Welke voedingsmiddelen zijn verantwoordelijk voor het stijgen van de suiker in uw bloed?

1. Welke voedingsmiddelen zijn verantwoordelijk voor het stijgen van de suiker in uw bloed? Casteele Maria diëtiste diabeteseducator

2. INHOUD • Wat Kh • Soorten Kh • Indeling Kh • Vertering Kh • Glycemische index • Opnamesnelheid • Voedingsdriehoek • Welke voedingsmiddelen doen de suiker in uw bloed stijgen • Hoeveel stijgt uw suiker • Koolhydraatruilwaarden

3. Wat zijn koolhydraten • Overkoepelende naam voor alle soorten suikers • Frans: Gluciden • Engels: Carbohydrates • Zorgen voor energie • 1 g Kh = 4 kcal => 16.8 kjoules 1 kcal = 4.2 kjoules • Spieren/ hersenen werken enkel met glucose

4. 2. Soorten koolhydraten • De kleinste soorten Kh zijn glucose, fructose en galactose • Deze kleine deeltjes kunnen aan mekaar gekoppeld worden : • Per 2 • Per 10 • Per tientallen • Lange ketens: • Verteerbare Kh: Niet-verteerbare Kh: voedingsvezels

5. 3. Indeling koolhydraten • Monosachariden: 1deeltje suiker • Glucose • Fructose • Galactose: niet in de handel verkrijgbaar • Disachariden: 2 deeltjes suiker • Saccharose • Lactose: niet in de handel verkrijgbaar • Maltose:niet in de handel verkrijgbaar • Oligo-sachariden: 3-9 deeltjes suiker aan mekaar • Poly-sachariden: 10 en meer • Verteerbare Kh: • De Kh worden verteerd, d.w.z. de lange ketens worden in stukjes verdeeld en omgevormd tot glucose • Daardoor leveren ze calorieën • Niet verteerbare Kh: • Ons lichaam is niet in staat deze Kh te verteren • Daardoor leveren ze geen calorieën

6. Monosacchariden Glucose: • = dextrose = druivensuiker= suiker in ons bloed • Elementairste vorm = kleinste vorm • Belangrijkste brandstof • 1 g levert 4 kcal • doorheen de maagwand rechtstreeks in de bloedvaten => snelle suiker => snelle opheffing van een hypo • Komt van nature voor in: zoete vruchten en honing

7. Fructose • = vruchtensuiker = levulose • Zoet effect iets meer dan gewone suiker • Bijna dezelfde structuur als glucose • 1 deeltje • Toch moet er een omvorming gebeuren tot glucose: iets trager • 1 g Kh = 4 kcal • Voorkomen: in honing, fruit en groenten

8. Fructose • Wordt niet meer aanbevolen als vervangzoetstof Goed • Iets zoeter: je moet er dus iets minder van nemen • Komt iets trager in het bloed dan glucose Minder goed • Bevat evenveel calorieën als gewone zoetstof • Doet uiteindelijk toch de suiker stijgen • Doet de triglyceriden (vetten) stijgen

9. Galactose • Komt van nature voor in: melkproducten en suikerbieten • Minder zoet dan glucose

10. Disachariden: 2 stukjes suiker Sacharose • Tafelsuiker, rietsuiker, bietsuiker • Bestaat uit 1 deeltje glucose + 1 deeltje fructose

11. Lactose • Melksuiker • 2 stukjes aan mekaar: glucose + galactose • Komt van nature voor in: melkproducten • Uit galactose maakt men tagatose : nieuwe zoetstof

12. Maltose • =Trehalose • 2 stukjes glucose • bierbereiding

13. Oligosachariden • Bestaan uit 3 tot 9 moleculen aan mekaar • Soorten: • Maltodextrine • Raffinose • Fructo-oligosachariden

14. Polysachariden: veel stukjes Verteerbare koolhydraten: • Bestaan uit honderden tot duizenden kleine stukjes aan mekaar • Vormen een belangrijk deel v.d. Kh in onze voeding • Geven de nodige energie: 1 g = 4 kcal • Voorbeelden: • Zetmeel: aaneenschakeling van glucose Vb: in aardappelen, rijst, granen, maïs, erwten, bonen,… • Glycogeen: stapelvorm van glucose bij dieren

