KOSTO-VËLLIMI-PROFIT (KVP) ANALIZA

1. Kapitulli III-të KOSTO-VËLLIMI-PROFIT (KVP) ANALIZA

2. Llojet e kostove Variabile Fikse Mikse

3. Shembull i kostove variabile • Merreni në konsiderim restorantin XY. • Supozoni se mëngjesi në këtë restorant kushton €3 për person. • Nëse në restorant ka 200 persona, ai do të shpenzoj 600 € për shërbime mëngjesi.

4. Shembull i kostove variabile Totali i kostove variabie €24 – €18 – €12 – €6 – – – – – 0 1 2 3 4 5 Vëllimi

5. Shembull i kostove fikse Totali i kostove fikse €400 – €300 – €200 – €100 – – – – – 0 1 2 3 4 5 Vëllimi

6. Shembull i kostove të përziera • Kostot e përziera janë pjesërisht kosto variabile dhe pjesërisht kosto fikse • Supozojmë se departamenti i kompanisë ka kosto fikse prej €50 për muaj (€600 për vit). • Po ashtu ai ka edhe kosto variabile €3 për orë.

7. Shembull i kostove të përziera €2,850 – €2,100 – €1,350 – €600 – Kostot totale KV – – – – KF 0 125 250 375 500 625 Vëllimi (orë)

8. PRAGU I RREZIKUT Është faktor me rëndësi në procesin e marrjes së vendimeve afat shkurtëra përmes studimit të raporteve në mes vëllimit të prodhimit, shpenzimeve dhe të hyrave në shkallë të ndryshme të aktivitetit Vendime tipike të tilla afat shkurtëra janë: • Vendimet mbi shitjen • Politika e çmimeve • Pranimi i ofertës speciale, etj.

9. ...PRAGU I RREZIKUT Me qëllim të aplikimit praktik të pragut të rrezikut duhet pasur parasysh: • Shpenzimet ndahen në fikse dhe variabile • Shpenzimet fikse mund të mbesin konstante ndërsa ato variabile të kenë sjellje proporcionale • Shkalla e aktivitetit bazuar në shpenzime dhe të ardhura, duhet të ketë sjellje lineare • I vetmi faktor i cili prek shpenzimet dhe të ardhurat, është vëllimi • Rezervat duhet vlerësuar sipas shpenzimeve margjinale

10. ...PRAGU I RREZIKUT • Përcaktimi, paraqitja grafike, interpretimi dhe analiza e pragut të rrezikut, bazohen në presupozimet e caktuara: • Funksioni linear i kostove të tërësishme, • Saktësia optimale e ndarjes së kostove në fikse dhe variabile • Lëvizja drejtvizore e kostove fikse • Lëvizja drejtvizore e të ardhurave në raport me prodhimin, • Ngjashmëria e plotë apo e përafërt e prodhimtarisë dhe e shitjes në periudhën e caktuar përllogaritëse.

11. Të ardhurat Kosto = Pragu i rrezikut Çka është pragu i rrezikut?

12. ...PRAGU I RREZIKUT • Presupozimet në të cilat bazohet analiza e pragut të rrezikut: • Sjellja e të dy kostove dhe e të ardhurave në vijë të drejtë gjatë tërë nivelit të prodhimtarisë, • Kostot mund të klasifikohen me saktësi në komponentë fikse dhe variabile, • Të gjitha njësitë e prodhuara janë të shitura, • Çmimi shitës, kostoja variabile për njësi dhe kostoja e tërësishme fikse janë të njohura dhe konstante, • Kur kompania të shesë më tepër se një lloj produkti, shitja e përzier do të mbetet e njëjtë

13. MARZHA E KONTRIBUTIT • Marzha e kontributit paraqet konceptin për llogaritjen e rrezikut në pikën prag të falimentimit apo në pikën e thyerjes • Zakonisht përdoret në analizën e kostos variabile dhe në analizën e vëllimit të prodhimit dhe të profitit

14. Dy qasje të llogaritjes së profitit Pasqyra konvencionale e të ardhurave Pasqyra kontribucionale e të ardhurave

15. Pasqyra konvencionale e të ardhurave Shitja KMSH Bruto marzha – = Neto e ardhura Bruto marzha Shpenzimet operative – =

16. Pasqyra kontribucionale e të ardhurave Shitja Kostot variabile Marzha e kontributit – = Neto e ardhura Marzha e kontributit Kostot fikse – =

17. Marzha e kontributit E ardhura nga operacionet Kosto fikse ...MARZHA E KONTRIBUTIT Marzha e kontributit është në dispozicion për të mbuluar koston fikse dhe të ardhurën nga operacionet Shitjet (50,000 njësitë) €1,000,000 Kosto variabile 600,000 Marzha e kontributit € 400,000 Kosto fikse 300,000 E ardhura nga operacionet € 100,000

18. ...RAPORTI I MARZHËS SË KONTRIBUTIT Shitjet (50,000 njësitë) €1,000,000 Kosto variabile 600,000 Marzha e kontributit € 400,000 Kosto fikse 300,000 E ardhura nga operacionet € 100,000 100% 60% 40% 30% 10% €20 12 € 8 Marzha e kontributit mund të shprehet në tri mënyra: 1. Marzha e kontributit totale në euro 2. Raporti i marzhës së kontributit (përqindja) 3. Marzha e kontributit për njësi (euro në njësi)

19. ÇASJA MATEMATIKORE E ANALIZËS KOSTO - VËLLIMI – PROFITI (KVP)

20. Analiza e C-V-P —Shitja —Fikse —Fikse + Variabile

21. Analiza C-V-P • Kontabiliteti përdorë dy metoda për të performuar analizën e CVP. • Të dy metodat përdorin ekuacione apo formula për të nxjerrë marzhën e kontributit. Sx – Vx – F = 0

22. Qasja sipas ekuacionit Sipas qasjes sipas ekuacionit, pikë-thyerja në njësi kalkulohet si vijon: Çmimi shitës për njësi×Njësitë e shitura – Kostot variabile për njësi×Njësitë e shitura – Kostot fikse = E ardhura operative

23. Shembull i pikë- thyerjes • Supozojmë se kostot fikse janë €90,000. • Sa njësi duhet të shiten me çmim prej €100 për të arritur pikë-thyerjen? • (€100 × njësitë e shitura) – (€70 × njësitë e shitura) – €90,000 = 0 • Njësitë e shitura = €90,000 ÷ €30 = 3,000

24. Marzha e kontributit Për njësi PërqindjaRaporti Çmimi shitës €100 100 1.00 KV 70 70 .70 MK € 30 30 .30

25. Formula e marzhës së kontributit (Kostot fikse + E ardhura operative) ÷ MK për njësi = Njësitë (€90,000 + 0) ÷ €30 = 3,000 njësi

26. Formula e marzhës së kontributit Shpenzimet fikse Pragu i rrezikut = ------------------------------------------ Kontributi i mbulimit për njësi apo: Shpenzimet fikse Pragu i rrezikut = ----------------------------- x Çmimi shitës Kontributi i mbulimit

27. KALKULIMI I PRAGUT TË RREZIKUT Shitjet (? njësitë) € ? Kosto variabile ? Marzha e kontributit € 90,000 Kosto fikse 90,000 E ardhura nga operacionet € 0 €25 15 €10 Në pragun e rrezikut, kosto fikse dhe marzha e kontributit janë të barabarta

28. Kosto fikse (€90,000) ...KALKULIMI I PRAGUT TË RREZIKUT Në njësi Shitjet (€25 x 9,000) €225,000 Kosto variabile (€15 x 9,000) 135,000 Marzha e kontributit € 90,000 Kosto fikse 90,000 E ardhura nga operacionet € 0 Shitjet (€25 x ? njësitë) € ? Kosto variabile (€15 x ? njësitë) ? Marzha e kontributit € 90,000 Kosto fikse 90,000 E ardhura nga operacionet € 0 €25 15 €10 Shitjet në pragun e rrezikut (njësi) = Marzha e kontributit për njësi (€10) = 9,000 njësi Vërtetuar!

29. Analiza e C-V-P E ardhura totale 180 - 150 - 120 - 90 - 60 - 30 - 0 - €000 5 10 15 Vëllimi i shitjes në njësi (000)

30. Analiza e C-V-P 180 - 150 - 120 - 90 - 60 - 30 - 0 - Kostot totale €000 5 10 15 Vëllimi i shitjes në njësi (000)

31. Analiza e C-V-P 180 - 150 - 120 - 90 - 60 - 30 - 0 - €000 Kostot fikse 5 10 15 Vëllimi i shitjes në njësi (000)

32. Analiza e C-V-P 180 - 150 - 120 - 90 - 60 - 30 - 0 - Kostot variabile €000 5 10 15 Vëllimi i shitjes në njësi (000)

33. Analiza e C-V-P 180 - 150 - 120 - 90 - 60 - 30 - 0 - €000 Pragu i rrezikut apo pikë-thyerja 5 10 15 Vëllimi i shitjes në njësi (000)

34. Analiza e C-V-P 180 - 150 - 120 - 90 - 60 - 30 - 0 - €000 Profiti Humbja 5 10 15 Vëllimi i shitjes në njësi (000)

35. APLIKIMI I ANALIZËS SË KOSTOS-VËLLIMIT - PROFITIT

36. ANALIZA SPECIALE E PRAGUT TË RREZIKUT Arritja e nivelit të kënaqshëm të pragut të rrezikut dhe përmirësimi i përhershëm i atij niveli i shndërruar në rritjen e kontributit dhe të neto profitit të ndërmarrjes në periudhën konkrete përllogaritëse, mund të arrihet me: • Ndryshimet në çmimin e shitjes • Ndryshimet në kostot variabile • Ndryshimet në kostot fikse

37. Ndryshimet në çmimin shitës • Supozojmë se çmimi shitës për njësi është rritur në €106 nga €100. • Çfarë sasie duhet shitur për të arritur pragun e rrezikut? • Marzha e re e kontributit €106 – €70 = €36 • Pragu i rrezikut: €90,000 ÷ €36 = 2,500 njësi

