ANTHRAX Epidemiology

1. بنام خدا ANTHRAXEpidemiology

2. الف ـ مقدمه و معرفي بيماري • 1 ـ تعريف و اهميت بهداشتي • 2 ـ عامل يا عوامل اتيولوژيك • ب ـ اپيدميولوژي توصيفي و وقوع بيماري • 1 ـ دوره نهفتگي • 2 ـ سير طبيعي • 3 ـ انتشار جغرافيائي • 4 ـ روند زماني • 5 ـ تاثيرسن، جنس، شغل و موقعيت اجتماعي • 6 ـ تاثير عوامل مساعد كننده • 7 ـ حساسيت و مقاومت در مقابل بيماري • 8 ـ ميزان حملات ثانويه • 9 ـ منابع و مخازن، نحوه انتقال ودوره قابل سرایت • ج ـ پيشگيري و كنترل • پيشگيري اوليه به منظور حفظ افراد سالم • پيشگيري ثانويه به منظور اعاده سلامتي افراد بيمار و جلوگيري از بروز عوارض • پيشگيري ثالثيه، به منظور جلوگيري از پيشرفت عوارض و زمينگير شدن بيمار و ترميم جوشگاه ها و تغيير شكل هاي حاصله • ساير اقدامات كنترلي • د ـ چند نكته

3. الف ـ مقدمه و معرفي بيماري • 1 ـ تعريف و اهميت بهداشتى • سياه زخم Anthrax ،Charbon يكي از بيماريهاي عفوني حيوانات است كه بوسيله باسيل گرم مثبت مولد اسپوري بنام باسيلوس آنتراسيس، ايجاد ميشود • در انسان در اثر تماس با حيوانات آلوده، يا فراورده هاي آنها نظير پشم، مو، پوست، استخوان، سفيداب ، استنشاق افشانه هاي آلوده در كارخانجات پشم ريسي يا طي انتشار عمدي اسپورها به وسيله بيوتروريست ها و خوردن مواد آلوده، ايجاد ميشود. • اين بيماري نه تنها باعث بروز مرگ و مير فراواني در دامها ميشود و زمينه را جهت وابستگي هاي اقتصادي و سياسي، فراهم مينمايد، • بلكه موجب افزايش مرگ و مير، در انسان نيز ميگردد و • علاوه بر اينها امروزه به عنوان يكي از جنگ افزارهاي بسيار قوي " بيوتروريسم" نيز مطرح ميباشد.

4. 2 ـ عامل يا عوامل اتيولوژيك • باسيلوس آنتراسيس، باسيل هوازي غير متحرك مولد اسپوري است كه متعلق به خانواده باسيلاسه ها ميباشد و به دو شكل رويشي و اسپور، وجود دارد •  اختلاف قابل توجهي بين مقاومت اشكال رويشي و اسپور باسيل سياه زخم، وجود دارد • اشكال رويشي اين باكتري در مقابل حرارت و مواد شيميائي، مقاومت چنداني ندارند و در دماي 55 درجه سانتيگراد در عرض يك ساعت، حيات خود را از دست ميدهند. • در صورتي كه لاشه حيوان مبتلا به سياه زخم، در گرماي تابستان و دماي حدود 30 - 28 درجه سانتيگراد، به حال خود رها شود در عرض 80 ساعت كليه باسيل هاي سياه زخم موجود در آن از بين خواهند رفت ولي اگر در دماي 10 - 5 درجه سانتيگراد قرار گيرد فعاليت ارگانيسم هاي تجزيه كننده، متوقف ميگردد و اشكال رويشي باسيل سياه زخم را تا 4 - 3 هفته بعد نيز ميتوان در لاشه حيوان، يافت نمود. • هرگاه اين باكتري ها از طريق تماس لاشه حيوان، با زمين اطراف، تماس پيداكنند و دماي محيط، در حدود 20 درجه سانتيگراد يا كمتر باشد به علت كند بودن سرعت اسپور سازي آنها قبل از اينكه اسپور سازي ، صورت گيرد ممكن است بوسيله ساير ارگانيسمهاي موجود در خاك ، مضمحل گردند ولي در صورت بالا بودن دماي محيط، به سرعت، ودر تماس با اکسیژن اسپور ها تشكيل ميشوند و به بقاي خود ادامه ميدهند.

