1 / 102

Aprender a comunicar, comunicar para aprender… a actuar

Aprender a comunicar, comunicar para aprender… a actuar. Artur Noguerol Profesor emérito de la UAB Santiago de Compostela, 23, Marzo, 2012. “Para educar a un niño… se necesita la tribu entera” (Proverbio africano).

Download Presentation

Aprender a comunicar, comunicar para aprender… a actuar

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Aprender a comunicar, comunicar para aprender… a actuar Artur Noguerol Profesor emérito de la UAB Santiago de Compostela, 23, Marzo, 2012

  2. “Para educar a un niño… se necesita la tribu entera” (Proverbio africano)

  3. “Todos somos responsables de la educación de los niños que se crían en nuestro grupo social; todos, cada uno desde su puesto en la sociedad.” (Marina, J. A.)

  4. PROYECTO COMUNICATIVO LINGÜÍSTICO Y DE CENTRO

  5. PROYECTO COMUNICATIVO LINGÜÍSTICO Y DE CENTRO MODELOS DE ENSEÑANZA Y APRENDIZAJE Inspirado en Unamuno, 2003

  6. NO SABE NADA Lo importante es captar (incorporar) todo lo que se ha explicado, la atención focalizada. El silencio es el mejor aliado del aprendiza- je, la memoria para repetir todo lo cap- tado (la ciència construïda), … GUARDIÁN DEL SABER, transmisor de la ciencia y la cultura, responsable de la pervivencia de la cultura ALUMNADO MAESTR@S

  7. MAESTRO CONCEPCIÓ BANCÀRIA (P.Freire)

  8. Tienen sentido en sí mismos. Estáticos, ya cons-truidos, siempre son iguales. Un vez interioriza-dos, se aplican mecá-nicamente a cualquier problema y situación. Saberes y competencias SABERES Inspirado en Tardiff, 1997

  9. Papel del profesorado: experto transmisor de informaciones Papel del alumnado. Receptor pasivo. Aprende en situación de interpelado y conducido. Relaciones didácticas verticales. Todo está previsto, prediseñado y decidido, sólo hay que aceptarlo. Roles educativos BANCARIA (enseñar)

  10. A partir del profesorado. Actividades de ejercicios (repetitivos) de aplica-ción práctica totalmente planificada por el pro-fesor, el alumnado obedece. Todos los alumnos reali-zan la misma actividad y “se esfuerzan” en el trabajo. Una unidad o lección es muy corta, y se tendrá que repetir para lograr un buen hábito.. Metodologías BANCARIA (enseñar)

  11. Modelos de enseñanza de las (1as, 2as,...) lenguas • Método tradicional centrado en la gramática FORMA SIGNIFICADO CONOCIMIENTO USO

  12. J. Jubany

  13. Qué son las competencias «Capacidad de actuar en situacio-nes diversas, complejas e impre-visibles; se apoya en conoci-mientos, pero también en valores, habilidades, experiencia...» (Eurydice, 2002)

  14. Sólo tienen sentido en su funcionalidad. Son dinámicas, no se pueden definir fuera de su contexto. Se aplican a situa-ciones cambiantes, requieren creativi-dad y capacidad de “situarse”. Tienen sentido en sí mismos. Estáticos, ya cons-truidos, siempre son iguales. Un vez interioriza-dos, se aplican me-cánicamente a cua-lquier problema y situación. Saberes y competencias COMPETENCIAS SABERES Inspirado en Tardiff, 1997

  15. Papel del profesorado: guía que estructura a veces aprendiz Papel del alumnado. A veces experto. Colaborador y constructor activo. Relaciones didácticas interactivas. Hay que armonizar lo previsto con lo acordado con el alumnado. Papel del profesorado: experto transmisor de informaciones Papel del alumnado. Receptor pasivo. Aprende en situación de interpelado y conducido. Relaciones didácticas verticales. Todo está previsto, prediseñado y decidido, sólo hay que aceptarlo. Roles educativos BANCARIA (enseñar) CRÍTICA (aprender)

