html5-img
1 / 39

Osnovi računarskih sistema

Osnovi računarskih sistema. Zapis teksta u računaru. Zapis tekstova u računaru. Šta je to tekst?. Tekst

galia
Download Presentation

Osnovi računarskih sistema

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Osnovi računarskih sistema Zapis teksta u računaru

  2. Zapis tekstova u računaru

  3. Osnovi računarskih sistema Šta je to tekst? • Tekst • ... ili dokument je "informacija namenjena ljudskom sporazumevanju koja može biti prikazana u dvodimenzionalnom obliku... Tekst se sastoji od grafičkih elemenata kao što su karakteri, geometrijski ili fotografski elementi ili njihove kombinacije, koji čine sadržaj dokumenta." (ISO-definicija)

  4. Osnovi računarskih sistema Tekst je niz karaktera • Iako obično tekst zamišljamo kao dvodimenzioni objekat, u računarima se tekst predstavlja kao jednodimenzioni (linearni) niz karaktera. • Potrebno je, dakle, uvesti specijalne karaktere koji označavaju prelazak u novi red, tabulator, kraj teksta i slično

  5. Osnovi računarskih sistema Zapis karaktera u računaru • Računari su zasnovani na binarnoj aritmetici • Cele brojeve je moguće predstaviti u binarnom sistemu • Osnovna ideja je svakom karakteru pridružiti odredjeni ceo broj na unapred dogovoreni način • Ove brojeve zovemo kodovima karaktera (character codes)

  6. Osnovi računarskih sistema Koliko karaktera želimo da predstavimo u računarima? • Tokom razvoja računarstva broj karaktera je postajao sve veći • Pošto je u početku razvoja englesko govorno područje bilo dominantno osnovno je bilo predstaviti sledeće karaktere :

  7. Osnovi računarskih sistema Englesko govorno područje • Velika slova engleskog alfabeta : A,B,...,Z • Mala slova engleskog alfabeta : a,b,...,z • Cifre : 0,1,...,9 • Interpunkcijske znake : .,:;’+*-_ i slično • Specijalne znake : kraj reda, tabulator i slično

  8. Osnovi računarskih sistema Standardni karakterski kodovi • Sedamdesetih godina su se pojavile tabele standardnih karakterskih kodova dovoljne za zapis pomenutih karaktera • Najpoznatiji su • EBCDIC – IBM-ov standard, korišćen uglavnom na mainframe računarima, pogodan za bušene kartice • ASCII – Standard iz koga se razvila većina današnjih standarda

  9. Osnovi računarskih sistema ASCII • ASCII (American Standard Code for Information Interchange) • ASCII sedmobitan (broj karaktera je 128)

  10. Osnovi računarskih sistema ASCII tabela

  11. Osnovi računarskih sistema Primeri • Karakter A se zapisuje kao (41)16 tj. 0x41 što je (65)10 tj. (1000001)2 • Razmak se zapisuje kao (20)16 što je (32)10 tj. (0100000)2 • Zapišite cifru 3 u ASCII kodu • Zapišite tekst CET fakultet u ASCII kodu

  12. Osnovi računarskih sistema Oznaka za kraj reda • Oznaka za kraj reda se ne zapisuje isto u svim operativnim sistemima • Pod Windows ova se oznaka se zapisuje sa dva karaktera (CR LF), 0xD 0xA tj. 13 10 – istorijski razlozi (stari štampači) • Unix koristi samo karakter CR tj. 0xD

  13. Osnovi računarskih sistema Šta sa ostalim jezicima? • Razvojem računarstva se javlja potreba kodiranja tekstova i na drugim jezicima • Kroz istoriju su postojala mnoga rešenja, od kojih su se neka zadržala, a neka su nestala

  14. Osnovi računarskih sistema Kodne strane • Pod kodnom stranom (Code page) tj. skupom karaktera (Character set, charset) podrazumevamo uredjenu listu karaktera predstavljenih svojim karakterskim kodovima

  15. Osnovi računarskih sistema Kodne strane • Podaci se u računarima obično zapisuju bajt po bajt • ASCII je sedmobitni standard • ASCII karakteri se zapisuju tao što se u svakom bajtu bit najveće težine postavi na 0 • To ostavlja prostor za novih 128 karaktera čiji binarni zapis počinje sa 1

  16. Osnovi računarskih sistema Kodne strane • Ovaj prostor se može popuniti na razne načine • Rešenje nije univerzalno, jer svakako na svetu postoji više od 256 različitih karaktera • Postavljeni su razni standardi dopunjavanja ovih 128 karaktera • Svim ovim kodnim stranama je zajedničko prvih 128 karaktera i oni se poklapaju sa ASCII

  17. Osnovi računarskih sistema Kodne strane • Ovako napravljene kodne strane obično omogućuju kodiranje tekstova na više srodnih jezika (obično i geografski bliskih) • Nama su uglavnom važne kodne strane napravljene za centralno-evropske (Central European) latinice, kao i ćirilične kodne strane

  18. Osnovi računarskih sistema Najčešće korišćene kodne strane kod nas • ISO 8859-2 (Latin2) • ISO 8859-5 (Ćirilična) • Windows 1250 • Windows 1251 (Ćirilična) • Prve dve su delo medjunarodne organizacije za standardizaciju (International Standard organization), dok su naredne dve Microsoft-ovi standardi

  19. Osnovi računarskih sistema Latin 1 • Poželjno je poznavati i osnovnu kodnu stranu ISO 8859-1 (Latin1) jer je veoma često postavljena kao podrazumevana kodna strana. Ona se koristi za zapis tekstova na zapadno evropskim jezicima (Western European)

  20. Osnovi računarskih sistema ISO 8859-1 (Latin1)

  21. Osnovi računarskih sistema ISO 8859-2

  22. Osnovi računarskih sistema Windows 1250

  23. Osnovi računarskih sistema Windows 1251

  24. Osnovi računarskih sistema Primeri • Kako izgleda reč MIT zapisana u kodnoj strani ISO 8859-2? A u Windows 1250? A u Windows 1251? • A reč lišće? • Šta predstavlja niz kodova 138 65 111 33 u kodnoj strani ISO 8859-2? A u Latin1?