7. spores

9. اسپور باسيل سياه زخم، برخلاف شكل رويشي آن نسبت به تمامي مواد، تا حدود زيادي مقاوم است و مثلا ماده ضدعفوني كننده اي نظير كلريد جيوه، در برابر آن فقط داراي خاصيت باكتريوستاتيك ميباشد. بطوري كه كلريد جيوه 1/0% كه زماني به عنوان يك ماده ضدعفوني كننده قوي، به حساب مي آمد تاثير چنداني بر اسپور ها نداشته، اسپور عامل سياه زخم، حتي در غلظت پنج درصد اين محلول به مدت 21 روز،زندهميماند.بنظر ميرسد تاثير مواد اكسيدان ، بر اسپور هاي باسيل سياه زخم، بيشتر باشد. به طوري كه پرمنگنات پتاسيم 4% در عرض 15 دقيقه و پراكسيد هيدروژن 4% در عرض يكساعت به حيات اسپورها خاتمه خواهند داد و فرمالدئيد، نيز بر اسپور ها تاثير نموده به منظور ضد عفوني كردن پشم و موي حيوانات در صنعت، به كار ميرود.

10. اسپورها در محيط هاي بسيار سرد، مقاومت زيادي از خود نشان ميدهند و طي مطالعه اي در دماي منهاي پنج تا منهاي 75 درجه سانتيگراد، به مدت چندين سال زنده مانده و گاهي در لام رنگ آميزي شده آزمايشگاه تا سال ها بعد به بقاي خود ادامه ميدهند.اسپورهاي خشك باسيل سياه زخم، به مدت چندين سال، زنده ميمانند و در مزارع از فصلي به فصل ديگر زنده مانده تا سالها بعد باعث ايجاد بيماري و مرگ در حيواناتي كه در آن محيط به چرا مي پردازند، ميگردند.

11. دما>=32 :اسپور سازی سریعدما<20 :اسپورسازی کند می شود

12. ب ـ اپيدميولوژي توصيفي و وقوع بيماري (OCCURRENCE)1 ـ دوره نهفتگىدر نوع پوستي، حدود 10ـ3 روز و در نوع گوارشي و استنشاقي، 7-1 روز است .2 ـ سير طبيعىتعريف مواردمورد قطعي سياه زخم، عبارتست از : 1 ـ وجود علائم باليني منطبق بر سياه زخم پوستي، استنشاقي يا گوارشي باضافه مثبت بودن نمونه از نظر وجود باسيل سياه زخم، يا 2 ـ انطباق باليني همراه با حداقل 2 تست مثبت تشخيصي پشتيبان.مورد مظنون سياه زخم، عبارتست از : 1 ـ انطباق باليني، بدون جدا كردن باسيل سياه زخم از نمونه ها همراه با مثبت بودن يكي از تست هاي آزمايشگاهي پشتيبان يا 2 ـ انطباق باليني بيماري با سياه زخم، همراه با شواهد اپيدميولوژيك تماس با يك محيط آلوده ثابت شده، بدون وجود شواهد آزمايشگاهي .اين بيماري ممكن است بصورت سياه زخم پوستي، گوارشي، ريوي و ندرتا مننژيت، تظاهر نمايد ولي شايعترين چهره باليني آنرا سياه زخم پوستي، تشكيل ميدهد.

