Pałac Łochów, 18-19.11.2010 r.

1. Warsztaty pt. „DOBRE RZĄDZENIE POPRZEZ WKŁAD SPOŁECZNY.Zwiększenie udziału organizacji pozarządowych w procesie legislacyjnym.” Dobre praktyki konsultacji legislacyjnych w ramach demokracji opartej na konsensusie. Republika Federalna Niemiec Pałac Łochów, 18-19.11.2010 r. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

2. ŚCIEŻKA LEGISLACYJNA 4 szczeble władzy: • federalny • krajowy • powiatowy • gminny Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

3. ŚCIEŻKA FEDERALNA • Założenia do ustawy opracowują ministerstwa • Pierwsza runda konsultacji z ekspertami i organizacjami krajowymi • Konsultacje międzyresortowe • Projekt ustawy lub polityki wraz z OSR • Konsultacje II runda w tym z organizacjami i ekspertami • Przyjęcie projektu ustawy przez rząd federalny • Procedowanie przez Bundestag • Procedowanie przez Bundesrat • Możliwość pogodzenia izb przez Komisję Mediacyjną Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

4. UDZIAŁ PARTNERÓW SPOŁECZNYCH W PROCESIE KONSULTACJI • Dokument Joint Rules of Procedure of the Federal Ministries • Obowiązek konsultacji ustalają przepisy • Organizatorem konsultacji są ministerstwa • Ministerstwa posiadają swobodę w zakresie wyboru, czasu, sposobów i zakresu konsultacji • Konsultacje z partnerami społecznymi posiadają charakter uznaniowy i nie są regulowane • Na pierwsze wrażenie system konsultacji bardzo rozczarowuje Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

5. DEMOKRACJA OPARTA NA KONSENSUSIE Według Arenda Lijpharta istneją dwa typy demokracji: • Większościowa: zwycięzca bierze wszystko, typowa demokracja wyborcza, po wyborach egzekucja praw zwycięzcy, prymat decyzji politycznych i ideologii • Oparta na konsensusie: uniemożliwienie dominacji jednej partii, dwuizbowość, silny sąd konstytucyjny, korporacjonizm, szereg form wymuszonej współpracy (komisja ds. mediacji w Niemczech), bliskość demokracji do obywateli, prymat pragmatyzmu i rozwiązywania problemów Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

6. OPIS DEMOKRACJI W POLSCE ??? • Większościowa / Proporcjonalna • Polaryzacyjna / Wielobiegunowa • Zmierzająca do dominacji jednej partii / wielopartyjna • Eskalująca konflikty / budująca zgodę • Odsuwająca obywateli od procesu podejmowania decyzji / zachęcająca do partycypacji • Zwycięzca wie lepiej / Rządzący słuchają fachowców Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

7. JAK DZIAŁA DEMOKRACJA KONSENSULANA? • Prymat wiedzy i kompetencji: rola ekspertów • Poszukiwanie najlepszych rozwiązań • Kompromis jest lepszy od braku rozwiązań • Trzeba włączać różne środowiska zwłaszcza pozapartyjne • Zdolność do wycofania się jeżeli przeważą argumenty fachowe • Kompromis wymaga czasu Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

8. BADANIA NIEMIECKIE LANDOWE • W landach zachodnich dominuje demokracja większościowa • W landach wschodnich i wielkich miastach dominuje demokracja konsensualna • Dlaczego? Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

9. PRZYCZYNY ZASTOSOWANIA DEMOKRACJI OPARTEJ NA KONSENSUSIE • Historyczne: utrata ponad 50% terytorium w ciągu 41 lat – stłoczenie • Administracja Trizonii wymagała uzgodnień • Wiele problemów do rozwiązania • Korzystne skutki współpracy • Kompromisy pomagają osiągnąć więcej niż walka Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

10. REZULTATY DEMOKRACJI OPARTEJ NA ZGODZIE • Zadowolenie uczestników procesu • Wysoki poziom rozwiązań • Duża odporność na niepotrzebne zmiany • Duża siła instytucjonalna partnerów • Stałe kontakty wzmacniają obie strony • Mała konieczność regulacji • Demokracja oparta na zgodzie to odpowiednik wysokiej kultury organizacyjnej w biznesie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

11. Wciąganie partnerów społecznych do aktywność • 5 konsultacji elektronicznych dotyczących spraw internetowych i e-governementu • e-partycypacja jako cel rządu federalnego • powołanie portalu e-konsultation.de przy ministerstwie spraw wewnętrznych • bardzo dużo wejść i sprawdzania co się dzieje z legislacją • stosunkowo mało komentarzy (ok. 100 przy Citizens Portal Act of 2008) • konieczność ujawnienia swoich danych skutecznie zniechęca do składania informacji o niskiej kulturze Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

12. PRZYKŁADY ORGANIZACJI SPOŁECZNYCH STALE UCZESTNICZĄCYCH W PROCESIE KONSULTACJI • DIHK – Stowarzyszenie Niemieckich Izb Przemysłowo-Handlowych • BDI – Związek Niemieckiego Przemysłu • BDA – Niemiecki Związek Pracodawców Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

13. DOSTĘP DO INFORMACJI • Ustawa o wolnym dostępie do informacji z dnia 5 września 2005 roku • Zbliżona do rozwiązań innych krajów • Wyraźne wyłączenie jawności legislacyjnej na etapie przygotowawczym przygotowania projektu Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

14. FUNKCJONOWANIE KONSULTACJI SPOŁECZNYCH W NIEMCZECH W ŚWIETLE BADAŃ • Badanie dobrych praktyk w zakresie konsultacji MSP w RFN i 32 innych krajach – Projekt BEST • 33 przebadane organizacje w RFN na ponad 170 z Europy • Zagadnienia: Proces konsultacji, Reprezentatywność organizacji przedsiębiorców, Modele i formy konsultacji, Czas konsultacji, inne Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

15. CZĘSTOTLIWOŚĆ KONSULTACJI Z ORGANIZACJAMI REPREZENTUJĄCYMI MSP Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

16. ETAP PROCESU LEGISLACYJNEGO NA KTÓRYM PROWADZONE SĄ KONSULTACJE Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

17. WYKORZYSTANIE KONSULTACJI Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

18. CZĘSTOTLIWOŚĆ DOSTARCZANIA INFORMACJI ZWROTNEJ PRZEZ WŁADZE Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

19. WNIOSKI 1. Wieloszczeblowy charakter konsultacji 2. Dominacja konsultacji pisemnych 3. Stałe uczestnictwo partnerów w spotkaniach 4. Niedorozwój konsultacji elektronicznych 5. Wysoki poziom rozwoju organizacji pozarządowych Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

20. REKOMENDACJE DLA POLSKI 1. Kształtowanie demokracji jako konsensusu 2. Wsparcie dla budowy silnych reprezentacji środowisk branżowych, tematycznych czy społecznych 3. Wzrost poziomu kompetencji partnerów społecznych w zakresie formułowania opinii pisemnych 4. Uruchomienie ogólnokrajowego portalu konsultacyjnego 5. Stałe formy spotkań i współpracy Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

21. Dziękuję Przemysław Kulawczuk pkl@post.pl 58 661 92 52 (50) Projekt współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki