WYNALAZKI

1. WYNALAZKI CHIN

2. CHINY • Chińska Republika Ludowa (chiń. 中華人民共和國) - państwo w Azji wschodniej, najludniejsze państwo świata o populacji przekraczającej 1,3 mld osób. Pod względem powierzchni jest 4. na świecie, a pod względem wielkości gospodarki (PKB) - również 4 Chiny to także jeden z najstarszych ośrodków cywilizacyjnych świata, o odrębnej i bogatej tradycji muzycznej, teatralnej, literackiej, filozoficznej oraz historycznej, a także naukowej. Po zakończeniu rewolucjikulturalnej chińska kultura stopniowo się odradza, chociaż zdaniem krytyków szkody wyrządzone za rządów Mao Zedonga są zbyt wielkie, aby możliwe było jej pełne odrodzenie.

3. Historia chińskich wynalazków • Powszechny stereotyp jest taki, że Chiny niczym się nie wykazały w dziedzinie wynalazków. Uważa się, że Chińczycy potrafią tylko naśladować i kopiować pomysły innych. Rzekomo są pozbawieni umiejętności konstruowania i projektowania. Uważa się także,  że większość znaczących odkryć i wynalazków w historii dokonana została na zachodzie Europy. Chiny kojarzone są zaledwie z paroma wynalazkami, głównie z papierem, prochem strzelniczym i porcelaną. Jest to przede wszystkim wynikiem izolacji, w której przez stulecia pozostawał Kraj Środka. Władze chińskie pilnie strzegły wszelkich tajemnic. Nieliczne nowinki technologiczne przenikały do Europy za pośrednictwem kupców handlujących na Jedwabnym Szlaku.

4. Nawet dzisiaj Chińczycy są zaskoczeni,  w jak wielu dziedzinach nauki i technologii pionierami byli ich przodkowie. Nie zdają sobie sprawy, że nowoczesne rolnictwo, transport morski, obserwatoria astronomiczne, liczbowy system dziesiętny, papierowe pieniądze, parasole, taczki, ognie sztuczne, brandy, whisky, gra w szachy oraz wiele innych rzeczy pochodzi z Chin.

5. KOMPAS • Właściwości igły magnetycznej odkryto w Chinach (I w. n.e.). Chińczycy używali jej w postaci tzw. łyżki magnetycznej do przepowiedni i wróżb. Igła magnetyczna miała zwykle kształt małej rybki pływającej w naczyniu z wodą. Później odkryto, że igła pozostawiona swobodnie zawsze ustawia się w linii północ-południe i zaczęto używać kompasu do nawigacji morskiej. Stało się to ok. IV wieku p.n.e. Igły magnetytowe miały najczęściej kształt figurek

6. PAPIER • Został wynaleziony w Chinach w II w. p.n.e. Najstarszy kawałek papieru jest datowany na 140-87 r. p.n.e. Został znaleziony w 1957 roku w grobowcu w pobliży miasta Xian. Wykonano go z włókien konopii.Pierwszy papier był gruby, szorstki i wyjątkowo mocny. Wyrabiano go z włókien, które moczono, tłuczono i rozdrabniano. • Najstarszy zapisany kawałek papieru, zawierający nieco ponad 20 hieroglifów, jest datowany na 110 r naszej ery. • Według źródeł chińskich, wynalazku papieru dokonał w 105 roku n.e. eunuch T'saj Lun, nadworny dostojnik i nadzorca robót publicznych

7. DRUK • Pierwsze pojedyncze hieroglify, odlewane w brązie, służące do druku krótkich sentencji i zaklęć, datowane są na VII w p.n.e. Do wykonania pierwszej znanej ruchomej czcionki, zastosowano wypaloną glinę - zrobił to niejaki Bi Sheng. Po drukowaniu rozdzielał czcionki i używał ich na nowo. Ze względu na charakter języka chińskiego, technologie ruchomej czcionki przez długi czas nie były w Chinach rozwijane.Wang Zhen ulepszył ten sposób przez użycie czcionek drewnianych i około roku 1300 zastosował je do druku książki "Traktat o rolnictwie", wydanej w 1313 r.). Niedługo potem w Chinach zastosowano czcionkę metalową. Zastosowanym metalem był brąz.Nieco wcześniej, bo w roku 713 w Chinach zaczęto publikować pierwszą gazetę, zatytułowaną "Różne wiadomości". • Pierwsza książka drukowana - "Diamentowa Sutra" - dokładnie 11 maja 868 roku, wydrukowany skrol od długości nieco ponad 5m i szerokości ok. 30 cm, ujżał światło dzienne.

8. PAPIEROWE PIENIĄDZE • Zdaniem niektórych naukowców, papierowe pieniądze w Chinach były w użyciu nawet 4 tysiące lat temu. Chiny były z pewnością pierwszym krajem na świecie, w którym zaczęto ich używać. Starożytne chińskie banknoty są jednak mało znane ze względu na bardzo ograniczony dostęp do materiałów źródłowych i brak zachowanych egzemplarzy. • Choć generalnie za datę powstania papierowych pieniędzy w Chinach przyjmuje się przełom VIII i IX wieku, wszystko wskazuje na to, że były one używane przez Chińczyków znacznie wcześniej. Bardzo trudno jest jednak ustalić historycznie czas pojawienia się papierowych pieniędzy w Chinach. Wiadomo, że przez pewien czas pozostawały w użyciu już około 140 r. p.n.e. • Tak czy inaczej, przyczyną wprowadzenia papierowej waluty było stopniowe wyczerpywanie się zasobów metalu wykorzystywanego do produkcji monet. Pierwsze udokumentowane przykłady stosowania papierowych pieniędzy w Chinach pochodzą z 806 r. n. e., stąd też rok ten uznaje się za datę ich pojawienia się w obiegu. Pieniądze te nazywano „latającymi pieniędzmi”, ponieważ były niezwykle lekkie i z łatwością mogły wypaść z ręki. Pierwsze z nich przypominały raczej dzisiejszy przekaz bankowy niż same banknoty.