13. سياه زخم پوستي، به دنبال پشت سر گذاشتن دوره كمون 10 - 3 روزه، بصورت پاپول كوچكي در محل ورود باسيل، به پوست، تظاهر مينمايد و پس از گذشت چند روز به وزيكول، تبديل ميگردد و اطراف آنرا قرمزي و ادم مختصري كه گوده گذار نميباشد فرا مي گيرد. سپس در عرض چند روز ناحيه خونريزي دهنده سياه رنگي در بخش مركزي وزيكول، ظاهر ميشود و با تخليه مايع وزيكول، اولسر فرورفته با حدود مشخصي كه در وسط آن اسكار سياه رنگي به چشم ميخورد بوجود مي آيد و در عرض 3 - 1 هفته از موضع، جدا ميشود. البته گاهي سياه زخم پوستي، با تشكيل بول، ادم منتشر، تب شديد و توكسمي، همراه است و به ادم بدخيم، موسوم ميباشد. لازم به ذكر است كه درمان آنتي بيوتيكي، تاثيري بر سير ضايعه موضعي سياه زخم پوستي ندارد و تنها ميتواند از سپتيسمي و بروز عفونت ثانويه، جلوگيري نمايد در صورتي كه ضايعه در قسمت تحتاني صورت يا گردن، قرار داشته باشد ادم حاصله ميتواند گردن را احاطه نموده به، تراشه، فشار آورد و حتي ناحيه حنجره نيز دچار ادم شود و به مشكلات تنفسي و خفگي، بيانجامد كه براي رفع آن بايستي به تراكئوتومي ، متوسل شد.اغلب ضايعات، بهبود مي يابند و اثر ناچيزي از خود به جا ميگذارند ولي ضايعات موجود بر روي فك و چشم، گاهي گانگرنه شده سرانجام، جهت ترميم آنها بايستي به جراحي پلاستيك متوسل گرديد. بيماراني كه دير به پزشك مراجعه ميكنند ممكن است دچار كلاپس گردش خون و خونريزي شديد روده و مدياستينيت هموراژيك، بشوند ولي بيماراني كه به موقع، مراجعه مينمايند سريعا به اقدامات درماني، پاسخ ميدهند.گرچه گاهي چند هفته طول مي كشد تا اسكار، از محل خود جدا شود ولي پس از شروع درمان با پني سيلين، باسيل سياه زخم، در عرض2 - 1 روز كامل از بين ميرودودر ضايعه، يافت نميشود

19. سياه زخم گوارشي با درد شديد شكم همراه با تب و علائم سپتي سمي، حادث مي شود. اين بيماري معمولا بعد از مصرف گوشت آلوده خام يا با پخت ناكافي عارض ميگردد و دوره نهفتگي آن در حدود 7ـ1 روز ميباشد. سياه زخم گوارشي ممكن است به اشكال دهاني، حلقي و شكمي، عارض شود. گرفتاري حلق، معمولا با ضايعاتي در قاعده زبان همراه با اشكال در بلع (ديسفاژي) ، تب و تورم عقده هاي لنفاوي گردن، تظاهر مي نمايد. التهاب قسمت تحتاني روده ها مشخصا باعث تهوع، كاهش اشتها و تب همراه با درد شكم، استفراغ خوني (هماتمز) و اسهال خوني ميگردد.

20. سياه زخم استنشاقي، با يك دوره مقدماتي شبيه عفونت ويروسي دستگاه تنفس ، شروع مي شود و سپس باعث ايجاد هيپوكسي و ديس پنه همراه با عريض شدن مدياستن در كليشه راديوگرافي قفسه سينه مي گردد و كشنده ترين شكل باليني اين بيماري به حساب مي آيد. اين بيماري در اثر استنشاق 50ـ8 هزار اسپور باسيلوس آنتراسيس حاصل مي گردد. دوره نهفتگي آن در انسان در حدود 7ـ1 روز است ولي گاهي تا 60 روز نيز به طول مي انجامد و عواملي نظير فاكتورهاي ميزباني، تعداد اسپور استنشاق شده و كموپروفيلاكسي، دوره كمون بيماري را تحت تاثير، قرار مي دهد. علائم اوليه شامل تب خفيف، درد عضلاني و حالت كسالت است كه ممكن است به سمت نارسائي تنفسي و شوك، پيشرفت كند و مننژيت نيز همراه با آن عارض شود.

21. ميزان مرگ ناشي از مننژيت سياه زخم، عليرغم درمان مناسب، حدود 100% است . ضمنا ميزان مرگ ناشي از نوع ريوي، حدود 100ـ80% و نوع گوارشي ، 75 - 25% ميباشد و سياه زخم پوستي، در صورتي كه درمان نشود در 25 - 20% موارد، به مرگ بيمار منجر ميگردد سياه زخم پوستي، اغلب بر روي صورت و اندام فوقاني عارض ميشود