  16. A partir del alumnado. Actividades variadas y centradas en un proyecto que se negocia con el alumnado. En un proyecto, han de escoger entre diversas alternativas. Un proyecto tiene una duración mayor y facilita la interiorización de los aprendizajes. A partir del profesorado. Actividades de ejercicios (repetitivos) de aplica-ción práctica totalmente planificada por el profe-sor, el alumnado obedece. Todos los alumnos reali-zan la misma actividad y “se esfuerzan” en el trabajo. Una unidad o lección es muy corta, y se tendrá que repetir para lograr un buen hábito. Metodologías CRÍTICA (aprender) BANCARIA (enseñar) Inspirado en Tardiff, 1997

  17. Roser Canals

  18. MAESTRA CONCEPCIÓN SOCIOCONSTRUCTIVISTA

  19. PROYECTO COMUNICATIVO LINGÜÍSTICO Y DE CENTRO MODELOS DE ENSEÑANZA Y APRENDIZAJE CÓMO SE ENSEÑA Y APRENDE LENGUA Inspirado en Unamuno, 2003

  20. Modelos de enseñanza de las (1as, 2as,...) lenguas • Método tradicional centrado en la gramática • Enfoques comunicativos • TPR • Método Natural • AICLE, TIL • ... COMUNICACIÓN FORMA SIGNIFICADO CONOCIMIENTO USO

  21. A política lingüística e o debate sobre as linguas no sistema educativo nonuniversitario de Galicia en terceiro lugar, cómpre desenvolver unha política lingüística baseada enestratexias concibidas no respecto á liberdade de elección persoal e no principio de non discriminación por razón de lingua (…) clima positivo que favoreza unha convivencia lingüística. • Os pilares de la normativa: • O primeiro deles é a aplicación e desenvolvemento da lexislación vixente em materia de lingua, nomeadamente o Estatuto de Autonomía de Galicia (1981) e a Lei de normalización lingüística (1983) • o segundo dos piares: o Plan xeral de normalización da lingua galega (…) • E, en terceiro lugar, cómpre desenvolver unha política lingüística baseada enestratexias concibidas no respecto á liberdade de elección persoal e no principio de non discriminación por razón de lingua, principios que responden á finalidade de crear un clima positivo que favoreza unha convivencia lingüística.

  22. clima positi-vo que favo-reza unha convivencia lingüística. ¿SSABIA QUE É UN PECADO O ABUSO DOS PEQUENOS COMA MIN?!

  23. PROYECTO COMUNICATIVO LINGÜÍSTICO Y DE CENTRO MODELOS DE ENSEÑANZA Y APRENDIZAJE CÓMO SE ENSEÑA Y APRENDE LENGUA MARCO LEGIS- LATIVO Y ADMINISTRATIVO Inspirado en Unamuno, 2003

  24. CONSELLERÍA DE EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA 2. Garantía do máximo equilibrio posible nas horas semanais e nas materias impartidas... Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia. CAPÍTULO III AS LINGUAS OFICIAIS DE GALICIA NO ENSINO NON UNIVERSITARIO Artigo 4º.-Principios. Os principios a partir dos cales se elabora este decreto son os seguintes: 1. Garantía da adquisición dunha competencia en igualdade nas dúas linguas oficiais de Galicia. 2. Garantía do máximo equilibrio posible nas horas semanais e nas materias impartidas nas dúas linguas oficiais de Galicia, co obxectivo de asegurar a adquisición da competencia en igualdade nelas. 3. Adquisición dun coñecemento efectivo en lingua(s) estranxeira(s), nun marco xeral de promoción do plurilingüismo no sistema educativo de Galicia. Nº 97 _ Martes, 25 de maio de 2010 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 9.243

  25. CONSELLERÍA DE EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA 2. As materias de lingua impartiranse no idioma de referencia. Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia. CAPÍTULO III AS LINGUAS OFICIAIS DE GALICIA NO ENSINO NON UNIVERSITARIO Artigo 6º.-Educación primaria. 1. Garantirase a adquisición da competencia lingüística propia da etapa e do nivel nas dúas linguas oficiais de Galicia. 2. As materias de lingua impartiranse no idioma de referencia. 3. Impartirase en galego a materia de Coñecemento do medio natural, social e cultural, e en castelán a materia de Matemáticas. 4. Cada centro educativo, segundo o procedemento establecido no regulamento de centros, decidirá a lingua en que se impartirá o resto de materias de cada curso, garantindo que as materias en galego e en castelán se distribúen na mesma porcentaxe de horas semanais, sen prexuízo do disposto no capítulo IV (sobre a impartición de materias en linguas estranxeiras). Este proceso realizarase cada catro cursos escolares Nº 97 _ Martes, 25 de maio de 2010 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 9.244

