Psikodiagnoze

1. Psikodiagnoze Leksioni 5

2. Koncepti i qellimshmerise Komunikimi gjuhesor pike se pari eshte nje komunikim qellimesh (Parisi, 1974) Allwood: 3 lloje qellimesh ne komunikim: • Qellimet ne lidhje me permbajtjen komunikative • Statusi komunikativ • Qellimet instrumentale

3. Ne lidhje me permbajtjen komunikative Dallojme tre permasa qe jane te pranishme ne nje akt komunikimi: • Shprehese: derguesi dergon informacione per identitetin e tij fizik e shoqeror dhe shpreh deshira, emocione, shpresa etj. • Evokative: influence mbi marresin me qellim per t’i ndryshuar bindjet • E detyrimit: mesazhi paralajmeron marresin per detyrimet qe ai ka ndaj derguesit

4. Ne lidhje me statusin komunikativ • Dy dukuri: • Vetedija komunikative: shkalla e qellimshmerise apo e pjesemarrjes se ndergjegjes ne komunikim • Perzgjedhja e informacionit: informacioni qe duhet transmetuar perzgjidhet ne saje te shkalles se rendesise se tij. Per ta evidentuar perdoret intonacioni dhe rendi i fjaleve

5. Ne lidhje me qellimet instrumentale Sherben si lidhes dhe nderthures i qellimeve te dy llojeve te mesiperm. Qellimshmeria instrumentale eshte e lidhur ngushte me formen qe merr sjellja dhe menyren sesi ajo i pershtatet kontekstit.

6. Procesi i dekodimit Proces dinamik, aktiv, kompleks, i vetedijshem qe kerkon vemendje te perqendruar dhe perpjekje per te mbledhur te dhenat e nevojshme rreth kuptimit te mesazhit Pas perceptimit dhe deshifrimit dekodimi ka te beje me rindertimin e kuptimit qe synonte te jepte akti i dhenies se mesazhit. Pra, dekodimi nenkupton njohjen e gjuhes dhe sjelljes se tjetrit Njohja perceptive ndihmohet edhe nga njohja semantike

7. Procesi i dekodimit • Shoqerohet nga nje proces perzgjedhjeje, organizimi dhe interpretimi te shenjave dhe percaktohet nga: • Faktori i ndjeshmerise fizike te individit • Faktori i vemendjes perzgjedhese. Pra, nga perzgjedhja qe i behet sinjalit ne nje situate te caktuar • Faktori i kategorizimit. Ka te beje me regjistrimin e te gjithe sinjaleve (proces i pandergjegjshem), dhe nje proces i mepasshem qe e quajme sinteze, qe ka te beje me perqendrimin e vemendjes mbi disa sinjale.

8. Kategorizimi Ben perzgjedhjen e sinjaleve dmth., cilesimin e tipareve te vecanta Proces krijues. Marresi «krijon» duke i dhene nje kuptim mesazhit me menyren sesi i sheh dhe organizon shenjat Varet nga konteksti dhe personaliteti i marresit

9. Kanali Eshte mjedisi fiziko-mjedisor qe mundeson transmetimin e nje informacioni ose te nje mesazhi. Eshte cdo lloj sjelljeje e cila merr vazhdimisht nje kuptim nga nje dergues apo marres. Kanali mund te jete verbal dhe joverbal, i degjimit, pamor, olfativ, i te prekurit Fraser: kanal zanor-degjimor dhe kanal pamor-gjestual

10. Kanali Perfshin nje aparat fizik qe transmeton mesazhe te kodifikuar Koncepti i aftesise se kanalit: i referohet sasise se informacionit qe ai mund te transmetoje ne nje njesi te caktuar kohe Koncepti i shpejtesise se kanalit: ka te beje me efektshmerine e kanalit per te tejcuar informacionin ne lloje te ndryshe komunikimi (kmv-kmjv)

11. Konteksti Eshte situata e cila ndikon dukshem ne teresine e aspekteve te sjelljes. Sistem i vogel nderveprimi i drejperdrejte, i pranuar nga gjithe pjesemarresit. Bashkesi te organizuara qe funksionojne si sisteme referimi per perberesit e tyre. Perbehet nga: mjedisi, pjesemarresit dhe qellimi. Ky i fundit eshte koncepti me i rendesishem dhe ve ne levizje dy te tjeret

12. Qellimi i kontekstit • Udheheqes i veprimtarise subjektive ne nje shkembim komunikativ, i vendosur ne dy nivele. • Si bashkesi e llojeve te aktivitetit ne pergjithesi • Si bashkesi e llojeve te aktivitetit ne lidhje me nje aspekt te vecante te bisedes. Kjo ndarje lejon analizen e ndryshimeve te llojit gjuhesor dhe jashtegjuhesor sipas situatave

13. Code-switching (Ndryshimi i gjuhes) • Fenomen gjuhesor qe lejon anetaret e nje komuniteti dy ose me shume gjuhesh te kalojne nga nje gjuhe apo dialekt ne nje tjeter. • Cazacu: 2 nivele kontekstesh: • Konteksti eksplicit (kmv dhe kmjv) • Konteksti implicit (me i gjere). Permban gjithcka qe njeh marresi, ne lidhje me derguesin