22. 3ـ انتشار جغرافيائى1 ـ وضعيت جهانى و منطقه اى بيمارىسياه زخم، انتشار جهاني دارد و تنها نحوه و ميزان انتقال آن در كشورهاي مختلف، متفاوت است بطوري كه حدود 80% موارد گزارش شده در آمريكا در رابطه با صنعت و 20 درصد بقيه، در ارتباط با كشاورزي، بوده در آن كشور هنوز سياه زخم گوارشي، گزارش نشده است، هرچند در نيمه دوم سال 2001 مواردي از سياه زخم استنشاقي، ناشي از بيوتروريسم در آن كشور، رخ داده است .ولي در كشور هائي كه زندگي مردم، بيشتر از طريق كشاورزي و دامپروري غير مكانيزه، ميگذرد شيوع بيماري، بيشتر در رابطه با اين مشاغل، بوده و موارد صنعتي، به مراتب كمتر ديده ميشود . سالانه حدود 20000ـ2000 مورد سياه زخم، در سطح جهان گزارش ميشود .همچنين طي سالهاي 80ـ1978 ميلادي، طغيان اين بيماري باعث بروز 9700 مورد سياه زخم انساني در زيمبابوه شده كه علت آن را از هم پاشيدگي شالوده بهداشت و دامپزشكي، تحت تاثير جنگ در آن كشور و عدم واكسيناسيون دام ها، ذكر كرده اند. در حاليكه طي سالهاي 93 - 1984 فقط سه مورد در آمريكا گزارش شده است .

23. نقشه 1 - ميزان بروز سياه زخم در ايران بر حسب استان

26. 2-وضعيت بيمارى در ايراندر گذشته اي نه چندان دور اين بيماري به فراواني در ايران يافت مي شده و مرگ و مير فراواني در دامها به بار مي آورده است و در حال حاضر نيز عليرغم اقدامات كنترلي موثري كه در حيوانات مملكت، صورت گرفته است مخصوصا در مناطق كوهستاني و زئونوز خيز كشور، همواره مواردي از آن يافت ميشود و حتي طي سالهاي اخير2 مورد گوارشي آن با كشت مايع آسيت مثبت، از غرب كشور، گزارش شده است طي مطالعه اي در شهركرد، 54% بيماران را افراد مذكر و 46% آنان را افراد مونث، تشكيـــل مي داده اند در مطالعه ديگري كه در تبريز صورت گرفته است 43% بيماران، مذكر و57 درصد آنان مونث بوده اند از كانونهاي مختلفي در سطح استان خراسان در سالهاي 70ـ60 جمعا 94 مورد مثبت در گوسفند و 11 مورد مثبت در گاو مشاهده شده و تشخيص بيماري به وسيله جداسازي باكتري از استخوان قلم، تائيد گرديده است و نتيجه گرفته اند كه با توجه به آلوده بودن بعضي مراتع استان خراسان به باسيلوس آنتراسيس، گله هايي كه واكسينه نميشوند همه ساله در معرض خطر ابتلاء قرار ميگيرند و زمينه را براي بروز بيماري انساني فراهم ميكنند

27. تعداد موارد • 1382 191 • 1383 180 • 1384 155

28. 4-روند زمانىسياه زخم حيوانات، در مناطق معتدله، معمولا در فصل زمستان، عارض ميشود و منشاء آن باسيل هاي موجود در چراگاه، نمي باشد بلكه باسيل هائي است كه در علوفه انبار شده ، يافت ميگردد، ولي در مناطق ديگر كه هواي محيط، در تابستان، گرم و خشك است باسيلهاي سياه زخم، در حالت اسپور، باقي ميمانند و به مدت چندين سال باعث آلودگي چراگاه ها مي شوند و در فصل گرم سال كه علفها پژمرده ميگردند اسپورها همراه با ريشه گياهان، به آساني خورده ميشوند و ضمنا در اين فصل، تعداد مگس ها و ساير حشرات نيز زياد ميباشد و باعث انتقال ارگانيسمها از لاشه حيوانات مرده، به ساير حيوانات مناطق دوردست، ميگردند .سياه زخم همه گير و بومي در حيوانات از سالها قبل، جزو معضلات مهم كشاورزي و دامپروري ايران، تركيه، پاكستان و سودان، بوده است . ضمنا سياه زخم انساني، در بسياري از مناطق آفريقا، ايتاليا، ايران، عراق، تركيه، آمريكاي جنوبي و شوروي سابق، شايع ميباشد. بطوري كه در زيمبابوه، حدود 6000 مورد سياه زخم، با يكصد مورد مرگ ناشي از آن طي يكسال، گزارش شده است و در سال 1947 بيش از يك ميليون راس دام در اثر ابتلاء به اين بيماري در ايران تلف شده و در سال 1945 يك ميليون از 15 ميليون گوسفند موجود در كشورمان، در اثر ابتلاء به سياه زخم، از بين رفته و موارد انساني آن نيز به فراواني، يافت مي شد.

