De kantine van <naam school>

1. De kantine van <naam school>

2. Inhoud • Doel van deze bijeenkomst • Jongeren en ongezond eetgedrag • Aanbod in schoolkantines en automaten • Wat is een gezond aanbod • Ja maar… • Het kan echt! • Vervolgstappen

3. Doel van deze bijeenkomst • De schoolomgeving is een beschermde omgeving, niet alleen als het om roken, alcohol of drugs gaat, maar ook om voeding • School moet het goede voorbeeld geven. Er staat toch ook geen sigarettenautomaat, waarom dan wel junkfood? • Deze school moet een gezond(er) aanbod in de schoolkantine krijgen • We moeten het belang van een gezond aanbod in de kantine en automaten op deze school bespreekbaar maken

4. Waarom gezond eten op school? • Jongeren brengen een groot deel van hun tijd door op school • Gezonde producten in de kantine zorgen ervoor dat jongeren gezonder eten. We eten namelijk wat er is! • Investeren in een gezonde toekomst: jong geleerd is immers oud gedaan Weekvoorraad van een gezin in Tjaad (bron: Hungry Planet, 2005) Weekvoorraad van een gezin in Duitsland (bron: Hungry Planet, 2005)

5. Jongeren en ongezond eetgedrag • De ongezonde leefstijl van jongeren nu leidt tot een ongezonde toekomst met gezondheidsproblemen • 15% van de jongeren heeft nu al overgewicht • Risico’s: lichamelijk: diabetes, verhoogde bloeddruk, hart- en vaatziekten, aandoeningen aan bewegingsapparaat psychosociaal: slecht zelfbeeld, pesten

