Əsas Suallar

1. Əsas Suallar Effektiv Suallar hazırlamaq

2. Əsas suallar bizə nə üçün lazımdır? • Layihələrdə texnologiyanın istifadəsi: • şagirdlərin öyrənməsini yaxşılaşdırmalı • şagirdlər daha çox özünü istiqamətləndirməsinə kömək etməli • yaradıcılığı aşılamalıdır. • Layihələr şagirdlərin qarşısında ənənəvi layihələrdə rastlaşdıqları ilə müqayisədə daha mürəkkəb tapşırıqlar və məsələlər qoyur. • Yaxşı layihələrsadəcə faktların identifikasiyası, açıqlanması və ya təkrarlanması ilə kifayətlənmir. Onlar şagirdləri refleksiya, dəyərləndirmə,təhlil və predmetin sintezinə cəlb edir. • Ənənəvi layihələrə texnologiyanın tətbiqi heç də şagirdlərin daha çox öyrənməsinə təkan vermir.

3. Əsas suallar bizə nə üçün lazımdır (ardıvar) • "Ekspert bilikləri formalaşır...Onların bilikləri sadəcə sahəyə xas fakt vədüsturların siyahısından ibarət deyil; əksinə, onların bilikləri sözügedən sahəyə dair onların düşüncəsini yönləndirən başlıca məfhumlar yaxud "yaradıcı ideyalar"ətrafında formalaşır". • Bransford, J. D.; Brown, A. L. (2000). İnsanlar necə öyrənir Washington, D. C. Milli Tədqiqat Şurası, səh. 24. Onlayn mövcuddur http://www.nap.edu/openbook.php?isbn=0309065577 • "Texnologiya problem həllində, konsepsiyanın hazırlanmasında və tənqidi təfəkkürdə vasitə kimi istifadə olunduğu təqdirdə təsiri ən yüksək olur. Texnologiyadan şagirdlər mürəkkəb problemləri həll etmək və predmetin dərindən başa düşülməsini formalaşdırmaq üçün strategiyalar hazırlayaraq buna daha çox vaxt sərf edirlər".Ringstaff, C. & Kelley, L. (2002).“ Təhsilə Yatırılan Texnologiya Sərmayəsinin Tədris Gəliri” CA: San Francisco. WestEd. Onlayn mövcuddur http://www.wested.org/online_pubs/learning_return.pdf

4. “Düzdür, amma...“məsələsinin həlli • "Testə görə dərsi hazırlamalıyam" • Bacarıqlarını formalaşdırmaq üçün şagirdlər: • Faktiki biliklər haqqında dərin bazaya yiyələnməli • Konseptual çərçivədə faktları və ideyaları başa düşməli • Biliklərini elə sistemləşdirməlidirlər ki, bərpa etmək və tətbiqasan olsun • Suallar materialların dərindən başa düşülməsinə dəstək olur. • "Məqsədsiz fəaliyyət" və "səthi mütaliə" əvəzinə şagirdlər yaradıcı ideyalar və mürəkkəb fəaliyyət növü ilə bağlı məqsədlər üzərində diqqətlərini cəmləşdirirlər.

5. Təməl suallara nə aid deyil: • Bu sualların cavabı bəli yaxudxeyr olmur. • Bu suallar başqa bir mənbədən köçürülməklə, yaxud parafraz edilməklə cavablandırılmır. • Bunlar tanış yaxud bəsit əlaqələrə malik faktlarla cavablandırılmır.

6. Təməl suallarla Mövzu suallararasındakı fərq • Hər hansı bir sualın Təməl yaxud Mövzu sualı olması dərsdə onu necə istifadə etməyinizdən də asılıdır. • "Münaqişə dəyişikliklərə necə gətirir?” həm Təməl, həm də Mövzu sualı ola bilər: • Təməl sual-Dünyanı kəşf edənlər, sənaye inqlilabı və II Dünya müharibəsi kimi dərsləri əhatə edən ictimai elmlər sinfində il boyu davam edən istiqamətləndirici sualdır. • Təməl sual-dilçilik, ictimai elmlər, təbiət elmləri və təsviri incəsənət dərslərində şagirdlərin sualın müxtəlif aspektlərini müzakirə etdiyi kurrikulum arası dərsin bir hissəsidir. • Mövzu sualı-məsələn, təkamül kimi spesifik mövzu daxilində olan sual.