29. 5-تاثير سن، جنس، شغل و موقعيت اجتماعىنظر به اينكه در روستاهاي ايران، زن و مرد، در كنار يكديگر به فعاليتهاي كشاورزي و دامپروري، اشتغال دارند تفاوت چنداني در توزيع جنسي بيماري، بچشم نمي خورد ولي در شهرها كه موارد زيادي از بيماري، در اثر مصرف سفيداب، ايجاد ميشود و از طرفي سفيداب را بيشتر، خانمها مورد استفاده قرار ميدهند نوع پوستي بيماري، در زنان، شايعتر مي باشد. ضمنا با توجه باينكه اين بيماري، بيشتر در رابطه با شغل، عارض ميشود شيوع آن در اطفال كمتر از بزرگسالان است. موارد كشاورزي، در اثر تماس با حيوانات آلوده نظير گاو، گوسفند، بز، اسب و خوك و يا فضولات و فراورده هاي آنها عارض ميگرددموارد صنعتي بيماري، در اثر تماس با نخ، مو و پشم و البسه آلوده، ايجاد ميشود

30. 6-تاثير عوامل مساعد كنندهـ مكانيزه نبودن كشاورزي و دامپروريـ عدم رعايت بهداشت كار، مخصوصا در كارخانه هاي نساجيـ تهيه و استفاده سنتي از موادي نظير سفيداب7 ـ حساسيت و مقاومت در مقابل بيمارىاين بيماري احتمالا باعث مصونيت پايداري ميشود. بطوري كه ابتلاء مجدد به معني واقعي، ديده نشده است .8 ـ ميزان حملات ثانويهاين بيماري از فردي به فرد ديگر، انتقال نمي يابد.9 ـ منابع و مخازن، نحوه انتقال و دوره قابليت سرايتدر كشورهاي غربي، كه موارد صنعتي بيماري، شايعتر است مدعي هستند كه منشاء بيماري شامل موي بز، پشم گوسفند و چرم و پوست و استخوانهائيست كه از كشورهاي آسيائي وارد آن كشورها مينمايند.

31. مخزن نهائي باسيل سياه زخم، خاك است اما سيكل زندگي اين باسيل، در خاك به طور كاملي شناخته نشده است ولي قدر مسلم اينست كه تماس ساده حيوانات، با خاك حاوي اسپورهاي اين باسيل، باعث ايجاد عفونت، نميشود و اين اسپورها بايستي مرحله رويشي را در خاك، گذرانده به تعداد كافي، تكثير يابند تا بتوانند بيماريزا واقع شوند . ضمنا عواملي نظير PH حدود 6 و شرايط محيطي اوائل بهار، باعث مساعد نمودن شرايط تكثير اين باسيل ميگردند. به هرحال در صورتي كه عوامل محيطي، جهت تكثير اين باكتري، مساعد باشد باسيل سياه زخم ميتواند تا چندين سال، در خاك، زنده بماند و مرتبا تكثير يابد. ضمنا بر طبق گزارشي در يكي از آزمايشگاه ها توانسته اند اسپورهاي زنده را پس از 60 سال، در خاك خشك، بيابند. و اگر اسپور، بتواند بمدت چندين سال، در خاك خشك، زنده بماند تعجب آور نيست كه در پشم و مو و استخوان و ساير فراورده هاي حيوانيهم تا مدت ها زنده بماند و از كشوري به كشور ديگر، منتقل شود

32. راه هاى انتقال سياه زخم، عبارتست از:1 ) تماس مستقيم با حيوانات آلوده.2 ) تماس با پشم، مو، پوست، استخوان و ساير فراورده هاي آلوده.3 ) استنشاق افشانه هاي آلوده.4 ) خوردن گوشت و ساير مواد آلوده به باسيل شاربون .5 ) بوسيله حشرات، در اثر گزش و انتقال خون آلوده به ساير حيوانات و انسان.6 ) انتقال انسان به انسان از طريق نوعي برس تهيه شده از نخل 7 ) انتقال جنيني يا در حين زايمان

