1 / 23

HASTEKO

HASTEKO. ESKEMA. INTERNET. 5. Edukien eskema. Energia. Energia iturriak. Energia iturrien sailkapena. Energia motak. Erregai fosilen ustiapena. Energiaren propietateak. Energia nuklearraren ustiapena. Energia hidraulikoaren ustiapena. Lana. Haize-energiaren ustiapena. Zer da lana?.

erna
Download Presentation

HASTEKO

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. HASTEKO ESKEMA INTERNET 5

  2. Edukien eskema Energia Energia iturriak Energia iturrien sailkapena Energia motak Erregai fosilen ustiapena Energiaren propietateak Energia nuklearraren ustiapena Energia hidraulikoaren ustiapena Lana Haize-energiaren ustiapena Zer da lana? Eguzki-energia termikoaren ustiapena Marruskadura-indarra Eguzki-energia fotovoltaikoaren ustiapena Lanak energia aldatzen du Energiaren zikloa Potentzia Energia-kontsumoa historian zehar Makina mekanikoak Energia-ekoizpena Europan Energia-ekoizpena Espainian Energia-kontsumoa Espainian

  3. IKUSI A Hasteko, esperimentatu eta pentsatu Energia potentziala Energia zinetikoa Altuera berdinetik bi bola erortzen uzten ditugu,bata burdinezkoa eta bestea egurrezkoa. Bolak batera erortzen dira. Buztin biguna A kokapenetik bola erortzen uzten dugu. Tanta-kontagailu batekin talka bakoitzaren aztarnak betetzen joango gara Zein markak izango du tanta gehien? Eraikuntza suntsituko al du?

  4. IKUSI Energia mekanikoa Energia zinetikoa (Ez). Mugimenduan egoteagatik gorputzek duten energia da. Bere balioa gorputzarenmasa (m) eta bere abiaduraren (v) baitan dago: Ez =1/2 m·v2 Gorputzen kokapenedo mugimenduarekin loturik dagoen energia da. Bi energia mekaniko mota daude. Gorputz baten energia mekanikoa (EM) bere energia zinetiko eta potentzialaren arteko batuketaren emaitza da.EM = EC + EP Grabitazio energia potentziala. Lurzoruko kokapen zehatz batean egoteagatikgorputzek duten energia da. Bere balioa gorputzaren masa (m), g-ren balioa kokapen horretan eta Lurrazaletik dagoen altueraren balioaren (h) baitan dago. EP = m⋅ g ⋅ h Energia potentziala(Ep). Kokapen zehatzbatean egoteagatikgorputzek duten Energia da. Energia potentzial elastikoa. Deformazio bat jasaten duten gorputzen energia da. Bere balioa gorputzaren elastizitate konstantea, k, eta deformatu denaren (x) baitan dago: EE = 1/2 k·x2 Tenperatura ezberdinetara dauden bi gorputz kontaktuan jartzean igortzen den energia da. Energia termikoa Sustantzia bat osatzen duten atomo eta gainontzeko partikulen artean sortzen diren loturei esker ematen den energia da. Energia kimikoa Atomoek, beraien nukleoak hautsi (fisio energia) edo batzean (fusio energia), igortzen duten energia da. Energia nuklearra Irradiatze-energia Uhin elektromagnetikoen bitartez zabaltzen den energia da, argiaren kasuan bezala. Energia erradiatzailearen adibide dira eguzki energia, mikrouhinak, X izpiak, etab. Energia motak Energia, beraiengan edo beste gorputzengan aldaketak eragitea ahalbidetzen duen gorputzen edo materia sistemen ezaugarri bat da.