  26. semántica semántica2 sintaxis2 sintaxis L1 L1 L1 L1 L1 L1 L1 L2 L1 L1 L1 morfología morfología2 sonidos2 y grafías2 sonidos y grafías L2

  27. CONSELLERÍA DE EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA 3. …en galego a materia de Coñecemento do medio natural, social e cultural, e en castelán a materia de Matemáticas. Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia. CAPÍTULO III AS LINGUAS OFICIAIS DE GALICIA NO ENSINO NON UNIVERSITARIO Artigo 6º.-Educación primaria. 1. Garantirase a adquisición da competencia lingüística propia da etapa e do nivel nas dúas linguas oficiais de Galicia. 2. As materias de lingua impartiranse no idioma de referencia. 3. Impartirase en galego a materia de Coñecemento do medio natural, social e cultural, e en castelán a materia de Matemáticas. 4. Cada centro educativo, segundo o procedemento establecido no regulamento de centros, decidirá a lingua en que se impartirá o resto de materias de cada curso, garantindo que as materias en galego e en castelán se distribúen na mesma porcentaxe de horas semanais, sen prexuízo do disposto no capítulo IV (sobre a impartición de materias en linguas estranxeiras). Este proceso realizarase cada catro cursos escolares Nº 97 _ Martes, 25 de maio de 2010 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 9.244

  28. CONSELLERÍA DE EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA 3. …en galego as materias de Ciencias sociais, xeografía e historia, Ciencias da natureza e Bioloxía e xeoloxía, e en castelán as materias de Matemáticas, Tecnoloxías e Física e química. Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia. CAPÍTULO III AS LINGUAS OFICIAIS DE GALICIA NO ENSINO NON UNIVERSITARIO Artigo 7º.-Educación secundaria obrigatoria 1. Garantirase a adquisición da competencia lingüística propia da etapa e do nivel nas dúas linguas oficiais de Galicia. 2. As materias de lingua impartiranse no idioma de referencia. 3. Impartiranse en galego as materias de Ciencias sociais, xeografía e historia, Ciencias da natureza e Bioloxía e xeoloxía, e en castelán as materias de Matemáticas, Tecnoloxías e Física e química. 4. Cada centro educativo, segundo o procedemento establecido no regulamento de centros, decidirá a lingua en que se impartirá o resto de materias de cada curso, garantindo que as materias en galego e en castelán se distribúen na mesma porcentaxe de horas semanais, sen prexuízo do disposto no capítulo IV (…) Nº 97 _ Martes, 25 de maio de 2010 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 9.244

  29. CONSELLERÍA DE EDUCACIÓN E ORDENACIÓN UNIVERSITARIA 1. …poidan chegar a ofrecer ata un máximo dun terzo do seu horario lectivo semanal en lingua(s) estranxeira(s). Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia. CAPÍTULO IV A IMPARTICIÓN DE MATERIAS EN LINGUA(S) ESTRANXEIRA(S) Artigo 21º.- Materias non lingüísticas impartidas en lingua(s) estranxeira(s) 1. A Administración educativa fomentará a impartición de materias en lingua(s) estranxeira(s), principalmente en inglés, co obxectivo de que, de maneira progresiva e voluntaria, os centros educativos poidan chegar a ofrecer ata un máximo dun terzo do seu horario lectivo semanal en lingua(s) estranxeira(s). 2. Cando nun determinado curso o centro educativo aprobe a impartición dunha ou de varias das materias a que se refiren os artigos 6, 7, 8 e 9 do presente decreto en lingua(s) estranxeira(s), adaptará o seu proxecto lingüístico para garantir o máximo equilibrio de horas semanais ofertadas en galego e en castelán nese curso, segundo o procedemento establecido no regulamento de centros. 2. …garantir o máximo equilibrio de horas semanais ofertadas en galego e en castelán nese curso... Nº 97 _ Martes, 25 de maio de 2010 DIARIO OFICIAL DE GALICIA 9.246 i 9.247

  30. semántica semántica2 semàntica3 sintaxis2 sintaxis sintaxis3 L1 L1 L1 L1 L1 L1 L1 L1 L1 L2 L1 L1 L1 L1 L1 L3 morfología morfología2 morfología3 sonidos3 y grafías3 sonidos2 y grafías2 sonidos y grafías L2

