Κίνδυνοι στο Διαδίκτυο και Τρόποι Αντιμετώπισής τους: Συμβουλές για γονείς & παιδιά

1. Κίνδυνοι στο Διαδίκτυο και Τρόποι Αντιμετώπισής τους:Συμβουλές για γονείς & παιδιά Εισηγητής: Δημήτριος Γ. Λιόβας ΗΛ/ΓΟΣ ΜΗΧ/ΚΟΣ & ΜΗΧ. Η/Υ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ Τ.Π.Ε M.Sc. «Σύγχρονα Περιβάλλοντα Μάθησης & Παραγωγή Διδακτικού Υλικού» Ε.Ε M.Sc. «Εκπαίδευση Ενηλίκων», Ε.Α.Π Υπ. Διδάκτωρ Παν/μίου Θεσσαλίας Κιν.: 6932078466 e-mail: liovasjim@yahoo.gr URL: http://users.lar.sch.gr/liovasjim

2. Ακατάλληλο Περιεχόμενο • Όρος υποκειμενικός, ανάλογα με την ηλικία ή και την ψυχική κατάσταση. • Περιγραφή: Μπορεί να περιλαμβάνει ρατσιστικό περιεχόμενο, προώθηση επιβλαβών συμπεριφορών, προώθηση τυχερών παιχνιδιών, παρουσίαση πορνογραφικού υλικού, προώθηση βίας, κ.λπ. • Πού μπορεί να βρεθεί: Σε διάφορες ιστοσελίδες, σε διαδικτυακά παιχνίδια, στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, στο κινητό τηλέφωνο. • Αντιμετώπιση: Συζητάμε με τα παιδιά, δεν τα αφήνουμε ανεξέλεγκτα, χρησιμοποιούμε ειδικά σχεδιασμένηαρχική σελίδα (π.χ. την www.imeakia.gr), ελέγχουμε το Ιστορικό Πλοήγησης, εγκαθιστούμε λογισμικό φιλτραρίσματος πληροφοριών (Πρόγραμμα Γονικού Ελέγχου)(π.χ. το Κ9 Web Protection). Τέλος, ενημερώνουμε τα παιδιά πως αν κάποια ιστοσελίδα τους κάνει να νιώσουν άβολα, την κλείνουν αμέσως και αναφέρουν το γεγονός στους γονείς τους.

3. Ανεπιθύμητα Μηνύματα • Περιγραφή: Μηνύματα για διάφορα προϊόντα, ψευδοτυχερά παιχνίδια, ψευδείς υπηρεσίες, κ.λπ. • Πού μπορεί να συμβεί: Κυρίως, στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, στις Λίστες ομάδων πληροφόρησης (Forums), & στο κινητό τηλέφωνο. • Αντιμετώπιση: Δεν απαντούμε στα μηνύματα, δεν προωθούμε τα αλυσιδωτά μηνύματα, δε δίνουμε ανεξέλεγκτα το e-mail μας, ή γράφουμε: liovas at yahoo telia gr αντί για liovas@yahoo.gr

4. Αποξένωση από τον Πραγματικό Κόσμο • Περιγραφή: Η έλλειψη της ανάγκης επικοινωνίας με τον πραγματικό κόσμο. • Πού μπορεί να οφείλεται: Σεδιαδικτυακά παιχνίδια, κοινωνικά δίκτυα, δωμάτια συνομιλίας,σελίδες διαδικτυακών (on-line) σχέσεων, κ.λπ. • Αντιμετώπιση: Δημιουργία & εφαρμογή κανόνων χρήσεως του Διαδικτύου, μέριμνα για εναλλακτικές δραστηριότητες,έλεγχος του χρόνου που περνούν τα παιδιά μας στο Διαδίκτυο, εγκαθιστώντας ειδικά λογισμικά (π.χ. το Κ9 Web Protection).

5. Αποπλάνηση • Περιγραφή: Η εκμετάλλευση του στοιχείου της ανωνυμίας από αγνώστους στο Διαδίκτυο, προκειμένου να προσεγγίσουν ανυποψίαστα παιδιά με στόχο -πάσης φύσεως- παρενόχληση. • Πού μπορεί να συμβεί: Δωμάτια συνομιλίας (chat rooms), σελίδες Κοινωνικών Δικτύων, κ.λπ. • Αντιμετώπιση: Ενημερωνόμαστε για τις διαδικτυακές γνωριμίες των παιδιών μας, μιλάμε με τα παιδιά & τα ενημερώνουμε πως:ποτέ δε δίνουμε τα προσωπικά μας στοιχεία, ποτέ δεν συναντούμε κάποιο ξένο, &καταγγέλλουμε οτιδήποτε μας θίγει ή μας ενοχλεί στο Σώμα δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος (Τηλ.: 11012 & 2106476464).

