1 / 7

Ş AH İ SMAYIL X Ə TAY İ

Ş AH İ SMAYIL X Ə TAY İ. ŞAH İSMAYIL XƏTAYİ. ( 1487-1524 ). Şah İsma yı l Xə tayi

feivel
Download Presentation

Ş AH İ SMAYIL X Ə TAY İ

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ŞAHİSMAYILXƏTAYİ

  2. ŞAH İSMAYIL XƏTAYİ (1487-1524)

  3. Şah İsmayıl Xətayi (23.061487-23.5.1524),Erdəbildə anadanolmuş və orada da dəfn olunmuşdur) – Azərbaycan Səfəvilər dövlətinin banisi. dövlət xadimi , sərkərdə və şairdir.Atası - Şeyx Heydər Anası -Ağqoyunlu hökmdarı Uzun Həsənin qızı Aləmşahbəyim Ağqoyunlu Sultan Yaqub (1478-90) Şeyx Heydərin ölumündən (1488) sonra kiçik yaşlı Ismayılı anası və qardaşları (Sultanəli və İbrahim) ilə birlikdə həbs etdirdi və İstəxr qalasında əsir saxladı. Sultan Yaqubun ölümündən sonra Rüstəm Mirzənin əmri ilə Şeyx Heydərin oğlanları 1492-ci ilde həbsden azad olundu

  4. Döyüşlərin birindəböyük qardaşı Şeyx Sultanəlixaincəsinə ödürülür.Ölümündən qabaq Ismayılı özünün vərəsəsi təyin edərək Ərdəbile göndərmişdi.Bir müddət Ərdəbildə və Rəştdə gizlədilən İsmayıl sonralar Lahicanda Gilan hakimi MirzəƏlinin sarayına aparıldı.1499-cu ilin avqust ayında İsmayıl özünün yaxın tərbiyəçisi və məsləhətçisi olan bir neçə qızılbaş tayfa başçısı ilə birlikdə qoşun toplamaq üçün Ərdəbilə yollandı. O, 1500-cü ilin yazında şamlı və rumlu tayfalarından,habelə Qaradağ və Talış əhalisindən ona qoşulmuş 2 minə yaxın qızılbaşla Qarabağ, Çuxursəd, Şuragil, Kağızman, Tircan yolu iləƏrzincana gəldi. Burada qızılbaş tayfalarından, habelə Qaradağ sufilərindən təqribən 7 min tərəfdar toplayaraq 1500-cü ilin axırlarında Şirvana hücum etdi və Şirvanşah qoşunlarını məğlubiyyətə uğratdı. Döyüşdə Şirvanşah Ferrux Yasar öldürüldü.

  5. 1501-ci ilin payızında Təbrizə daxil olan Ismayıl özünü şah elan etdi. Bununla da paytaxtı Təbriz olan Azərbaycan Səfəvilər dövlətininəsası qoyuldu. I Şah İsmayılın tabe olmaq təklifini redd eden Ağqoyunlu hökmdarı Muradla1503-cü il iyunun 21-de Həmədan yaxınlığındakı döyüş qızılbaşların qələbəsi ilə nəticələndi. Sonrakı illərdə Şah İsmayıl bütün İranı, Xorasanı, İraqi-ərəbi Səfəvilər dövlətinə qatdı.Onun dövründə Səfəvilər dövləti Yaxın Şərqin qüdrətli dövlətlərindən birinə çevrldi.

  6. 1514-cü ildə sultan I Səlimin (1512-20) başçılıq etdiyi Osmanlı ordusu ilə Çaldıran düzündə baş vermiş döyüşdə qızılbaşlar məğlubiyyətə uğradılar. Sonrakı illərdə Şah İsmayıl Şeki hakimliyini, Şirvanşahları, gürcü çarlarını Səfəvilərdən asılı vəziyyətə saldı. O, Şəkiyə növbəti səfərdən Ərdəbilə qayıdarkən 1524-cü ilde avqustun 27-də vəfat etdi.Ərdəbildə Seyx Sefi məqbərəsində dəfn olunmusdur. Yerinə oğlu I Təhmasib keçdi. Türk, fars ve əreb dillərinidə gözəl şeirlər yazan görkəmli şair Şah İsmayıl Xətayiəsərlərinin çox hissəsini ana dilində yazmışdır və onun yaradıcılığı Azərbaycan poeziyası tarixində mühüm mərhələ təşkil edir. Onun yaradıcılığının təşəkkül ve inkişafında Nəsimi şeiri başlıca yer oynamışdır.

  7. AZƏRBAYCAN TARİXİNDƏ MÖVQEYİ • Vahid Azərbaycan dövlətini yaratdı. • Azərbaycan dilini dövlət dili elan etdi. • Rəsmi dövlət sənədlərnin türk dilində yazılması elmi terminologiyanın yaranmasına xidmət göstərdi. • Xətayi həm görkəmli dövlət xadimi,həm də qüdrətli söz ustadı-şair kimi tanınmışdır.

More Related