6. Veel in het nieuws Smaak leren op school zaterdag 17 november 2007 GELDERMALSEN - Onlangs begonnen op Brede school de Sterrenbogerd de zogenaamde Smaaklessen, het lesprogramma over eten en smaak voor het basisonderwijs, waarin het beleven van voedsel centraal staat.. De lessen worden gegeven door Lucas Smid van restaurant Appels en Peren uit Tricht. Het door meesterkok Pierre Wind en Universiteit Wageningen ontwikkelde programma Smaaklessen is vorig jaar door 500 basisscholen aangeboden. Het is wegens succes geprolongeerd Smaak leren op school zaterdag 17 november 2007 GELDERMALSEN - Onlangs begonnen op Brede school de Sterrenbogerd de zogenaamde Smaaklessen, het lesprogramma over eten en smaak voor het basisonderwijs, waarin het beleven van voedsel centraal staat.. De lessen worden gegeven door Lucas Smid van restaurant Appels en Peren uit Tricht. Het door meesterkok Pierre Wind en Universiteit Wageningen ontwikkelde programma Smaaklessen is vorig jaar door 500 basisscholen aangeboden. Het is wegens succes geprolongeerd Een op de drie middelbare scholieren ontbijt niet Door Onno Havermans in Trouw Een op de drie middelbare scholieren ontbijt niet, zo blijkt uit onderzoek van de zes GGD’s in Oost-Nederland onder 35.000 tweede- en vierdeklassers. Veel kinderen worden daardoor dik, zo concludeerde de Wageningen Universiteit vorig jaar. Het onderzoek uit 2003 is vorig jaar herhaald, nieuwe conclusies worden dit jaar verwacht. Intussen zijn de GGD’s begonnen met een preventieprogramma. Jeugdartsen en verpleegkundigen onderzoeken jaarlijks alle leerlingen van groep 2 (5- en 6-jarigen), groep 7 (10- en 11-jarigen) van de basisschool en tweedeklassers van de middelbare school, waarbij ze standaard naar het ontbijtgedrag vragen. Leerlingen met overgewicht krijgen samen met hun ouders een begeleidingstraject aangeboden, waarin ontbijt een cruciale rol speelt, naast minder zoete drankjes, minder tv kijken , meer buitenspelen en sporten. De GGD Gelre-IJssel verzorgt verder in de Achterhoek cursussen gericht op eetpatronen en bewegen voor kinderen rond de 12 jaar en hun ouders. Een op de drie middelbare scholieren ontbijt niet Door Onno Havermans in Trouw Een op de drie middelbare scholieren ontbijt niet, zo blijkt uit onderzoek van de zes GGD’s in Oost-Nederland onder 35.000 tweede- en vierdeklassers. Veel kinderen worden daardoor dik, zo concludeerde de Wageningen Universiteit vorig jaar. Het onderzoek uit 2003 is vorig jaar herhaald, nieuwe conclusies worden dit jaar verwacht. Intussen zijn de GGD’s begonnen met een preventieprogramma. Jeugdartsen en verpleegkundigen onderzoeken jaarlijks alle leerlingen van groep 2 (5- en 6-jarigen), groep 7 (10- en 11-jarigen) van de basisschool en tweedeklassers van de middelbare school, waarbij ze standaard naar het ontbijtgedrag vragen. Leerlingen met overgewicht krijgen samen met hun ouders een begeleidingstraject aangeboden, waarin ontbijt een cruciale rol speelt, naast minder zoete drankjes, minder tv kijken , meer buitenspelen en sporten. De GGD Gelre-IJssel verzorgt verder in de Achterhoek cursussen gericht op eetpatronen en bewegen voor kinderen rond de 12 jaar en hun ouders. 'Denk toch aan de vezeltjes, jongens' door Saskia Minkman HENGELO - Ouders zouden gewoon eens gezellig de tafel moeten dekken. 'Kotsmisselijk' wordt hij van een ontbijt. Alles heeft hij al geprobeerd;brood, crackers. Maar het ligt als een baksteen op zijn maag. De leerling van klas 1B van 't Genseler fietst dus met lege maag naar school. Diëtiste Patricia van Wijngaarden van Carint fronst haar wenkbrauwen als ze dat hoort. 'Denk toch aan de vezeltjes, jongens' door Saskia Minkman HENGELO - Ouders zouden gewoon eens gezellig de tafel moeten dekken. 'Kotsmisselijk' wordt hij van een ontbijt. Alles heeft hij al geprobeerd;brood, crackers. Maar het ligt als een baksteen op zijn maag. De leerling van klas 1B van 't Genseler fietst dus met lege maag naar school. Diëtiste Patricia van Wijngaarden van Carint fronst haar wenkbrauwen als ze dat hoort. Snoep hoort bij school volgens leerlingen door Tessa Klooster KAMPEN - Roken! Ze snapt niet dat iemand dát doet. "Je weet toch hoe slecht dat voor je is", zegt Astrid Verkerk (13). Maar elke dag een lekkere chocolademars uit de snoepautomaat moet wel kunnen. "Snoep hoort toch bij school", vervolgt de onderbouwleerling van het Ichthus College. Zij en haar klasgenoten moesten met lede ogen aanzien, hoe hun snoepautomaat in de kantine werd leeggehaald en hoe er verantwoordelijke tussendoortjes werden teruggeplaatst. Snoep hoort bij school volgens leerlingen door Tessa Klooster KAMPEN - Roken! Ze snapt niet dat iemand dát doet. "Je weet toch hoe slecht dat voor je is", zegt Astrid Verkerk (13). Maar elke dag een lekkere chocolademars uit de snoepautomaat moet wel kunnen. "Snoep hoort toch bij school", vervolgt de onderbouwleerling van het Ichthus College. Zij en haar klasgenoten moesten met lede ogen aanzien, hoe hun snoepautomaat in de kantine werd leeggehaald en hoe er verantwoordelijke tussendoortjes werden teruggeplaatst. Meer groente en fruit voor Hoornse jeugdHoorn - Alle fracties in de gemeenteraad van Hoorn willen dat kinderen meer groente en fruit gaan eten, thuis en op school. In de gemeenteraadsvergadering van 20 november is hiertoe in een motie opgeroepen. Meer groente en fruit voor Hoornse jeugdHoorn - Alle fracties in de gemeenteraad van Hoorn willen dat kinderen meer groente en fruit gaan eten, thuis en op school. In de gemeenteraadsvergadering van 20 november is hiertoe in een motie opgeroepen.

