De Virtuele Volkstelling 2001 in historisch perspectief

1. De Virtuele Volkstelling 2001 in historisch perspectief Jacques van Maarseveen (SMRN@CBS.NL) en Eric Schulte Nordholt (ESLE@CBS.NL) Presentatie op het symposium Volkstellingen Den Haag, 29 september 2006

2. Inhoud • Inleiding Virtuele Volkstelling 2001 • Geschiedenis van de Volkstelling • Methode • Variabelenspecificatie • Voorbeelden tijdreeksen • Beschikbaarheid data • Conclusies

3. Inleiding Virtuele Volkstelling 2001 (1) • Virtuele telling: gebruik maken van bestaande bronnen (registers en enquêtes) • Kosten Nederlandse VT relatief gering • Late start: zodra alle relevante registers en enquêtes beschikbaar waren • Relatief korte doorlooptijd: geen grote nonrespons- en verwerkingsproblemen • Consistente schattingen, maar niet alle details beschikbaar • Vergelijkingen in de tijd en met andere landen

4. Inleiding Virtuele Volkstelling 2001 (2) • Veertig tabellen: • Achtentwintig over Nederland als geheel • Negen op COROP-niveau (NUTS 3) • Drie op gemeenteniveau (NUTS 5) • Acht woontabellen • Twee tabellen over woon-werkverkeer • Dertig overige tabellen (demografie, beroep, • opleidingsniveau, bedrijfstak) → consistentieprobleem! • Daarnaast: Urban Audit, PAU-tabellen en Urban Areas

5. Inleiding Virtuele Volkstelling 2001 (3) • Gebruikte bronnen • Registers: • Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) • SSB-eindintegratiebestanden (werknemers en zelfstandigen) • Woningregister • Enquêtes: • Enquête werkgelegenheid en lonen (EWL) • Enquête beroepsbevolking (EBB) • Woningbehoeftenonderzoek (WBO)

6. Geschiedenis van de Volkstelling • Traditionele Volkstellingen • Ministerie van Binnenlandse Zaken: 1829, 1839, 1849, 1859, 1869, 1879, 1889 • CBS: 1899, 1909, 1920, 1930, 1947, 1960, 1971 • Non-respons, privacy, kosten • Consistent gemaakte gegevens uit de bevolkingsadministratie en surveys: 1981 en 1991 • Virtuele Volkstelling 2001 (op microniveau registers en enquêtes geïntegreerd, veel meer detail dan 1981 en 1991)

7. Methode • Specificeer tabellen en variabelen • Specificeer databronnen • Los de onderlinge inconsistenties tussen deze bronnen op door micro-integratie van registers (SSB-eindintegratie bestanden) • Koppel de consistent gemaakte bronnen • Construeer datablokken • Bepaal startgewichten per blok • Schat tabellen uit ‘beste’ blok (maak gebruik van zo veel mogelijk waarnemingen) • Van ruwe output naar publicabele tabellen • Onderdrukken van (slecht gevulde) cellen

8. Variabelenspecificatie (1) • Voorbeelden: • geslacht (triviaal) • economische status (complexe variabele) • Economische status • Verschillende bronnen: • werknemer, zelfstandige, gepensioneerd uit register • werkloze, onderwijsvolgende, huisman/vrouw uit de EBB • leeftijdsgrenzen • voorrangsregels • werkende scholieren • gepensioneerde huisvrouwen

9. Variabelenspecificatie (2) • Bevolking naar economische activiteit, 1 januari 2001

10. Voorbeelden tijdreeksen (1)

11. Voorbeelden tijdreeksen (2) • Demografische variabelen: leeftijd, geslacht • Lastiger: nationaliteit, herkomstgroepering • Huishoudens: soort, grootte • Beroepsbevolking: omvang, naar economische sector • Forensisme (woongemeente/werkgemeente)

12. Beschikbaarheid data • Beveiligde microdata • Public use files: 1960, 1971 en 2001 • Microdata onder contract: 2001 • On-site bij het CBS • Centrum voor Beleidsstatistiek (http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/informatie/beleid/centrum-voor-beleidsstatistiek/cvb/default.htm)

13. Conclusies • Virtuele Volkstelling werkt • Vergelijkbaarheid in de tijd • Micro-integratie blijft belangrijk • Tabellen: • http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/dossiers/volkstellingen/cijfers/incidenteel/maatwerk/2003-volkstelling-excel.htm • Boek: • http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/dossiers/volkstellingen/publicaties/publicaties/2001-b57-pub.htm