Áhættumat og viðbragðsáætlanir

1. Áhættumat og viðbragðsáætlanir Helgi Jensson forstöðumaður 26.okt 2005

2. Innihald • Lagaskyldan • Áhættumat • Gögn/greining • Niðurstöður

3. Lagaskyldan • Lög nr 33/2004 um verndun hafs og stranda 18. gr Viðbragðsáætlanir.Atvinnurekstur sem valdið getur mengun og talinn er upp í a-lið viðauka I skal gera áætlanir um viðbrögð vegna bráðamengunar og skulu þær liggja fyrir áður en starfsleyfi er gefið út. Slíkar áætlanir skulu byggjast á áhættumati sem tekur m.a. tillit til þátta sem fram koma í b-lið viðauka I og mælt er frekar fyrir um í reglugerð. Umhverfisstofnun gerir tillögu til ráðherra, að höfðu samráði við ráðgjafaraðila, sbr. 5. gr., um áætlanir um varnir og viðbrögð við bráðamengun.1Greinin öðlast gildi 1. janúar 2006

4. Viðauki I B • Þættir sem taka ber tillit til við mat á mögulegri áhættu af starfseminni fyrir umhverfi hafs og strandar. 1. Magn hættulegra efna sem notuð eru í starfseminni.2. Eðli og verkan þeirra hættulegu efna sem notuð eru í starfseminni.3. Fjarlægð starfseminnar frá sjó.4. Hugsanleg áhrif bráðamengunar, m.a. með tilliti til viðtaka.5. Aðrar ábyrgðartryggingar og umfang þeirra.

5. Áhættumat Byggt á áhættugreiningu • Áhættugreining • Staðsetning • Skilgreining/lýsing á starfseminni • Hvaða ógnir eru líklegar • Mat á líkum að eitthvað gerist • Mat á afleiðingum ef atburðurinn á sér stað • Mat á hvaða frávik geta átt sér stað • Orsakir og afleiðingar slíkra frávika

6. Gögn/greining • Staðsetning • Nánd við strönd • Skilgreining á starfseminni • Hver er starfsemin • Eru hættuleg efni notuð/geymd • Myndast hættuleg/mengandi efni við starfsemina • Hvaða búnaður er til staðar

7. Gögn/greining • Flæði efna • Efnaferlar í framleiðslu – myndast hættuleg efni • Eftirlit • Verkferlar (viðhald tækja, framleiðsla, geymsla, skráning eftirlits) • Hráefni • Móttaka, geymsla • Úrgangur • Eðli, meðhöndlun osfrv.

8. Gögn/greining • Hverju er ógnað • Umhverfi • Skipulagi • Framleiðslu • Hver er ógnin • Frávik frá starfseminni • Flutningur; löndun-ferming • Utanaðkomandi (óhöpp)

9. Mat á líkindum • Fyrirfram ákveðinn skali; • ólíklegt; fremur líklegt; líklegt • Skriflegar lýsingar svo hægt sé að endurskoða mat • Setja líkindin skipulega upp • Meta hvort fyrirbyggjandi aðgerðir halda

10. Mat á afleiðingum • Skilgreina afleiðingar og flokka : • Mjög miklar, miklar og óverulegar. • Þarf að vera skýrt hvað liggur að baki matinu svo hægt sé að endurskoða það • Skriflegt ferli

11. Mjög miklar D G I Miklar B E H Óverulegar A C F Ólíklegt Frekar ólíklegt Líklegt Niðurstöður framsetning

12. Niðurstöður, tilbúið dæmiBræðslur • Áhættuþættir • Löndunarbúnaður • Tankar (lýsi, olía) • Hráefnisþrær • Ónóg þjálfun fyrir starfsmenn • Ómarkvisst verklag

13. Bræðsla Atvik Atburður Líkindi Afleiðingar Bilun í fituskilju Fita út í umhverfið Verklag um tæmingu og eftirlit til Frekar ólíklegt Miklar, fita berst í sjó Yfirfylling á olíugeymi Olía fer niður Áfylling gerð af þjálfuðu starfsfólki Frekar ólíklegt Óverulegar Þró um tankana Bilun í löndunarlögn Blóðvatn og fita ver út í umhverfið Verklag og ákvæði í starfsleyfi Frekar ólíklegt Miklar þar sem töluvert magn getur borist í sjó Niðurstöður, tilbúið dæmi Kvörðun E C E

14. Niðurstöður, tilbúið dæmi Olíubirgðastöð • Áhættuþættir • Lagnir • Þrær • Tankar • Lokar • Verklag • Ónóg þjálfun starfsmanna

15. Olíubirgðastöð Atvik Atburður Líkindi Afleiðingar Mistök við tengingu löndunarlagna Olía fer niður vegna mistaka við tengingu/aftengingu Þjálfaðir starfsmenn, verklagsreglur Ólíklegt Óverulegar þar sem til eru fyrirmæli um Bilun í lögn Olía út í umhverfið Er til verklag Ólíklegt Mjög miklar þar sem olía fer beint út í umhverfi Óvirkur hreinsibúnaður Mengandi efni frá framleiðslu/starfsemi út í umhverfið Er til lýsing á viðhaldi hreinsibúnaðar og tækjum Frekar ólíklegt Miklar þar sem mengun getur borist út fyrir þynningarsvæðið Niðurstöður, tilbúið dæmi Kvörðun A D B

16. Niðurstöður, tilbúið dæmi Urðunarstaður • Áhættuþættir • Sigvatn • Úrgangstegund • Fok • Bruni • Meindýr

17. Urðunarstaður Atvik Atburður Líkindi Afleiðingar Bilun í hreinsimannvirki Mengandi efi út í umhverfið Verklag um viðhald og eftirlit til Fremur ólíklegt miklar Fok Úrgangur ekki hulinn Á að þekja samdægurs Ólíklegt Óverulegar, ónæði Hættulegur úrgangur Hreinsvirki ekki gerð fyrir álagið Verklag til að fylgjast með hvað urðað er Ólíklegt Mjög miklar urðunarstaður kominn á annan flokk Niðurstöður, tilbúið dæmi Kvörðun E A D

18. Niðurstöður • Flokkar A, B og C lítil áhætta í lagi • Engar sértækar aðgerðir • Flokkar D, E og F nokkur áhætta, ásættanlegir • Þarf að kanna viðbrögð og gera úrbætur • Flokkar G, H og I mikil áhætta ekki ásættanlegt • Heildar endurskoðun á fyrirbyggjandi aðgerðum og viðbúnaði

19. Viðbragðsáætlun • Viðbragðsátætlum snýst um • Búnað • Verklag • Þjálfun starfsmanna • Innra eftirlit

20. Viðbragðsáætlun • Hvaða viðbúnað hefur fyrirtækið • Tæki, þjálfun • Við hverju þarf að bregðast • Hvað er líklegast að gerist • Er hægt að breyta einhverju í rekstri til að mæta ógninni • Hvernig er hægt að bæta viðbúnað

21. Samantekt • Áhættumat skal byggja á áhættugreiningu • Gera þarf grein fyrir grundvallaratriðum í starfseminni og meta ‘ógnir’ • Á grundvelli áhættumats er viðbrögð og viðbúnaður skoðaður og bætt úr þar sem þess þörf • Áhættumatið síðan endurskoðað miðað við nýja viðbragðsáætlun • Að endurskoðun lokinni eiga langflestir og helst allir þættir að lenda í flokkum A, B og C

22. Takk fyrir