  5. IKUSI Energiaren propietateak Energia igorri egiten da Energia gorde eta garraiatu egin ahal da. Energia elektrikoa linea elektrikoanzehar garraiatzen da. Sukalde batek zartaginera energia termikoa igortzen du. Pilek energiagordetzen dute. Energia eraldatu egiten da Energia narriatu egiten da Neska erortzean,bere energia potentziala zinetikoa bilakatzen da. Bero Boteetan, energia zati bat beroan eraldatzen da. Narriatu egiten da ezin delako erabilia izan. Eraldaketa bakoitzean, energia kopuru guztia mantendu egiten da. Energia mantendu egiten da

  6. IKUSI Pisua Lekualdaketa Pisua → → → → → FX FX F FX F Zer da lana? Lana, desplazamendu bat eragiten duen indar baten eraginez, gorputz (edo sistema) batetik beste batera igortzen den energia da. SI-an julioetan neurtzen da (J). Mutilak esfortzu handia egiten du motxilarekin, baina ez du inongo lanik egiten. Motxila daraman mutilak bai egiten du lana, motxilaren lekualdaketa eragiten duen indar bat egiten baitu. α α W = F · x · kosα

  7. IKUSI → Fmar → → → F P N Marruskadura-indarra Marruskadura indarraren lana beti negatiboa da, marruskadura indarrak beti higidurari aurre egiten baitio. Wmar = F mar· x · kos 180º = - Fmar·x

  8. IKUSI h1 h2 → → → → → P F F F P Lanak energia aldatzen du Energia potentziala Energia zinetikoa Abiadura konstante batez norabide berean higiarazten duen indar bertikal batek gorputz batean eragiten duenean,garatzen den lanak gorputzak jasaten duen energia potentzialaren bariazioarekin bat egiten du. W=∆EP Norabide berean higiarazten duen indar batek gorputz batean eragiten duenean,garaturiko lanak gorputzak jasaten duen energia zinetikoarenbariazioarekin bat egiten du. WF=∆EC Energia mekanikoa Gorputz batean, bere abiadura eta kokapenean aldatzen duen indar batek eragiten duenean, garaturiko lanak gorputzak jasaten duen energia mekanikoaren bariazioarekin bat egiten du. WF=∆EM

  9. IKUSI W F · x P = = = F · v t t Potentzia Makina batzuen ohiko potentziak. Potentziak (P) eginiko lana hau egiteko behar den denborarekin erlazionatzen du: Ρ = W / t ; Ρ=E / t ; SI-an potentzia vatioetan (W) neurtzen da. Potentzia eta abiadura

  10. IKUSI PLANO INKLINATUA PALANKA < d1 S1 d1 d2 h h α α S2 d2 → → → → → → F1 F2 F1 F2 F1 F2 Makina mekanikoak Makinak energia edo lan bat probetxagarriagoa den beste batean eraldatzen dituzten gailuak dira. Erabilgarria den lan eta aplikaturiko lana edo lan motorearen arteko erlazioari, makina baten errendimendua (n) deitzen zaio.

  11. IKUSI Energia iturrien sailkapena Energia iturria Berriztagarria Berriztaezina Garbia Kutsatzaileak Alternatiboa Ohikoa Geotermikoa Biomasa Bioerregaiak

  12. IKUSI Kimikoa Termikoa Ur lurrina Zinetikoa Ura Elektrikoa 3 3 2 2 1 1 Erregai fosilen ustiapena Gas-hondakinen irteera. Errekuntzan lorturiko energia ura berotzeko erabiltzen da. Lurrunak turbina mugiarazten du. Erregai sarrera Turbinaren mugimendua korronte elektrikoa sortzen duen sorgailu batera igortzen da.

  13. IKUSI Kimikoa Termikoa Zinetikoa Elektrikoa 3 3 2 2 1 1 Energia nuklearraren ustiapena Moderatzailea. Kate erreakzioa mantentzea helburu duen materiala da. Turbinak. Ura lurrundu egiten da eta turbinak mugitzen ditu. Sorgailua. Trubinaren mugimedua korronte elektrikoa sortzen duen sorgailu batera igortzen da. Erregaia. Uranio oxidoa izan ohi da. Erreaktorearen nukleoa. Erregaia dagoen gunea da.