7. En op school? • In de gemiddelde schoolkantine of automaat zijn calorierijke snacks te koop, zonder veel van de belangrijke voedingsstoffen als vezels, vitamines en mineralen • Ongeveer de helft van de scholen met een kantine biedt gevulde koeken, candybars en zakjes snoep aan • Verder bestaat het assortiment uit onder andere saucijzenbroodjes (43%), chips en gesuikerde frisdranken (35%) • Op 1 op de 5 scholen worden gefrituurde snacks verkocht (bron: RIVM 2007)

8. Hoe zit het op deze school? Vragen aan de schoolleiding • Wat is het voedingsbeleid van deze school? • Wie bepaalt het aanbod? De school zelf of wordt daarvoor een cateraar ingehuurd? • Is de kantine de hele dag open of alleen tijdens de pauzes? • Mogen leerlingen in de pauzes van het schoolterrein af? • Wat kunnen leerlingen kopen in de schoolkantine en de automaten? • Zijn dit vooral gezonde of ongezonde producten? • Wordt er ook aandacht besteed aan ‘gezond eten’ in de lessen? En zo ja, hoe?

9. Kijk zelf eens rond • Neem eens een kijkje in de kantine en check de prijslijsten, die geven meestal een goed overzicht van wat er in de kantine aan eten en drinken te koop is. Worden er bijvoorbeeld ook bruine broodjes of fruit verkocht? • Wat zit er in de frisdrankautomaten? Frisdrank, light frisdrank of ook water? • Is er een snoepautomaat en zoja, wat zit er in? • Is er een überhaupt een aanbod van gezonde producten?

10. Waar willen we naar toe? Een kantine zonder de verleiding van snoep en snacks. Daarom moeten we streven naar een 100% gezonde schoolkantine, met een 100% gezond aanbod.

11. Wat is een gezond aanbod? • Een gezond aanbod bestaat uit voedingsmiddelen zoals beschreven in de Schijf van Vijf • Dat zijn namelijk basisvoedingsmiddelen die we dagelijks nodig hebben om gezond te blijven • Wat we niet nodig hebben om gezond te blijven? Snacks, koek, snoep, gebak & sauzen, frisdranken

12. Maar… • …Is dat wel een haalbare zaak? Belangrijk is om een begin te maken, alle beetjes helpen! • …Dat is toch commercieel niet realiseerbaar? Taak van de school is goed onderwijs en bescherming van leerlingen, niet het ‘sponsoren’ van cateraars en fabrikanten die producten met hoge marges verkopen • …Dan kopen de leerlingen het toch in de winkel om de hoek? Veel leerlingen zullen die moeite niet nemen, en eten gewoon wat er aangeboden wordt, lekker makkelijk, gewoon op school Bovendien: vaak mogen onderbouwleerlingen niet van het terrein af en passen er echt geen 1.000 leerlingen in een supermarkt in 20 minuten pauze… En daarbij, onderzoek leert dat leerlingen best gezonder willen eten op school!

13. En… • ‘…Er is toch zeker niets mis met af en toe een Mars?’ Nee, maar we weten dat er meer dan af en toe een Mars gegeten wordt als dát het aanbod op de school is • ‘…Kinderen moeten toch ook leren omgaan met de verleidingen van de ‘grote boze wereld’? Ja, maar niet in een – beschermde - schoolomgeving. Drugs & alcohol zijn daar ook niet toegestaan

14. Wat kun je als ouders doen? • Het goede voorbeeld geven door zelf gezond te eten en voldoende te bewegen • Thuis zorgen voor gezond eten en een gezonde lunch meegeven • De discussie op school aanzwengelen en het belang van gezonde producten aangeven • Vragen om een gezonde schoolkantine en een werkgroep bij de schooldirectie • Samen in die werkgroep stappen met de schooldirectie, docenten, leerlingen en kantinebeheerder en gezamenlijk vorm geven aan De Gezonde Schoolkantine

15. Het kan echt!

16. Het kan echt!

17. Het kan echt!

18. Vervolgstappen • Inventariseren huidige situatie aan de hand van vragen en zelf rondkijken in de kantine • De resultaten van de inventarisatie op de agenda krijgen bij de school & (volgende) ouderraad vergaderingen • Kijken opwww.degezondeschoolkantine.nlvoor hulpmiddelen en verdere informatie

19. Bronnen & Materialen • Feiten en achtergronden bij De Gezonde Schoolkantine: www.degezondeschoolkantine.nl • Informatie & inschrijvingsdocumenten Stimuleringsprijs • Lesprogramma ‘weet wat je eet’ • Jeugdsite van het Voedingscentrumwww.lekkerbelangrijk.nl