15. Niet verteerbare Kh: Voedingsvezels Cellulose en pectine • Beide kunnen we niet afbreken omdat we het nodige enzym missen • Geen invloed op het suikergehalte in ons bloed • Brengen nauwelijks calorieën aan • Vertragen de opname van de suiker en cholesterol • Geven een verzadigingsgevoel: sneller stoppen met eten • Voorkomen: volkorenprodukten, groenten en fruit

16. 4. Vertering van de suikers Spijsverteringssappen • In de mond: amylase • In de pancreas: amylase • In de dunne darm: amylase, lactase, sucrase, alfa dextrinase • Vorming van glucose : wordt verbruikt door spieren, hersenen, nieren, … Het teveel aan glucose wordt opgeslagen in glycogeen (in de lever)= reserve suiker in ons lichaam => Fructose => lever => glucose => Galactose => lever => glucose

17. 5. Glycemische index • Sommige Kh worden sneller, andere Kh worden trager opgenomen • GI is de snelheid waarmee de glucose opgenomen wordt in het lichaam • Men vergelijkt de snelheid van opname van de suikers van een bepaald voedingsmiddel met de snelheid van opname met zuiver glucose • Glycemische index van glucose = 100

18. Glycemische index wordt ingedeeld in 3 groepen

19. Hoe zit het in de praktijk? • We eten nooit een voedingsstof apart: we nemen steeds een maaltijd, waarin alles gemengd wordt • Eiwitten, vezels en vetten vertragen de maaglediging • De opnamesnelheid (GI) wordt dus verlaagd =>Rekening houden met GI is niet slecht maar niet reëel

20. 6.Opnamesnelheid van de suiker is afhankelijk van: • De koolhydraatsamenstelling: hoe langer de structuur van de Kh, hoe trager de opname • De deeltjesgrootte: kleine stukjes voeding worden sneller verteerd dan grote stukjes. Vb aardappelpuree  volledige aardappel • Productieproces, evenals de temperatuur bij verhitting: koken en bakken breken reeds het zetmeel af => snellere opname • Bewaren op lage temperatuur: niet verteerbare Kh stijgen vb koude aardappel  warme aardappel • Bepaalde reacties bij de bereiding van VDM: maillard-reactie: Frans brood => hogere GI dan gewoon huishoudbrood

21. Zout versnelt de suikeropname uit de voeding • Drinken bij de maaltijd versnelt de suikeropname • Snelheid van de maaglediging: • Verschilt van persoon tot persoon • Wordt beïnvloed door de bloedsuikerconcentratie • Gebeurt sneller als de bloedsuiker laag is • Het lichaam wil zo snel mogelijk de suikerconcentratie in het bloed verhogen • Sporten na de maaltijd: vertraagt de maaglediging omdat het bloed voornamelijk naar de spieren gaat, en minder naar maag en darmen • Bij gastroparese: (neuropathie = aantasting van de zenuwen van de maag ) tragere lediging van de maag (eventueel snelwerkende insuline na de maaltijd spuiten)

23. 7. Eten volgens de principes van de voedingsdriehoek • Bij voorkeur trage koolhydraten innemen, alsook de niet verteerbare vezels; bevinden zich in o.a. • Graanproducten: volkoren • Aardappelen • Fruit • Melk- en sojaprodukten • Bepaalde groenten • Mijden van snelle suikers: alle soorten suikers, snoep, frisdranken, koekjes, gebak, geraffineerde producten, alcohol, … : deze bevinden zich voornamelijk in de restgroep

24. Eten volgens de principes van de voedingsdriehoek

25. 8. Welke voedingsmiddelen doen het suikergehalte in uw bloed stijgen?

26. Alles soorten suikers: Klontjessuiker Druivensuiker Bloemsuiker Rietsuiker Bietsuiker Bruine suiker Kristalsuiker Instant cacaopoeder Enz, … Suikers (+ zoetstof) zoals Chrystal, Sucaflor, Sweetener Alle stropen: o.a. Melassestroop Ahornstroop Glucosestroop Allefruitsappen Gewone frisdranken honing Snelle suikers : te mijden !