33. Transmission

35. حيواني كه به علت ابتلاء به سياه زخم، جان خود را از دست ميدهد باسيل سياه زخم را از طريق بزاق، ادرار و مدفوع و نيز بوسيله ترشحات خوني حفرات مختلف بدن و لاشه خود به فراواني، در محيط اطراف، پخش مينمايد و موجب آلودگي محيط، ميگردد. ضمنا باسيل سياه زخم به آساني در علوفه مختلف، انباشته ميشود و موجبات آلودگي بعدي حيوانات را فراهم مينمايد ولي مستقيما از حيواني به حيوان ديگر، منتقل نميشود.اين باكتري، ممكن است از طريق شير گاو مبتلا به سياه زخم، نيز دفع گردد ولي اين واقعه معمولا ديررس بوده و زماني رخ ميدهد كه بيماري، خيلي پيشرفته و شديد باشد و حيوان بيمار، ديگر قادر به توليد شير نباشد. لازم به ذكر است كه ارگانيسمهاي موجود در شير، در حالت رويشي به سر ميبرند و معمولا فقط در مناطق گرم، در داخل شير، به اسپور، تبديل شوند و اشكال رويشي موجود در شير، طي پاستوريزه كردن شير، از بين ميروند و در صورتي كه همراه با شير خام وارد بدن شوند در مجاورت اسيد معده حيات خود را از دست ميدهند ولي شيري كه از طريق تماس با گرد و غبار يا كود حيواني و يا به هر طريق ديگر، آلوده به اسپور شده است اگر بصورت خام، مصرف شود اسپورها وارد بدن شده و با تكثير در روده باريك باعث سياه زخم گوارشي مي شود.

36. از طرفي گوشت حيوانات مبتلا حاوي تعداد كثيري باسيل سياه زخم است و ميتواند باعث ايجاد سياه زخم گوارشي در انسان بشود. اين بيماري از طريق كاردي كه با گوشت حيوانات مبتلا به سياه زخم، تماس يافته باشد نيز منتقل ميشود. لازم به تاكيد است كه تمامي قسمتهاي بدن حيواني كه به علت سياه زخم، تلف ميشود ممكن است آلوده به اسپور سياه زخم باشد و لذا احتمال انتقال اسپورها از طريق پشم، مو، استخوان و ساير نسوج اين حيوانات، به مناطق دوردست، وجود دارد . ضمنا سياه زخم گوارشي در اثر مصرف كبد گوسفندي كه به علت اتساع شديد شكم (سياه زخم گوارشي) مشرف به موت بوده عارض گرديده است . سياه زخم استنشاقي، به دنبال استنشاق دود كارخانجات چرمسازي ، نيز گزارش شده است.

37. ج ـ پيشگيري و كنترل1-پيشگيرى اوليه به منظور حفظ افراد سالم1 ) آموزش كاركنان صنايعي كه احتمال آلودگي آنها وجود دارد (نساجي، پشم ريسي)2 ) تميز كردن مرتب وسايل و تجهيزات و محل كار، در صنايع مربوطه.3 ) عاري نمودن مواد از اسپورها با استفاده از:-فرمالدئيد بمنظور گندزدائي پشم و موي حيوانات- تاباندن اشعه گاما- قرار دادن مواد در معرض بخار تحت فشار، در اتوكلاو- استريل كردن، بوسيله اكسيد اتيلن .در بين اين اقدامات، مصرف فرمالدئيد، با موفقيت بيشتري همراه بوده است .

38. 4 ) فراهم كردن امكانات كافي جهت شستشوي مرتب دستها، دوش گرفتن، اختصاص دادن محلي به منظور گذاشتن لباس كار.5) فراهم آوردن تسهيلات پزشكي و بهداشتي، براي كاركنان و معاينه مرتب آنها.6 ) واكسن عاري از باكتري سياه زخم تهيه شده از آنتي ژن محافظت كننده در دسترس ميباشد و بايستي در افرادي كه در معرض خطر ابتلاء به بيماري، قرار دارند مورد مصرف قرار گيرد. اين واكسن را مي توان، بلافاصله پس از استنشاق اسپور سياه زخم، همراه با كموپروفيلاكسي بعد از تماس نيز استفاده نمود

