenbewijs is rechtens toegelaten.

50. Samenwerking met andere besturen etc. - 327 WIB § 1. De bestuursdiensten van het Vlaamse Gewest, met inbegrip van de parketten en de griffies der Hoven en van alle rechtscolleges, de besturen van de Gemeenschappen, de Gewesten, de provincies, de agglomeraties, de federaties van gemeenten en de gemeenten zomede de openbare instellingen en inrichtingen, zijn gehouden, wanneer zij daartoe worden aangezocht door een ambtenaar belast met de vestiging of de invordering van de belastingen, hem alle in hun bezit zijnde inlichtingen te verstrekken, hem, zonder verplaatsing, van alle in hun bezit zijnde akten, stukken, registers en om het even welke bescheiden inzage te verlenen, en hem alle inlichtingen, afschriften of uittreksels te laten nemen, welke de bedoelde ambtenaar voor de vestiging of de invordering van de door het Vlaamse Gewest geheven belastingen nodig acht. Van de akten, stukken, registers, bescheiden of inlichtingen in verband met de rechtspleging mag evenwel geen inzage worden verleend zonder uitdrukkelijk verlof van de federale procureur, procureur-generaal of de auditeur-generaal. De originelen echter van de ontvangstbewijzen-getuigschriften voor verstrekte hulp, uitgereikt door de geneesheren, de tandheelkundigen en de paramedische medewerkers mogen niet worden medegedeeld zonder dat de nationale raad van de Orde der geneesheren of de provinciale geneeskundige commissies de gelegenheid hebben gehad zich ervan te vergewissen dat de Vlaamse Belastingdienst hierdoor geen inlichtingen krijgt betreffende de identiteit van de zieken en van de verzekerden. § 2. Het bepaalde in § 1 is niet van toepassing op het Nationaal Instituut voor de Statistiek en het Economisch en Sociaal Instituut voor de Middenstand wat de individueel verkregen inlichtingen betreft. § 3. Het bepaalde in § 1 is niet van toepassing op de openbare kredietinstellingen en -inrichtingen, noch op het Bestuur der postchecks wat de financiële verrichtingen binnen het kader van hun bedrijvigheid betreft. Het bepaalde in § 1 blijft evenwel van toepassing in de gevallen en onder de voorwaarden als bedoeld in artikel 318, tweede lid. (…)        § 6. De kansspelcommissie als bedoeld in artikel 9 van de wet van 7 mei 1999 op kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers, moet de Vlaamse regering er onverwijld van in kennis stellen dat zij bij een orgaan dat zij controleert, concrete elementen heeft vastgesteld die vermoedelijk wijzen op het bestaan of op de voorbereiding van een mechanisme, gericht op fiscale fraude.