27. Indien deze suikers in een lege maag terechtkomen gaan ze zeer snel doorheen de maagwand in het bloed • Ideaal om een hypo zo snel mogelijk ongedaan te maken • Snelle suikers • Niet te veel van nemen: 15 g is voldoende • Na een 10-tal minuten eventueel aanvullen met een trage suiker • Te mijden tussen de maaltijden! => te snelle stijging van de suiker

28. Topje van de voedingsdriehoek: te mijden • Snoep • Chocolade, pralines, chocoladekorrels • Chocopasta, speculoospasta • Suikerbevattende broodsoorten, gebak, pannenkoeken, wafels, koekjes • Ijs, sorbet • Slagroom met suiker • Confituur (conf verlaagd suikergehalte) • Alcohol met suiker: Porto, Martini, longdrinks, Pisang, Pasao, Picon, … • Alle biersoorten => te veel suiker, te veel vet, niet nodig in een gezonde voeding

29. Graanprodukten

31. Groenten

32. Fruit

33. Fruitlijst: 1 stuk fruit komt overeen met de volgende hoeveelheden schoongemaakt vers fruit : • = 300 g veenbessen • = 250 g aardbei, stekelbessen, rode bessen, watermeloen • = 200 g bosbessen, braambessen, clementines, frambozen, guave, sterfruit (carambole), zwarte bessen • = 125 g abrikozen, appel, kaki, kiwi, mandarijn, meloen, morellen, nectarine, passievrucht, peer, perzik, pomelo, pompelmoes, pruimen, sinaasappel, tangerine, witte, blauwe en kruisbessen • = 100 g verse ananas (3 schijfjes op eigen sap), cavaillon (1/4), kersen, papaja, tamarillo, ananaskers • = 75 g kumquat, mango (= ¼), lychee, verse vijgen • = 70 g granaatappel • = 65 g sharon • = ½ banaan • = 10 druifjes gebruik evenveel van fruit “opgelegd in eigen sap” vrij gebruik van citroen, limoen en rabarber Gedroogde vruchten bevatten zéér veel suiker: te mijden !

34. Melk en melkproducten

35. Doen de suiker niet stijgen!!! : • Vleesuitgezonderd: • Bloedworst • Gepaneerde gerechten:shnitzels,vleeskroketten, gerechten met saus:vol au vent • Ei • Visuitgezonderd: • Gepaneerde vis, viskroketten • Vispannetje : • Kaas • Vetstoffen: olie, smeervetten, bakvetten

36. 9.Hoeveel stijgt de suiker in uw bloed? Is afhankelijk van: • Het voedingsmiddel zelf: bevat het veel of weinig Kh • De hoeveelheid die u ervan eet

37. 10. KOOLHYDRAATRUILWAARDEN • Een voedingsmiddel bevat een aantal Kh per 100g • Men berekent hoeveel g men van dat product moet eten om 12.5g Kh te hebben • 12.5 g Kh komt overeen met 1 Kh-portie van dat voedingsmiddel • Men werkt met deze porties om per voedingsmiddel aan te duiden hoeveel men er mag van eten om 12,5g Kh tot zich te nemen • Internationaal • Koolhydraatruilwaarden = broodeenheden = koolhydraatporties = broodwaarden

38. 11.De voedingsatlas Sweetbee/ Bayer • Ruilkaart voor een gratis infobox over diabetes.Daarin bevinden zich: • Informatiebrochures omtrent diabetes • Voedingsatlas met informatie over KH-porties • Folders, brochures, stalen • Gratis af te halen in Bond Moyson burelen: u hoeft geen lid te zijn van BM!

39. Koolhydraatruilwaarden Deze worden uitvoerig belicht in een volgende sessie Ik hoop u terug te ontmoeten volgende maand op woensdag 17 juni 2009 om 14 uur Inschrijven kan

40. Hebt u iets niet begrepen,vraag het gerust !Hartelijk dank voor uw aandacht !