38. Ndryshimet në kostot variabile • Supozojmë se kostot variabile për njësi rriten në €75 në vend të €70. • Faktorët tjerë kanë mbetur të panjohur. • €90,000 ÷ €25 = 3,600 • €90,000 ÷ 0.25 = €360,000

39. Ndryshimet në kosto fikse • Supozojmë se qiraja është rritur për €30,000. • Çfarë janë kostot fikse? • €90,000 + €30,000 = €120,000 • Çfarë është pragu i rrezikut? • €120,000 ÷ €30 = 4,000 njësi • €120,000 ÷ 0.30 = €400,000

40. PROFITI CAK Në njësi Shitjet (? njësitë) € ? Kosto variabile ? Marzha e kontributit € ? Kosto fikse 84,000 E ardhura nga operacionet € 0 €2716 €11 Kostot fikse janë vlerësuar në €84,000 si dhe profiti i dëshiruar në €20,000. Çmimi shitës për njësi është €27 dhe kosto variabile për njësi €16.

41. …PROFITI CAK Në njësi Profiti cak është shfrytëzuar këtu për të ju referuar “të ardhurave nga operacionet.” Shitjet (? njësitë) € ? Kosto variabile ? Marzha e kontributit € ? Kosto fikse 84,000 E ardhura nga operacionet € 0 €27 16 €11 €84,000 + €20,000 (Kosto fikse + Profiti cak) Shitjet (njësi) = €11 (Marzha e kontributit për njësi) = 9,455 njësi

42. ...PROFITI CAK Shitjet (9,455 njësitë x €27) € 255,285 Kosto variabile (9,455 x €16) 151,280 Marzha e kontributit € 104,005 Kosto fikse 84,000 E ardhura nga operacionet € 20,005 €27 16 €11 U vërtetua se shitjet prej 9,455 njësive me çmim prej 27 ofrojnë profit €20,005

43. STRUKTURA E KOSTOVE DHE LEVERAZHI AFARIST • Leverazhi financiar, shpreh raportin e borxhit në ekuitet (L = B/E) dhe iu referohet madhësiveqë biznesi financohet nga borxhet në raport me ekuitetin. Sa më i madh borxhi, aq më i madh leverazhi financiar.

44. STRUKTURA E KOSTOVE DHE LEVERAZHI AFARIST • Leverazhi operativ është nocion apo koncept më pak i njohur. Edhe nëse ju nuk huazoni para, ju nuk mundeni domosdoshmërisht t’i ikni rrezikut të leverazhit operativ. Leverazhi operativ mat koston fikse në raport me atë variabile. Me fjalë tjera, leverazhi operativ shpreh përqindjen e kostove fikse në strukturën e kostove të kompanisë.

45. STRUKTURA E KOSTOVE DHE LEVERAZHI AFARIST • Kontabilisti menaxherial mund të mat leverazhin operativ të kompanisë, në vëllim të caktuar të shitjes, duke përdorur faktorin e leverazhit operativ: Marzha e kontributit Faktori i leverazhit operativ = ------------------------------- E ardhura neto

46. STRUKTURA E KOSTOVE DHE LEVERAZHI AFARIST • Analiza e pragut të rrezikut shpesh herë shfrytëzohet në ndërthurje me leverazhin operativ. Ashtu si rritet shitja përtej pragut të rrezikut, efektet e leverazhit operativ pakësohen. Duke shfrytëzuar analizën e pragut të rrezikut, ne mund të kalkulojmë leverazhin operativ:  % e ndryshimeve në FPIT Shkalla e leverazhit operativ (SHLO) = ---------------------------------------- % e ndryshimeve nëshitjen

47. LEVERAZHI FINANCIAR DHE LEVERAZHI AFARIST Apo: ( Shitja – Kostot variabile) ShLO = ---------------------------------------------------------- (Shitja – Kostot variabile – Kostot fikse) Shembull 6: Çmimi i produktit = 10 €,Kosto variabile për njësi = 6 €,Kostot fikse = 12.000 €, Sasia e shitur = 5.000 njësi Nëse aplikojmë formulën e fundit, rezultati do të jetë:  (50.000 € – 30.000 €) ShLO = -------------------------------------------------- [ (50.000 € – 30.000 €) - 12.000 €]   ShLO = 20.000 / 8.000 ShLO = 2,5

48. MARZHA E SIGURISË

49. MARZHA E SIGURISË Sa i përket kalkulimit të të ardhurës (fitimit) operative të synuar, këtë mund ta ilustrojmë me pyetjen: Sa njësi duhet shitur kompania me qëllim të fitimit të një të ardhure operative prej një shume të caktuar?

50. MARZHA E SIGURISË Shitjet – Shitjet në pragun e rrezikut Shitjet Marzha e sigurisë = €250,000 – €200,000 €250,000 Marzha e sigurisë = Marzha e sigurisë = 20% Marzha e sigurisë tregon uljet e mundshme në shitje që mund të shkaktohen para se të rezultojë humbja operative