ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΑΙ

1. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ-ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΡΑΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΟΛΓΑ ΧΡ. ΣΙΣΚΟΥ MSc, PhD 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο για τη Διοίκηση, τα Οικονομικά και τις Πολιτικές Υγείας ΕΣΔΥ

2. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Εκτίμηση της κατανομής της ιδιωτικής υγειονομικής δαπάνης και αναλυτική καταγραφή των οικονομικών σχέσεων που αναπτύσσονται μεταξύ των νοικοκυριών και του υγειονομικού συστήματος

3. ΠΡΟΣΘΕΤΟΙ ΣΤΟΧΟΙ • Προσδιορισμός των οικογενειακών χαρακτηριστικών που επηρεάζουν την πρόσβαση σε ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας • Διερεύνηση της ασφαλιστικής προστασίας της κοινωνικής ασφάλισης και της στάσης των ασφαλισμένων στην άσκηση των δικαιωμάτων τους. • Ανάδειξη περιοχών τις οποίες το δημόσιο σύστημα πιθανόν αδυνατεί να καλύψει

4. ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ (σύστημα CATI)(13.661 κλήσεις12% κατέληξαν σε πλήρεις συνεντεύξεις) Πλεονεκτήματα – Μειονεκτήματα μεθόδου +δυνατότητα αναλυτικής καταγραφής, δημιουργία αίσθησης ανωνυμίας στον ερωτώμενο, αντιμετώπιση λειτουργικού αναλφαβητισμού - πρόβλημα ανάκλησης μνήμης (recall) Περιορισμοί 1. Παραδοχή: Παρόμοιος βαθμός λήθης Εφαρμογή των αναλυτικών ποσοστών του δείγματος στις αδρές κατηγορίες δαπάνης της ΕΟΠ 2005 2. Εξαιρέθηκε η φαρμακευτική δαπάνη

5. Στατιστικές αναλύσεις • Ανεξάρτητες μεταβλητές • Βαθμός αστικότητας τόπου μόνιμης κατοικίας (Αγροτικήπεριοχή, ημιαστική περιοχή, αστική περιοχή χωρίς Παν. νοσοκομείο, αστική περιοχή με Παν. Νοσοκομείο, Θεσσαλονίκη, Αθήνα) • Αριθμός μελών νοικοκυριού(1 μέλος, 2 μέλη, 3 μέλη, 4+ μέλη) • Επίπεδο εκπαίδευσης κύριου εισοδηματία(κατώτερη, μέση, ανώτερη) • Καθαρό μηνιαίο οικογενειακό εισόδημα(< €1000, €1000 - €2000, €2000-€3000, €3000-€4000, > €4000) • Κοινωνικοοικονομική τάξη(κατώτερη, μέση, ανώτερη) • Ταμείο κοινωνικής ασφάλισης(ΙΚΑ, ΟΠΑΔ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ)

6. ΕΞΩΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ • 42%των νοικοκυριών του δείγματος δήλωσαν ότι επισκέφτηκαν τουλάχιστον έναν επαγγελματία υγείας σειδιωτική βάση το τελευταίο έτος • H πιθανότητα επίσκεψης σε ιδιώτες επαγγελματίες υγείας (εξωνοσοκομειακά) αυξάνει ανάλογα με το επίπεδο εκπαίδευσης • του κύριου εισοδηματία • Οι πληρωμές των νοικοκυριών για υπηρεσίες εκτός νοσοκομείου από τον ιδιωτικό τομέα εκτιμήθηκαν σε€ 4.033 εκατ.δηλ. = 65,7%της συνολικής υγειονομικής δαπάνης (των νοικοκυριών)

7. Η κατανομή της δαπάνης των νοικοκυριών για υπηρεσίες εκτός νοσοκομείου από τον ιδιωτικό τομέα το 2005 • Κανένααπό τα κοινωνικά / οικονομικά χαρακτηριστικά μεταξύ των οικογενειών που δήλωσαν ότι επισκέφτηκαν κάποιον ιδιώτη επαγγελματία υγείας, δεν σχετίζεται με τη συχνότητα των επισκέψεων και το ύψος των πληρωμών για Οδοντιατρικές υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τομέα

8. Το πλήθος των επισκέψεων (ανά οικογένεια)

9. Tο μέγεθος της δαπάνης για ιατρικές υπηρεσίες σε ιδιωτική εξωνοσοκομειακή βάση

10. ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ • Από το σύνολο των 569 εισαγωγών (σε δημόσια & ιδιωτικά νοσοκομεία), • το 81% πραγματοποιήθηκαν σε δημόσια νοσοκομεία, το 16%σε ιδιωτικά • νοσοκομεία και το 3% σε νοσοκομεία του εξωτερικού • ≈40% των νοσηλευθέντων σε δημόσιο νοσοκομείο παρέκαμψαν τις τυπικές διαδικασίες εισαγωγής (απαιτήθηκε η μεσολάβηση τρίτου ατόμου κύρια γιατρού) • Το 48,5%των εισαγωγώνστα δημόσια νοσοκομεία δηλώθηκαν ως επείγουσες.