6. Βίαια Παιχνίδια • Περιγραφή: Παιχνίδια πολεμικών τεχνών, λαβυρίνθων (maze), πλατφόρμας (platform), βολών (shooters) κ.ά. • Πού μπορεί να βρεθούν: Σε διαδικτυακά παιχνίδια (με άλλους παίκτες, μέσω διαδικτύου), σε αυτόνομα παιχνίδια τα οποία μπορούμε να παίξουν μόνοι τους στον Η/Υ τους, σε παιχνίδια κονσόλας (Nintendo, Play Station, κ.λπ.). • Αντιμετώπιση: Παροτρύνουμε τα παιδιά μας να μην παίζουν τέτοια παιχνίδια, εξηγώντας τους κινδύνους, τους παροτρύνουμε να εμπλέκονται σε εναλλακτικές δραστηριότητες, & τους προτρέπουμε να κάνουν συχνά διαλείμματα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.

7. Εθισμός • Περιγραφή: Η πολύωρη ενασχόληση ατόμων σε διαδικτυακές δραστηριότητες όπως είναι τα παιχνίδια, τα δωμάτια συζητήσεων, οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης, κ.α. • Πού μπορεί να οφείλεται: Στο Facebook, σε διαδικτυακά παιχνίδια, στον ηλεκτρονικό τζόγο κ.α. • Αντιμετώπιση: Συζητάμε με τα παιδιά, ελέγχουμε & περιορίζουμε το χρόνο που τα παιδιά μας ξοδεύουν στο Διαδίκτυο, θέτοντας κανόνες & χρησιμοποιώντας κατάλληλα προγράμματα (π.χ. K9 Web Protection), & τέλος, καλλιεργούμε ορθές τακτικές χρήσης του Διαδικτύου από τη μικρή ηλικία.

8. Εκφοβισμός (Cyber-bullying) • Περιγραφή: Η εσκεμμένη, επαναλαμβανόμενη και εχθρική συμπεριφορά, απέναντι σε άτομο ή ομάδα ατόμων, με σκοπό την πρόκληση συναισθηματικής & ψυχολογικής βίας. • Πού μπορεί να συμβεί: Μέσω των e-mails, στα chat rooms, στις σελίδες διαμοιρασμού & προβολής βίντεο (Youtube), στα ιστολόγια, κ.λπ. • Αντιμετώπιση: Είμαστε κοντά στα παιδιά μας, δημιουργούμε κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης, τα ενημερώνουμε πως αν πέσουν θύματα εκφοβισμού, σταματάνε αμέσως την επικοινωνία, αναφέρουμε όποιο περιστατικό υποπέσει στην αντίληψή μας στο Σώμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος: (τηλ.: 11012 & 2106476464).

9. Επιβλαβείς Συμπεριφορές • Περιγραφή: Ιστοσελίδες που παρακινούν για ενασχόληση με καταστάσεις όπως: ηβουλιμία, η ανορεξία, η αυτοκτονία, ο σατανισμός, τα τυχερά παιχνίδια, κ.λπ. • Πού μπορεί να συναντηθούν: Κατά την πλοήγηση μας, σε οποιαδήποτε ιστοσελίδα του Διαδικτύου. • Αντιμετώπιση: Μιλάμε με τα παιδιά μας, φροντίζοντας να περνούμε περισσότερο χρόνο μαζί τους. Εάν γνωρίζουμε τι προβλήματα αντιμετωπίζουν και τους βοηθούμε να τα ξεπεράσουν, σκέψεις όπως οι προαναφερόμενες δε θα περάσουν ποτέ από το μυαλό τους. Επιπλέον, χρησιμοποιούμε προγράμματα που αποτρέπουν την πρόσβαση σε τέτοιου είδους ιστοσελίδες, (π.χ. K9 web Protection).

10. Ηλεκτρονικός Τζόγος • Περιγραφή: Ηδραστηριότητα κατά την οποία δύο ή περισσότερα άτομα συναντώνται διαδικτυακά με σκοπό την ανταλλαγή στοιχημάτων. • Πού μπορεί να συμβεί: Σε ιστοσελίδες ειδικά κατασκευασμένες για ηλεκτρονικό τζόγο, ή μέσα από ανεπιθύμητα μηνύματα. • Αντιμετώπιση: Ενημερώνουμε τα παιδιά να αποφεύγουν σελίδες που αφορούν ηλεκτρονικό τζόγο, & να αγνοούν ανεπιθύμητα μηνύματα τα οποία τους προσκαλούν να παίξουν σε ηλεκτρονικά καζίνο, στοιχήματα κ.α. Επιπλέον, προστατεύουμε τα παιδιά από επισκέψεις σε τέτοιες ιστοσελίδες, με ειδικά προγράμματα που τις φιλτράρουν και τις εμποδίζουν να εμφανίζονται, ακόμα και αν τα παιδιά τις ζητήσουν (π.χ. K9 web Protection).