9. PROCH • Jednym z najważniejszych chińskich wynalazków jest proch strzelniczy zwany też prochem dymnym lub czarnym. Był on pierwszym wytwarzanym przez człowieka materiałem wybuchowym. Jest to mieszanka składająca się w uproszczeniu z saletry (azotanu potasu - który jest bardzo bogatym źródłem tlenu), siarki i węgla drzewnego. Większość używanych dziś materiałów wybuchowych działa na tej samej zasadzie - mieszania węgla z tlenem. • Za prekursora tego wynalazku uważany jest słynny alchemik Ge Hong, który już w 300 roku zmieszał ze sobą składniki, przy okazji próby uzyskania sztucznego złota. • około 850 roku chiński alchemicy stworzyli substancję, którą można uznać za proch. Stąd też data ta jest powszechnie uważana za moment jego odkrycia.

10. CHOMĄTO • W zwykłej uprzęży koń może pociągnąć ok. 60 kg, przy większych ciężarach uprząż uciska tchawicę konia. Wynalazek chomąta pozwolił maksymalnie wykorzystać siłę pociągową zwierzęcia ciągnącego pojazd lub pług. Jest to część uprzęży konia obejmująca nasadę szyi, złożona z łukowatych, drewnianych lub metalowych kleszczy oraz przymocowanego do nich skórzanego lub filcowego miękkiego podkładu. • Chomąto wynaleziono w Chinach najpóźniej w I w. p.n.e., a poprzedzała je uprząższorowa.

11. KARTY DO GRY • Chińczycy jako pierwsi na świecie wynaleźli papier. Nie ma więc nic dziwnego w tym, że wynaleźli też papierowe karty do gry. Prawdopodobnie były one już w użyciu przed końcem IX wieku n.e. Pierwsza książka o grach karcianych, o której istnieniu wiemy, została napisana  przez nieznaną kobietę w IX wieku, lecz niestety zaginęła. Chiński uczony Ouyang Xi (1007–1072) zanotował, że używanie papierowych kart do gry miało związek ze zmianą szaty zewnętrznej książek – z przejściem od papierowych zwojów do papierowych kart i stronic. • Pierwsze chińskie karty (podobnie jak dzisiejsze) już dzieliły się na cztery kolory: monety, sznury monet, miriady sznurów i dziesiątki miriadów, i powstały na skutek przeniesienia na papier notacji używanej w czasie gry w kości.

12. LATAWIEC • Latawiec, nazywany niekiedy poprzednikiem samolotu, został wynaleziony w Chinach przeszło 2 tysiące lat temu. Jedna z legend opowiada o rolniku, który przywiązał linkę do swojego kapelusza po to, aby nie spadł mu na silnym wietrze. • Najwcześniejszy dowód na istnienie latawca pochodzi z roku 200 p. n.e, kiedy to chiński generał Han Xin, żyjący w czasach dynastii Han, wykorzystał latawiec do zdobycia miasta. Wypuszczony w czasie walki latawiec, poruszając się na wietrze, wydawał przeraźliwe dźwięki. Spłoszony wróg uciekł z pola bitwy, a armia generała odniosła zwycięstwo. • Pierwsze chińskie latawce były wykonane właśnie z drewna i nazywały się muyuan (co dosłownie oznacza drewniany latawiec). Najwcześniejsze powstały w okresie Walczących Królestw (475–221 p.n.e.). Po wynalezieniu papieru, w miejsce drewnianych konstrukcji pojawiły się papierowe, nazywano je zhiyuan (papierowe latawce).

13. Alkohol • Alkohol stanowi nieodłączną część chińskiego folkloru i także dzisiaj, pomimo wielu zmian społecznych i zmiennych kolei losu, pozostaje jednym z najważniejszych składników takich ceremonii jak: ślub, przyjęcie urodzinowe czy uroczystości sakralne. • Chińskie wino o kolorze barwy bursztynu jest unikalnym produktem  i uważane jest za jeden z trzech najstarszych napojów alkoholowych na świecie. • Takie napoje alkoholowe jak popularne obecnie piwo o nazwie Li zaczęto produkować wiele lat temu. W tym czasie jednak jego dostępność była mocno ograniczona.

14. PODSUMOWANIE Historia uświadamia nam, że Chiny były zawsze jednym z najbardziej zaawansowanych pod względem naukowym i technologicznym krajów na świecie. Chińczycy dokonali wielu odkryć naukowych i wynaleźli znaczną ilość użytecznych urządzeń. Co prawda nowoczesna nauka powstała w Europie, jednak przez setki i tysiące lat to Chiny były najbardziej rozwiniętym cywilizacyjnie rejonem planety Ziemia. Jeszcze w XVII i XVIII wieku przyjeżdżający tutaj podróżnicy i handlowcy przyjeżdżali nie na zwiedzanie, ale po to, by wykradać, bądź jawnie kopiować sekrety technologiczne. Sekrety te - koncepcje i pomysły, zostały w Europie udoskonalone poza wszelkie wyobrażenie oryginalnych twórców, jednak to inna historia.