  31. L1 L2 L1 L1 L1 L2 L2 L2 L1

  32. L4 L3 L1 L2

  33. repertorio repertorio repertorio repertorio repertorio Repertorios comunicativos competencia subyacente común

  34. ¿Qué lenguas enseñamos? Propuesta del Consejo de Europa, elaborado por la Comisión de Políticas Lingüísticas, que se ha convertido en referencia obligada para la enseñanza y aprendizaje de todas las lenguas

  35. Competenciaplurilingüe y pluricultural capacidad de utilizar las lenguas con finalidades comunicativas situaciones comunicativas capacidad de tomar parte en la interacción intercultural dominio, en grados diversos, de distintas lenguas competencias parciales Marco Europeo Comú de Referenciapara las lenguas: : aprender, enseñar, evaluar repertorio glo-bal disponible gestionar adecuadamente el capital de lenguas y comunicación

  36. LA COMPÉTENCE PLURILIN- GUE ET PLURICULTURELLE englobe l’ensemble du réper-toire langagier à disposition Expérience cohérente d’éducation linguis-tique Pour favoriser des apprentissages parallèles ou futurs dans d’autres langues. Les besoins de transferts

  37. (hay que comprenderlas y valorarlas) (hay que valo-rarlas, saber algunos aspec-tos y aprender de ellas) LENGUAS yaprendizaje • Lenguas de la escuela: vehicular, segundas, extranjeras… • Lenguas del entorno familiar. • Lenguas de la misma familia lingüística. • Lenguas del entorno social más cercano. • Lenguas de los emigrantes. • Lenguas minoritarias y de grupos sociales marginados. • Lenguas lejanas. (1-4) (hay que aprenderlas) (8+/-) (muchas)

  38. PROYECTO COMUNICATIVO LINGÜÍSTICO Y DE CENTRO MODELOS DE ENSEÑANZA Y APRENDIZAJE CÓMO SE ENSEÑA Y APRENDE LENGUA RECUR- SOS MATERIALES Y PERSONALES MARCO LEGIS- LATIVO Y ADMINISTRATIVO DIAGNÓS- TICO SOCIO-LINGÜÍSTICO Inspirado en Unamuno, 2003

  39. PROYECTO COMU/LING DE CENTRO RECUR- SOS MATERIALES Y PERSONALES MATERIALES de la comunidad, de la escuela, de los niños y niñas, de… creados por el profesorado… FORMACIÓNinicial y permanente, SELECCIÓN y ACOMPAÑAMIENTO del personal de los centros DIAG-NÓSTICO SOCIO-LINGÜÍSTICO • Legislación • Usos lingüísticos en la comunidad y el entorno. • Medios de comunicación. • Usos en la Escuela y las familias. • Usos en el aula y las familias. Inspirado en Unamuno, 2003

  40. En continua revisión profesionalizadora PROYECTO COMUNICATIVO LINGÜÍSTICO Y DE CENTRO MODELOS DE ENSEÑANZA Y APRENDIZAJE ACUERDOS Y COMPLICIDADES CÓMO SE ENSEÑA Y APRENDE LENGUA RECUR- SOS MATERIALES Y PERSONALES MARCO LEGIS- LATIVO Y ADMINISTRATIVO DIAGNÓS- TICO SOCIO-LINGÜÍSTICO Inspirado en Unamuno, 2003

  41. PROYECTO COMUNICATIVO LINGÜÍSTICO Y DE CENTRO ASPECTOS PREVIOS Y MARCOS DE INTERPRE-TACIÓN Inspirado en Unamuno, 2003

  42. Comunidad educativa MAESTR@S NIÑ@S Aula Biblioteca /mediateca Popular municipal Asociaciones culturales Centroeducativo web 2.0, blog, chat, fórum Asociaciones sociales Madres y padres del alumnado Biblioteca de aula Aula n Biblioteca del centro Aula 3 Aula 2 Aula 4 Radio/TIC/TV Administración educativa Radio y televisiones locales

  43. SC3 SC4 L4 L3 L1 SC1 SC2 L2

  44. PROYECTO COMU/LING DE CENTRO La comunidad educativa La escuela abierta al entorno: acepta sus aportaciones; le aporta sus producciones. Familias y escuela Asistencia a actos culturales sociales realizar actos culturales abiertos Inspirado en Unamuno, 2003

More Related