11. Ιοί (Virus) • Περιγραφή: Κακόβουλα προγράμματα που επιδρούν στο λογισμικό του Η/Υ μας. • Πού μπορεί να τους συναντήσουμε: Μέσα στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, κατά την εγκατάσταση προγραμμάτων, κατά την πλοήγηση μας σε διάφορες ιστοσελίδες, κατά την ανταλλαγή αρχείων με τα φλασάκια, κ.λπ. • Αντιμετώπιση: Δεν ανοίγουμε ηλεκτρονικά μηνύματα που έχουν σταλεί από άγνωστους αποστολείς, χρήση antivirus & firewall,Alt +F4 ,«ότι λάμπει δεν είναι χρυσός», backup.

12. Παραβίαση Ιδιωτικής Ζωής • Περιγραφή: Η παράνομη δημοσίευση στο διαδίκτυο στοιχείων που αφορούν την προσωπική μας ζωή. • Πού μπορεί να συμβεί: Στο Facebook, σε ομάδες συζητήσεων, στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, σε ιστολόγια, κ.λπ. • Αντιμετώπιση: Ενημερώνουμε τα παιδιά πως πρέπει να προστατεύουμε την ιδιωτική μας ζωή, αποφεύγοντας τη δημοσιοποίηση στοιχείων (π.χ. φωτογραφίες, συνήθειες, ιδιαιτερότητες, κ.λπ.) που αφορούν φίλους και οικογένεια,δε μοιραζόμαστε τους κωδικούς πρόσβασης, φροντίζουμε αυτοί να είναι ισχυροί, & τέλος, σεβόμαστε και δε δημοσιοποιούμε προσωπικά δεδομένα άλλων ατόμων χωρίς τη συγκατάθεσή τους.

13. Υποκλοπή Προσωπικών Δεδομένων (Phishing) • Περιγραφή: Ηεξαπάτηση ενός χρήστη προκειμένου να δώσει προσωπικές πληροφορίες (π.χ. διεύθυνση, αριθμό ταυτότητας, διαβατηρίου, αριθμούς τραπεζικών λογαριασμών κ.λπ.)σε μια «πλαστή ιστοσελίδα». • Πού μπορεί να συμβεί: Μέσω e-mail που ξεγελούν το χρήστη ώστε να οδηγηθεί σε πλαστές ιστοσελίδες, κατά τη περιήγηση σε ιστοσελίδες με αναληθή προϊόντα & πληροφορίες, κ.λπ. • Αντιμετώπιση: Δεν ενεργοποιούμε απερίσκεπτα συνδέσμους, & δε δίνουμε προσωπικές πληροφορίες (π.χ σε κάποια τράπεζα) μέσω του Διαδικτύου.

14. Παράδειγμα Phishing

15. Φυσικές Παθήσεις Περιγραφή: Διαταραχές στην όραση, κακώσεις του αυχένα, τενοντίτιδα, σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, κ.λπ. Μπορούν να συμβούν όταν: • Η χρήση του υπολογιστή είναι πολύωρη και χωρίς διαλείμματα. • Η απόσταση των ματιών μας από τον υπολογιστή είναι λανθασμένη και η οθόνη βρίσκεται σε λανθασμένο ύψος από το επίπεδο των ματιών μας. • Δεν καθόμαστε σε ορθή θέση μπροστά από τον υπολογιστή. • Το δωμάτιο στο οποίο βρίσκεται ο υπολογιστής δεν φωτίζεται ομοιόμορφα. Αντιμετώπιση:

16. Σωστή στάση του σώματος:

17. Συνοψη: • Το Διαδίκτυο, αναμφισβήτητα, αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για όλους, μικρούς & μεγάλους. • Παράλληλα, όμως, εγκυμονεί αρκετούς και σοβαρούς κινδύνους. • Η σωστή ενημέρωση, η κατάλληλη προσέγγιση των παιδιών, η δημιουργία σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ γονέων – παιδιών, η πρόληψη & η χρήση των εργαλείων που προσφέρει η τεχνολογία, είναι ορισμένα από τα «όπλα» των γονέων ενάντια σε αυτούς τους κινδύνους.

18. …σκοπός κάθε γονέα δεν μπορεί να είναι να «αστυνομεύει» κάθε βήμα της ζωής του παιδιού του, αλλά να του χτίσει τα σωστά θεμέλια, από μικρή ηλικία, ώστε να μπορεί από μόνο του, να αντιμετωπίσει την κάθε δυσκολία, σαν να ήταν & ο γονέας δίπλα του...

19. ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ! Στη διάθεσή σας για οποιεσδήποτε διευκρινήσεις.