39. واكسن را بايد تنها در افرادي كه در معرض خطر حتمي ابتلاء به بيماري، قرار ميگيرند نظير اشخاصي كه با پشم و مو و استخوان احتمالا آلوده حيوانات، تماس دارند و يا پرسنل آزمايشگاهي كه با باسيل سياه زخم در تماس هستند مصرف نمود ولي در رابطه با آمادگي در مقابل بيوتروريسم نيز سازمان دفاع آمريكا توصيه كرده است كليه پرسنل ثابت ارتش آن كشور، عليه اين بيماري، واكسينه شوند .واكسن مزبور در 5/92% موارد، موثر واقع ميشود و به مقدار 5/0 سي سي عضلاني در سه نوبت به فواصل دو هفته و سه نوبت ديگر، به فاصله شش ماه، تزريق ميگردد و سپس يادآورهاي آن به فواصل 12 ماهه تكرار ميشود . لازم به ذكر است كه ميزان تاثير 93ـ5/92 درصد، بر اساس مطالعات انساني و در ارتباط با سياه زخم پوستي، اعلام شده است ولي براساس مطالعاتي كه در حيوانات، انجام شده است اين واكسن بر نوع استنشاقي نيز ممكن است موثر واقع شود توضيح اينكه در منابع ديگر نيز بر تاثير واكسن در جلوگيري از بروز سياه زخم استنشاقي، تاكيد شده است . اين واكسن تنها در افراد سالم 65ـ18 ساله توصيه شده است. زيرا مطالعات انجام شده در اين گروه سني، صورت گرفته است. ضمنا خانم هاي باردار، نبايد واكسينه شوند، زيرا در مورد عوارض احتمالي اين واكسن در جنين، اطلاعي در دست نميباشد.

41. عوارض شناخته شده واكسن مورد بحث، شامل قرمزي و حساسيت مختصر موضعي در محل تزريق است كه در 30% دريافت كنندگان، ممكن است عارض شود. همچنين در كساني كه قبلا دچار سياه زخم شده و اين واكسن را دريافت مي كنند ممكن است واكنش موضعي با شدت متوسطي ايجاد شود ولي واكنش هاي شديد موضعي نظير تورم شديد بازو نيز ندرتا عارض ميگردد و واكنش هاي عمومي نظير سندروم شبه آنفلوآنزا در كمتر از 2/0 درصد موارد گزارش شده است

42. نحوه كنترل سياه زخم ناشى از كشاورزى • لاشه حيوانات مبتلا به سياه زخم را بايد هرچه زودتر از دسترس حشرات، سگ، گربه و پرندگان و جوندگان، دور نمود و آنرا آتش زد و در جاهائي كه آتش زدن كامل لاشه ها و تبديل آنها به خاكستر، ممكن نباشد ميتوان آنها را عميقا دفن نمود و با آهك، سطح آنها را پوشاند.البته در چنين مواردي بايد از آلوده كردن منابع آب زير زميني، جدا خود داري شود.لازم به ذكر است كه در صورت آلوده شدن محيط اطراف، طي تماس با لاشه هاي آلوده، بايد به ضدعفوني كردن آن با مواد ضدعفوني كننده غليظ، اقدام شود. ولي از آنجا كه تهيه مواد ضدعفوني كننده، مشكل ميباشد توصيه شده است كليه خاكهائي كه با چنين حيواناتي در تماس بوده است با روشن كردن آتش بر روي آنها ضدعفوني شود.

43. حيوانات بيمار را ميتوان با پنيسيلين و آنتي سرم سياه زخم، درمان نمود و از دوشيدن شير حيوانات بيمار، خودداري شود و به واكسيناسيون حيوانات سالم گله اقدام نموده و تا رفع خطر بيماري، از جابجائي حيوانات آن محل به محلهاي ديگر جلوگيري بعمل آيد . پروفيلاكسي بعد از تماس، به منظور پيشگيري از بروز سياه زخم استنشاقي، زماني لازم است كه تماس قطعي يا مشكوكي با افشانه هاي حاوي اسپور سياه زخم وجود داشته باشد.

