KAYNAK NEDİR? İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN TEKLİKE OLUŞTURAN HUSUSLAR NELERDİR?

1. KAYNAK NEDİR? İNSAN SAĞLIĞI AÇISINDAN TEKLİKE OLUŞTURAN HUSUSLAR NELERDİR? KAYNAK MÜHENDİSİ FERDİ DİREK & İNAN GEÇMEN

2. İMKOSAN; 1982 endüstriyel alanda tahribatsız muayene faaliyetlerindebulunmak üzere İSTANBUL’ da kurulmuştur.

3. TARİHÇE • İnsanoğlu günümüzden yaklaşık 3500 yıl kadar önce , iki metal parçasını sıcak veya soğuk halde çekiçleyerek kaynak edip birleştirmeyi gerçekleştirmiştir.

5. KAYNAĞIN ÖNEMİ Kaynaklı imalat yöntemi, diğer imalatyöntemlerine göre sahip olduğu avantajları nedeni ile yaygın olarak kullanılmaktadır. Kullanım alanınınyaygınlaşmasında, yönteminpratikliği, ucuzluğu ve teknolojiningelişmesiyle birlikte yeni kaynak yöntemlerinin geliştirilmesi etkili olmuştur. Bu nedenle her geçen gün daha fazla personel bu alanda istihdamedilmeyebaşlanmıştır. Günümüzde artık herhangi bir kaynak yöntemininkullanılmadığı bir işletmekalmamıştır.

6. KULLANIM AMAÇLARI Kaynak endüstride tamir amacıyla birleştirme veya dolgu yapmak amacıyla geniş bir şekilde kullanılmaktadır. Perçinin yerini almıştır. En çok gemilerde, kazanlarda, köprülerde, depolama tanklarında, boru hatlarında, otomobil endüstrisinde yaygın olarak uygulanmaktadır.

7. KAYNAK NEDİR ? • Aynı veya farklı özellikte en az 2 metalik malzemenin ısı, basınç veya her ikisini birden kullanarak ilave metali veya metalsiz sökülemeyecek biçimde birleştirilmesine kaynak denir.

8. KAYNAK DEVRESİ VE ARK OLUŞUMU • EKİPMANLAR • -Güç kaynağı • -Elektrod pensesi • -Elektrod • -Koruyucu örtü veya gaz

9. GAZ VE ÖRTÜ NEDEN KULLANILIR.

10. EN ÇOK KULLANILAN YÖNTEMLER 1-OKSİ ASETİLEN KAYNAĞI Asetilenin oksijen ile yakılmasında takriben 3200o C sıcaklığa ulaşılır. Genellikle % 50 - % 50 oranında oksijen - asetilen karışımı ile kaynak yapılır. Yüksek ısı ile oluşturulan kaynak banyosu istenilen dikiş boyunca ilerletilirken banyoya genellikle metal kaynak teli damlatılarak arzu edilen miktarda dolgu yapılır. 1-Oksi-Gaz ile kesme :Oksijen ve yanıcı gaz karışımının torç (şaluma )da yakılarak elde edilen ısı ile metallerin istenilen şekilde kesilmesi yöntemidir.Kullanılan yanıcı gaz çeşitlerine göre;a-Oksi-Fuel gaz (petrol gazı).b-Oksi-Asetilen. c-Oksi -Doğal gaz .    d-Oksi-Propan (LPG).e-Oksi-Hidrojen.

11. 2-ÖRTÜLÜ ELEKTROD ARK KAYNAĞI Elektrik ark kaynağı, günümüz endüstrisinde en geniş çapta kullanılan kaynak yöntemidir. Kaynak yaparken oluşan gaz, duman ve buharlardansolunumsisteminin korunması Insansağlığıaçısından en önemli hususlardan bir tanesidir. Kaynakçılar gerek yüzey hazırlama ve gerekse kaynak sırasında toz, duman ve buharların etkisinde kalırlar. Günümüzde üretilmekte olan ark kaynağı elektrodlarının yanmasıile oluşan dumanlarınzehirleyici bir etkileri yoktur. Ancak, belirli bir konsantrasyonun üzerinde insansağlığıaçısından tehlikeliolabilirler. Dolayısı ile duman miktarının 20 mg/m3'ü aşmamasına gereken özengösterilmelidir.

12. 2-MIG-MAG KAYNAĞI

13. 3-TIG KAYNAĞI

14. 4-TOZALTI KAYNAĞI Tozaltı kaynağı, arkın koruyucu atmosfer olarak toz altında oluşturulması ile yapılan bir kaynak türüdür. Günümüzde pek fazla uygulama alanı olmasa da özellikle kalın ve büyük parçaların birleştirilmesi ve dolgu kaynağı işlemlerinde ( gemi gövdeleri, ağır iş makineleri, büyük çaplı kazanlar, LPG tankları vb) kullanılmaktadır.