11. Το είδος των νοσηλειών σε ιδιωτικά και δημόσια νοσοκομεία ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ

12. Η πιθανότητα νοσηλείας σε ιδιωτικό νοσοκομείο είναι μεγαλύτερη • για μέλη οικογενειών που: • καλύπτονται από την ιδιωτική ασφάλιση • ο κύριος εισοδηματίας είναι ανώτερου εκπαιδευτικού επιπέδου • έχουν υψηλό εισόδημα • είναι ασφαλισμένοι στον ΟΠΑΔ (σε σύγκριση με τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ)

13. Η κατανομή της δαπάνης των νοικοκυριών για νοσοκομειακή περίθαλψη (€884 εκατ. το 2005) • Λιγότερο από το 20% των εισαγωγών «επιβαρύνεται» με το 55% της συνολικής δαπάνης των νοικοκυριών για νοσοκομειακή περίθαλψη

14. Η κατανομή της καθαρής δαπάνης των νοικοκυριών σε γιατρούς ιδιωτικών νοσοκομείων, σε εκατ. € το 2005

15. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΒΛΗΘΕΙΣΑΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ: • Α) ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ • Από τη συνολική μικτή υγειονομική δαπάνη των νοικοκυριών € 6.915 εκατ., η κοινωνική ασφάλιση επιστρέφει € 450 εκατ, δηλ. 6,5% των πληρωμών των • χρηστών • Χαμηλά θεσπισμένα πλαφόν και ποσοστά αποζημίωσης (Π.Δ 157/ 1991) • π.χ € 7 σφράγισμα, € 5 αιματολογικές / βιοχημικές εξετάσεις • Παροχήφορολογικής έκπτωσης:€ 100 εκατ. δηλ 17,4%της δηλωμένης δαπάνης υγείας των νοικοκυριών

16. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΒΛΗΘΕΙΣΑΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ: Β) ΠΟΛΙΤΕΣ • Αμέλεια υποβολής αιτήματος αποζημίωσης στην Κοινωνική Ασφάλιση • Άγνοια ασφαλιστικών δικαιωμάτων • Υψηλό κόστος χρόνου • Πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες • Μεταξύ των νοικοκυριών που νοσηλεύτηκαν σε ιδιωτικό θεραπευτήριο, τα νοικοκυριά που διαμένουν σε αγροτικές περιοχές και αυτά που ο κύριος εισοδηματίας τους είναι κατώτερου εκπαιδευτικού επιπέδου βρέθηκε ότι υποβάλουν αναλογικά λιγότερα αιτήματα αποζημίωσης από την κοινωνική ασφάλιση σε σχέση με τις οικογένειες που διαμένουν σε ημιαστικές περιοχές και ο κύριος εισοδηματίας έχει μέση ή ανώτερη εκπαίδευση

17. ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΒΛΗΘΕΙΣΑΣ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΤΩΝ ΝΟΙΚΟΚΥΡΙΩΝ ΑΠΌ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ: • Β) ΠΟΛΙΤΕΣ • Αμέλεια δήλωσης της υγειονομικής δαπάνης στην εφορία Η τρέχουσα και η δυνητικά δηλωθείσα δαπάνη υγείας σε εκατ. €

18. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ • Ο Συμπληρωματικόςρόλος του ιδιωτικού τομέα αναμφισβήτητος: • Κάλυψη αναγκών που το δημόσιο σύστημα δεν καλύπτει επαρκώς ποσοτικά ή ποιοτικά • Ραγδαία ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα (πλευρά της προσφοράς), θετική σχέση μεγέθους δαπάνης των νοικοκυριών και ιδιωτικών επενδύσεων υγείας (β= 10,125, p= 0,000) • Ζητούμενα • Παροχή ενός ελαχίστου αποδεκτού επιπέδου υγειονομικής φροντίδας σε όποιον την έχει ανάγκη ανεξάρτητα της οικονομικής του δυνατότητας • Αποκατάσταση της διαφάνειας κατά τις οικονομικές συναλλαγές εντός του τομέα της υγείας

19. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ • i.ΘεσμοθέτησηΕθνικής Ασφάλισης Υγείας • Μείωση του κόστους λειτουργίας των 39 ταμείων • => δυνατότητα αύξησης καλύψεων στους ασφαλισμένους • Μονοψωνιακή δύναμη => παροχή στους πολίτες βελτιωμένωνποιοτικών και ποσοτικών υπηρεσιών • ii. Συμπράξεις δημόσιου ιδιωτικούτομέα για τον εκσυγχρονισμό των • υποδομών και των υπηρεσιών του ΕΣΥ • iii. Ενίσχυση του ρόλου των πολιτών και διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους • π.χ Τρέχουσα αποζημίωση Κοινωνικής Ασφάλισης για υπηρεσίες • φυσιοθεραπευτών 27% επί των πληρωμών. Στην περίπτωση • που όλοι οι χρήστες απαιτούσαν απόδειξη και όλοι υπέβαλλαν αίτημα • αποζημίωσης, τότε δυνητική αποζημίωση 59% επί των πληρωμών