44. كموپروفيلاكسى سياه زخم

45. جدول 5 ـ پروفيلاكسى بعد از تماس به منظور پيشگيرى از سياه زخم استنشاقى

46. البته مصرف تتراسيكلين ها و فلوروكينولون ها در كودكان ممكن است با عوارضي همراه باشد و لذا خطر بروز عارضه داروئي بايد با خطر بروز سياه زخماستنشاقي تهديد كننده حيات، مقايسه و بر اين اساس به تجويز دارو اقدام شود و سرانجام با بررسي آنتي بيوگرام، در صورت حساس بودن سويه مورد نظر نسبت به پني سيلين ، هرچه سريعتر داكسي سيكلين يا سيپروفلوكساسين را قطع نموده آموكسي سيلين شروع شود. لازم به تاكيد است كه باسيلوس آنتراسيس، نسبت بــه سفالوسپورين ها و كوتريموكسازول، حساس نمي باشد و از اين داروها به عنوان پروفيلاكسي نبايد استفاده شود

47. Treatment • Alternative antibiotics • If susceptible, or cipro/doxy not possible • Penicillin*, amoxicillin *FDA Approved • Gentamicin, streptomycin • Erythromycin, chloramphenicol • Ineffective antibiotics • Trimethoprim/Sulfamethoxazole • Third generation cephalosporins

48. به منظور كنترل سياه زخم ناشى از كشاورزى، به مسائل زير نيز بايد توجه نمود:- خود داري از تماس با لاشه هاي آلوده- خودداري از مصرف سفيداب- واكسيناسيون افرادي كه شديدا در معرض خطر ابتلاء هستند- كموپروفيلاكسي، طبق برنامه پيشنهادي طي مقايسه اي كه بين تلقيح داخل پوستي و زير پوستي واكسن سياه زخم به حيوانات صورت گرفته است روش زير پوستي براي تلقيح واكسن ساخته شده از اسپور باسيل سياه زخم، موثرتر از روش داخل پوستي تشخيص داده شده است

49. 2ـ پيشگيرى ثانويه به منظور اعاده سلامتى افراد بيمار و جلوگيرى از بروز عوارضتوصيه شده است كه تا پاك شدن باكتريولوژيك ضايعات(2-1 روز)، از نظر تماس با بيماران به احتياط هاي همه جانبه، پرداخته شود و جهت جلوگيري از بروز توكسمي ناشي از بيماري بايد هرچه سريعتر به درمان افراد مبتلا به سياه زخم، اقدام نمود.3ـ پيشگيرى ثالثيه، به منظور جلوگيرى از پيشرفت عوارض و زمينگير شدن بيمار و ترميم جوشگاه ها و تغيير شكل هاى حاصلهترميم جراحي بدشكلي هاي ناشي از اسكار بيماري در ناحيه پلك چشم ها و ساير قسمت هاي بدن.

50. اداره كردن تهديدهاكشف سريع تهديدها و اعمال اقدامات مناسب، مي تواند از بروز سياه زخم استنشاقي، جلوگيري كند. به منظور جلوگيري از تماس با باسيل سياه زخم و بروز عفونت بعدي، لازم است نامه ها و بسته هاي مظنون، شناسائي شده و اقدامات پيشگيري كننده مناسبي اعمال گردد. يكي از مشخصات بسته ها و نامه هاي مظنون ، وجود برچسب هاي نامناسب يا غيرمعمول، آدرس غيرعادي فرستنده يا بدون ذكر آدرس فرستنده، ذكر نام شهر ديگري غير از شهري كه نامه از آنجا پست شده است، بسته بندي بيش از حد لازم ميباشد.در صورتيكه يك بسته پستي، مظنون باشد نبايد گشوده شود و تا آنجا كه ممكن است حداقل تماس با آن حاصل شود، اطاق تخليه گردد و به مراجع ذيصلاح، اطلاع داده شود.اداره كردن تماس هاـ با تشخيص يك مورد سياه زخم و يا تماس قطعي با باسيل سياه زخم، هرچه سريعتر بايستي به بررسي اپيدميولوژيك، پرداخته شود.ـ شناسائي افراد در معرض خطر، و آغاز مداخلات مناسب به منظور حفظ آن ها در اولويت قرار گيرد.ـ نحوه تماس به منظور تصميم گيري در مورد پروفيلاكسي، مشخص گردد.ـ افرادي كه در تماس با اشياء آلوده يا محيط قطعا آلوده يا مشكوك به آلودگي هستند، صرفنظر از نتايج آزمايشگاهي، بايستي تحت پوشش پروفيلاكسي قرار گيرند.