  25. Osnovi računarskih sistema Višebajtni karakterski kodovi • Iako navedene kodne strane omogućuju kodiranje tekstova koji nisu na engleskom jeziku nije moguće npr. u istom tekstu mešati ćirilicu i našu latinicu. • Azijskim jezicima nije dovoljno 256 mesta za zapis svih karaktera. • Zbog toga se uvode višebajtni karakterski kodovi

  26. Osnovi računarskih sistema MBCS • Pre svega zbog potreba istočno azijskih korisnika uvedeni su tzv. višebajtni skupovi karaktera tj. Multi-Byte Character Sets (MBCS)

  27. Osnovi računarskih sistema MBCS • Ideja je u tome da se najčešće korišćeni karakteri zapisuju koristeći samo jedan bajt, dok se ostali karakteri zapisuju koristeći dva bajta, tj. koristi se mešavina jednobajtnih i dvobajtnih karakterskih kodova (pod UNIX-om nekad čak i trobajtnih) • Ovo značajno otežava tumačenje podataka

  28. Osnovi računarskih sistema MBCS

  29. Osnovi računarskih sistema UCS, ISO 10646, UNICODE • Kasnih osamdesetih, dve velike organizacije su pokušale standardizaciju tzv. Univerzalnog skupa karaktera (Universal Character Set - UCS) • To su bili ISO, kroz standard 10646 i projekat UNICODE organizovan i finansiran uglavnom od strane američkih firmi koje su se bavile proizvodnjom višejezičkog softvera.

  30. Osnovi računarskih sistema ISO 10646 • ISO 10646 je zamišljen kao 4 bajtni standard. Pri tome se prvih 65536 karaktera koriste kao osnovni višejezični skup karaktera dok je ostali prostor ostavljen kao proširenje za drevne jezike, celokupnu naučnu notaciju i slično.

  31. Osnovi računarskih sistema UNICODE • Vremenom su se pomenuta dva projekta združila i nastao je jedinstven dvobajtni standard koji jednostavno nazivamo UNICODE • UNICODE svakom karakteru dodeljuje dvobajtni kod • Prvih 128 karaktera se poklapaju sa ASCII standardom, dok su sledećih 128 napravljeni tako da se pokalapaju sa Latin1 standardom

  32. Osnovi računarskih sistema Primeri • Zapisati reč MIT koristeći UNICODE • Zapisati reč višnjičica ćirilicom i latinicom u UNICODE kodu

  33. Osnovi računarskih sistema UCS-2 • Unicode standard u suštini predstavlja veliku tabelu koja svakom karakteru dodeljuje broj. • Standardi koji opisuju kako se niske karaktera onda prevode u nizove bajtova se dodadno definišu • ISO definiše UCS-2 standard koji jednostavno svaki UNICODE karakter prevodi u odgovarajuća dva bajta

  34. Osnovi računarskih sistema UTF • Tekstovi kodirani preko UCS-2 standarda sadrže veliki broj nula, koje obično u operativnim sistemima poput UNIX-a i u programskom jeziku C imaju specijalno značenje. • Iz istog razloga softver koji je razvijen za rad sa dokumentima u ASCII formatu ne može da radi bez izmena nad dokumentima kodiranim preko UCS-2 standarda

  35. Osnovi računarskih sistema UTF • A Unicode transformation format (UTF) algoritam koji svakom UNICODEkarakteru dodeljuje odredjeni niz bajtova čija dužina varira od 1 do najviše 6. • UTF je ASCII kompatibilan, što znači da se ASCII karakteri zapisuju pomoću jednog bajta, na standardni način.

  36. Osnovi računarskih sistema UTF-8 • Najčešće korišćena varijanta ovog agloritma je UTF-8 koja je dovoljna za zapis svih dvobajtnih UNICODE karaktera • Pored ovoga ISO uvodi i UTF-16, UTF-32, kao i standard UCS-4

  37. Osnovi računarskih sistema Karakteri, Glifovi, Fontovi • Vrlo često se ne pravi jasna razlika izmedju karaktera i njihove grafičke reprezentacije • Grafičku reprezentaciju karaktera nazivamo glifovima (glyph) • Skupove glifova nazivamo fontovima (font )

  38. Osnovi računarskih sistema Karakteri, glifovi, fontovi • Korespodencija izmedju karaktera i glifova ne mora biti jednoznačna • Jedan glif može da predstavi više karaktera (ligature) • Isti karakter može da se predstavlja različitim glifovima u zavisnosti od svoje pozicije u reči

  39. Osnovi računarskih sistema WGL4 • Windows uvodi skup karaktera pod imenom Windows Glyph List 4 (WGL4) koji sadrži preko 600 karaktera koji se koriste u evropskim jezicima • Za razliku od tradicionalnih fontova koji u sebi sadže glifove za karaktere jedne kodne strane, TrueType fontovi koji podržavaju WGL4 standard sadrže glifove za sve evropske karaktere

More Related