7. Erkən Tədqiqatçılara dair Mövzu sualı: Niyə qərib ölkədə yeni həyata başlamaq üçün doğma yurdumuzu və ailəmizi tərk etməliyik? Vətəndaş müharibəsinə aid mövzu sualı Nə üçün bir insan öz qardaşı, qonşusu və dostuna qarşı ölənə kimi vuruşur? Fransa İnqilabına dair Mövzu Sualı Kütlənin üsyan etməsinə təkan verən nə ola bilər? Fransa inqilabı onların və sizin dünyanızı necə dəyişdi? Dünyanı dəyişmək üçün nə etmək lazımdır? Müxtəlif dərslərdə Mövzu sualları Təməl suala necə dəstək verir

8. Təməl və Mövzu suallarını yazmaq üçün tövsiyələr • Öz-özünüzə beyin həmləsi tapşırığını yerinə yetirməklə sualları ortaya çıxarın, daha sonra bunları digər müəllimlərlə, yaxud öz şagirdlərinizlə işləyərək təkmilləşdirin. • Təməl suallar Nə, Kim yaxud Nə zaman sual sözləri deyil, daha çox Necə və Nə üçün sualları ilə başlayır. • "Bəsit"prosesin açıqlanması, yaxud başa düşülməsi üçün soruşulan suallar verməyin.

9. Təməl və Mövzu suallarını yazmaq üçün tövsiyələr (ardı) • Öz-özünüzə sualların əsasən tək bir yaxud məhdud qrupda düzgün cavablarının olub-olmadığını soruşun; əgər belədirsə bunlar Təməl yaxud Mövzu sualları deyil. • Qurbağanın həyatdövrü nə qədərdir? • Mosart kim olub? • Suallar şagirdlərinfənnüzərində düşünməsini, dəyərləndirməsini, təhlil etməsini yaxud sintez etməsini tələb edirmi? • Şagirdlər sualları yaxşı cavablandırmaq üçün onlara vaxt ayırmaq lazımdırmı?

10. Təməl və Mövzu suallarını yazmaq üçün tövsiyələr(ardı ) • O qədər də sadə olmayan, bununla belə mühüm məsləhətlər • Sözügedən mövzunun tədris olunmasının nə üçün mühüm olduğu barədə düşünün. Hər zaman alimlərin verdiyi inandırıcı suallar hansılardır? Şagirdlərin onları əhatə edən aləmi başa düşməsi üçün onlarda olan məlumatlara insan varlıqları necə yiyələniblər? • Kainat nə üçün belə davam edir? • Mövzu ilə "real aləm"arasında necə sıx əlaqə var? • Şagirdlər öz həyatları ilə nə cür əlaqələr qura bilərlər? • Mənim bədənimi işlədən nədir? • Mən öz bədənimi sağlam və güclü etmək üçün nə edə bilərəm? • Əgər istəyirsinizsə sualı böyüklərin dili ilə yazın və sonra bunu şagird dili ilə ifadə edin.

11. Addım 1b Yaxşı sualların və yaxşı mövzunun hazırlanması davamlı bir prosesdir • Məqsədləri müəyyən etmək • Şagirdlərinizin nail olmasını • istədiyiniz son məhsul, tədrisdə • məqsəd və vəzifələr nədir? • Bu təcrübə nəticəsində şagirdlər • nəyi öyrənə, əldə edə və başa • düşə biləcəklər? Addım 2a Əsas suallarformalaşdırmaq Yüksək düşüncə tərzi bacarıqlarını təşviq etmək üçün hansı açıq tipli Mövzu Sualını vermək olar? Addım 1a Suallara Təkrar Nəzər Suallarınız yerində verilibmi? Şagirdin tədris və fəaliyyətinə diqqət yetirməkdə daha çox yardım etməsi üçün bu sualları təkrar nəzərdən keçirmək mümkündürmü? Addım 2b • Məqsədləri • müəyyən etmək • Hansı standartları hədəf • olaraq seçmisiniz? • Hansı yüksək düşünmə • bacarıqları, XXI • əsrbilikvə • bacarıqlarını hədəf olaraq • qarşınıza qoymusunuz? Əsas suallarıformalaşdırmaq Yüksək düşünmə bacarıqlarını təşviq etmək üçün hansı Təməl Sualını vermək olar? Addım 3 Addım 4 Planın qiymətləndirilməsi Şagirdlər anlayışa nail olduqlarına dair əsası necə təmin edəcəklər? Siz dərs boyunca bu dəlil-sübutu necəqiymətləndirəcəksiniz? Dizayn işləri Hansı zəngin tədris təcrübələri, fəaliyyətləri və təlim forması tədrisə dəstək verəcək? Şagirdlərinizi fəaliyyətlərə necə cəlb edəcəksiniz? Məqsədləri təkrar nəzərdən keçirin

12. Intel Təhsil Təşəbbüsü proqramları İntel Fondu və İntel Korporasiyası tərəfindən maliyyələşdirilir.   Müəllif hüququ@2007 İntel Korporasiyası Bütün hüquqları qorunur. İntel və İntel  Təhsil İntel Korporasiyası və onun törəmə müəssisələrinin Birləşmiş Ştatlar və digər ölkələrdəki ticarət nişanları yaxud qeydiyyatdan keçmiş nicarət nişanlarıdır. *Digər ad və brendlər digərlərinə məxsus mülkiyyət ola bilər.