  14. IKUSI Potenziala Zinetikoa Elektrikoa 1 2 1 2 Energia hidraulikoaren ustiapena Urtegia. Ibaiaren goikaldean eraikitzen da. Sorgailuak energia mekaniko hau boltai txikiko elektrizitate bihurtzen du. Turbina. Uraren eraginez biratzen du.

  15. IKUSI Zinetikoa Elektrikoa 1 1 Haize-energiaren ustiapena Sorgailua (abiadura handiko) derkatzailearen biratze mugimendua elektrizite bihurtzen duen gailua da. Errotorea haizearen indarra energia mekanikoan bilakatzen duen elementua da.

  16. IKUSI Erradiatzailea Termikoa Elektrikoa 1 2 1 2 Eguzki-energia termikoaren ustiapena Lurrunak turbina mugitzen du. Heliostatoak .Eguzki erradiazioa hodi batetankonzentratzen dute. Turbina elektrizitate mekanikoa boltai txikiko elektrizitate bihurtzen duen sorgailu batera konektatua dago.

  17. IKUSI Erradiatzailea Elektrika 1 1 Eguzki-energia fotovoltaikoaren ustiapena Eguzki izpiek eguzki panelean perpendikularki eragiten dute eta efektu fotoelektriko bat sortarazten dute.Argiak paneleko elektroiengan eragin eta mugimenduan jartzen dutu: korronte elektrikoa sortzen da. Silizioa da eguzki panel fotoboltaikoen osagai nagusia.

  18. IKUSI Energiaren zikloa Zelula fotoelektrikoek argia elektrizitate bihurtzen dute. Eguzki izpiek atmosfera berotu etaitsaso eta ibaiak lurruntzen dituzte. Landareek animalia etapertsonak elikatzen dituzte. Fotosintesia. Landareen hondakin fosilek ikatz minerala osatzen dute. Animaliek pertsonakelikatzen dituzte. Itsas animalia batzuen hondakinek petroleoa sortzen dute. Euriak. Los restos fósiles de plantas forman carbón mineral. Zentral eolikoek haizearen indarra ustiatzen dute elektrizitatea sortzeko. Lantegietan ikatzaren erabilera. Pilen fabrikazioa. Ibilgailuak petroleoaren eratorriekin dabiltza. Lantegietan petroleoaren erabilera. Pilek elektrizitatea sortzen dute. Urtegietako urak sorgailuak mugitu eta energia elektrikoa lortzen da. Zentral termikoetan. Zentral termikoek elektrizitatea.

  19. IKUSI Janaria Etxerako erabilera eta zerbitzuak Industria eta nekazaritza Garraiobideak Energia-kontsumoa historian zehar Gaur egungo gizakia Gizaki industriala (XVIII- XX. ko lehen erdia) Gizaki aurre-industriala (XVIII. arte) Gizaki nekazaria eta sedentarioa (K.a 10000) Arkua eta suaren erabilera (K.a. 40000) Homo sapiens (K.a. 150000)

  20. IKUSI % 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Energia-ekoizpena Europan 30,3 % 25,2 % 19,6 % 12,1 % 12,8 % Energia nuklearra Petroleoa eta eratorriak Energia berriztagarriak Gas naturala Ikatza

  21. IKUSI Energia-ekoizpena Espainian 2006 urtea Ikatza Bestelako berriztagarriak Petroleoa 19,5% 23,9% 0,4% Gas naturala 0,2% Hidraulikoa 16,9% 49,0% Nuklearra

  22. IKUSI Energia-kontsumoa Espainian Ikatza Energia berriztagarriak 2006 urtea Petroleo eta eratorriak 3,9% 2,1% Elektrizitatea 20,4% 57,8% 15,8% Gasa

  23. Energia Lana, potentzia eta energia SARTU WEB ORRI HONETARA SARTU WEB ORRI HONETARA Lotura interesgarriak

More Related