14. 5 funksionet e kontekstit Percakton zgjedhjen e nje fjale te caktuar. Duke i saktesuar kuptimin Individualizon kuptimin, duke zgjedhur nocionin me te vecante nga teresia e nocioneve Ploteson kuptimin, me ane te ngjyrimeve te ndryshme te gjithckaje rreth fjales Mundeson kuptimin e fjales ose e krijon vete kuptimin e fjales. Pra, mbush boshlleqet e fjales Shnderron kuptimin

15. Komunikimi proces i dergimit dhe marrjes se mesazhit • Mesazhi: ide, ndjenja, mendime, shprehje, sjellje, qendrime te derguara nga nje person dhe te marra nga nje tjeter • Tre lloje mesazhesh: • Verbal • Joverbale • Vokale

16. Mesazhet verbale Mesazhi dergohet me ane te fjaleve Pjese e komunikimit verbal. Nje mesazh verbal i suksesshem eshte kur edhe degjuesi eshte aktiv (ndjek dhe kupton)

17. Mesazhet joverbale Pjese te komunikimit joverbal Nuk perdoren fjalet. Tejcohet me ane te levizjeve, gjesteve, pozicionit. Plotesues i komunikimit verbal Ka fuqi te ndryshoje kuptimin e komunikimit verbal Shpreh suksesshem emocionet

18. Komunikimi joverbal Perfshin levizjet e trupit Shprehjet e fytyres Pauzat Pamja e jashtme, veshja Ploteson, modifikon, mbeshtet dhe forcon komunikimin verbal Mund te krijohet nga ambienti

19. Mesazhet vokale Kryhen me ane te zerit Zeri, psheretimat, mermeritjet, hezitimet, ritmi i zerit Ndikohet nga gjendja emocionale

20. Mesazhet Mesazhi verbal – permbajtja Mesazhi joverbal – forma Mesazhi vokal – emocioni Kombinimi i dy te parave eshte nje mjet i fuqishem ne transmetimin e informacionit

21. Komunikimi Efikas Joefikas

22. Komunikimi efikas Perfshin nje dergues te qarte Procesin e dergimit te mesazheve Procesin e marrjes se mesazheve Degjues aktiv (ndjek dhe kupton)

23. Komunikimi efikas Ndikohet nga sjellja e marresit Marresi ndikohet nga statusi i derguesit Respekti Interesi Kemi kur nuk nderpresim tjetrin edhe nese nuk jemi dakord Shenimet Aftesi e derguesit te terheqe vemendjen dhe interesin e tjetrit Eliminim i fjaleve (mesazheve) te panevojshme, te teperta

24. Faza te komunikimit efikas Qellimi i bisedes Organizimi i mendimeve Degjimi i feedback Eliminimi i fjaleve te perseritura (jo gjithmone, varet nga aftesia e derguesit per te kuptuar ku humbet interesin e marresit)

25. Procesi rrethor Perfshirja e feedback Feedback eshte verbal dhe joverbal Rrit konfidencen Rrit kontrollin Rrit anen emocionale Saktesi e komunikimit Pakeson kohen e komunikimit

26. Feedback subjektiv Ndodh kur mesazhi per marresin eshte i paqarte por pohon cfare i kerkon derguesi Ndikohet nga faktore si statusi i derguesit, marredhenia, koha etj.

27. Perceptimi Proces konjitiv qe perfshin kendveshtrimet e ndryshme te njerezve mbi situatat Kendveshtrimi mund te jete i ndryshem si hapesinor, kronologjik, cilesor, eksperiencial etj.

28. Komunikimi joefikas Ndodh kur kemi kuptime te shumefishta te mesazhit Fjalet dhe pauzat Gjuha personale (teknike) ne shkence si dhe ne jeten e perditshme Shenjat konvencionale Komunikimi autoritar (jo i hapur, i dykuptimte, i mbyllur qe nuk pranon replika) Abuzim me fjalet ne menyre te tepruar Mungese interesi Mungesa e qellimit

29. Faktoret qe pengojne komunikimin Faktoret qe pengojne nje komunikim efikas mund te jene te natyres personale, nderpersonale (te lidhur me naturen e lidhjes) dhe ambientale (zhurma, karakteristika te ambientit fizik, konfuzion etj.). Keta faktore perbejne nje burim “c’rregullimi” qe pengon shkembimin e mesazheve te qarta, te kuptueshme dhe te pershtatshme.

30. Faktore pengues ne komunikimin joefikas Te urdherosh Te kercenosh Te moralizosh Te japesh mend Te krahasosh tjetrin me veten Te gjykosh Te justifikosh Te percaktosh Te nderhysh

31. Komunikimi joefikas Filtri personal i atij qe degjon perben shpesh nje pengese per reagimin dhe dekodifikimin e duhur te mesazheve te tjetrit