15. Kaynakta İnsanSağlığı Kaynakta insansağlığı ile ilgili konularıgenel olarak altı grupta toplamak mümkündür. 1.  Kaynak akımı üreteçlerinininsansağlığına etkileri 2.  Kaynağın gerçekleşmesinde kullanılan ısı kaynaklarınıninsansağlığına etkileri 3.  Kaynakta oluşan hava kirliliğinininsansağlığına etkileri 4.  Kaynakta oluşan ışınların insansağlığına etkileri 5.  Kaynakta kullanılan yanıcı, patlayıcı gazların insansağlığına etkileri 6.  Kaynakta insansağlığını etkileyen mekanik etkenler Kaynak yapılması sırasında kaynağın cinsine bağlı olarak 5000-6000 C dereceye kadar sıcaklıklar oluşur. Bu sıcaklıklar nedeni ile yapılan kaynak çeşidi,,kaynak edilen metal cinsi ile koruyucu gazların cinsine ve elektrot  cinslerine göre değişken olmak üzere kaynak esnasında çalışma ortamına çok değişik gaz, toz ve dumanlar yayılır. Bu gaz, toz, ve dumanlar  bazen ortamda bulunanları boğacak veya zehirleyecek konsantrasyonlara ulaşır.

16. Karbon  monoksit gazı, kimyasal boğucu bir gazdır. Ortam havasındaki %0.01 konsantrasyon belirtisizdir,%0.2 konsantrasyon   bir saatte öldürür, % 1 konsantrasyona maruziyet hemen öldürür Karbon dioksit gazı, basit boğucu bir gazdır. Ortam havasındaki hafif konsantrasyonları solunum sistemini uyarır. % 1-3 konsantrasyonu  etkisizdir. % 3-6 konsantrasyonu baş ağrısı, dispnea, terleme yapabilir. % 6 – 10 konsantrasyonu görme bulanıklığı, bilinç kaybı oluşturabilir. % 10 ve üzerindeki konsantrasyonlarda  yaşam sona  erer.Ark kaynağı sırasında oluşan ozon ve azot oksitleri irritan gazlardır, solunum yollarını tahriş ederler.  Kaynak ve kesme işlemi sırasında insansağlığınazararverebilecekzehirli gazlar, duman, metal buharı ve partikülleriçıkmaktadır. Emisyonmaddesi denilen bu maddelerin özellikle solunumyollarınazararıbüyüktür. Kaynak dumanında bulunan çeşitli maddelerörneğinkrom, nikel, arsenik, asbest (amyant), manganez, silisyum, berilyum, kadmiyum, azotoksitleri, karbon oksit klorürü (fosgen), akrolin, flüor (fluorin) bileşikleri, karbon monoksit, kobalt, bakır, kurşun, ozon, selenyum, çinko zehirlimaddelerdir. Bu metallerin buharı, parçacıklarınınsolunumyollarına ve ciğerlereyerleşereksolunumsistemini zamanla fonksiyon dışı bırakması söz konusudur.

17. Genelolarak kaynak dumanı;•   Kaynak edilen esas metalden veya kullanılan dolgu metalinden,•   Kaynak edilen metalin üstünde mevcut olan kaplamalar ve boyalardan, veya örtülü elektrodlarda elektrod üzerindeki örtüden,•   Tüplerdentedarik edilen koruyucu gazlardan,•   Arkta ultraviyole ışınların ve ısının etkisi ile oluşan kimyasal reaksiyonlardan,•   Kullanılan yöntem ve dolgu maddelerinden,•   Çalışma ortamındaki hava kirliliği, örneğin kaynak öncesi yapılan temizleme ve yağ sökmeişlemleri sonucunda oluşan buhardankaynaklanır.

23. ArktanYayılanIşınlar Yapılan araştırmalara göre ark enerjisinin yaklaşık % 15'i ışın halinde etrafayayılmaktadır. Birkaynak arkındanyayılanışınlar şunlardır: • Parlak (görünen) ışınlar % 30 • Ultraviyoleışınla %10-mor ötesi • Enfraruj ışınlar % 60-kırmızı ötesi Bu ışınlarkaynakçınınderisininkorunmamışkısımlarındayanıklar ve tahrişler oluşturur fakat bunların en tehlikelietkileri gözleredir.

24. KORUNMA YÖNTEMLERİ